Polysemie

1. Sauberkeitsprofil: ‘ohne Schmutz’
2. materiell: ‘ohne fremde Zusätze’
3. ideologisch: ‘ohne fremde Einflüsse’
4. religiös-sexuell: ‘Enthaltsamkeit’
5. religiös-moralisch: ‘persönliche Mäßigung’
6. säkular-moralisch: ‘Ehrlichkeit, Unschuld’
7. Anstandsprofil: ‘Scham’
8. ästhetisch: ‘edle Einfalt’

Polysemie

1. Sauberkeitsprofil: ‘ohne Schmutz’
2. materiell: ‘ohne fremde Zusätze’
3. ideologisch: ‘ohne fremde Einflüsse’
4. religiös-sexuell: ‘Enthaltsamkeit’
5. religiös-moralisch: ‘persönliche Mäßigung’
6. säkular-moralisch: ‘Ehrlichkeit, Unschuld’
7. Anstandsprofil: ‘Scham’
8. ästhetisch: ‘edle Einfalt’

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

czystość

Zustand der Sauberkeit, Abwesenheit von Schmutz. Positiv bewertet.

Derivat von Adj. czysty ‘sauber’
 

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

• weiße Farbe
• keine Flecken, kein Staub, Glanz, Duft
• Putzmittel, Hygieneartikel

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Synonyme

• higiena ‘Hygiene’
• porządek ‘Ordnung’
• schludność ‘Reinlichkeit, Gepflegtheit ’
• sterylność ‘Sterilität’
• zadbanie ‘Gepflegtheit’

Opposita

• brud ‘Dreck’

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Substantive

• czyścioch ‘Putzteufel’
• czyściocha ‘weibl. Form zu czyścioch’
• czyścioszek ‘Putzteufelchen’
• czyścioszka ‘weibl. Form zu czyścioszek’
• nieczystości Pl.t. 'Dreck'
• nieczystość₁ ‘Unreinheit’

Verben

• (wy)czyścić 'sauber machen'

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Phraseme

• być nie pierwszej czystości_{umgangssprachlich} : <coś> jest nie pierwszej czystości [wörtl. nicht von erster Sauberkeit sein] ‘über etwas, das nicht ganz sauber oder frisch ist’
• być podejrzanej/ wątpliwej czystości_{umgangssprachlich} : <coś> jest podejrzanej/ wątpliwej czystości [wörtl. von verdächtiger/ zweifelhafter Sauberkeit sein] ‘über etwas, das nicht ganz sauber oder frisch ist’
• lśnić czystością/ od czystości [wörtl. vor Reinheit glänzen] blank geputzt/ poliert sein
• nie grzeszyć czystością_scherzhaft : <ktoś> nie grzeszy czystością [wörtl. jmd. sündigt nicht mit der Sauberkeit] ‘über jmdn., der nicht sauber ist’
• środek czystości / Reinigungsmittel

Kollokationen

• czystość mieszkania
• czystość odzieży
• dbać o czystość
• idealna czystość
• wzorowa czystość

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

W strukturze brytyjskiej administracji gminy takie jak Bisley nie mają żadnej mocy politycznej. Żadnego sołtysa ani mera. Mieszkańcy wybierają spomiędzy siebie radę, która dostaje pewne pieniądze z okręgu. Dzięki dofinansowaniu utrzymuje w czystości trawniki, place zabaw, publiczne toalety i ścieżki spacerowe.
Polityka, 01.07.2006

Ostatnią rolkę papieru toaletowego dostałyśmy dwa miesiące temu. Teraz „takie rzeczy” przynosi nam z domu wychowawczyni -mówią dziewczęta z olsztyńskiego domu dziecka przy ul. Korczaka. Takie rzeczy to też mydło, pasta do zębów, podpaski. - Boli mnie, że nie mogę pokazać, na czym polega higiena osobista, nie mogę wymagać czystości , gdy nie mamy nawet mydła - mówi wychowawczyni Elżbieta Więcek.
Gazeta Wyborcza, 14.10.1996

W niektórych miastach (Stalowa Wola do nich należy) zorganizowano przedszkola dla dzieci z alergią. Przykłada się w nich wielką wagę do zachowania reżimu czystości (używanie odpowiednich odkurzaczy, regularne stosowanie Acarosanu), aby zminimalizować narażenie na alergen dzieci z astmą, atopowym zapaleniem skóry i innymi chorobami zależnymi od roztoczy.
Danuta Myłek, Alergie, 2001

Pojawia się tutaj problem stereotypów narodowościowych i polscy studenci nie są od nich wolni. Z naszej małej sondy, którą przeprowadziliśmy wśród kolegów, wynika, że - według nich - Arabowie są kobieciarzami, Japończycy - precyzyjni i dokładni, Niemców cechuje czystość , pracowitość i brak kultury przy stole, Chińczycy są mili, Rosjanie sporo piją.
Gazeta Wyborcza, 26.01.1995

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

czystość

Eigenschaft von Stoffen und Materialien, die keine fremden Zusätze enthalten. In Bezug auf Wasser (in Seen, Flüssen etc.) und Kristalle geht es auch um die Klarheit, Transparenz.

Da es sich um eine relationelle Bedeutung handelt, kommt das Substantiv nicht isoliert vor, sondern mit einer obligatorischen Ergänzug: czystość + Gen., vgl. czystość wody/ powietrza/ złota.   

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]  

• hochwertig, edel

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.] 

Synonyme

• autentyczność ‘Echtheit’
• prawdziwość ‘Echtheit’
• przejrzystość ‘Durchsichtigkeit, Transparenz’
• przezroczystość ‘Durchsichtigkeit, Transparenz’

Opposita

• mętność ‘Trübheit’
• zanieczyszczenie ‘Verunreinigungen’

Substantive

• nieczystość₂ ‘Unreinheit’

Adjektive

• czysty₁  ‘rein’

Adverbien

• czysto₁  ‘rein’

Phraseme

• czystość rasy₁ / Rassereinheit , Reinrassigkeit ‘in Bezug auf bestimmte Tiere wie Hunde, Katzen, Pferde der Umstand, dass im Stammbaum eines bestimmten Exemplars keine Vertreter anderer Rassen vorkommen’
• klasy czystości wody_{fachsprachlich} ‘in Polen verwendetes Klassifizierungssystem zur Bewertung von Gewässern’

Kollokationen

• czystość diamentu
• czystość kryształu
• czystość powietrza
• czystość spirytusu
• czystość szkła

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

-W ubiegłym roku opracowano plan naprawy tej sytuacji tzw. „Master Plan” - mówi Krzysztof Białach, wiceburmistrz Zgorzelca - Zapisano w nim wszystkie niezbędne inwestycje, które pozwolą przywrócić odpowiednią czystość wody. Są to przede wszystkim kanalizacje i oczyszczalnie w gminach przez które przepływa rzeka Czerwona Woda.
Gazeta Wrocławska, 1999

Oprócz karatów do oznaczania czystości złota stosuje się tak zwane próby, czyli stosunek masy złota do całkowitej masy stopu, stąd czyste posiada próbę 1000.
Antoni Kapelański, Wielki Koneser, 2006

Wykorzystają również zbiory z magazynów muzealnych. - Ale taki materiał prosto z ziemi jest lepszy - dodają. - Chodzi tu o czystość: nikt nie dotykał tego materiału, nikt nie zostawił swojego, współczesnego DNA na kościach czy zębach, co utrudniłoby odszukanie średniowiecznego genu.
Dziennik Polski, 25.08.2006

Krany rozbłysły czystością polerowanego srebra.
Adam Wiśniewski-Snerg, Według łotra, 1997

Jest to spowodowane ceną gazu, która wynosi w zależności od regionu Polski około 0.85 zł (cena benzyny ponad 1.93 zł.) 2. Ważnym aspektem zastosowania gazu do napędzania pojazdów jest jego czystość spalania. Na podstawie badań przeprowadzonych przez Zakład Inżynierii Chemicznej i Ochrony Środowiska można stwierdzić, iż nie wydzielają się w tym procesie praktycznie żadne szkodliwe substancje, oprócz ograniczonej do 1/4 - w porównaniu z etyliną - emisji tlenku węgla. Jest to zatem paliwo ekologiczne.
Usenet -- pl.biznes [23.02.1998]

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

czystość

Eigenschaft einer weltanschaulichen bzw. religiösen Lehre, die ohne fremde Einflüsse ist. Auch in Bezug auf Kunstobjekte, welche die Vorgaben eines einzigen künstlerischen Stils einhalten (beim Letzteren Überlappungen zum ästhetischen Profil).

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]  

[Für dieses Profil wurden keine Konnotationen gefunden.]

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.] 

Opposita

• eklektyzm ʻEklektizismusʼ

Phraseme

• czystość rasy₂ / Rassereinheit , Reinrassigkeit ‘Grundsatz rassistischer und nationalistischer Ideologien, nach dem ein möglichst homogenes Ethnikum angestrebt wird und folglich der Geschlechtsverkehr zwischen Menschen unterschiedlicher Hautfarbe, Nationalität, Religion etc. gestraft wirdʼ

Kollokationen

• czystość doktryny
• czystość etniczna
• czystość krwi
• czystość narodowa

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Jeśli Kościół przyszłości wszystkie dzisiejsze pisma przeanalizuje, wyznaczy tej Ewangelii jej należne pierwsze miejsce jako źródłowej i całkowitej „Ewangelii Chrystusa”. Inne zostaną utrzymane jako potwierdzenie czterech innych świadków, ażeby każde słowo mogło być określone dla tych, którzy nie są zdolni przyjąć dobroci, czystości i prawdy tej jedynej Ewangelii.
Usenet -- pl.soc.religia [29.06.1999]

Był inspiratorem wielu synodów afrykańskich. Również po przybyciu do Rzymu zainicjował synod, na którym potępiono herezje monofizytyzmu i monoteletyzmu. Z tego powodu był kilkakrotnie prześladowany. Za obronę czystości wiary zsyłano go, a następnie ponownie wzywano do Konstantynopola.
www.wikipedia.pl [28.02.2009]

Biblia jest świętą Księgą kilku religii; judaizmu i chrześcijaństwa. Zawiera orędzie Boga skierowane do ludzkości, swych dzieci. Słowem opisuje historię zbawienia ludzkości. - Nad czystością , w sensie zgodności z oryginałem, czuwa Święty Kościół Powszechny.
Usenet -- pl.soc.religia [16.01.2000]

A więc Talmud, to nauki poprawione i pogodzone, bo zdaniem talmudystów, ich Bóg, Adonai, to nieudacznik tak wielki i ogromny, że nie potrafił zadbać o czystość ustnego przekazu, który dał Mojżeszowi.
Usenet -- pl.soc.religia [13.08.2002]

W lipcu 1944 r. wystąpił z manifestem przedstawiającym przyszłość azerbejdżańskich Turków, a także głoszącym wymordowanie Ormian i nietureckich narodów Kaukazu oraz czystość rasową Turków.
www.wikipedia.pl [31.01.2009]

Jeśli zaś do pytania o narodowość dodaje się jako uzasadnienie
badanie pewnych negatywnych zachowań - no cóż, wniosek o próbie
przedstawienia tejże narodowości w negatywnym świetle nasuwa się sam.
Zwłaszcza, że MEN rządzony jest przez ekipę, której przedstawiciele
niejednokrotnie dawali wyraz trosce o czystość Narodu Polskiego i rasy białej...
Usenet -- pl.soc.polityka [09.08.2000]

Czasami szeptał coś po rosyjsku. Chciał, byśmy mówili w tym języku, polski był dla niego mową zadaną - to od partyjnego zadania, miał bowiem czuwać nad czystością socjalizmu w Polsce („e, ten warszawski komunizm”, rzekł kiedyś do matki i machnął ręką).
Bronisław Świderski, Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007

Pytanie o początki terroru jest dla francuskich komunistów podstawowe - bo jest pytaniem o czystość źródeł. Chcieliby oddzielić stalinizm, główne zło obciążające FPK, i całą resztę komunistycznego dziedzictwa - stalinizm to w ich oczach zdegenerowana forma komunizmu.
Gazeta Wyborcza, 22.11.1997

Od 1640 roku sprawa była faktycznie przesądzona. Klasycyzm został narzucony jako doktryna państwowa i państwowotwórcza, czysto francuska i monarchistyczna. I jako zbiór reguł szlachetności i wielkości duchowej, elitarnej estetyki, absolutnej odrębności i czystości gatunkowej zdecydowanie przeciwstawił się europejskiemu barokowi jako praktyce nie dość arystokratycznej, a przy tym rozrywkowej, efekciarskiej, hołdującej nieprzyzwoitemu kojarzeniu sprzeczności: rozumu i uczucia, śmiechu i płaczu.
Jerzy Adamski, Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000

Keuschheit_{buchsprachlich}

Religiös motivierte sexuelle Enthaltsamkeit. Diese betrifft den Zustand vor der Ehe, aber auch zwischen Eheleuten, d.h. Treue zum Partner (vgl. Mt. 5,27-29 EH: „Ihr habt gehört, dass gesagt worden ist: Du sollst nicht die Ehe brechen. Ich aber sage euch: Wer eine Frau auch nur lüstern ansieht, hat in seinem Herzen schon Ehebruch mit ihr begangen.“). Im katholischen Bereich ist die Keuschheit für Priester sowie Nonnen und Mönche (Zölibat, Ordensgelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam) verpflichtend.

Okkasionell und scherzhaft über Enthaltsamkeit oder Abstinenz in Bezug auf andere Lebensbereiche als Sexualität (z. B. kommerzielle Keuschheit [Scheu vor Kommerzialisierung] oder Leben in unparteiliger Keuschheit [Verzicht auf parteipolitisches Engagement]).

In der Regel Sg. tant. (Abstraktum).

czystość

Religiös motivierte sexuelle Enthaltsamkeit. Diese betrifft den Zustand vor der Ehe, aber auch zwischen Eheleuten, d. h. Treue zum Partner (vgl. Mt. 5,27-29 EH: „Ihr habt gehört, dass gesagt worden ist: Du sollst nicht die Ehe brechen. Ich aber sage euch: Wer eine Frau auch nur lüstern ansieht, hat in seinem Herzen schon Ehebruch mit ihr begangen.“). Im katholischen Bereich ist die Keuschheit für Priester sowie Nonnen und Mönche (Zölibat, Ordensgelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam) verpflichtend.

Im Alten Testament bezieht sich der Begriff auch auf Tiere und Vorbereitung von Speisen, was mit der Entlehnung  koszerny/ koszerność bezeichnet wird. Auch koszerny seks ist möglich.

• Jungfräulichkeit, Unschuld

• Jungfrau Maria, Joseph, Heilige, Lilie

• moralische Strenge, Selbstüberwindung, Askese

• Jungfräulichkeit, Unschuld
• Jungfrau Maria, Joseph, Heilige, Lilie
• moralische Strenge, Selbstüberwindung, Askese

Synonyme

• Enthaltsamkeit
• Jungfräulichkeit
• Reinheit
• Unschuld

Hyperonyme

• Tugend

Opposita

• Promiskuität
• Triebhaftigkeit
• Unzucht_veraltet

Synonyme

• celibat ‘Zölibat’
• cnota ‘Tugend, Keuschheit’
• cnotliwość₁ ‘Tugend, Keuschheit’
• dziewictwo ‘Jungfräulichkeit’
• koszerność ‘Keuschheit’
• wstrzemięźliwość ‘Zurückhaltung, Mäßigung, Keuschheit’

Opposita

• grzeszność₁ ‘Sündhaftigkeit’

Substantive

• Keuschheitsgebot ‘das Gebot sexuell enthaltsam zu leben; meistens in Bezug auf katholische Priester’
• Keuschheitsgelübde ‘das Versprechen der Priester, Mönche und Nonnen sexuell enthaltsam zu leben’
• Keuschheitsgürtel_{1, historisch} ‘ein metallerner Gürtel, der die Genitalien einer Frau mit einem Steg bedeckt und sie am Geschlechtsverkehr hindert; früher als Mittel verwendet, welches die Treue der Frau sichern sollte’
• Keuschheitsgürtel₂ ‘ein Gürtel aus Leder oder Metall, der die Genitalien einer Frau oder eines Mannes bedeckt und bei erotischen Rollenspielen verwendet wird’
• Unkeuschheit_veraltet ‘sexuelle Unmäßigkeit, Sex außerhalb der Ehe’

Phraseme

• Keuschheit, Armut, Gehorsam  ‘sog. evangelische Räte, also drei Grundsätze, wie das Leben Jesu Christi nachzuahmen ist; unter Keuschheit wird Mäßigung und Selbstbeherrschung in Bezug auf Sexualität verstanden’

Kollokationen

• das Gebot der Keuschheit und Ehelosigkeit
• das Gelübde der Keuschheit ablegen
• ehelose Keuschheit
• in Keuschheit leben
• verlorene Keuschheit
• voreheliche Keuschheit

Phraseme

• czystość małżeńska / eheliche Keuschheit
• pierścień czystości / Keuschheitsring
• śluby ubóstwa, czystości, posłuszeństwa ‘Gelübde, die von Priestern, Mönchen und Nonnen besonders in der katholischen Kirche abgelegt werden’/ Gelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam
• żyć w czystości / in Keuschheit leben ‘sich sexueller Aktivitäten enthalten’

Kollokationen

• czystość przedmałżeńska
• czystość w małżeństwie
• dochować czystość
• pielęgnować czystość
• ślubować czystość

Als junge Frau hält sie den französischen Ministerpräsidenten davon ab, in der Schweiz einzumarschieren. Später opfert sie ihre Keuschheit der Rettung Luzerns, indem sie den Mann eine Nacht lang festhält, der den Freischaren die Stadttore hätte öffnen sollen.
St. Galler Tagblatt, 14.04.1999

Die epidemische Ausbreitung von Aids, von den Evangelikalen als Strafe Gottes interpretiert, verschaffe, so Feuz, nicht nur dem ehelichen Treuegebot Nachachtung, sondern ebenso der vorehelichen Keuschheit und der erneuten Ächtung von Homosexualität.
Zürcher Tagesanzeiger, 06.04.1996

Außereheliche Beziehungen sind kein Tabu mehr. Darüber wird sogar im iranischen Fernsehen diskutiert. Gefragt ist allerdings nach wie vor die Jungfräulichkeit. Doch die verlorene Keuschheit kann für gutes Geld von einem erfahrenen Arzt wieder hergestellt werden.
Zürcher Tagesanzeiger, 13.04.1999

Seit dem Tod ihres Mannes lebt die attraktive Witwe Loretta in Keuschheit. Nach langem Zögern hat sie nun aber doch den Heiratsantrag des dumpfbackigen Johnny angenommen.
Salzburger Nachrichten, 31.03.1999

Der Papst wählte deutliche Worte: Christen müssten sich den „Elementen der Medien widersetzen, die die Heiligkeit der Ehe und die Keuschheit vor der Heirat verhöhnen“.
Nürnberger Nachrichten, 12.05.2007

Anstelle der emanzipierten Frau rückte als unerreichbares Vorbild an Keuschheit wie Mutterschaft die Jungfer Maria nach.
Nürnberger Zeitung, 01.12.2007

Im Übrigen wird ein häufiges Mißverständnis beseitigt: Die Kirche versteht unter Keuschheit nicht Enthaltsamkeit, sondern "die rechte Einstellung zur Sexualität", deren "Integration in Persönlichkeit und Menschenwürde" (Schönborn).
Die Presse, 17.11.1992

Zu den schwersten Sünden gegen die Keuschheit gehören Selbstbefriedigung, Unzucht, Pornographie und homosexuelle Praktiken.
Salzburger Nachrichten, 10.12.1992

Die patriarchale Gesellschaft des Mittelmeeres mache die Stellung des Mannes von der Keuschheit der Frau und ihrer Kontrolle durch den Ehemann oder Vater abhängig.
Mannheimer Morgen, 21.06.2006

Die größte Freiheit bedeutet frei von sich selbst zu sein. Andere nicht beherrschen zu müssen, das betrifft den Gehorsam. Andere nicht für mich haben zu wollen, darauf bezieht sich die Keuschheit. Armut heißt, Dinge nicht besitzen zu müssen.
Mannheimer Morgen, 04.03.2006

Man soll sich die guten Anweisungen nicht dadurch verderben lassen, daß man mißtrauisch auf die Lehrer blickt. Wir kennen das ja: Viele predigen die Mäßigung, die Keuschheit, das Vegetarische und sind selber unmäßig beispielsweise durch allzu langen Dauerlauf, unkeusch durch Träumerei, und sie sündigen am Freitag vor den Würsten.
Neue Kronen-Zeitung, 04.03.1995

Kaum spricht jemand noch von Keuschheit, Enthaltsamkeit oder Selbstbeherrschung. Das sind aber grundlegende Tugenden, die den Menschen wesentlich prägen und zur vollen Reifung bringen.
Die Südostschweiz, 10.10.2008

Innerhalb weniger Jahre folgten 16 weitere reformierte Klöster, die die Beachtung wirklicher Keuschheit, ergebenen Gehorsams, selbstloser Armut und der allumfassenden Bedeutung Gottes wieder zur Herrschaft bringen sollten.
Frankfurter Rundschau, 05.09.1998

Niedojrzały emocjonalnie człowiek ewentualnie pozbawiony którejś z łask, nie powinien myśleć o życiu konsekrowanym, bo wcześniej czy później zrzuci sutannę bądź porzuci zakon. -- Czystość konsekrowana nie jest pogardą dla życia małżeńskiego. Czystość konsekrowana to wybór miłości Jezusa. W rzeczywistości to Jezus zaprasza do wyłącznego poświęcenia Jemu swego życia. Osoba konsekrowana to zaproszenie odkrywa i przyjmuje.
Usenet -- pl.soc.religia [08.01.2003]

Notabene, prowadzone w USA badania wykazały, że wskaźnik rozwodów wśród par zamieszkujących ze sobą przed ślubem jest znacznie wyższy niż wśród tych, które dochowały czystości do ślubu, więc i empiria falsyfikuje tę tezę.
Maciej Zięba, Niezwykły pontyfikat/ z M. Ziębą rozmawia Adam Pawłowicz, 1997

Tymczasem mąż jest pełen witalności i domaga się swoich praw. Kobieta staje zagubiona, bo nie wie, co powinna robić. -- W takich chwilach kobieta, kierując się emocjami, podejmuje różnorakie zobowiązania. Skoro i tak traci istotną cechę swej kobiecości, to czasem ślubuje czystość po to, by otrzymać jakąś łaskę. A mąż nie zgadza się. Pragnie, by żona zrezygnowała ze zobowiązania. -- Zwłaszcza wtedy (czyli zawsze), gdy kobieta swej decyzji z nim nie konsultowała.
Usenet -- pl.soc.religia [10.03.2001]

Wiedziałam już, że Bóg mnie powołał, wiedziałam, że to, co mnie pociąga, to wspólnota franciszkańska, to żyć w ubóstwie, czystości i posłuszeństwie oraz w oddaniu się w szczególny sposób Niepokalanej.
Rycerz Niepokalanej, 1992

Pius XI o edukacji seksualnej w encyklice Divini Illius Magistri: Innym poważnym zagrożeniem jest ten naturalizm, który dziś wkracza w dziedzinę edukacji w zakresie tak delikatnej sprawy jak czystość obyczajów.
Usenet -- pl.soc.polityka [23.04.1998]

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

czystość

Religiöse Tugend; eine innerliche moralische Qualität. Durch sie wird das Leben an Gott und an religiös-moralischen Regeln ausgerichtet. Im engeren Sinne sind damit körperliche und geistige Mäßigung, Enthaltsamkeit (auch in Bezug auf die Sexualität) und Gottergebenheit gemeint. Eine Voraussetzung für das Erleben göttlicher Nähe (vgl. folgende Sentenz aus der Bergpredigt Jesu: „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.” Mt 5,8).
Ursprünglich hatte czystość ‘Reinheit’ eine konkrete rituelle Bedeutung, d. h. bestimmte körperliche Waschrituale waren für die Teilnahme am Kult notwendig. Später verwandelte sich die Vorstellung von czystość in eine verinnerlichte, moralische und geistige Eigenschaft des Menschen.

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.] 

• reines Herz, reines Gewissen, heilig, sündlos, mit Gott versöhnt, geweiht

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.] 

Synonyme

• cnotliwość₂ ‘Tugendhaftigkeit’
• moralność₁ ‘Moralität’
• szczerość₁ ‘Aufrichtigkeit, Ehrlichkeit’
• uczciwość₁ ‘Ehrlichkeit, Anständigkeit’
• wierność ‘Treue’

Opposita

• grzeszność₂ ‘Sündhaftigkeit’

Substantive

• czyściec 'Fegefeuer'
• nieczystość₃ ‘Unreinheit’

Adjektive

• czysty₂ ‘rein’

Adverbien

• czysto₂ ‘rein’

Phraseme

• czystość rytualna / rituelle Reinheit

 Kollokationen

• czystość duszy
• czystość serca
• czystość sumienia

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Chcesz iść do Nieba - zachowaj czystość duszy!
Usenet -- pl.soc.religia [19.11.2008]

Księga trzecia – Wajikra, zawierająca przepisy i prawa dotyczące służby kohenów w Świątyni oraz szczegółowe zasady dotyczące rytualnej czystości oraz skażenia, stawia przed studiującym go liczne trudności.
www.forumowisko.pl [ 2008-01-11 ]

My zaś jesteśmy wygnańczą sektą, która zbudowała sobie na obcej ziemi kapliczkę na kształt i podobieństwo owego „przystanku” dumnego wodza. I trwamy w rytualnej czystości zakonu.
Juliusz Mieroszewski, Finał klasycznej Europy, 1997

Qumrańczycy dążyli do odrodzenia religijnego w judaizmie palestyńskim. Stawiali sobie wysokie wymagania etyczne i duchowe, dążąc do uzyskania czystości religijnej, opartej na skrupulatnym przestrzeganiu Prawa Mojżeszowego i stałym studium Biblii. Życie duchowe wspólnoty w Qumran jest zapewne najpiękniejszym wykwitem religijnej kultury judaizmu.
Daniel Olszewski, Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

Co to znaczy „nie szukaj sprawiedliwości?”. Trzeba jej szukać i domagać się jej tak, jak to tylko możliwe, bo tym własnie jest poczucie czystości sumienia.
www.forumowisko.pl [ [2008-09-11 ]

Bóg jest tylko Jeden i zawsze z człowiekiem wciąż przenikając go swoim Świętym Duchem i przemawiając do ludzkiego Sumienia. W zależności od stopnia czystości poszczególnych ludzi, od ich duchowego przygotowania Bóg może przemawiać przez człowieka, ale zawsze z uwzględnieniem jego wolnej woli.
www.forumowisko.pl [ 2007-08-24 ]

Od początku Bóg wiedział, że człowiek zgrzeszy, i dał mu sposób powrotu do stanu czystości .
Usenet -- pl.soc.religia [22.04.2006]

Czystość to w licznych systemach religijnych i obyczajowych cnota, dzięki której człowiek jest zdolny kontrolować swoje pragnienia seksualne i mądrze nimi zarządzać. Wymaga ona panowania nad sobą, formacji charakteru i ducha poświęcenia.
www.wikipedia.pl [31.05.2009]

Może dla was jest to śmieszne, ale wówczas śmiejecie się z siebie i przyłączacie się do niego w tym co czyni. Może więc przypomnę co na temat czystości mowy mówi Biblia. „ Czystość ” mowy w zborze chrześcijańskim ma wynikać z tego, że nie ma w niej złośliwej goryczy, gniewu, srogiego zagniewania, krzyku ani obelżywych słów, a także oszustwa, wulgarności czy zepsucia.
www.forumowisko.pl [08.01.2006]

Jednak jest rzeczą dziwną nadawanie czystości fizycznej i higienie osobistej znaczenia religijnego. Przypomina to pogańskie obyczaje starożytnego Egiptu. Otóż w Egipcie kapłan był sługą boga i bóg wymagał od niego bezwględnej czystości . Tylko człowiek w takiej postaci był godny stać przed obliczem boga. Osiągnięcie stanu czystości wymagało usunięcia włosów z całego ciała, dlatego na znanych wszystkim posągach królowie (nawet Hatszepsut) mają często przyczepioną sztuczną brodę (sztuczność jest wyraźnie zaznaczona).
Usenet -- pl.soc.religia, [14.10.2003]

Eine charakterliche Eigenschaft; moralische Integrität, Ehrlichkeit und Unschuld; öfters mit einer positiv bewerteten Naivität oder Einfalt verbunden.

Übertragen auch über Regelhaftigkeit und Transparenz eines Vorgangs oder eines Bereichs (z. B. Sport oder Wirtschaft) bzw. die Abwesenheit von unfairen, verwerflichen Praktiken. Gegenüber juristischen Vorschriften werden moralische Maßstäbe oder die Prinzipienfestigkeit in den Vordergrund gestellt.

czystość

Eine charakterliche Eigenschaft; moralische Integrität, Ehrlichkeit und Unschuld; öfters mit einer positiv bewerteten Naivität oder Einfalt verbunden.
Übertragen auch über Regelhaftigkeit und Transparenz eines Vorgangs oder eines Bereichs (z. B. Sport oder Wirtschaft) bzw. die Abwesenheit von unfairen, verwerflichen Praktiken (vgl. czystość legislacyjna , wörtl. legislative Reinheit). Gegenüber juristischen Vorschriften werden moralische Maßstäbe oder die Prinzipienfestigkeit in den Vordergrund gestellt.

Die czystość im moralischen Sinn kann auch wegen des Verdachts an die Scheinheiligkeit als negativ empfunden werden  - vgl. das Gedicht von Stanisław Grochowiak "Czyści" ("Die Reinen"): Wolę brzydotę/ Jest bliżej krwiobiegu/ Słów gdy prześwietlać/ Je i udręczać/ (...) Są bo na świecie ludzie tak wymyci/ Że gdy przechodzą/ Nawet pies nie warknie/  Choć ani święci/ Ani też są cisi.

• fair, klar, nachvollziehbar, regelkonform

• fair, klar, nachvollziehbar, regelkonform

Synonyme

• Ehrenhaftigkeit
• Makellosigkeit
• Unbescholtenheit
• Unschuld

Opposita

• Unehrlichkeit

Synonyme

• cnotliwość₃ ‘Tugendhaftigkeit’
• moralność₂ ‘Moralität’
• niewinność ‘Unschuld’
• prawość ‘Rechtschaffenheit’
• szczerość₂ ‘Aufrichtigkeit, Ehrlichkeit’
• szlachetność ‘Edelmut’
• uczciwość₂ ‘Ehrlichkeit, Anständigkeit’
• wierność₂ ‘Treue’

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]

Kollokationen

• czystość intencji
• czystość moralna
• czystość pobudek
• czystość zamiarów
• dbać o czystość (czegoś)

Wer sich der Politik verschreibt, soll es nicht allein der besseren Entlohnung wegen tun. Aber er verfügt mit den öffentlichen Haushalten über insgesamt 1000 Milliarden mit - rund die Hälfte des Nationalprodukts. In dieser Geldgesellschaft private finanzielle Keuschheit zu verlangen, ist absurd.
Kleine Zeitung, 24.08.1996

Vorbei ist es in Venedig auch mit der kommerziellen Keuschheit. Abgesehen davon, daß die privatisierte Biennale ihre berichterstattenden Gäste neuerdings bei jeder Gelegenheit zur Kasse bittet, ist auch eine Warenbörse etabliert worden.
Kleine Zeitung, 07.09.1998

Professor Doralt mag sein bisheriges Leben in unparteilicher Keuschheit verbracht haben jetzt, da ihm zwei große Parteien Avancen machten, ist's mit der Unschuld schon vorbei, denn (wir wollen das Bild wechseln, ehe es allzu verfänglich wird) mit Flöhen wacht auf, wer sich mit Hunden ins Bett legt.
Salzburger Nachrichten, 17.06.1992

I Ty i wszyscy, którzy z piedestału czystości moralnej skłonni są teraz krytykować utworzenie tej strony, mogli lata temu sprawić, by psychoza nie weszła w stadium terminalne.
Usenet -- pl.hum.poezja [23.05.2001]

Przykładowo: „Życie Literackie” pod interesującym tytułem Kolekcjoner zamieściło reprodukcję obrazu mego przyjaciela Tadeusza Brzozowskiego. Redaktorzy pisma informują, że obraz ten znajduje się w moim posiadaniu, następnie zaś na tej podstawie wnioskują o moim guście, postawie moralnej, czystości intencji w polemice z „awangardą” oraz o tysiącu innych (zawartych, rzecz jasna, w domyśle) rzeczy, o których można i nie można wnioskować na podstawie faktu, że obraz Oficer pędzla Brzozowskiego wisi na ścianie w moim pokoju.
Teodor Krzysztof Toeplitz, Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

Wprowadzenie rzeczywistych i konkurencyjnych wyborów miało nastąpić w warunkach zagwarantowania czystości procedur, preferencji dla polskiej większości, ograniczeń zastosowanych w stosunku do partyjnej demagogii i likwidacji wpływu obcych agentur na życie polityczne.
Kazimierz Michał Ujazdowski, Żywotność konserwatyzmu: idee polityczne Adolfa Bocheńskiego, 2005

To, że Niemcy są podwójnym sojusznikiem Polski, nie ma w takich rozważaniach żadnego znaczenia. Liczy się silny przywódca z pełnią władzy, siły zbrojne, patriotyczna edukacja, kultywowanie tradycji, czystość moralna.
Polityka, 24.01.2009

Jeżeli jest zgoda, aby poprawkę nr 9 odrzucić, to dla czystości sprawy powinniśmy także odrzucić poprawki nr 1 i 3, w których Senat też proponuje zmienić nazewnictwo - mają być nie firmy tytoniowe, lecz przedsiębiorcy.
Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.11.1999, 3 kadencja, 62 posiedzenie, 2 dzień

Wcześniej mówi się, że statut nadaje Prezydium Sejmu, a zatem w statucie nie odsyła się, nie upoważnia się, statut ma zupełnie inny charakter, dlatego dla czystości legislacyjnej, dla czystości prawnej proponujemy, aby skreślić ust. 3.
Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.10.1994, 2 kadencja, 34 posiedzenie, 1 dzień

Są cztery rodzaje człowieka wg. stanu umysłu (duszy): 1. Bydlę (w tym zwierzęta udomowione i dzikie) 2. Humanista 3. Faszysta 4. Chory umysłowo I innych nie ma. Jeśli ktoś nie wierzy, niech sprawdzi. Owszem czasem występują mieszańce :o) ale można zadbać o czystość swojej duszy, tyle że praktycznie jedynie już humanista może podnosić się na wyższe poziomy, a przynajmniej humanistom jest tego najłatwiej dokonać.
Usenet -- pl.sci.filozofia [15.10.2009]

„To służy utrzymaniu czystości ciała i umysłu. Dla mnie osobiście to był najbardziej przekonywujący argument aby przejść na wegetariaństwo.”
Usenet -- pl.soc.religia [26.09.2005]

Keuschheit_{buchsprachlich}

Persönliche Mäßigung und moralische Integrität, öfters mit Naivität, Weltfremdheit, sexueller Unerfahrenheit und Scheu gepaart.

Häufig scherzhaft verwendet, indiziert übertriebene Scham oder Zurückhaltung.

In der Regel Sg. tant. (Abstraktum).

Dieses Profil existiert bei czystość nicht. Als Übersetzungsäquivalente zur Keuschheit in dem o.g. Sinn können im Polnischen die Substantive wstydliwość oder skromność dienen.  

• junges scheues Mädchen

• Mittelalter, höfische Dame

• rot werden

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Synonyme

• Anstand
• Prüderie
• Scham

Opposita

• Frivolität

Kollokationen

• gespielte Keuschheit
• Keuschheit und Anstand

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Ganz leicht und luftig geht es in Lessings bürgerlichem Trauerspiel zu, wird die Liebe als jämmerliches Gefühl vorgeführt. Johanna Wokalek spielt die Emilia mit naiver Keuschheit und todessüchtiger Sittenstrenge.
Mannheimer Morgen, 09.05.2003

Da will einer in britisch-diskreter Keuschheit am Strand eine Badehose anziehen, stellt aber zu seinem Entsetzen fest, daß er kein Handtuch dabei hat. Peinlich, da in der Nähe ein Herr auf einer Bank sitzt. Nach vielen Verrenkungen schafft es der Badegast, fast gleichzeitig die lange Hose fallen zu lassen und in die kurze hineinzuschlüpfen.
Nürnberger Nachrichten, 08.04.1995

Schräg gegenüber sitzt ein arabisches Paar. Die Frau signalisiert wie alle Frauen hier Anstand und Keuschheit in Gegenwart von Fremden. Sie wirft ihren schwarzen Schleier noch über ihre "burga", die lederne Gesichtsmaske.
Rhein-Zeitung, 12.02.1999

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

czystość

Eigenschaft sinnlich wahrnehmbarer Objekte, entweder Echtheit und Unvermischtheit (z. B. in Bezug auf einen Stil) oder aber in Bezug auf Kunstwerke und andere Gegenstände, die besonders präzise durchgeführt sind und dank ihrer Einfachheit und Klarheit als sehr schön, elegant, angenehm oder edel gelten. Auch in Bezug auf die polnische Sprache als Anzeichen vom sprachlichen Purismus verwendet, vgl. (walka o) czystość języka polskiego '(der Kampf um) die Reinheit der polnischen Sprache'.

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

• unverfälscht, weiß, nicht überladen

 [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Synonyme

• doskonałość ‘Vollkommenheit’
• nienaganność ‘tadelloser Zustand’

Kollokationen

• czystość kształtu
• czystość linii
• czystość profilu
• niezwykła czystość

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Te pogodne, a czasem melancholijne obrazy otwierają w nas patrzących okna przestrzeni. Tęsknota do przestrzeni zaś - jak twierdzą psychoanalitycy - świadczy o wolności wewnętrznej, bez której w ogóle nie ma prawdziwej twórczości. Wszystkie obrazy Gromady tworzą jednorodną, piękną i przestrzenną całość o dużej czystości wyrazu i intensywności przeżycia.
Dziennik Polski, 27.09.2000

Zgłaszano troskę o niezadowalający zasięg Polskiego Radia, szczególnie Trójki i obawy przed upodobnianiem się programów, potrzebę dbałości o czystość i poprawność języka polskiego, o upowszechnianie kultury wysokiej, jej większą dostępność, co jest szczególnie ważne w dobie tak widocznego zubożenia licznych grup społeczeństwa.
Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.05.2002, 4 kadencja, 22 posiedzenie, 3 dzień

Rzecz w tym, że czystość polszczyzny polega nie tylko na tym, jakimi słowami się posługujemy, ale również zależy od tego, jak tych słów używamy.
Dziennik Polski, 20.02.2004

Trzebiatowski łatwiej, zapewne, porozumiałby się z Michałem Aniołem lub Bronzinem niż Boucherem, malującym swe różane akty ku uciesze Ludwika XV. Z pierwszymi dwoma łączy go bowiem czystość linii i dokładność szczegółu oraz błyskotliwość ujęcia.
Dziennik Polski, 14.09.2001

Ekrany plazmowe posiadają następujące cechy: płaski ekran możliwość budowy ekranów dużych rozmiarów (typowe rozmiary to: 37", 42", 46", 50", 61", 63", 65", 103" ) duże trudności techniczne przy budowie ekranów plazmowych małych rozmiarów (<30" ) ekran jest stosunkowo cienki w porównaniu do swoich rozmiarów (4 "przy przekątnej ekranu 50" ) szeroki kąt widzenia (typowo 170 bez spadku jasności i czystości obrazu) wysoka jakość tworzonego obrazu wysoki kontrast (nawet 30000: 1) dość dobre oddanie barw (szczególnie przy zastosowaniu odpowiednich filtrów) najlepsze odwzorowanie czerni (w zakresie głębokości koloru i skali kolorystycznej) spośród wszystkich obecnie technologii płaskich ekranów mała podatność na zniekształcenia obrazu spowodowane polem magnetycznym.
www.wikipedia.pl [01.06.2009]

W audycji „Lalamido” usłyszałem fragment piosenki „Nic dwa razy się nie zdarza” w wykonaniu Kory. Może bym nawet nie pisał o tym fakcie, gdybym nie przypomniał sobie, jak wielkie wrażenie zrobiła na mnie wiele lat temu Łucja Prus jakąś wewnętrzną czystością , świeżością i kulturą wykonawczą, kiedy śpiewała ten piękny wiersz Wisławy Szymborskiej na Festiwalu Opolskim z adekwatną muzyką i fantastyczną aranżacją Andrzeja Mundkowskiego.
Polityka, 1995

Głos Dylana początkowo nieco drżący i zgrzytliwy nabierze stopniowo siły i czystości . Po krótkiej pauzie zespół zaczyna „Rainy Day Women”, po czym grający tego wieczoru na czarno-białym Fenderze Dylan przeszedł do „All Along The Watchtower” i „Tangled Up In Blue”, które zakończył długą solówką na harmonijce ustnej.
Gazeta Wyborcza, 05.03.1993

Strona B zawiera w większości również melodie naszych południowych sąsiadów. Jedną z nich jest znana, często śpiewana przez Janka Karpiela piosenka - Utiekaj Janiczku. Ten piękny walczyk pokazuje jednak, że wcześniejsza wersja Bułecki to prawdziwy majstersztyk. W ogóle trzeba zaznaczyć, że pod względem śpiewu - jego siły i czystości - kaseta „Zokopianów” jest lepsza.
Tygodnik Podhalański, 1996

Już nie taśma magnetyczna, lecz dyskietka, wczytywana przez komputer, zawiera podkłady instrumentalne lub chóralne i zestaw brzmień każdorazowo zindywidualizowanych dla danego utworu, o absolutnym stopniu czystości dźwięku.
Roman Radoszewski, Czesław Niemen: kiedy się dziwić przestanę...: monografia artystyczna, 2004

Abstraktum zu dem Adj. keusch, ahd. kuski, mhd. kiusch(e). Von Anfang an ein ethischer Begriff, der allerdings ursprünglich eine breitere Bedeutung als heute hatte [schamhaft, sanftmütig, tugendhaft]. Entlehnung aus dem lat. conscius [bewusst], gemeint wurde wohl „beherrscht, der sittlichen Normen (oder der christlichen Lehre) bewusst“ (KLUGE, Lemma keusch).

Mhd. kiuschekeit, kiuschecheit [Keuschheit, Reinheit] oder auch kontextuell bedingt [jugendliche Einfalt], vgl. „in siner tumben kiuschekeit“ (LEXER, Lemma kiuschekeit).

ADELUNG (Lemma Keuschheit ) charakterisiert das Wort nur in Bezug auf sexuelle Moral, also „die Fertigkeit, allen unrechtmäßigen Gebrauch des natürlichen Triebes zum Beyschlafe zu vermeiden“. GRIMM (Lemma keusch und keuschheit) verzeichnet zwei Bedeutungen, einmal als „geschlechtliche Reinheit“, einmal als [Reinheit des Geistes] „im gegensatz zu trüber leidenschaftlichkeit, selbstliebe,„coquetterie“, zu empfänglichkeit gegen trübende einflüsse, zu ruhmsüchtigem selbstbeschauendem geistreichthun u. dgl.“, nicht nur in Bezug auf den menschlichen Charakter, sondern übertragen auch über die Ausdrucksweise eines Textes, über Malerei etc.

Die lexikographischen Einträge unterstützen die Einsicht, das Wort bezeichne meistens (religiös motivierte) sexuelle Enthaltsamkeit; seltener auch Reinheit oder Einfalt des menschlichen Charakters im Allgemeinen.

Abgeleitet von dem Adj. czysty . Allgemeinslawisch, aksl. čistъ , urslaw. * čistъ , wird auf das uridg. *(s)kid-to- ‘beschnitten, abgetrennt’ zurückgeführt. Czysty hatte zunächst die Bedeutung ‘sauber, frei von Schmutz’, im 14. Jh. kamen andere semantische Komponente der Ehrlichkeit, der Unvermischtheit, aber auch von Transparenz, Wohlklang und moralischer Integrität hinzu.

Im vorliegenden Wörterbuch wurden drei Profile für das Deutsche aufgeführt: ein religiös-sexuelles Profil, ein Anstandsprofil sowie ein säkular-moralisches Profil (letzteres nur okkasionell). Das Wort wird in allen Profilen inzwischen selten benutzt und gilt als markiert. Im religiösen Profil findet es fast ausschließlich in historischen Zusammenhängen oder im Diskurs der Kirche und von Gläubigen Verwendung. Resthaft findet man noch eine Übertragung auf säkulare Verhältnisse. Belege dafür sind im säkular-moralischen Profil aufgeführt. Diese Wortverwendungen sind allerdings selten und führen eine ältere Nebenbedeutung des Wortes fort (die im DUW aber noch verzeichnet ist, s.u.). Man findet eine solche Wortverwendnung vor allem außerhalb des Sprachraums der Bundesrepublik Deutschland, z.B. in der österreichischen Varietät der Standardsprache (vgl. finanzielle Keuschheit, unparteiliche Keuschheit in den Belegen). Der Gebrauch des Wortes im Anstandsprofil ist stilistisch markiert und wird oft ironisch in Bezug auf sexuell verklemmte Menschen verwendet (vgl. britisch-diskrete Keuschheit). Dies lässt sich damit erklären, dass sexuelle oder voreheliche Enthaltsamkeit nicht länger gesamtgesellschaftlich akzeptierten Werte oder angestrebte Verhaltensweisen sind. Eine Wortverwendung außerhalb der oben angegebenen Domänen ist dementsprechend veraltet.

Ursprünglich hatte das Wort einen weiteren Verwendungsbereich als sexuelle Enthaltsamkeit und bedeutete ein Bewusstsein vom richtigen und maßvollen Verhalten in allen Lebensbereichen, was heute noch am Synonym sittlich sichtbar wird.

Die geringe Ausbildung von Profilen im Deutschen lässt sich auch dadurch erklären, dass es sich bei Keuschheit ursprünglich um ein Lehnwort aus dem Lateinischen handelt (mhd. Kiusch(e)heit, aus dem Adj. kiusche, ahd. chiûschi bzw. kūski <aus einem gotischen Adjektiv, aus lat. conscius (der christlichen Lehre) bewusst), auch wenn diese Etymologie heute nicht mehr transparent ist.

Das DUW erklärt das Wort wie folgt: a) sexuelle Enthaltsamkeit b) Sittsamkeit c) moralische Reinheit, Integrität.

Das religiöse Keuschheit-Konzept wird im Polnischen (wie auch im Tschechischen und Slowakischen) lexikalisch als eine der Bedeutungen des ansonsten polysemen Substantivs czystość ‘Sauberkeit, Reinheit’ sprachlich zum Ausdruck gebracht. Diese Bedeutung ist im religiösen Diskurs sichtbar, sie ist in Phraseologismen und Wortbildungen verankert, vgl. z.B. śluby czystości ‘Keuschheitsgelübde’, nieczystość Sg.t. ‘Unkeuschheit’. Es ist dennoch nicht der primäre Sinn des deadjektivischen Abstraktums czystość ← czysty ‘sauber, rein’, sondern eine Art Metapher. Der transparenten Wortbildungsstruktur gemäß hat das Wort vor allem eine konkrete Lesart als Antonym zum ‘Schmutz’. Die religiösen (überwiegend fachsprachlichen, theologisch definierten) und profanen Bedeutungen existieren parallel. In ISJP (2000) erscheint die religiös motivierte Lesart unter dem Stichwort czystość sogar an erster Stelle („Czystość to powstrzymywanie się od współżycia seksualnego. Słowo książkowe.“). Es mag damit zusammenhängen, dass das abstrakte Substantiv in der Umgangssprache relativ selten benutzt wird – wenn schon, dann in der Redewendung <coś> jest nie pierwszej czystości, was bedeutet, dass etwas nicht gerade sauber ist.

Der Säkularisierungsprozess äußert sich im zunehmend ironisch oder herablassend klingenden Sprechmodus der Alltagssprache. Die Fixierung auf sexuelle Enthaltsamkeit wirkt altmodisch in der Gesellschaft, wo Sex längst enttabuisiert wurde und nicht mehr moralisch verurteilt wird. In Internetforen und -portalen, wo die czystość przedmałżeńska/ voreheliche Keuschheitthematisiert wird, melden sich unter Jugendlichen sowohl Skeptiker, als auch Befürworter der sexuellen Enthaltsamkeit vor der Eheschließung, wobei die Ersten es doch überwiegend zu sein scheinen.

Mit der physikalischen Eigenschaft czystość ist in der Regel positive Bewertung verbunden. Aber die Bewertungskomponente, die dem moralischen Profil inne wohnt, ist ambigue, das zu erreichende Ideal ist suspekt.  

Keuschheit geht über Schönheit.

Keuschheit ist die schönste Tugend.

Keuschheit und Schönheit wohnen selten beieinander.

Wenn die Keuschheit zum Tanz kommt, so tanzt sie auf gläsernen Schuhen.

Wo die Keuschheit fehlt, gedeiht (besteht) die Liebe nicht.

Biada temu, kto porzuci swój brud dla cudzej czystości, brud jest zawsze swój, czystość zawsze cudza. (Witold Gombrowicz) [wörtl. Wehe dem, der sein Beschmutztes aufgibt für fremde Reinheit, Schmutz ist immer der eigene, Reinheit immer eine fremde.]/ Das Fremde ist nur von aussen schön, das Eigene ist auch trotz Makel wichtig.

Dbaj o czystość ołtarzy. Nie wiadomo, na którym cię złożą. (Stanisław Jerzy Lec) [wörtl. Achte auf Sauberkeit der Altäre. Man weiß nie, auf welchen sie dich niederlegen.]/ Sich der Konsequenz seiner Taten bewußt sein; die Gegenwart achten, damit die Zukunft sicher ist.

Jeśli ktoś kocha tylko piękno i czystość, to kocha zaledwie połowę istoty. (Witold Gombrowicz) [wörtl. Wenn jemand nur das Schöne und Reine liebt, dann liebt er kaum das Halbe des Geschöpfs.]/ Um ganz zu lieben, muss man auch die schlechten Seiten akzeptieren.

Musik

• Hans Dieter Lehmann & Wolfgang Lackerschmid: Vom Pflaumenbaum Und Der Keuschheit, 1998.
  
  

  (Quelle: http://direct.rhapsody.com/imageserver/v2/albums/Alb.63343175/images/500x500.jpg)

Literatur

• Christopher J. Wild: Theater der Keuschheit - Keuschheit des Theaters, 2003.
• Peter Brown, Martin Pfeiffer: Die Keuschheit der Engel: Sexuelle Entsagung, Askese und Körperlichkeit am Anfang des Christentums, 1991.

Film

• Der keusche Josef (Reige: Carl Boese), BRD, 1953.
• Der keusche Lebemann, BRD, 1952
• Die keusche Sünderin (Reige: Joe Stöckel), Deutschland, 1943.

Sonstiges

• Plakat für eine Veranstaltung in einem Musikclub
  
  

  (Quelle: http://www.schniede.net/images/Plakate/In%20Keuschheit%20nach%20Garbers_A4.jpg)

Literatur

• Mary Douglas: Czystość i zmaza (Purity and Danger: An Analysis of Concepts of Pollution and Taboo, 1966), 2007.
• Ania Golędzinowska: Z ciemności do światła. Jak żyć w czystości serca, 2015.

Musik

• Dan Gibson: Calm the Mind - Czystość Umysłu, 2006.
• Love Story (Polnische Band); Lied: Czystość w czasach popkultury
  
  
  (Quelle: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=JlOhizd3evE)
   

Werbung

• Werbung für eine Aktion
  
  (Quelle: http://bi.gazeta.pl/im/8/2693/z2693838Q.jpg)
• Spülmaschinenmittel
  
  (Quelle:&http://www.leclerc.rzeszow.pl/foto_shop/92/brand_21577_1.jpg)
• Cover einer Zeitschrift
  
  (Quelle:&http://www.tezeusz.pl/cms/tz/fileadmin/user_upload/and/ZD_76.jpg)
 
• Cover einer Zeitschrift(2)
  
  (Quelle:&http://www.mojepowolanie.pl/1366363127,960,i,main_,espe-101.jpg)
 
• Plakat für eine Debatte
  
  (Quelle:&http://bosko.pl/sites/default/files/konkurs/plakat_debata_walentynkowa_15.png)
 

Brown, Peter 1991: Die Keuschheit der Engel. Sexuelle Entsagung, Askese und Körperlichkeit am Anfang des Christentums, München.

Fritz, Heiko 2000: Vom Wesen der Keuschheit, eine Deutung mit Bezug auf Schriften von Ludwig Klages und Alfred Schuler, Oldenburg.

Ramm, Martin 2009: Was ist Keuschheit? Hilfen zur Gewissensbildung im 6. Gebot, Thalwil.

Saunders, Kate/ Stanford, Peter 1994: Zwischen Keuschheit und Fegefeuer, die Katholiken und der Sex., München.

Kubiak, Anna E. 1998: „Brudne misie czystych relacji, czyli rzecz o nostalgii w kulturze“, in: Konteksty: Polska Sztuka Ludowa. Antropologia Kultury. Etnografia. Sztuka, 52 (3-4): S. 167-69; 223.

Makowski, Jarosław 2009: „Rozmowy o dekalogu“, Kraków, S. 94-108 (VI. O czystości. Ciało umysłem zgwałcone. Rozmowa z Wojciechem Eichelbergiem)

Panas, Wladyslaw 1974: „Regiony czystej poezji: O koncepcji jezyka w prozie B. Schulza“, in: Roczniki Humanistyczne: Filologia Klasyczna, 22 (1), S. 151-73.