DeutschPolnischSlowakischTschechischSprachvergleich
sacrum und profanum
religiöse lexik in der allgemeinsprache (deutsch-polnisch-slowakisch-tschechisch)
Polnisch: czystość
Tschechisch: čistota

Polysemie

  1. Sauberkeitsprofil: ‘ohne Schmutz’
  2. materiell: ‘ohne fremde Zusätze’
  3. ideologisch: ‘ohne fremde Einflüsse’
  4. religiös-sexuell: ‘Enthaltsamkeit’
  5. religiös-moralisch: ‘persönliche Mäßigung’
  6. säkular-moralisch: ‘Ehrlichkeit, Unschuld’
  7. Anstandsprofil: ‘Scham’
  8. ästhetisch: ‘edle Einfalt’

Polysemie

  1. Sauberkeitsprofil: ‘ohne Schmutz’
  2. materiell: ‘ohne fremde Zusätze’
  3. ideologisch: ‘ohne fremde Einflüsse’
  4. religiös-sexuell: ‘Enthaltsamkeit’
  5. religiös-moralisch: ‘persönliche Mäßigung’
  6. säkular-moralisch: ‘Ehrlichkeit, Unschuld’
  7. Anstandsprofil: ‘Scham’
  8. ästhetisch: ‘edle Einfalt’

Profil: Sauberkeit

Profil: Sauberkeit

Definition

czystość

Zustand der Sauberkeit, Abwesenheit von Schmutz. Positiv bewertet.

Derivat von Adj. czysty ‘sauber’
 

Definition

čistota

Zustand der Sauberkeit, Abwesenheit von Schmutz

Konnotationen

  • weiße Farbe
  • keine Flecken, kein Staub, Glanz, Duft
  • Putzmittel, Hygieneartikel

Konnotationen

  • weiße Farbe
  • keine Flecken, kein Staub, Glanz, Duft
  • Putzmittel, Hygieneartikel

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • higiena ‘Hygiene’
  • porządek ‘Ordnung’
  • schludność ‘Reinlichkeit, Gepflegtheit ’
  • sterylność ‘Sterilität’
  • zadbanie ‘Gepflegtheit’

Opposita

  • brud ‘Dreck’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • hygiena ʻHygieneʼ

Opposita

  • bordelgrob ʻUnordnung, Dreckʼ
  • špína ʻSchmutzʼ

Wortbildungen

Substantive

  • czyścioch ‘Putzteufel’
  • czyściocha ‘weibl. Form zu czyścioch
  • czyścioszek ‘Putzteufelchen’
  • czyścioszka ‘weibl. Form zu czyścioszek
  • nieczystości Pl.t. 'Dreck'
  • nieczystość1 ‘Unreinheit’

Verben

  • (wy)czyścić 'sauber machen'

Wortbildungen

Substantive

  • nečistota1 ʻUnsauberkeit, Schmutzʼ, vgl. odstranit hrubé nečistoty ʻgroben Schmutz entfernenʼ

Adjektive

  • čistotný1 ʻordentlich, auf Sauberkeit achtendʼ

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • być nie pierwszej czystościumgangssprachlich : <coś> jest nie pierwszej czystości [wörtl. nicht von erster Sauberkeit sein] ‘über etwas, das nicht ganz sauber oder frisch ist’
  • być podejrzanej/ wątpliwej czystościumgangssprachlich : <coś> jest podejrzanej/ wątpliwej czystości [wörtl. von verdächtiger/ zweifelhafter Sauberkeit sein] ‘über etwas, das nicht ganz sauber oder frisch ist’
  • lśnić czystością/ od czystości [wörtl. vor Reinheit glänzen] blank geputzt/ poliert sein
  • nie grzeszyć czystościąscherzhaft : <ktoś> nie grzeszy czystością [wörtl. jmd. sündigt nicht mit der Sauberkeit] ‘über jmdn., der nicht sauber ist’
  • środek czystości / Reinigungsmittel

Kollokationen

  • czystość mieszkania
  • czystość odzieży
  • dbać o czystość
  • idealna czystość
  • wzorowa czystość

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • čistota a pořádek
  • čistota ovzduší
  • čistota vody
  • dbát na čistotu
  • koupelna září čistotou
  • udržovat čistotu
  • úzkostlivá čistota
  • panenská čistota

Belege

W strukturze brytyjskiej administracji gminy takie jak Bisley nie mają żadnej mocy politycznej. Żadnego sołtysa ani mera. Mieszkańcy wybierają spomiędzy siebie radę, która dostaje pewne pieniądze z okręgu. Dzięki dofinansowaniu utrzymuje w czystości trawniki, place zabaw, publiczne toalety i ścieżki spacerowe.
Polityka, 01.07.2006

Ostatnią rolkę papieru toaletowego dostałyśmy dwa miesiące temu. Teraz „takie rzeczy” przynosi nam z domu wychowawczyni -mówią dziewczęta z olsztyńskiego domu dziecka przy ul. Korczaka. Takie rzeczy to też mydło, pasta do zębów, podpaski. - Boli mnie, że nie mogę pokazać, na czym polega higiena osobista, nie mogę wymagać czystości , gdy nie mamy nawet mydła - mówi wychowawczyni Elżbieta Więcek.
Gazeta Wyborcza, 14.10.1996

W niektórych miastach (Stalowa Wola do nich należy) zorganizowano przedszkola dla dzieci z alergią. Przykłada się w nich wielką wagę do zachowania reżimu czystości (używanie odpowiednich odkurzaczy, regularne stosowanie Acarosanu), aby zminimalizować narażenie na alergen dzieci z astmą, atopowym zapaleniem skóry i innymi chorobami zależnymi od roztoczy.
Danuta Myłek, Alergie, 2001

Pojawia się tutaj problem stereotypów narodowościowych i polscy studenci nie są od nich wolni. Z naszej małej sondy, którą przeprowadziliśmy wśród kolegów, wynika, że - według nich - Arabowie są kobieciarzami, Japończycy - precyzyjni i dokładni, Niemców cechuje czystość , pracowitość i brak kultury przy stole, Chińczycy są mili, Rosjanie sporo piją.
Gazeta Wyborcza, 26.01.1995

Belege

Většina jejich současníků však byla víc než velkorysá jak v otázkách osobní hygieny, tak čistoty a pořádku vůbec.
syn2000

Naproti tomu je, podle něho, zcela nedostatečné uspokojování veřejných potřeb, což se snaží dokumentovat na stavu amerického školství, veřejné dopravy, čistoty měst či životního prostředí.
syn2000

Pro venkovské chalupy je nejspolehlivější bílá - v kombinaci s tmavě napuštěným dřevem nebo přírodním kamenem působí velmi dobře. Je to barva čistoty a venkovským chalupám nejlépe sluší.
syn2000

Při konzervování zeleniny je třeba dodržovat následující základní zásady: Především je třeba dbát na čistotu . To platí pro suroviny a pro všechno, co s nimi přijde do styku.
syn2000

Pokud se rozhodneme navštívit nehtové studio nebo salón s touto službou, měla by si zákaznice všímat, zda studio svítí čistotou , je uklizené a zbavené každodenního prachu.
syn2006pub: Hospodářské noviny, 2. 7. 1997

Profil: materiell

Profil: materiell

Definition

czystość

Eigenschaft von Stoffen und Materialien, die keine fremden Zusätze enthalten. In Bezug auf Wasser (in Seen, Flüssen etc.) und Kristalle geht es auch um die Klarheit, Transparenz.

Da es sich um eine relationelle Bedeutung handelt, kommt das Substantiv nicht isoliert vor, sondern mit einer obligatorischen Ergänzug: czystość + Gen., vgl. czystość wody/ powietrza/ złota.   

Definition

čistotaselten

Eigenschaft von Stoffen und Materialien, die keine fremden Zusätze enthalten. 

Diese Profilierung wird meistens als Adjektiv realisiert, vgl. čistá bavlna ‘reine Baumwolle, ohne Zusatz anderer Materialien’, pije čistou vodu ‘er trinkt reines Wasser, d. h. ohne Aroma und nicht gesüßt’, vložit nudle do čistého bujónu Nudeln in reine Brühe geben’. Als Substantiv verlangt es eine Ergänzung im Genitiv, z.B. ,čistota mouky‘.

Konnotationen

  • hochwertig, edel

Konnotationen

  • hochwertig, edel

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • autentyczność ‘Echtheit’
  • prawdziwość ‘Echtheit’
  • przejrzystość ‘Durchsichtigkeit, Transparenz’
  • przezroczystość ‘Durchsichtigkeit, Transparenz’

Opposita

  • mętność ‘Trübheit’
  • zanieczyszczenie ‘Verunreinigungen’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • pravost ‘Echtheit’
  • ryzost ‘Reinheit, Feingehalt’

Wortbildungen

Substantive

  • nieczystość2 ‘Unreinheit’

Adjektive

  • czysty1  ‘rein’

Adverbien

  • czysto1  ‘rein’

Wortbildungen

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • czystość rasy1 / Rassereinheit , Reinrassigkeit ‘in Bezug auf bestimmte Tiere wie Hunde, Katzen, Pferde der Umstand, dass im Stammbaum eines bestimmten Exemplars keine Vertreter anderer Rassen vorkommen’
  • klasy czystości wodyfachsprachlich ‘in Polen verwendetes Klassifizierungssystem zur Bewertung von Gewässern’

Kollokationen

  • czystość diamentu
  • czystość kryształu
  • czystość powietrza
  • czystość spirytusu
  • czystość szkła

 

 

 

 

 

 

 

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • panenská čistota1 [wörtl. jungfräuliche Reinheit] ‘die ursprüngliche Qualität’, vgl. podzemní vody si uchovávají svou panenskou čistotu ‘das Grundwasswer behält seine ursprüngliche Reinheit’

    Kollokationen

    • čistota zlata
    • ryzí čistota

    Belege

    -W ubiegłym roku opracowano plan naprawy tej sytuacji tzw. „Master Plan” - mówi Krzysztof Białach, wiceburmistrz Zgorzelca - Zapisano w nim wszystkie niezbędne inwestycje, które pozwolą przywrócić odpowiednią czystość wody. Są to przede wszystkim kanalizacje i oczyszczalnie w gminach przez które przepływa rzeka Czerwona Woda.
    Gazeta Wrocławska, 1999

    Oprócz karatów do oznaczania czystości złota stosuje się tak zwane próby, czyli stosunek masy złota do całkowitej masy stopu, stąd czyste posiada próbę 1000.
    Antoni Kapelański, Wielki Koneser, 2006

    Wykorzystają również zbiory z magazynów muzealnych. - Ale taki materiał prosto z ziemi jest lepszy - dodają. - Chodzi tu o czystość: nikt nie dotykał tego materiału, nikt nie zostawił swojego, współczesnego DNA na kościach czy zębach, co utrudniłoby odszukanie średniowiecznego genu.
    Dziennik Polski, 25.08.2006

    Krany rozbłysły czystością polerowanego srebra.
    Adam Wiśniewski-Snerg, Według łotra, 1997

    Jest to spowodowane ceną gazu, która wynosi w zależności od regionu Polski około 0.85 zł (cena benzyny ponad 1.93 zł.) 2. Ważnym aspektem zastosowania gazu do napędzania pojazdów jest jego czystość spalania. Na podstawie badań przeprowadzonych przez Zakład Inżynierii Chemicznej i Ochrony Środowiska można stwierdzić, iż nie wydzielają się w tym procesie praktycznie żadne szkodliwe substancje, oprócz ograniczonej do 1/4 - w porównaniu z etyliną - emisji tlenku węgla. Jest to zatem paliwo ekologiczne.
    Usenet -- pl.biznes [23.02.1998]

    Belege

    Čistota zlata se tradičně měří v karátech, přičemž čisté zlato má 24 karátů; v současnosti se však často měří v tisícinách.
    www.google.cz [06.12.2010]

    Velmi důležitá je čistota kovů, u většiny je běžně 99,5 až 99,8 %, u některých kovů lze v případě potřeby připravit kovy o čistotě až 99,999995 %, ovšem za vysoké ceny.
    www.google.cz [20.12.2010]

    Pro přípravu koloidního stříbra je nutné, aby výchozí stříbro mělo co největší čistotu . Ideální je stříbro takzvaně čtyřdevítkové, což znamená, že 99,99% slitiny je stříbro a pouze 0,01% jsou příměsi.
    www.google.cz [20.12.2010]

    Čistotě vody v bazénu může pomoci i krycí plachta, která chrání hladinu před padajícím listím i dalšími nečistotami ze vzduchu a navíc udržuje vodu teplou.
    syn2006pub: Mladá fronta DNES, 21. 6. 1996

    Vláda reagovala na rostoucí obavy, které mezi Francouzi loni na podzim vyvolalo zjištění, že se stále snižuje čistota ovzduší ve městech a že obyvatelstvo není o množství a druhu škodlivých látek ve vzduchu správně informováno.
    syn2000

    Profil: ideologisch

    Profil: ideologisch

    Definition

    czystość

    Eigenschaft einer weltanschaulichen bzw. religiösen Lehre, die ohne fremde Einflüsse ist. Auch in Bezug auf Kunstobjekte, welche die Vorgaben eines einzigen künstlerischen Stils einhalten (beim Letzteren Überlappungen zum ästhetischen Profil).

    Definition

    čistota

    Eigenschaft einer weltanschaulichen bzw. religiösen Lehre, die ohne fremde Einflüsse ist. Auch in Bezug auf Kunstobjekte, welche die Vorgaben eines einzigen künstlerischen Stils einhalten (beim Letzteren Überlappungen zum ästhetischen Profil).

    Konnotationen

    [Für dieses Profil wurden keine Konnotationen gefunden.]

    Konnotationen

    [Für dieses Profil wurden keine Konnotationen gefunden.]

    Lexikalische Relationen

    Opposita

    • eklektyzm ʻEklektizismusʼ

    Lexikalische Relationen

    Opposita

    • eklekticismus ‘Eklektizismus’

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Wortbildungen

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • czystość rasy2 / Rassereinheit , Reinrassigkeit ‘Grundsatz rassistischer und nationalistischer Ideologien, nach dem ein möglichst homogenes Ethnikum angestrebt wird und folglich der Geschlechtsverkehr zwischen Menschen unterschiedlicher Hautfarbe, Nationalität, Religion etc. gestraft wirdʼ

    Kollokationen

    • czystość doktryny
    • czystość etniczna
    • czystość krwi
    • czystość narodowa

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • čistota rasy/ Rassenreinheit ‘Grundsatz rassistischer und nationalistischer Ideologien, nach dem eine möglichst homogene Ethnie angestrebt wird und folglich der Geschlechtsverkehr zwischen Menschen unterschiedlicher Hautfarbe, Nationalität, Religion etc. sanktioniert wird’

    Kollokationen

    • čistota královské krve

    Belege

    Jeśli Kościół przyszłości wszystkie dzisiejsze pisma przeanalizuje, wyznaczy tej Ewangelii jej należne pierwsze miejsce jako źródłowej i całkowitej „Ewangelii Chrystusa”. Inne zostaną utrzymane jako potwierdzenie czterech innych świadków, ażeby każde słowo mogło być określone dla tych, którzy nie są zdolni przyjąć dobroci, czystości i prawdy tej jedynej Ewangelii.
    Usenet -- pl.soc.religia [29.06.1999]

    Był inspiratorem wielu synodów afrykańskich. Również po przybyciu do Rzymu zainicjował synod, na którym potępiono herezje monofizytyzmu i monoteletyzmu. Z tego powodu był kilkakrotnie prześladowany. Za obronę czystości wiary zsyłano go, a następnie ponownie wzywano do Konstantynopola.
    www.wikipedia.pl [28.02.2009]

    Biblia jest świętą Księgą kilku religii; judaizmu i chrześcijaństwa. Zawiera orędzie Boga skierowane do ludzkości, swych dzieci. Słowem opisuje historię zbawienia ludzkości. - Nad czystością , w sensie zgodności z oryginałem, czuwa Święty Kościół Powszechny.
    Usenet -- pl.soc.religia [16.01.2000]

    A więc Talmud, to nauki poprawione i pogodzone, bo zdaniem talmudystów, ich Bóg, Adonai, to nieudacznik tak wielki i ogromny, że nie potrafił zadbać o czystość ustnego przekazu, który dał Mojżeszowi.
    Usenet -- pl.soc.religia [13.08.2002]

    W lipcu 1944 r. wystąpił z manifestem przedstawiającym przyszłość azerbejdżańskich Turków, a także głoszącym wymordowanie Ormian i nietureckich narodów Kaukazu oraz czystość rasową Turków.
    www.wikipedia.pl [31.01.2009]

    Jeśli zaś do pytania o narodowość dodaje się jako uzasadnienie
    badanie pewnych negatywnych zachowań - no cóż, wniosek o próbie
    przedstawienia tejże narodowości w negatywnym świetle nasuwa się sam.
    Zwłaszcza, że MEN rządzony jest przez ekipę, której przedstawiciele
    niejednokrotnie dawali wyraz trosce o czystość Narodu Polskiego i rasy białej...
    Usenet -- pl.soc.polityka [09.08.2000]

    Czasami szeptał coś po rosyjsku. Chciał, byśmy mówili w tym języku, polski był dla niego mową zadaną - to od partyjnego zadania, miał bowiem czuwać nad czystością socjalizmu w Polsce („e, ten warszawski komunizm”, rzekł kiedyś do matki i machnął ręką).
    Bronisław Świderski, Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007

    Pytanie o początki terroru jest dla francuskich komunistów podstawowe - bo jest pytaniem o czystość źródeł. Chcieliby oddzielić stalinizm, główne zło obciążające FPK, i całą resztę komunistycznego dziedzictwa - stalinizm to w ich oczach zdegenerowana forma komunizmu.
    Gazeta Wyborcza, 22.11.1997

    Od 1640 roku sprawa była faktycznie przesądzona. Klasycyzm został narzucony jako doktryna państwowa i państwowotwórcza, czysto francuska i monarchistyczna. I jako zbiór reguł szlachetności i wielkości duchowej, elitarnej estetyki, absolutnej odrębności i czystości gatunkowej zdecydowanie przeciwstawił się europejskiemu barokowi jako praktyce nie dość arystokratycznej, a przy tym rozrywkowej, efekciarskiej, hołdującej nieprzyzwoitemu kojarzeniu sprzeczności: rozumu i uczucia, śmiechu i płaczu.
    Jerzy Adamski, Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000

    Belege

    Lpění na rigidním prosazování našeho programu po letošním volebním výsledku je sebevražda. Tlustý takto položil vlastní vládu a jeho pohrobci teď zvedají znovu hlavu. Nejvíc v poslední době za ideovou čistotu strany bojovali lidé, kteří žádné ideje nemají a nejhorlivěji obhajovali těžce realizovatelný program ODS ti, kteří ho dodnes nepochopili.
    www.google.cz [06.12.2010]

    On měl rád nový zvuk této hudby, ale zároveň nás prosil, abychom zachovali bluegrassovou čistotu , a nikdo z nás neměl zájem mu odporovat.
    syn2006pub: Folk a Country, ročník 1996

    Lenin usilovně studoval a přemítal; zaujímal stanoviska, zpřesňoval, definoval striktně svou doktrínu, hájil s nesnášenlivou demagogií její čistotu , nastiňoval si taktiku.
    syn2000

    Neoficiální protiekologická koalice, nebo přesněji koalice proti Zeleným, je různorodá. Je složena z teoretiků střežících čistotu konzervativních idejí, kteří se podstatně víc než ekologické katastrofy obávají zeleného socialismu.
    syn2000

    Vedle něho je renesance pohanská a barok modlářský, fetišistický, zkrátka katolický; je tu cosi kulturně nápadně nižšího proti rané náboženské čistotě . Celá ta maniakální pompa, mramorové intarzie, brokáty, štukatura, zlato, věžovité oltáře, celá ta studená skvělost vám nábožensky neřekne ani nejmenší zlomek toho, co tak nesmírně vážně a čistě mluví z Giottovy kaple.
    syn2000

    Profil: religiös-sexuell

    Profil: religiös-sexuell

    Definition

    czystość

    Religiös motivierte sexuelle Enthaltsamkeit. Diese betrifft den Zustand vor der Ehe, aber auch zwischen Eheleuten, d. h. Treue zum Partner (vgl. Mt. 5,27-29 EH: „Ihr habt gehört, dass gesagt worden ist: Du sollst nicht die Ehe brechen. Ich aber sage euch: Wer eine Frau auch nur lüstern ansieht, hat in seinem Herzen schon Ehebruch mit ihr begangen.“). Im katholischen Bereich ist die Keuschheit für Priester sowie Nonnen und Mönche (Zölibat, Ordensgelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam) verpflichtend.

    Im Alten Testament bezieht sich der Begriff auch auf Tiere und Vorbereitung von Speisen, was mit der Entlehnung  koszerny/ koszerność bezeichnet wird. Auch koszerny seks ist möglich.

    Definition

    čistota

    Religiös motivierte sexuelle Enthaltsamkeit. Diese betrifft den Zustand vor der Ehe, aber auch zwischen Eheleuten, d.h. Treue zum Partner (vgl. Mt. 5,27–29 EH: „Ihr habt gehört, dass gesagt worden ist: Du sollst nicht die Ehe brechen. Ich aber sage euch: Wer eine Frau auch nur lüstern ansieht, hat in seinem Herzen schon Ehebruch mit ihr begangen.“). Im katholischen Bereich ist die Keuschheit für Priester sowie Nonnen und Mönche (Zölibat, Ordensgelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam) verpflichtend.

    Verbindet sich oft mit einer distanzierten oder kritischen Haltung des Sprechers.

    In der Regel Sg. tant. (Abstraktum).

    Konnotationen

    • Jungfräulichkeit, Unschuld
    • Jungfrau Maria, Joseph, Heilige, Lilie
    • moralische Strenge, Selbstüberwindung, Askese

    Konnotationen

    • junges scheues Mädchen
    • Mittelalter, höfische Dame
    • rot werden

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • celibat ‘Zölibat’
    • cnota ‘Tugend, Keuschheit’
    • cnotliwość1 ‘Tugend, Keuschheit’
    • dziewictwo ‘Jungfräulichkeit’
    • koszerność ‘Keuschheit’
    • wstrzemięźliwość ‘Zurückhaltung, Mäßigung, Keuschheit’

    Opposita

    • grzeszność1 ‘Sündhaftigkeit’

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • cudnost1 ‘Keuschheit’
    • ctnost1 ‘Tugend’
    • zdrženlivost ‘Enthaltsamkeit’
    • mravnost1 ‘Sittlichkeit’
    • nevinnost1 ‘Unschuld’
    • bezúhonnost1 ‘Unbescholtenheit’
    • neposkvrněnost1 ‘Unbeflecktheit’
    • stud ‘Scham’
    • stydlivost ‘Schüchternheit’

    Opposita

    • nestoudnost ‘Unverschämtheit, Schamlosigkeit, Impertinenz’
    • nestydatost ‘Unverschämtheit, Schamlosigkeit, Impertinenz’
    • neřestnost ‘Lasterhaftigkeit’
    • hříšnost1 ‘Sündhaftigkeit’

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Wortbildungen

    Substantive

    • čistotnost ‘Reinlichkeit’

    Adjektive

    • čistotný2 ‘reinlich’
    • čistotymilovný ‘reinheitsliebend’

    Adverbien

    • čistotně ‘reinlich’

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • czystość małżeńska / eheliche Keuschheit
    • pierścień czystości / Keuschheitsring
    • śluby ubóstwa, czystości, posłuszeństwa ‘Gelübde, die von Priestern, Mönchen und Nonnen besonders in der katholischen Kirche abgelegt werden’/ Gelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam
    • żyć w czystości / in Keuschheit leben ‘sich sexueller Aktivitäten enthalten’

    Kollokationen

    • czystość przedmałżeńska
    • czystość w małżeństwie
    • dochować czystość
    • pielęgnować czystość
    • ślubować czystość

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • pohlavní čistota
    • mravní čistota
    • sexuální čistota
    • panenská čistota

    Belege

    Niedojrzały emocjonalnie człowiek ewentualnie pozbawiony którejś z łask, nie powinien myśleć o życiu konsekrowanym, bo wcześniej czy później zrzuci sutannę bądź porzuci zakon. -- Czystość konsekrowana nie jest pogardą dla życia małżeńskiego. Czystość konsekrowana to wybór miłości Jezusa. W rzeczywistości to Jezus zaprasza do wyłącznego poświęcenia Jemu swego życia. Osoba konsekrowana to zaproszenie odkrywa i przyjmuje.
    Usenet -- pl.soc.religia [08.01.2003]

    Notabene, prowadzone w USA badania wykazały, że wskaźnik rozwodów wśród par zamieszkujących ze sobą przed ślubem jest znacznie wyższy niż wśród tych, które dochowały czystości do ślubu, więc i empiria falsyfikuje tę tezę.
    Maciej Zięba, Niezwykły pontyfikat/ z M. Ziębą rozmawia Adam Pawłowicz, 1997

    Tymczasem mąż jest pełen witalności i domaga się swoich praw. Kobieta staje zagubiona, bo nie wie, co powinna robić. -- W takich chwilach kobieta, kierując się emocjami, podejmuje różnorakie zobowiązania. Skoro i tak traci istotną cechę swej kobiecości, to czasem ślubuje czystość po to, by otrzymać jakąś łaskę. A mąż nie zgadza się. Pragnie, by żona zrezygnowała ze zobowiązania. -- Zwłaszcza wtedy (czyli zawsze), gdy kobieta swej decyzji z nim nie konsultowała.
    Usenet -- pl.soc.religia [10.03.2001]

    Wiedziałam już, że Bóg mnie powołał, wiedziałam, że to, co mnie pociąga, to wspólnota franciszkańska, to żyć w ubóstwie, czystości i posłuszeństwie oraz w oddaniu się w szczególny sposób Niepokalanej.
    Rycerz Niepokalanej, 1992

    Pius XI o edukacji seksualnej w encyklice Divini Illius Magistri: Innym poważnym zagrożeniem jest ten naturalizm, który dziś wkracza w dziedzinę edukacji w zakresie tak delikatnej sprawy jak czystość obyczajów.
    Usenet -- pl.soc.polityka [23.04.1998]

    Belege

    Do této tendence o odlišení kněžského úřadu od laického stavu můžeme zařadit také požadavek, že se kněží již nesmí ženit, mají tedy žít celibátním životem. Sexualita kněží byla vnímána jako znečištění a poskvrna čistoty obětního dění. Výraz caelibatus, stav bez manželství, označoval od rané doby císařské v podstatě morálně zavrženíhodné opomíjení povinnosti občanů plodit děti. To mohlo od republikánských dob vést až k mravnímu soudu a skončit zbavením cti, za Augusta se trest ještě zpřísnil . 
    syn

    Gándhí sám kolem svých pětatřiceti let učinil slib bramahcharya, který znamená nejen naprostou pohlavní čistotu, ale také vyloučení sexuální touhy. Toho stavu je zdá se obtížné dosáhnout bez speciální diety a častého půstu. Při pití mléka mimo jiné hrozí, že může vyvolávat sexuální touhu.
    syn

    Výjimkou pak zůstal pouze tantrický buddhismus, který techniku sexu rozvinul, ale úmyslně opomíjel stránku citovou a společenskou. Starý zákon obsahuje nezměrné množství předpisů o cudnosti, pohlavní čistotě a manželství. Iniciativa a spontánnost jsou u řady náboženství nepřípustné. V islámu je podrobení ženy úplné, včetně skrývání její tváře. Velké rozdíly v chápání sexu jsou i v civilizovaných zemích, v nichž vládne protestantismus jako rozhodující síla společenského života.
    syn

    Kondom podezřívají z propustnosti pro virus HIV. Homosexualitu mají za nemoc, která by se měla léčit. Někteří jejich reprezentanti, jako třeba apoštolská církev, označují dokonce sexuální abstinenci za pohlavní čistotu, jako kdyby lidská sexualita byla něčím nečistým a člověka zašpinila. Občané jednoho menšího města nedávno sepsali petici, ve které se domnívají, že současná sexuální výchova jejich děti mate a kazí. 
    syn

    Fotka nahého batolete v ročence či propagačním materiálu bývá běžnou praxí, která málokoho uráží či pohoršuje. Děti jsou tradičně symboly nevinnosti a "boží čistoty", která má být se sexualitou spojena pouze v myslích zločinců. Má smysl, aby se "normální" většina společnosti přizpůsobovala úchylnému vkusu a choutkám pár deviantů? 
    syn

    Zbývající čas si někdejší kamarádíčci našeho Pána krátili tím, že ostatní tupce učili, jak žít v mravní čistotě (Hlavně žádnej sex !), dokud Bůh nesestoupí v čele andělských šiků zpátky na svět a nepovolá každého před soudcovskou stolici, aby roztřídil zrno od plev, přičemž ty hodné vyzvedne na nebesa a ty špatné pošle štandopede do pekel. Však to znáte!
    syn

    Počkejte si na opravdového muže, "říká blondýnka, která na školách přednáší sexuální východu a působí v brněnské poradně pro ženy a dívky. "In je zachovat si čistotu do manželství, nenechat se nutit k sexu. Panenství je nejvzácnější darování se. Dnešní doba je přesexualizovaná. Partnerství je založeno na dobré komunikaci.
    syn

    "Mohou to být organizace, které jdou do škol třeba se sexuální výchovou a končí tím, že dětem dávají podepisovat certifikáty čistoty, že budou mít pohlavní styk až po svatbě či je učí různým praktikám, jak provozovat sex bez pohlavního styku," uvedla příklady z minulosti.
    syn

    Profil: religiös-moralisch

    Profil: religiös-moralisch

    Definition

    czystość

    Religiöse Tugend; eine innerliche moralische Qualität. Durch sie wird das Leben an Gott und an religiös-moralischen Regeln ausgerichtet. Im engeren Sinne sind damit körperliche und geistige Mäßigung, Enthaltsamkeit (auch in Bezug auf die Sexualität) und Gottergebenheit gemeint. Eine Voraussetzung für das Erleben göttlicher Nähe (vgl. folgende Sentenz aus der Bergpredigt Jesu: „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.” Mt 5,8).
    Ursprünglich hatte czystość ‘Reinheit’ eine konkrete rituelle Bedeutung, d. h. bestimmte körperliche Waschrituale waren für die Teilnahme am Kult notwendig. Später verwandelte sich die Vorstellung von czystość in eine verinnerlichte, moralische und geistige Eigenschaft des Menschen.

    Definition

    čistota

    Religiöse Tugend; eine innerliche moralische Qualität. Durch sie wird das Leben an Gott und an religiös-moralischen Regeln ausgerichtet. Im engeren Sinne sind damit körperliche und geistige Mäßigung, Enthaltsamkeit (auch in Bezug auf die Sexualität) und Gottergebenheit gemeint. Eine Voraussetzung für das Erleben göttlicher Nähe (vgl. folgende Sentenz aus der Bergpredigt Jesu: „Blaze těm, kdo mají čisté srdce, neboť oni uzří Boha.“ Mt 5,8).

    Ursprünglich hatte čistota ‘Reinheit’ eine konkrete rituelle Bedeutung, d. h. bestimmte körperliche Waschrituale waren für die Teilnahme am Kult notwendig. Später verwandelte sich die Vorstellung von čistota in eine verinnerlichte, moralische und geistige Eigenschaft des Menschen.

    Konnotationen

    • reines Herz, reines Gewissen, heilig, sündlos, mit Gott versöhnt, geweiht

    Konnotationen

    • reines Herz, reines Gewissen, heilig, sündlos, mit Gott versöhnt, geweiht

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • cnotliwość2 ‘Tugendhaftigkeit’
    • moralność1 ‘Moralität’
    • szczerość1 ‘Aufrichtigkeit, Ehrlichkeit’
    • uczciwość1 ‘Ehrlichkeit, Anständigkeit’
    • wierność ‘Treue’

    Opposita

    • grzeszność2 ‘Sündhaftigkeit’

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • neposkvrněnost2 ‘Unbeflecktheit’

    Hyperonyme

    • ctnost2 ‘Tugend’

    Opposita

    • hříšnost2 ‘Sündhaftigkeit’

    Wortbildungen

    Substantive

    • czyściec 'Fegefeuer'
    • nieczystość3 ‘Unreinheit’

    Adjektive

    • czysty2 ‘rein’

    Adverbien

    • czysto2 ‘rein’

    Wortbildungen

    Substantive

    • nečistota2 ‘Negation zu čistota (religiös-moralisch)’

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • czystość rytualna / rituelle Reinheit

     Kollokationen

    • czystość duszy
    • czystość serca
    • czystość sumienia

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • slib chudoby, čistoty a poslušnosti/ Gelübde der Armut, der Keuschheit und des Gehorsams ʻGelübde, mit dem sich der Mensch in seiner Lebensführung der Nachfolge Christi verpflichtet; unter Keuschheit wird Mäßigung und Selbstbeherrschung in Bezug auf Sexualität verstandenʼ

    • panenská čistota2 [wörtl. jungfräuliche Reinheit] ʻdie sexuelle Unberührtheit einer Frau, die noch keinen Geschlechtsverkehr hatteʼ

    Kollokationen

    • čistota duše
    • pohlavní čistota

    Belege

    Chcesz iść do Nieba - zachowaj czystość duszy!
    Usenet -- pl.soc.religia [19.11.2008]

    Księga trzecia – Wajikra, zawierająca przepisy i prawa dotyczące służby kohenów w Świątyni oraz szczegółowe zasady dotyczące rytualnej czystości oraz skażenia, stawia przed studiującym go liczne trudności.
    www.forumowisko.pl [ 2008-01-11 ]

    My zaś jesteśmy wygnańczą sektą, która zbudowała sobie na obcej ziemi kapliczkę na kształt i podobieństwo owego „przystanku” dumnego wodza. I trwamy w rytualnej czystości zakonu.
    Juliusz Mieroszewski, Finał klasycznej Europy, 1997

    Qumrańczycy dążyli do odrodzenia religijnego w judaizmie palestyńskim. Stawiali sobie wysokie wymagania etyczne i duchowe, dążąc do uzyskania czystości religijnej, opartej na skrupulatnym przestrzeganiu Prawa Mojżeszowego i stałym studium Biblii. Życie duchowe wspólnoty w Qumran jest zapewne najpiękniejszym wykwitem religijnej kultury judaizmu.
    Daniel Olszewski, Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

    Co to znaczy „nie szukaj sprawiedliwości?”. Trzeba jej szukać i domagać się jej tak, jak to tylko możliwe, bo tym własnie jest poczucie czystości sumienia.
    www.forumowisko.pl [ [2008-09-11 ]

    Bóg jest tylko Jeden i zawsze z człowiekiem wciąż przenikając go swoim Świętym Duchem i przemawiając do ludzkiego Sumienia. W zależności od stopnia czystości poszczególnych ludzi, od ich duchowego przygotowania Bóg może przemawiać przez człowieka, ale zawsze z uwzględnieniem jego wolnej woli.
    www.forumowisko.pl [ 2007-08-24 ]

    Od początku Bóg wiedział, że człowiek zgrzeszy, i dał mu sposób powrotu do stanu czystości .
    Usenet -- pl.soc.religia [22.04.2006]

    Czystość to w licznych systemach religijnych i obyczajowych cnota, dzięki której człowiek jest zdolny kontrolować swoje pragnienia seksualne i mądrze nimi zarządzać. Wymaga ona panowania nad sobą, formacji charakteru i ducha poświęcenia.
    www.wikipedia.pl [31.05.2009]

    Może dla was jest to śmieszne, ale wówczas śmiejecie się z siebie i przyłączacie się do niego w tym co czyni. Może więc przypomnę co na temat czystości mowy mówi Biblia. „ Czystość ” mowy w zborze chrześcijańskim ma wynikać z tego, że nie ma w niej złośliwej goryczy, gniewu, srogiego zagniewania, krzyku ani obelżywych słów, a także oszustwa, wulgarności czy zepsucia.
    www.forumowisko.pl [08.01.2006]

    Jednak jest rzeczą dziwną nadawanie czystości fizycznej i higienie osobistej znaczenia religijnego. Przypomina to pogańskie obyczaje starożytnego Egiptu. Otóż w Egipcie kapłan był sługą boga i bóg wymagał od niego bezwględnej czystości . Tylko człowiek w takiej postaci był godny stać przed obliczem boga. Osiągnięcie stanu czystości wymagało usunięcia włosów z całego ciała, dlatego na znanych wszystkim posągach królowie (nawet Hatszepsut) mają często przyczepioną sztuczną brodę (sztuczność jest wyraźnie zaznaczona).
    Usenet -- pl.soc.religia, [14.10.2003]

    Belege

    ... skutky lidské svévole jsou zřejmé: necudnost, nečistota , bezuzdnost.
    (Gal. 5,19)

    Měla následovat doba poklidu a svatosti, ale jak františkánský řád rostl a přitahoval k sobě ty nejlepší, stával se příliš mocným a byl stále víc svázán se záležitostmi pozemskými, takže mnoho františkánů jej chtělo přivést zpátky k původní čistotě .
    syn2000

    Jeho poezie jako by složila dva z řeholních slibů, totiž chudoby a čistoty : je nanejvýš zdrženlivá, pozorující tiše svět, o němž ví, že jej nelze (a ani netřeba) vlastnit, a je nanejvýš cudná.
    syn2006pub: Lidové noviny - Literární noviny, č. 38/1992

    Profil: säkular-moralisch

    Profil: säkular-moralisch

    Definition

    czystość

    Eine charakterliche Eigenschaft; moralische Integrität, Ehrlichkeit und Unschuld; öfters mit einer positiv bewerteten Naivität oder Einfalt verbunden.
    Übertragen auch über Regelhaftigkeit und Transparenz eines Vorgangs oder eines Bereichs (z. B. Sport oder Wirtschaft) bzw. die Abwesenheit von unfairen, verwerflichen Praktiken (vgl. czystość legislacyjna , wörtl. legislative Reinheit). Gegenüber juristischen Vorschriften werden moralische Maßstäbe oder die Prinzipienfestigkeit in den Vordergrund gestellt.

    Die czystość im moralischen Sinn kann auch wegen des Verdachts an die Scheinheiligkeit als negativ empfunden werden  - vgl. das Gedicht von Stanisław Grochowiak "Czyści" ("Die Reinen"): Wolę brzydotę/ Jest bliżej krwiobiegu/ Słów gdy prześwietlać/ Je i udręczać/ (...) Są bo na świecie ludzie tak wymyci/ Że gdy przechodzą/ Nawet pies nie warknie/  Choć ani święci/ Ani też są cisi.

    Definition

    čistota

    Eine charakterliche Eigenschaft; moralische Integrität, Ehrlichkeit und Unschuld; öfters mit einer positiv bewerteten Naivität oder Einfalt verbunden.

    Übertragen auch über Regelhaftigkeit und Transparenz eines Vorgangs oder eines Bereichs (z.B. Sport oder Wirtschaft) bzw. die Abwesenheit von unfairen, verwerflichen Praktiken (vgl. právní čistota soudního procesu ʻrechtliche Unbedenklichkeit eines Gerichtsprozessesʼ). Gegenüber juristischen Vorschriften werden moralische Maßstäbe oder die Prinzipienfestigkeit in den Vordergrund gestellt.

    Konnotationen

    • fair, klar, nachvollziehbar, regelkonform

    Konnotationen

    • fair, klar, nachvollziehbar, regelkonform

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • cnotliwość3 ‘Tugendhaftigkeit’
    • moralność2 ‘Moralität’
    • niewinność ‘Unschuld’
    • prawość ‘Rechtschaffenheit’
    • szczerość2 ‘Aufrichtigkeit, Ehrlichkeit’
    • szlachetność ‘Edelmut’
    • uczciwość2 ‘Ehrlichkeit, Anständigkeit’
    • wierność2 ‘Treue’

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • bezúhonnost2 ʻUnbescholtenheitʼ
    • cudnost2 ʻKeuschheitʼ
    • čestnost ʻEhrenhaftigkeitʼ
    • férovostneu ʻSinn für Fairnessʼ
    • mravnost2 ʻSittlichkeit, Moralʼ
    • neposkvrněnost3 ʻUnbeflecktheitʼ
    • nevinnost2 ʻUnschuldʼ
    • opravdovost ʻEhrlichkeitʼ
    • počestnost ʻSittlichkeit, Keuschheitʼ

    Opposita

    • nepoctivost ʻUnehrlichkeitʼ
    • zákeřnost ʻHinterlistigkeitʼ

    Wortbildungen


    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • czystość intencji
    • czystość moralna
    • czystość pobudek
    • czystość zamiarów
    • dbać o czystość (czegoś)

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • mravní čistota
    • ryzí čistota jeho nitra

    Belege

    I Ty i wszyscy, którzy z piedestału czystości moralnej skłonni są teraz krytykować utworzenie tej strony, mogli lata temu sprawić, by psychoza nie weszła w stadium terminalne.
    Usenet -- pl.hum.poezja [23.05.2001]

    Przykładowo: „Życie Literackie” pod interesującym tytułem Kolekcjoner zamieściło reprodukcję obrazu mego przyjaciela Tadeusza Brzozowskiego. Redaktorzy pisma informują, że obraz ten znajduje się w moim posiadaniu, następnie zaś na tej podstawie wnioskują o moim guście, postawie moralnej, czystości intencji w polemice z „awangardą” oraz o tysiącu innych (zawartych, rzecz jasna, w domyśle) rzeczy, o których można i nie można wnioskować na podstawie faktu, że obraz Oficer pędzla Brzozowskiego wisi na ścianie w moim pokoju.
    Teodor Krzysztof Toeplitz, Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

    Wprowadzenie rzeczywistych i konkurencyjnych wyborów miało nastąpić w warunkach zagwarantowania czystości procedur, preferencji dla polskiej większości, ograniczeń zastosowanych w stosunku do partyjnej demagogii i likwidacji wpływu obcych agentur na życie polityczne.
    Kazimierz Michał Ujazdowski, Żywotność konserwatyzmu: idee polityczne Adolfa Bocheńskiego, 2005

    To, że Niemcy są podwójnym sojusznikiem Polski, nie ma w takich rozważaniach żadnego znaczenia. Liczy się silny przywódca z pełnią władzy, siły zbrojne, patriotyczna edukacja, kultywowanie tradycji, czystość moralna.
    Polityka, 24.01.2009

    Jeżeli jest zgoda, aby poprawkę nr 9 odrzucić, to dla czystości sprawy powinniśmy także odrzucić poprawki nr 1 i 3, w których Senat też proponuje zmienić nazewnictwo - mają być nie firmy tytoniowe, lecz przedsiębiorcy.
    Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.11.1999, 3 kadencja, 62 posiedzenie, 2 dzień

    Wcześniej mówi się, że statut nadaje Prezydium Sejmu, a zatem w statucie nie odsyła się, nie upoważnia się, statut ma zupełnie inny charakter, dlatego dla czystości legislacyjnej, dla czystości prawnej proponujemy, aby skreślić ust. 3.
    Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.10.1994, 2 kadencja, 34 posiedzenie, 1 dzień

    Są cztery rodzaje człowieka wg. stanu umysłu (duszy): 1. Bydlę (w tym zwierzęta udomowione i dzikie) 2. Humanista 3. Faszysta 4. Chory umysłowo I innych nie ma. Jeśli ktoś nie wierzy, niech sprawdzi. Owszem czasem występują mieszańce :o) ale można zadbać o czystość swojej duszy, tyle że praktycznie jedynie już humanista może podnosić się na wyższe poziomy, a przynajmniej humanistom jest tego najłatwiej dokonać.
    Usenet -- pl.sci.filozofia [15.10.2009]

    „To służy utrzymaniu czystości ciała i umysłu. Dla mnie osobiście to był najbardziej przekonywujący argument aby przejść na wegetariaństwo.”
    Usenet -- pl.soc.religia [26.09.2005]

    Belege

    Také Gump se vyznačuje pomalejším myšlením, ale zároveň čistotou , nevinností a velkorysostí, která dojímá, baví i odzbrojuje.
    syn2006pub: Mladá fronta DNES, 14. 10. 1994

    Myslíte, že by ministrem spravedlnosti měl být člověk, který řídil opilý? Udělal jsem hloupost. Ta nehoda mě mrzí, ale na druhé straně si nemyslím, že by mě to mělo vyřadit z politiky. Když se podíváte na takzvanou morální čistotu české politické scény, nestalo se mi nic tak výjimečného.
    syn2006pub: Lidové noviny, 22. 7. 2003

    Zaujímala zároveň pózu sochařem stvořené nahoty, která právě vychází z koupele, a pózu světice, naslouchající nebeským hlasům. Jak jsem ji tak pozoroval, byl jsem ohromen čistotou , zračící se v její tváři
    syn2000

    Skautky jsou čisté v myšlení, slovech i skutcích. Stejně tak i skauti. Dbáš na čistotu svého myšlení, aby bylo poctivé a přímé? Dbáš na čistotu své řeči, vystříháš se vulgárních výrazů?
    syn2000

    Übertragen – Unbedenklichkeit, Regeltreue von einer Handlung, einem Lebensbereich

    Nedůvěryhodně působí i to, že se o finanční čistotu politických stran budou starat stejní lidé, kteří to dělali dosud nepříliš čestným způsobem.
    syn2006pub: Lidové noviny, č. 280/1997

    Poslanci bývalé vládní koalice, kteří se v dopolední rozpravě k privatizačnímu zákonu zasazovali o čistotu privatizačního procesu, však obstrukcí znemožnili přijetí tohoto usnesení.
    syn2006pub: Mladá fronta DNES, 19. 3. 1994

    Profil: Anstand

    Profil: Anstand

    Definition

    Dieses Profil existiert bei czystość nicht. Als Übersetzungsäquivalente zur Keuschheit in dem o.g. Sinn können im Polnischen die Substantive wstydliwość oder skromność dienen.  

    Definition

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Konnotationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Konnotationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Lexikalische Relationen

    Lexikalische Relationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Wortbildungen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Wortbildungen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Phraseme, Kollokationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Phraseme, Kollokationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Belege

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Belege

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Profil: ästhetisch

    Profil: ästhetisch

    Definition

    czystość

    Eigenschaft sinnlich wahrnehmbarer Objekte, entweder Echtheit und Unvermischtheit (z. B. in Bezug auf einen Stil) oder aber in Bezug auf Kunstwerke und andere Gegenstände, die besonders präzise durchgeführt sind und dank ihrer Einfachheit und Klarheit als sehr schön, elegant, angenehm oder edel gelten. Auch in Bezug auf die polnische Sprache als Anzeichen vom sprachlichen Purismus verwendet, vgl. (walka o) czystość języka polskiego '(der Kampf um) die Reinheit der polnischen Sprache'.

    Definition

    čistota

    Eigenschaft sinnlich wahrnehmbarer Objekte, entweder Echtheit und Unvermischtheit (z.B. in Bezug auf einen Stil, eine Sprache) oder aber in Bezug auf Kunstwerke und andere Gegenstände, die besonders präzise durchgeführt sind und dank ihrer Einfachheit und Klarheit als sehr schön, elegant, angenehm oder edel gelten.

    Konnotationen

    • unverfälscht, weiß, nicht überladen

    Konnotationen

    • unverfälscht, weiß, nicht überladen

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • doskonałość ‘Vollkommenheit’
    • nienaganność ‘tadelloser Zustand’

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • prostota ‘Einfachheit, Schlichtheit’
    • klasičnost ‘klassische Eigenschaften’
    • jednoduchost ‘Einfachheit’

    Opposita

    • okázalost ‘Pomp, Protzigkeit’
    • přezdoběnost ‘Überladenheit’
    • přepych ‘Prunk, Pracht’
    • velkolepost ‘Großartigkeit, Größe’
    • květnatost ‘Blumigkeit’

    Wortbildungen

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • czystość kształtu
    • czystość linii
    • czystość profilu
    • niezwykła czystość

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • čistota a jasnost autorčina vyjádření
    • formální čistota obrazů
    • symetrie a čistota forem
    • čistota žánru

    Belege

    Te pogodne, a czasem melancholijne obrazy otwierają w nas patrzących okna przestrzeni. Tęsknota do przestrzeni zaś - jak twierdzą psychoanalitycy - świadczy o wolności wewnętrznej, bez której w ogóle nie ma prawdziwej twórczości. Wszystkie obrazy Gromady tworzą jednorodną, piękną i przestrzenną całość o dużej czystości wyrazu i intensywności przeżycia.
    Dziennik Polski, 27.09.2000

    Zgłaszano troskę o niezadowalający zasięg Polskiego Radia, szczególnie Trójki i obawy przed upodobnianiem się programów, potrzebę dbałości o czystość i poprawność języka polskiego, o upowszechnianie kultury wysokiej, jej większą dostępność, co jest szczególnie ważne w dobie tak widocznego zubożenia licznych grup społeczeństwa.
    Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.05.2002, 4 kadencja, 22 posiedzenie, 3 dzień

    Rzecz w tym, że czystość polszczyzny polega nie tylko na tym, jakimi słowami się posługujemy, ale również zależy od tego, jak tych słów używamy.
    Dziennik Polski, 20.02.2004

    Trzebiatowski łatwiej, zapewne, porozumiałby się z Michałem Aniołem lub Bronzinem niż Boucherem, malującym swe różane akty ku uciesze Ludwika XV. Z pierwszymi dwoma łączy go bowiem czystość linii i dokładność szczegółu oraz błyskotliwość ujęcia.
    Dziennik Polski, 14.09.2001

    Ekrany plazmowe posiadają następujące cechy: płaski ekran możliwość budowy ekranów dużych rozmiarów (typowe rozmiary to: 37", 42", 46", 50", 61", 63", 65", 103" ) duże trudności techniczne przy budowie ekranów plazmowych małych rozmiarów (<30" ) ekran jest stosunkowo cienki w porównaniu do swoich rozmiarów (4 "przy przekątnej ekranu 50" ) szeroki kąt widzenia (typowo 170 bez spadku jasności i czystości obrazu) wysoka jakość tworzonego obrazu wysoki kontrast (nawet 30000: 1) dość dobre oddanie barw (szczególnie przy zastosowaniu odpowiednich filtrów) najlepsze odwzorowanie czerni (w zakresie głębokości koloru i skali kolorystycznej) spośród wszystkich obecnie technologii płaskich ekranów mała podatność na zniekształcenia obrazu spowodowane polem magnetycznym.
    www.wikipedia.pl [01.06.2009]

    W audycji „Lalamido” usłyszałem fragment piosenki „Nic dwa razy się nie zdarza” w wykonaniu Kory. Może bym nawet nie pisał o tym fakcie, gdybym nie przypomniał sobie, jak wielkie wrażenie zrobiła na mnie wiele lat temu Łucja Prus jakąś wewnętrzną czystością , świeżością i kulturą wykonawczą, kiedy śpiewała ten piękny wiersz Wisławy Szymborskiej na Festiwalu Opolskim z adekwatną muzyką i fantastyczną aranżacją Andrzeja Mundkowskiego.
    Polityka, 1995

    Głos Dylana początkowo nieco drżący i zgrzytliwy nabierze stopniowo siły i czystości . Po krótkiej pauzie zespół zaczyna „Rainy Day Women”, po czym grający tego wieczoru na czarno-białym Fenderze Dylan przeszedł do „All Along The Watchtower” i „Tangled Up In Blue”, które zakończył długą solówką na harmonijce ustnej.
    Gazeta Wyborcza, 05.03.1993

    Strona B zawiera w większości również melodie naszych południowych sąsiadów. Jedną z nich jest znana, często śpiewana przez Janka Karpiela piosenka - Utiekaj Janiczku. Ten piękny walczyk pokazuje jednak, że wcześniejsza wersja Bułecki to prawdziwy majstersztyk. W ogóle trzeba zaznaczyć, że pod względem śpiewu - jego siły i czystości - kaseta „Zokopianów” jest lepsza.
    Tygodnik Podhalański, 1996

    Już nie taśma magnetyczna, lecz dyskietka, wczytywana przez komputer, zawiera podkłady instrumentalne lub chóralne i zestaw brzmień każdorazowo zindywidualizowanych dla danego utworu, o absolutnym stopniu czystości dźwięku.
    Roman Radoszewski, Czesław Niemen: kiedy się dziwić przestanę...: monografia artystyczna, 2004

    Belege

    Stejně jako módní trendy z Milána a Paříže i kadeřníci se inspirují osmdesátými léty, která znamenají návrat k ženskosti. Účesy charakterizuje jednoduchost, vypracovanost a čistota tvarů i nápaditost střihů a barev.
    syn2006pub: Právo, 29. 7. 2004

    Průzračná čistota zpěvu bez sebemenšího zakolísání zajišťovala souboru plných 15 let jednomyslnou přízeň obecenstva.
    syn2000

    Žena obdivuje severskou jednoduchost a čistotu projevu, neokázalost a pochopení účelu. Stěny vymalovali bíle, na podlahy položili korek, v hygienickém příslušenství keramickou dlažbu a v největším pokoji koberec.
    syn2000

    Etymologie

    Abgeleitet von dem Adj. czysty . Allgemeinslawisch, aksl. čistъ , urslaw. * čistъ , wird auf das uridg. *(s)kid-to- ‘beschnitten, abgetrennt’ zurückgeführt. Czysty hatte zunächst die Bedeutung ‘sauber, frei von Schmutz’, im 14. Jh. kamen andere semantische Komponente der Ehrlichkeit, der Unvermischtheit, aber auch von Transparenz, Wohlklang und moralischer Integrität hinzu.

    Etymologie

    Abgeleitet vom Adj. čistý. Allgemeinslawisch, aksl. čistъ, urslaw. *čistъ, wird auf das uridg. *(s)kid-to- ‘beschnitten, abgetrennt’ zurückgeführt (REJZEK).

    Die Textbelege für das alttschech. Wort čistý zeugen von einer Polysemie, die mit der heutigen im Wesentlichen übereinstimmt, vgl. střiebra czyſteho ‘reines Silber’, cziſtee šaty ‘sauberes Kleid’, hlas czijſty ‘klare Stimme’, sirdce cziſte ‘reines Herz’. Das Substantiv čistota/ čistost galt im Alttschech. als Äquivalent des lat. castitas ‘Sittenreinheit, Keuschheit’. Vgl. GEBAUER (Lemma čistý, čistota).

    Semantischer Wandel

    Das religiöse Keuschheit-Konzept wird im Polnischen (wie auch im Tschechischen und Slowakischen) lexikalisch als eine der Bedeutungen des ansonsten polysemen Substantivs czystość ‘Sauberkeit, Reinheit’ sprachlich zum Ausdruck gebracht. Diese Bedeutung ist im religiösen Diskurs sichtbar, sie ist in Phraseologismen und Wortbildungen verankert, vgl. z.B. śluby czystości ‘Keuschheitsgelübde’, nieczystość Sg.t. ‘Unkeuschheit’. Es ist dennoch nicht der primäre Sinn des deadjektivischen Abstraktums czystośćczysty ‘sauber, rein’, sondern eine Art Metapher. Der transparenten Wortbildungsstruktur gemäß hat das Wort vor allem eine konkrete Lesart als Antonym zum ‘Schmutz’. Die religiösen (überwiegend fachsprachlichen, theologisch definierten) und profanen Bedeutungen existieren parallel. In ISJP (2000) erscheint die religiös motivierte Lesart unter dem Stichwort czystość sogar an erster Stelle („Czystość to powstrzymywanie się od współżycia seksualnego. Słowo książkowe.“). Es mag damit zusammenhängen, dass das abstrakte Substantiv in der Umgangssprache relativ selten benutzt wird – wenn schon, dann in der Redewendung <coś> jest nie pierwszej czystości, was bedeutet, dass etwas nicht gerade sauber ist.

    Der Säkularisierungsprozess äußert sich im zunehmend ironisch oder herablassend klingenden Sprechmodus der Alltagssprache. Die Fixierung auf sexuelle Enthaltsamkeit wirkt altmodisch in der Gesellschaft, wo Sex längst enttabuisiert wurde und nicht mehr moralisch verurteilt wird. In Internetforen und -portalen, wo die czystość przedmałżeńska/ voreheliche Keuschheitthematisiert wird, melden sich unter Jugendlichen sowohl Skeptiker, als auch Befürworter der sexuellen Enthaltsamkeit vor der Eheschließung, wobei die Ersten es doch überwiegend zu sein scheinen.

    Mit der physikalischen Eigenschaft czystość ist in der Regel positive Bewertung verbunden. Aber die Bewertungskomponente, die dem moralischen Profil inne wohnt, ist ambigue, das zu erreichende Ideal ist suspekt.  

    Semantischer Wandel

    JUNGMANN (Lemma čistost/ čistota) belegt für das ältere Neutschech. dieselben Kollokationen, wie sie auch im heutigen Tschech. vorkommen, vgl. čistost wody ‘Sauberkeit des Wassers’, čistost zlata ‘Reinheit des Goldes’; übertragen auch „gasnost, swětlost, puritas, claritas“, als Beispiel čistost gazyka ‘Reinheit der Sprache’; weiterhin auch in Bezug auf Sittlichkeit und Moral, vgl. „čistost obyčegůw, srdce, die Reinheit der Sitten, des Herzens“. Explizite Erwähnung findet auch die Bedeutung „stud“ ‘Scham’, weiter expliziert als „die Keuschheit, Tugend, castitas. Též tolik co panictwj, panenstwj, děwictwj, Jungfrauschaft, Junggesellenschaft.“  Das Lemma čistota im PSJČ stimmt in der lexikographischen Darstellung des Substantivs mit JUNGMANN im Wesentlichen überein. Die allgemein moralische und die Sexualmoral betreffende Bedeutung werden allerdings in einem Eintrag zusammengefasst, vgl. „bezúhonnost, mravnost, nevinnost, zejm. pohlavní“, als Beispiele čistota duše, srdce, mravů ‘Reinheit der Seele, des Herzens, der Sitten’. Die Verbindung slib ustavičné čistoty (markiert als kirchlich) ‘das Gelübde der immerwährenden Reinheit’ wird als Verpflichtung zur Jungfräulichkeit interpretiert. In der modernen tschechischen Lexikographie (ab PSJČ) wird das Stichwort čistota einheitlich in drei Bedeutungen aufgegliedert dargestellt: 1) die Eigenschaft von etwas, ohne Schmutz oder Flecken zu sein, 2) die Eigenschaft von etwas, ohne fremde Beimischungen zu sein (neporušenost, přesnost, dokonalost (PSJČ); pravé, dokonalé; rýzost, čistost, neporušenost (SSJČ) und 3) Makellosigkeit, Sittlichkeit, Unschuld. In allen Wörterbüchern wird innerhalb dieses dritten Profils auf die Zentralität und Vorrangstellung sexueller Kontexte hingewiesen. Das heißt, dass nach Meinung der Autoren diese Bedeutung vorwiegend in Bezug auf das sexuelle Verhalten einer Person aktiviert wird.

    Das vorliegende Wörterbuch unterscheidet für das Tschech. sieben Profile: 1. Sauberkeitsprofil: ‘ohne Schmutz’, 2. materiell: ‘ohne fremde Zusätze’, 3. ideologisch: ‘ohne fremde Einflüsse’, 4. religiös-sexuell: ‘Enthaltsamkeit’, 5. religiös-moralisch: ‘persönliche Mäßigung’, 6. säkular-moralisch: ‘Ehrlichkeit, Unschuld’, 7. ästhetisch: ‘edle Einfalt’. Die ersten beiden Profile sind mit den unter 1. und 2. verzeichneten Bedeutungen der zitierten tschechischen Wörterbücher identisch. Das dritte, ideologische Profil in Sacrum und Profanum ist Ergebnis einer Übertragung der Bedeutung des materiellen Profils auf eine abstrakte Ebene. Die dritte in den tschechischen Wörterbüchern festgehaltene Bedeutung wird im vorliegenden Wörterbuch anhand eines religiös-moralischen und eines säkular-moralischen Profil beschrieben. Am aktuellen tschech. Sprachmaterial kann außerdem die Existenz eines ästhetischen und eines sexuellen Profils begründet werden.

    Im heutigen Tschech. deutet die Verwendung des Wortes čistota in einer moralischen Profilierung darauf hin, dass eine allgemein aufgefasste moralische Integrität, Sittlichkeit oder innere Reinheit bezeichnet wird. Der Bezug auf sexuelle Unberührtheit oder Enthaltsamkeit ist nur potenziell und kann besonders in einem eindeutig religiösen oder kirchlichen Kontext in den Vordergrund treten (vgl. auch explizite Bezeichnungen wie pohlavní čistota ‘geschlechtliche Reinheit’ oder panenská čistota ‘jungfräuliche Reinheit’), was anhand des sexuellen Profils dargestellt wird. Eine ironisch-übertragene Verwendung wie in → půst wurde in diesem Zusammenhang nicht beobachtet (vgl. das Deutsche). Dieses ist als eine kontextabhängige Spezifizierung, bzw. Konkretisierung zu betrachten. Einen eindeutigen Bezug auf sexuelle Moral hat das Wort cudnost ‘Keuschheit, Scham’.

    Sprichwörter

    Biada temu, kto porzuci swój brud dla cudzej czystości, brud jest zawsze swój, czystość zawsze cudza. (Witold Gombrowicz) [wörtl. Wehe dem, der sein Beschmutztes aufgibt für fremde Reinheit, Schmutz ist immer der eigene, Reinheit immer eine fremde.]/ Das Fremde ist nur von aussen schön, das Eigene ist auch trotz Makel wichtig.

    Dbaj o czystość ołtarzy. Nie wiadomo, na którym cię złożą. (Stanisław Jerzy Lec) [wörtl. Achte auf Sauberkeit der Altäre. Man weiß nie, auf welchen sie dich niederlegen.]/ Sich der Konsequenz seiner Taten bewußt sein; die Gegenwart achten, damit die Zukunft sicher ist.

    Jeśli ktoś kocha tylko piękno i czystość, to kocha zaledwie połowę istoty. (Witold Gombrowicz) [wörtl. Wenn jemand nur das Schöne und Reine liebt, dann liebt er kaum das Halbe des Geschöpfs.]/ Um ganz zu lieben, muss man auch die schlechten Seiten akzeptieren.

    Sprichwörter

    • Čistota půl zdraví. [wörtl. Sauberkeit ist die halbe Gesundheit.] ‘Sagt man mahnend, wenn man auf die Wichtigkeit von Hygiene hinweisen will.’
    • Čistota půl zdraví, špína celé. [wörtl. Sauberkeit ist die halbe Gesundheit, Schmutz die ganze.] ‘Ironische Variation des Sprichwortes Čistota půl zdraví. Sagt man scherzhaft, wenn man auf übertriebene Sauberkeit hinweisen will.’

    Kulturelle Kontexte

    Literatur

    • Mary Douglas: Czystość i zmaza (Purity and Danger: An Analysis of Concepts of Pollution and Taboo, 1966), 2007.
    • Ania Golędzinowska: Z ciemności do światła. Jak żyć w czystości serca, 2015.

    Musik

    • Dan Gibson: Calm the Mind - Czystość Umysłu, 2006.
    • Love Story (Polnische Band); Lied: Czystość w czasach popkultury

      (Quelle: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=JlOhizd3evE)
       

    Werbung

    • Werbung für eine Aktion

      (Quelle: http://bi.gazeta.pl/im/8/2693/z2693838Q.jpg)
    • Spülmaschinenmittel

      (Quelle:&http://www.leclerc.rzeszow.pl/foto_shop/92/brand_21577_1.jpg)
    • Cover einer Zeitschrift

      (Quelle:&http://www.tezeusz.pl/cms/tz/fileadmin/user_upload/and/ZD_76.jpg)
    •  
    • Cover einer Zeitschrift(2)

      (Quelle:&http://www.mojepowolanie.pl/1366363127,960,i,main_,espe-101.jpg)
    •  
    • Plakat für eine Debatte

      (Quelle:&http://bosko.pl/sites/default/files/konkurs/plakat_debata_walentynkowa_15.png)
    •  

    Kulturelle Kontexte

    Literatur

    • Radoslav Lošťák: Čistota, 1963.
    • František Beck: Čistota víc než půl zdraví, 1955.
    • Václav Splavinský: Mistr Jan Hus a čistota jazyka českého, 1915.

    Musik

    • Bohumil Červený: Vnitřní čistota (Lied, in: Starý a Nový Zákon), 1997.

    Bibliographie

    Kubiak, Anna E. 1998: Brudne misie czystych relacji, czyli rzecz o nostalgii w kulturze“, in: Konteksty: Polska Sztuka Ludowa. Antropologia Kultury. Etnografia. Sztuka, 52 (3-4): S. 167-69; 223.

    Makowski, Jarosław 2009: Rozmowy o dekalogu, Kraków, S. 94-108 (VI. O czystości. Ciało umysłem zgwałcone. Rozmowa z Wojciechem Eichelbergiem)

    Panas, Wladyslaw 1974: Regiony czystej poezji: O koncepcji jezyka w prozie B. Schulza, in: Roczniki Humanistyczne: Filologia Klasyczna, 22 (1), S. 151-73.

    Bibliographie

    N.N. 1986: „Čistota – měřítko kultury“, in: Němec, I./ Horálek, J. (Hgs.), Dědictví řeči, Praha, S. 157-158.

    Zurück

    Copyright © Humboldt-Universität zu Berlin, 2009–2015
    eScrinium