DeutschPolnischSlowakischTschechischSprachvergleich
sacrum und profanum
religiöse lexik in der allgemeinsprache (deutsch-polnisch-slowakisch-tschechisch)
Polnisch: czystość
Slowakisch: čistota

Polysemie

  1. Sauberkeitsprofil: ‘ohne Schmutz’
  2. materiell: ‘ohne fremde Zusätze’
  3. ideologisch: ‘ohne fremde Einflüsse’
  4. religiös-sexuell: ‘Enthaltsamkeit’
  5. religiös-moralisch: ‘persönliche Mäßigung’
  6. säkular-moralisch: ‘Ehrlichkeit, Unschuld’
  7. Anstandsprofil: ‘Scham’
  8. ästhetisch: ‘edle Einfalt’

Polysemie

  1. Sauberkeitsprofil: ‘ohne Schmutz’
  2. materiell: ‘ohne fremde Zusätze’
  3. ideologisch: ‘ohne fremde Einflüsse’
  4. religiös-sexuell: ‘Enthaltsamkeit’
  5. religiös-moralisch: ‘persönliche Mäßigung’
  6. säkular-moralisch: ‘Ehrlichkeit, Unschuld’
  7. Anstandsprofil: ‘Scham’
  8. ästhetisch: ‘edle Einfalt’

Profil: Sauberkeit

Profil: Sauberkeit

Definition

czystość

Zustand der Sauberkeit, Abwesenheit von Schmutz. Positiv bewertet.

Derivat von Adj. czysty ‘sauber’
 

Definition

čistota

Zustand der Sauberkeit, Abwesenheit von Schmutz.

Derivat von Adj. čistý ‘sauber’

Konnotationen

  • weiße Farbe
  • keine Flecken, kein Staub, Glanz, Duft
  • Putzmittel, Hygieneartikel

Konnotationen

  • weiße Farbe
  • keine Flecken, kein Staub, Glanz, Duft
  • Putzmittel, Hygieneartikel

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • higiena ‘Hygiene’
  • porządek ‘Ordnung’
  • schludność ‘Reinlichkeit, Gepflegtheit ’
  • sterylność ‘Sterilität’
  • zadbanie ‘Gepflegtheit’

Opposita

  • brud ‘Dreck’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • hygiena ‘Hygiene’
  • poriadok ‘Ordnung’
  • sterilnosť/ sterilita  ‘Sterilität (in der Medizin)’

Opposita

  • bordelgrob ‘Unordnung, Dreck’
  • špina ‘Schmutz’

Wortbildungen

Substantive

  • czyścioch ‘Putzteufel’
  • czyściocha ‘weibl. Form zu czyścioch
  • czyścioszek ‘Putzteufelchen’
  • czyścioszka ‘weibl. Form zu czyścioszek
  • nieczystości Pl.t. 'Dreck'
  • nieczystość1 ‘Unreinheit’

Verben

  • (wy)czyścić 'sauber machen'

Wortbildungen

Substantive

  • čistotnosť ‘Reinlichkeit’
  • nečistota1 ‘Unsauberkeit, Schmutz’, vgl. Pri triedení plastov je veľmi dôležité, aby neboli znečistené od potravín alebo iných nečistôt. ‘Bei der Sortierung von Plastik ist es sehr wichtig, dass dieses nicht durch Lebensmittel oder anderen Schmutz verunreinigt ist.’

Adjektive

  • čistotný1 ‘ordentlich, auf Sauberkeit achtend’, vgl. Slon je veľmi čistotné zviera. ‘Der Elephant ist ein sehr reinliches Tier.’

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • być nie pierwszej czystościumgangssprachlich : <coś> jest nie pierwszej czystości [wörtl. nicht von erster Sauberkeit sein] ‘über etwas, das nicht ganz sauber oder frisch ist’
  • być podejrzanej/ wątpliwej czystościumgangssprachlich : <coś> jest podejrzanej/ wątpliwej czystości [wörtl. von verdächtiger/ zweifelhafter Sauberkeit sein] ‘über etwas, das nicht ganz sauber oder frisch ist’
  • lśnić czystością/ od czystości [wörtl. vor Reinheit glänzen] blank geputzt/ poliert sein
  • nie grzeszyć czystościąscherzhaft : <ktoś> nie grzeszy czystością [wörtl. jmd. sündigt nicht mit der Sauberkeit] ‘über jmdn., der nicht sauber ist’
  • środek czystości / Reinigungsmittel

Kollokationen

  • czystość mieszkania
  • czystość odzieży
  • dbać o czystość
  • idealna czystość
  • wzorowa czystość

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • osobná, telesná čistota
  • snehobiela čistota
  • úzkostlivá čistota
  • čistota odevu, bytu, mesta, vody
  • čistota a poriadok
  • dbať na čistotu, dbať o čistotu
  • udržiavať niečo v čistote
  • udržiavať čistotu
  • žiariť čistotou
  • svietiť čistotou

Belege

W strukturze brytyjskiej administracji gminy takie jak Bisley nie mają żadnej mocy politycznej. Żadnego sołtysa ani mera. Mieszkańcy wybierają spomiędzy siebie radę, która dostaje pewne pieniądze z okręgu. Dzięki dofinansowaniu utrzymuje w czystości trawniki, place zabaw, publiczne toalety i ścieżki spacerowe.
Polityka, 01.07.2006

Ostatnią rolkę papieru toaletowego dostałyśmy dwa miesiące temu. Teraz „takie rzeczy” przynosi nam z domu wychowawczyni -mówią dziewczęta z olsztyńskiego domu dziecka przy ul. Korczaka. Takie rzeczy to też mydło, pasta do zębów, podpaski. - Boli mnie, że nie mogę pokazać, na czym polega higiena osobista, nie mogę wymagać czystości , gdy nie mamy nawet mydła - mówi wychowawczyni Elżbieta Więcek.
Gazeta Wyborcza, 14.10.1996

W niektórych miastach (Stalowa Wola do nich należy) zorganizowano przedszkola dla dzieci z alergią. Przykłada się w nich wielką wagę do zachowania reżimu czystości (używanie odpowiednich odkurzaczy, regularne stosowanie Acarosanu), aby zminimalizować narażenie na alergen dzieci z astmą, atopowym zapaleniem skóry i innymi chorobami zależnymi od roztoczy.
Danuta Myłek, Alergie, 2001

Pojawia się tutaj problem stereotypów narodowościowych i polscy studenci nie są od nich wolni. Z naszej małej sondy, którą przeprowadziliśmy wśród kolegów, wynika, że - według nich - Arabowie są kobieciarzami, Japończycy - precyzyjni i dokładni, Niemców cechuje czystość , pracowitość i brak kultury przy stole, Chińczycy są mili, Rosjanie sporo piją.
Gazeta Wyborcza, 26.01.1995

Belege

Čistota tela neznamena čistotu z vnutra. Je to presne napísané. Predstavte si človeka, čo doma tyra a byje svoju ženu či deti a umyje sa a oblečie si čiste veci na seba. http://nina450.wordpress.com/2012/03/22/evanjelium-oxyrhynchus-vonkajsia-cistota-nevypoveda-o-cistote-vnutra/ [06.05.2013]

Všade panuje absolútna čistota. Východná stena, ku ktorej stoja modliaci sa čelom, je ozdobená symbolom veľkej otvorenej knihy s kaligraficky zobrazeným menom Alaha.
http://archiv.station.zoznam.sk/station/clanok.asp?cid=1143412233519 [06.05.2013]

Nie veľká čistota na izbách. Upratovačky upratovali len naoko.
http://www.booking.com/hotel/bg/onyx.de.html [06.05.2013]

Profil: materiell

Profil: materiell

Definition

czystość

Eigenschaft von Stoffen und Materialien, die keine fremden Zusätze enthalten. In Bezug auf Wasser (in Seen, Flüssen etc.) und Kristalle geht es auch um die Klarheit, Transparenz.

Da es sich um eine relationelle Bedeutung handelt, kommt das Substantiv nicht isoliert vor, sondern mit einer obligatorischen Ergänzug: czystość + Gen., vgl. czystość wody/ powietrza/ złota.   

Definition

čistota

Eigenschaft von Stoffen und Materialien, die keine fremden Zusätze enthalten.

Diese Profilierung wird meistens als Adjektiv realisiert, vgl. čistá voda ‘reines Wasser’, 100% čistá kava ‘100% reiner Kaffee’ usw.

Konnotationen

  • hochwertig, edel

Konnotationen

  • hochwertig, edel

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • autentyczność ‘Echtheit’
  • prawdziwość ‘Echtheit’
  • przejrzystość ‘Durchsichtigkeit, Transparenz’
  • przezroczystość ‘Durchsichtigkeit, Transparenz’

Opposita

  • mętność ‘Trübheit’
  • zanieczyszczenie ‘Verunreinigungen’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • nefalšovanosť ‘Unverfälschtheit’
  • neporušenosť ‘Ungestörtheit, Unangetastetsein’
  • pôvodnosť ‘Ursprünglichkeit’
  • priezračnosť ‘Durchsichtigkeit, Transparenz’
  • rýdzosť1 ‘Urwüchsigkeit, Unverfälschtheit’
  • správnosť ‘Richtigkeit’

Wortbildungen

Substantive

  • nieczystość2 ‘Unreinheit’

Adjektive

  • czysty1  ‘rein’

Adverbien

  • czysto1  ‘rein’

Wortbildungen

Adjektive

  • čistočistý ‘lupenrein, unverfälscht, unverwässert’, vgl. čistočistá whisky ‘reiner Whisky’
     

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • czystość rasy1 / Rassereinheit , Reinrassigkeit ‘in Bezug auf bestimmte Tiere wie Hunde, Katzen, Pferde der Umstand, dass im Stammbaum eines bestimmten Exemplars keine Vertreter anderer Rassen vorkommen’
  • klasy czystości wodyfachsprachlich ‘in Polen verwendetes Klassifizierungssystem zur Bewertung von Gewässern’

Kollokationen

  • czystość diamentu
  • czystość kryształu
  • czystość powietrza
  • czystość spirytusu
  • czystość szkła

 

 

 

 

 

 

 

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • jazyková čistota
    • čistota reči
    • čistota učenia
    • čistota výrazu
    • čistota zlata
    • čistota zrna
    • rýdza čistota

    Belege

    -W ubiegłym roku opracowano plan naprawy tej sytuacji tzw. „Master Plan” - mówi Krzysztof Białach, wiceburmistrz Zgorzelca - Zapisano w nim wszystkie niezbędne inwestycje, które pozwolą przywrócić odpowiednią czystość wody. Są to przede wszystkim kanalizacje i oczyszczalnie w gminach przez które przepływa rzeka Czerwona Woda.
    Gazeta Wrocławska, 1999

    Oprócz karatów do oznaczania czystości złota stosuje się tak zwane próby, czyli stosunek masy złota do całkowitej masy stopu, stąd czyste posiada próbę 1000.
    Antoni Kapelański, Wielki Koneser, 2006

    Wykorzystają również zbiory z magazynów muzealnych. - Ale taki materiał prosto z ziemi jest lepszy - dodają. - Chodzi tu o czystość: nikt nie dotykał tego materiału, nikt nie zostawił swojego, współczesnego DNA na kościach czy zębach, co utrudniłoby odszukanie średniowiecznego genu.
    Dziennik Polski, 25.08.2006

    Krany rozbłysły czystością polerowanego srebra.
    Adam Wiśniewski-Snerg, Według łotra, 1997

    Jest to spowodowane ceną gazu, która wynosi w zależności od regionu Polski około 0.85 zł (cena benzyny ponad 1.93 zł.) 2. Ważnym aspektem zastosowania gazu do napędzania pojazdów jest jego czystość spalania. Na podstawie badań przeprowadzonych przez Zakład Inżynierii Chemicznej i Ochrony Środowiska można stwierdzić, iż nie wydzielają się w tym procesie praktycznie żadne szkodliwe substancje, oprócz ograniczonej do 1/4 - w porównaniu z etyliną - emisji tlenku węgla. Jest to zatem paliwo ekologiczne.
    Usenet -- pl.biznes [23.02.1998]

    Belege

    Uprostred mešity stojí známy sedem metrov vysoký stĺp z čistého železa, ktorý napriek svojmu veku 2000 rokov nehrdzavie. Je záhadou, ako sa podarila v tej dobe docieliť taká čistota kovu.
    http://www.inzine.sk/article.asp?art=3355 [08.04.2011]

    Traja z pacientov museli pre komplikácie pokus prerušiť. Nepodarilo sa zistiť, čo bolo ich príčinou: nedostatočná čistota látky? Chyba v dávkovaní? http://www.inzine.sk/article.asp?art=7856 [08.04.2011]

    Nejde len o oblasť architektúry či výstavby alebo dobudovania centrálnych inštitúcií. Ide skutočne o životné funkcie mesta – správu vody, komunikácie, čistotu ovzdušia a bezpečnosť, zázemie pre dôstojnú prácu.
    SME, 19.09.1994

    Auto síce nemá, ale vraj ho ani nepotrebuje, ako turista a ochranca čistoty vody vo svojom povodí radšej chodí pešo.
    SME, 22.09.1994

    Profil: ideologisch

    Profil: ideologisch

    Definition

    czystość

    Eigenschaft einer weltanschaulichen bzw. religiösen Lehre, die ohne fremde Einflüsse ist. Auch in Bezug auf Kunstobjekte, welche die Vorgaben eines einzigen künstlerischen Stils einhalten (beim Letzteren Überlappungen zum ästhetischen Profil).

    Definition

    čistota

    Eigenschaft einer weltanschaulichen bzw. religiösen Lehre, die ohne fremde Einflüsse ist. Auch in Bezug auf Kunstobjekte, welche die Vorgaben eines einzigen künstlerischen Stils einhalten (beim Letzteren Überlappungen zum ästhetischen Profil).

    Konnotationen

    [Für dieses Profil wurden keine Konnotationen gefunden.]

    Konnotationen

    [Für dieses Profil wurden keine Konnotationen gefunden.]

    Lexikalische Relationen

    Opposita

    • eklektyzm ʻEklektizismusʼ

    Lexikalische Relationen

    Opposita

    • eklekticizmus/ eklektizmus ‘Eklektizismus’

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • czystość rasy2 / Rassereinheit , Reinrassigkeit ‘Grundsatz rassistischer und nationalistischer Ideologien, nach dem ein möglichst homogenes Ethnikum angestrebt wird und folglich der Geschlechtsverkehr zwischen Menschen unterschiedlicher Hautfarbe, Nationalität, Religion etc. gestraft wirdʼ

    Kollokationen

    • czystość doktryny
    • czystość etniczna
    • czystość krwi
    • czystość narodowa

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • čistota rasy/ Rassenreinheit ‘Grundsatz rassistischer und nationalistischer Ideologien, nach dem ein möglichst homogenes Ethnikum angestrebt wird und folglich der Geschlechtsverkehr zwischen Menschen unterschiedlicher Hautfarbe, Nationalität, Religion etc. sanktioniert wird’

    Kollokationen

    • čistota krvi
    • čistota učenia
    • etnická čistota
    • rasová čistota

    Belege

    Jeśli Kościół przyszłości wszystkie dzisiejsze pisma przeanalizuje, wyznaczy tej Ewangelii jej należne pierwsze miejsce jako źródłowej i całkowitej „Ewangelii Chrystusa”. Inne zostaną utrzymane jako potwierdzenie czterech innych świadków, ażeby każde słowo mogło być określone dla tych, którzy nie są zdolni przyjąć dobroci, czystości i prawdy tej jedynej Ewangelii.
    Usenet -- pl.soc.religia [29.06.1999]

    Był inspiratorem wielu synodów afrykańskich. Również po przybyciu do Rzymu zainicjował synod, na którym potępiono herezje monofizytyzmu i monoteletyzmu. Z tego powodu był kilkakrotnie prześladowany. Za obronę czystości wiary zsyłano go, a następnie ponownie wzywano do Konstantynopola.
    www.wikipedia.pl [28.02.2009]

    Biblia jest świętą Księgą kilku religii; judaizmu i chrześcijaństwa. Zawiera orędzie Boga skierowane do ludzkości, swych dzieci. Słowem opisuje historię zbawienia ludzkości. - Nad czystością , w sensie zgodności z oryginałem, czuwa Święty Kościół Powszechny.
    Usenet -- pl.soc.religia [16.01.2000]

    A więc Talmud, to nauki poprawione i pogodzone, bo zdaniem talmudystów, ich Bóg, Adonai, to nieudacznik tak wielki i ogromny, że nie potrafił zadbać o czystość ustnego przekazu, który dał Mojżeszowi.
    Usenet -- pl.soc.religia [13.08.2002]

    W lipcu 1944 r. wystąpił z manifestem przedstawiającym przyszłość azerbejdżańskich Turków, a także głoszącym wymordowanie Ormian i nietureckich narodów Kaukazu oraz czystość rasową Turków.
    www.wikipedia.pl [31.01.2009]

    Jeśli zaś do pytania o narodowość dodaje się jako uzasadnienie
    badanie pewnych negatywnych zachowań - no cóż, wniosek o próbie
    przedstawienia tejże narodowości w negatywnym świetle nasuwa się sam.
    Zwłaszcza, że MEN rządzony jest przez ekipę, której przedstawiciele
    niejednokrotnie dawali wyraz trosce o czystość Narodu Polskiego i rasy białej...
    Usenet -- pl.soc.polityka [09.08.2000]

    Czasami szeptał coś po rosyjsku. Chciał, byśmy mówili w tym języku, polski był dla niego mową zadaną - to od partyjnego zadania, miał bowiem czuwać nad czystością socjalizmu w Polsce („e, ten warszawski komunizm”, rzekł kiedyś do matki i machnął ręką).
    Bronisław Świderski, Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007

    Pytanie o początki terroru jest dla francuskich komunistów podstawowe - bo jest pytaniem o czystość źródeł. Chcieliby oddzielić stalinizm, główne zło obciążające FPK, i całą resztę komunistycznego dziedzictwa - stalinizm to w ich oczach zdegenerowana forma komunizmu.
    Gazeta Wyborcza, 22.11.1997

    Od 1640 roku sprawa była faktycznie przesądzona. Klasycyzm został narzucony jako doktryna państwowa i państwowotwórcza, czysto francuska i monarchistyczna. I jako zbiór reguł szlachetności i wielkości duchowej, elitarnej estetyki, absolutnej odrębności i czystości gatunkowej zdecydowanie przeciwstawił się europejskiemu barokowi jako praktyce nie dość arystokratycznej, a przy tym rozrywkowej, efekciarskiej, hołdującej nieprzyzwoitemu kojarzeniu sprzeczności: rozumu i uczucia, śmiechu i płaczu.
    Jerzy Adamski, Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000

    Belege

    Akoby zaduneli tamtamy, zavírili bubienky z tridsiatych rokov – spred vzniku Tretej ríše. Národnostná netolerantnosť, čistota rasy, agresivita, až niekdajší kolegovia rečníka krútili hlavami: až takto ďaleko sme zašli? Chceli sme to? Taký bol závan z Komárna.
    SME, 09.06.1994

    Našou modlou síce nie je Mária, ale možno iné veci (vízia, početný rast, čistota učenia, tzv. sloboda, prosperita, uzdravenie…), ktoré sa postupom času nebadane stali pre nás dôležitejšie ako Kristus samotný.
    http://www.horiaciker.sk/e-poradna.php?q=258 [08.04.2011]

    Profil: religiös-sexuell

    Profil: religiös-sexuell

    Definition

    czystość

    Religiös motivierte sexuelle Enthaltsamkeit. Diese betrifft den Zustand vor der Ehe, aber auch zwischen Eheleuten, d. h. Treue zum Partner (vgl. Mt. 5,27-29 EH: „Ihr habt gehört, dass gesagt worden ist: Du sollst nicht die Ehe brechen. Ich aber sage euch: Wer eine Frau auch nur lüstern ansieht, hat in seinem Herzen schon Ehebruch mit ihr begangen.“). Im katholischen Bereich ist die Keuschheit für Priester sowie Nonnen und Mönche (Zölibat, Ordensgelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam) verpflichtend.

    Im Alten Testament bezieht sich der Begriff auch auf Tiere und Vorbereitung von Speisen, was mit der Entlehnung  koszerny/ koszerność bezeichnet wird. Auch koszerny seks ist möglich.

    Definition

    čistota

    Religiös motivierte sexuelle Enthaltsamkeit. Diese betrifft den Zustand vor der Ehe, aber auch zwischen Eheleuten, d. h. Treue zum Partner (vgl. Mt. 5,27-29 EH: „Ihr habt gehört, dass gesagt worden ist: Du sollst nicht die Ehe brechen. Ich aber sage euch: Wer eine Frau auch nur lüstern ansieht, hat in seinem Herzen schon Ehebruch mit ihr begangen.“). Im katholischen Bereich ist die Keuschheit für Priester sowie Nonnen und Mönche (Zölibat, Ordensgelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam) verpflichtend.

    In der Regel Sg. tant. (Abstraktum).

    Konnotationen

    • Jungfräulichkeit, Unschuld
    • Jungfrau Maria, Joseph, Heilige, Lilie
    • moralische Strenge, Selbstüberwindung, Askese

    Konnotationen

    • Jungfräulichkeit, Unschuld
    • Jungfrau Maria, Joseph, Heilige, Lilie
    • moralische Strenge, Selbstüberwindung, Askese

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • celibat ‘Zölibat’
    • cnota ‘Tugend, Keuschheit’
    • cnotliwość1 ‘Tugend, Keuschheit’
    • dziewictwo ‘Jungfräulichkeit’
    • koszerność ‘Keuschheit’
    • wstrzemięźliwość ‘Zurückhaltung, Mäßigung, Keuschheit’

    Opposita

    • grzeszność1 ‘Sündhaftigkeit’

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • celibát ‘Zölibat’
    • cudnosť1 ‘Keuschheit’ 
    • nepoškrvnenosť ‘Unbeflecktheit’
    • panenstvo/ panenskosť ‘jungfräuliche Reinheit’

    Opposita

    • necudnosť ‘Unkeuschheit’
    • neresťbuchsprachlich‘Unzucht’ 
    • skazenosť ‘Verderbtheit’

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Wortbildungen

    Substantive

    • čistotnosť ‘Reinlichkeit’, vgl. kult tela a čistotnosti

    Adjektive

    • čistotný2 ‘reinlich’, vgl. čistotná žena

    Adverbien

    • čistotne ‘reinlich’, vgl. žil čistotne a mravne ‘er lebte rein und sittlich’

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • czystość małżeńska / eheliche Keuschheit
    • pierścień czystości / Keuschheitsring
    • śluby ubóstwa, czystości, posłuszeństwa ‘Gelübde, die von Priestern, Mönchen und Nonnen besonders in der katholischen Kirche abgelegt werden’/ Gelübde von Armut, Keuschheit und Gehorsam
    • żyć w czystości / in Keuschheit leben ‘sich sexueller Aktivitäten enthalten’

    Kollokationen

    • czystość przedmałżeńska
    • czystość w małżeństwie
    • dochować czystość
    • pielęgnować czystość
    • ślubować czystość

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • panenská čistota [wörtl. jungfräuliche Reinheit]/ ‘die sexuelle Unberührtheit einer Frau, die noch keinen Geschlechtsverkehr hatte’
    • prsteň čistoty/ Keuschheitsring
    • sľub čistoty ‘Keuschheitsgelübde’
    • žiť v manželskej čistote/ in ehelicher Keuschheit leben

    Kollokationen

    • pohlavná čistota
    • predmanželská čistota
    • zachovať si (predmanželskú) čistotu

    Belege

    Niedojrzały emocjonalnie człowiek ewentualnie pozbawiony którejś z łask, nie powinien myśleć o życiu konsekrowanym, bo wcześniej czy później zrzuci sutannę bądź porzuci zakon. -- Czystość konsekrowana nie jest pogardą dla życia małżeńskiego. Czystość konsekrowana to wybór miłości Jezusa. W rzeczywistości to Jezus zaprasza do wyłącznego poświęcenia Jemu swego życia. Osoba konsekrowana to zaproszenie odkrywa i przyjmuje.
    Usenet -- pl.soc.religia [08.01.2003]

    Notabene, prowadzone w USA badania wykazały, że wskaźnik rozwodów wśród par zamieszkujących ze sobą przed ślubem jest znacznie wyższy niż wśród tych, które dochowały czystości do ślubu, więc i empiria falsyfikuje tę tezę.
    Maciej Zięba, Niezwykły pontyfikat/ z M. Ziębą rozmawia Adam Pawłowicz, 1997

    Tymczasem mąż jest pełen witalności i domaga się swoich praw. Kobieta staje zagubiona, bo nie wie, co powinna robić. -- W takich chwilach kobieta, kierując się emocjami, podejmuje różnorakie zobowiązania. Skoro i tak traci istotną cechę swej kobiecości, to czasem ślubuje czystość po to, by otrzymać jakąś łaskę. A mąż nie zgadza się. Pragnie, by żona zrezygnowała ze zobowiązania. -- Zwłaszcza wtedy (czyli zawsze), gdy kobieta swej decyzji z nim nie konsultowała.
    Usenet -- pl.soc.religia [10.03.2001]

    Wiedziałam już, że Bóg mnie powołał, wiedziałam, że to, co mnie pociąga, to wspólnota franciszkańska, to żyć w ubóstwie, czystości i posłuszeństwie oraz w oddaniu się w szczególny sposób Niepokalanej.
    Rycerz Niepokalanej, 1992

    Pius XI o edukacji seksualnej w encyklice Divini Illius Magistri: Innym poważnym zagrożeniem jest ten naturalizm, który dziś wkracza w dziedzinę edukacji w zakresie tak delikatnej sprawy jak czystość obyczajów.
    Usenet -- pl.soc.polityka [23.04.1998]

    Belege

    Prebieha tu opačný postup ako v ľúbostnej poézii, kde sa obraz milenky glorifikuje. V mystickej erotickej poézii sa všeobecne božský obraz Márie prenáša do pozemskej roviny. Oslavuje sa jej panenská čistota (základný atribút Márie), nie pozemská ženská krása, prirovnáva sa k cennostiam a hodnotám materiálneho pozemského sveta (zlatá perlička), symbolom, ktoré poznáme z folklóru (holubička).
    Pekarovičová, Jana, Vojtech, Miloslav (ed.): Studia Academica Slovaca 38. Bratislava, 2009

    Slovná totožnosť nezodpovedá totožnosti ich biblického obsahu. Lebo pohlavná čistota či sporiadanosť, o ktorej je reč v šiestom prikázaní Desatora, tvorí iba jeden aspekt Ježišom blahoslavenej "čistoty". 
    Hlinka, Anton: Každý sa môže zmeniť. Dynamické modely správania. Bratislava, 1994

    Boh vo svojej moci nielenže Máriu očistil od poškvrny dedičného hriechu , ale dodzeným spôsobom, no nadprirodzene bola uchránená od poškvrny hriechu. Mohli by sme si myslieť, že čistota Márie je niečo neštandardné, iba pre vyvolených. Boh nás však všetkých pozýva k svätosti.
    Blumentál. Časopis. Bratislava, 2009, roč. 20, č. 12

    Pretože vy i ja sme „slobodní“, teda nežijeme v manželstve, máme zachovávať predmanželskú čistotu, to znamená celibát. Tak to učí Kristus a jeho učenie pripomína a vysvetľuje Cirkev.
    http://www.milujtesa.org/nr/hnutie_cistych_sdc/o_sexholizme_a_dobrodeniach.html [25.09.2013]

    Profil: religiös-moralisch

    Profil: religiös-moralisch

    Definition

    czystość

    Religiöse Tugend; eine innerliche moralische Qualität. Durch sie wird das Leben an Gott und an religiös-moralischen Regeln ausgerichtet. Im engeren Sinne sind damit körperliche und geistige Mäßigung, Enthaltsamkeit (auch in Bezug auf die Sexualität) und Gottergebenheit gemeint. Eine Voraussetzung für das Erleben göttlicher Nähe (vgl. folgende Sentenz aus der Bergpredigt Jesu: „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.” Mt 5,8).
    Ursprünglich hatte czystość ‘Reinheit’ eine konkrete rituelle Bedeutung, d. h. bestimmte körperliche Waschrituale waren für die Teilnahme am Kult notwendig. Später verwandelte sich die Vorstellung von czystość in eine verinnerlichte, moralische und geistige Eigenschaft des Menschen.

    Definition

    čistota

    Religiöse Tugend; eine innerliche moralische Qualität. Durch sie wird das Leben an Gott und an religiös-moralischen Regeln ausgerichtet. Im engeren Sinne sind damit körperliche und geistige Mäßigung, Enthaltsamkeit (auch in Bezug auf die Sexualität) und Gottergebenheit gemeint. Eine Voraussetzung für das Erleben göttlicher Nähe (vgl. folgende Sentenz aus der Bergpredigt Jesu: „Blahoslavení čistého srdca, lebo oni Boha uvidia.“ (Mt 5,8).

    Ursprünglich hatte čistota ‘Reinheit’ eine konkrete rituelle Bedeutung, d. h. bestimmte körperliche Waschrituale waren für die Teilnahme am Kult notwendig. Später verwandelte sich die Vorstellung von čistota in eine verinnerlichte, moralische und geistige Eigenschaft des Menschen.

    Konnotationen

    • reines Herz, reines Gewissen, heilig, sündlos, mit Gott versöhnt, geweiht

    Konnotationen

    • reines Herz, reines Gewissen, heilig, sündlos, mit Gott versöhnt, geweiht

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • cnotliwość2 ‘Tugendhaftigkeit’
    • moralność1 ‘Moralität’
    • szczerość1 ‘Aufrichtigkeit, Ehrlichkeit’
    • uczciwość1 ‘Ehrlichkeit, Anständigkeit’
    • wierność ‘Treue’

    Opposita

    • grzeszność2 ‘Sündhaftigkeit’

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • cnosť/ čnosť ‘Tugend’
    • mravnosť ‘Tugendhaftigkeit’
    • počestnosť ‘Ehrenhaftigkeit’

    Opposita

    • hriešnosť ‘Sündhaftigkeit’

    Wortbildungen

    Substantive

    • czyściec 'Fegefeuer'
    • nieczystość3 ‘Unreinheit’

    Adjektive

    • czysty2 ‘rein’

    Adverbien

    • czysto2 ‘rein’

    Wortbildungen

    Substantive

    • nečistota2 ‘Unreinheit’

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • czystość rytualna / rituelle Reinheit

     Kollokationen

    • czystość duszy
    • czystość serca
    • czystość sumienia

    Phraseme, Kollokationen

    Phraseme

    • čistota svedomia ‘Reinheit des Gewissens’
    • mravná čistota ‘moralische Reinheit’
    • rituálna čistota ‘rituelle Reinheit’
    • sľub chudoby, čistoty a poslušnosti/ Gelübde der Armut, der Keuschheit und des Gehorsams ‘Gelübde, mit dem sich der Mensch in seiner Lebensführung zur Nachfolge Christi verpflichtet; unter Keuschheit wird Mäßigung und Selbstbeherrschung in Bezug auf die Sexualität verstanden’

    Kollokationen

    • čistota duše
    • čistota srdca

    Belege

    Chcesz iść do Nieba - zachowaj czystość duszy!
    Usenet -- pl.soc.religia [19.11.2008]

    Księga trzecia – Wajikra, zawierająca przepisy i prawa dotyczące służby kohenów w Świątyni oraz szczegółowe zasady dotyczące rytualnej czystości oraz skażenia, stawia przed studiującym go liczne trudności.
    www.forumowisko.pl [ 2008-01-11 ]

    My zaś jesteśmy wygnańczą sektą, która zbudowała sobie na obcej ziemi kapliczkę na kształt i podobieństwo owego „przystanku” dumnego wodza. I trwamy w rytualnej czystości zakonu.
    Juliusz Mieroszewski, Finał klasycznej Europy, 1997

    Qumrańczycy dążyli do odrodzenia religijnego w judaizmie palestyńskim. Stawiali sobie wysokie wymagania etyczne i duchowe, dążąc do uzyskania czystości religijnej, opartej na skrupulatnym przestrzeganiu Prawa Mojżeszowego i stałym studium Biblii. Życie duchowe wspólnoty w Qumran jest zapewne najpiękniejszym wykwitem religijnej kultury judaizmu.
    Daniel Olszewski, Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996

    Co to znaczy „nie szukaj sprawiedliwości?”. Trzeba jej szukać i domagać się jej tak, jak to tylko możliwe, bo tym własnie jest poczucie czystości sumienia.
    www.forumowisko.pl [ [2008-09-11 ]

    Bóg jest tylko Jeden i zawsze z człowiekiem wciąż przenikając go swoim Świętym Duchem i przemawiając do ludzkiego Sumienia. W zależności od stopnia czystości poszczególnych ludzi, od ich duchowego przygotowania Bóg może przemawiać przez człowieka, ale zawsze z uwzględnieniem jego wolnej woli.
    www.forumowisko.pl [ 2007-08-24 ]

    Od początku Bóg wiedział, że człowiek zgrzeszy, i dał mu sposób powrotu do stanu czystości .
    Usenet -- pl.soc.religia [22.04.2006]

    Czystość to w licznych systemach religijnych i obyczajowych cnota, dzięki której człowiek jest zdolny kontrolować swoje pragnienia seksualne i mądrze nimi zarządzać. Wymaga ona panowania nad sobą, formacji charakteru i ducha poświęcenia.
    www.wikipedia.pl [31.05.2009]

    Może dla was jest to śmieszne, ale wówczas śmiejecie się z siebie i przyłączacie się do niego w tym co czyni. Może więc przypomnę co na temat czystości mowy mówi Biblia. „ Czystość ” mowy w zborze chrześcijańskim ma wynikać z tego, że nie ma w niej złośliwej goryczy, gniewu, srogiego zagniewania, krzyku ani obelżywych słów, a także oszustwa, wulgarności czy zepsucia.
    www.forumowisko.pl [08.01.2006]

    Jednak jest rzeczą dziwną nadawanie czystości fizycznej i higienie osobistej znaczenia religijnego. Przypomina to pogańskie obyczaje starożytnego Egiptu. Otóż w Egipcie kapłan był sługą boga i bóg wymagał od niego bezwględnej czystości . Tylko człowiek w takiej postaci był godny stać przed obliczem boga. Osiągnięcie stanu czystości wymagało usunięcia włosów z całego ciała, dlatego na znanych wszystkim posągach królowie (nawet Hatszepsut) mają często przyczepioną sztuczną brodę (sztuczność jest wyraźnie zaznaczona).
    Usenet -- pl.soc.religia, [14.10.2003]

    Belege

    Pozdravujeme tohtoročných maturantov slovami Písma: „Buď vzorom veriacich v reči, v obcovaní, v láske, vo viere a v mravnej čistote“ (1 Tim 4,17)
    Patmos, 4.2008

    Snahou bolo ukázať a možno aj nájsť čistotu v dnešnom špinavom svete plnom alkoholu, drog a iných závislostí, ktorú ponúka iba Boh a život s ním.
    Patmos, 4.2001

    Profil: säkular-moralisch

    Profil: säkular-moralisch

    Definition

    czystość

    Eine charakterliche Eigenschaft; moralische Integrität, Ehrlichkeit und Unschuld; öfters mit einer positiv bewerteten Naivität oder Einfalt verbunden.
    Übertragen auch über Regelhaftigkeit und Transparenz eines Vorgangs oder eines Bereichs (z. B. Sport oder Wirtschaft) bzw. die Abwesenheit von unfairen, verwerflichen Praktiken (vgl. czystość legislacyjna , wörtl. legislative Reinheit). Gegenüber juristischen Vorschriften werden moralische Maßstäbe oder die Prinzipienfestigkeit in den Vordergrund gestellt.

    Die czystość im moralischen Sinn kann auch wegen des Verdachts an die Scheinheiligkeit als negativ empfunden werden  - vgl. das Gedicht von Stanisław Grochowiak "Czyści" ("Die Reinen"): Wolę brzydotę/ Jest bliżej krwiobiegu/ Słów gdy prześwietlać/ Je i udręczać/ (...) Są bo na świecie ludzie tak wymyci/ Że gdy przechodzą/ Nawet pies nie warknie/  Choć ani święci/ Ani też są cisi.

    Definition

    čistota

    Eine charakterliche Eigenschaft; moralische Integrität, Ehrlichkeit und Unschuld; öfters mit einer positiv bewerteten Naivität oder Einfalt verbunden.

    Übertragen auch über Regelhaftigkeit und Transparenz eines Vorgangs oder eines Bereichs (z. B. Sport oder Wirtschaft) bzw. die Abwesenheit von unfairen, verwerflichen Praktiken (vgl. právna čistota sudného procesu ‘rechtliche Unbedenklichkeit eines Gerichtsprozesses’). Gegenüber juristischen Vorschriften werden moralische Maßstäbe oder die Prinzipienfestigkeit in den Vordergrund gestellt.

    Konnotationen

    • fair, klar, nachvollziehbar, regelkonform

    Konnotationen

    • fair, klar, nachvollziehbar, regelkonform

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • cnotliwość3 ‘Tugendhaftigkeit’
    • moralność2 ‘Moralität’
    • niewinność ‘Unschuld’
    • prawość ‘Rechtschaffenheit’
    • szczerość2 ‘Aufrichtigkeit, Ehrlichkeit’
    • szlachetność ‘Edelmut’
    • uczciwość2 ‘Ehrlichkeit, Anständigkeit’
    • wierność2 ‘Treue’

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • bezúhonnosť ‘Unbescholtenheit, Makellosigkeit’
    • cudnosť2 ‘Keuschheit’
    • česť ‘Ehre’
    • férovosťneu ‘Sinn für Fairness’
    • nevinnosť ‘Unschuld’
    • poctivosť ‘Ehrenhaftigkeit’

    Opposita

    • nepoctivosť ‘Unehrlichkeit’
    • zákernosť ‘Hinterlistigkeit’

    Wortbildungen


    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.] 

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • czystość intencji
    • czystość moralna
    • czystość pobudek
    • czystość zamiarów
    • dbać o czystość (czegoś)

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • morálna čistota
    • pôvodná čistota
    • nezakalená čistota

    Belege

    I Ty i wszyscy, którzy z piedestału czystości moralnej skłonni są teraz krytykować utworzenie tej strony, mogli lata temu sprawić, by psychoza nie weszła w stadium terminalne.
    Usenet -- pl.hum.poezja [23.05.2001]

    Przykładowo: „Życie Literackie” pod interesującym tytułem Kolekcjoner zamieściło reprodukcję obrazu mego przyjaciela Tadeusza Brzozowskiego. Redaktorzy pisma informują, że obraz ten znajduje się w moim posiadaniu, następnie zaś na tej podstawie wnioskują o moim guście, postawie moralnej, czystości intencji w polemice z „awangardą” oraz o tysiącu innych (zawartych, rzecz jasna, w domyśle) rzeczy, o których można i nie można wnioskować na podstawie faktu, że obraz Oficer pędzla Brzozowskiego wisi na ścianie w moim pokoju.
    Teodor Krzysztof Toeplitz, Mój wybór: rzeczy mniejsze, 1998

    Wprowadzenie rzeczywistych i konkurencyjnych wyborów miało nastąpić w warunkach zagwarantowania czystości procedur, preferencji dla polskiej większości, ograniczeń zastosowanych w stosunku do partyjnej demagogii i likwidacji wpływu obcych agentur na życie polityczne.
    Kazimierz Michał Ujazdowski, Żywotność konserwatyzmu: idee polityczne Adolfa Bocheńskiego, 2005

    To, że Niemcy są podwójnym sojusznikiem Polski, nie ma w takich rozważaniach żadnego znaczenia. Liczy się silny przywódca z pełnią władzy, siły zbrojne, patriotyczna edukacja, kultywowanie tradycji, czystość moralna.
    Polityka, 24.01.2009

    Jeżeli jest zgoda, aby poprawkę nr 9 odrzucić, to dla czystości sprawy powinniśmy także odrzucić poprawki nr 1 i 3, w których Senat też proponuje zmienić nazewnictwo - mają być nie firmy tytoniowe, lecz przedsiębiorcy.
    Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.11.1999, 3 kadencja, 62 posiedzenie, 2 dzień

    Wcześniej mówi się, że statut nadaje Prezydium Sejmu, a zatem w statucie nie odsyła się, nie upoważnia się, statut ma zupełnie inny charakter, dlatego dla czystości legislacyjnej, dla czystości prawnej proponujemy, aby skreślić ust. 3.
    Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.10.1994, 2 kadencja, 34 posiedzenie, 1 dzień

    Są cztery rodzaje człowieka wg. stanu umysłu (duszy): 1. Bydlę (w tym zwierzęta udomowione i dzikie) 2. Humanista 3. Faszysta 4. Chory umysłowo I innych nie ma. Jeśli ktoś nie wierzy, niech sprawdzi. Owszem czasem występują mieszańce :o) ale można zadbać o czystość swojej duszy, tyle że praktycznie jedynie już humanista może podnosić się na wyższe poziomy, a przynajmniej humanistom jest tego najłatwiej dokonać.
    Usenet -- pl.sci.filozofia [15.10.2009]

    „To służy utrzymaniu czystości ciała i umysłu. Dla mnie osobiście to był najbardziej przekonywujący argument aby przejść na wegetariaństwo.”
    Usenet -- pl.soc.religia [26.09.2005]

    Belege

    Slovenskí katolícki biskupi upozornili na morálne zhubné dôsledky nezamestnanosti, na nemorálnosť špekulácie s cenami v dôsledku lokálneho monopolného postavenia, aj na čistotu pri privatizácii.
    SME, 27.09.1994

    Anna moja, tys šťastná vo svojej čistote, vo svojom odriekaní. Ja rozháraná, cítim pred nohami priepasť a ženiem sa k nej. I ja som stratila všetko – duša moja hynie – niet východu, niet spásy.
    SNK

    Z nich pozorujúcej mysli vylupuje sa ich pisateľ v postupe svojho vývinu, že jeho obraz vidím pred sebou tu hmlistý, neporozumením sa zastierajúci, tu zasa vystupujúcej v pôvodnej čistote na radosť srdca. Jeho bystrické listy sú milé svojou prostodušnosťou a naivným mudrovaním z nich hľadí ešte nezakalená čistota duše.
    SNK

    Pamätám si každé políčko filmu tých desiatich minút. Bola neuveriteľne jemná a nežná, obklopená žiarivou aurou čistoty, čínska madona.
    SME, 27.12.1993

    Je pravda, že mnoho hodných ľudí má v bielizni strašný neporiadok. Ale ženu ctí i takýto prenáhlený súd, zvlášte keď je priaznivý. Je dôkazom toho, že žena je vtelený anjel čistoty a poriadku vo všetkom. Netrpí nič, čo uráža v nej tento cit.
    SNK

    Náš výbor sa rozhodol, že to z novely treba vypustiť, aby sa zachovala čistota, že partnerom pre ministerstvo je VŠ. Ak chce podporiť nejaký odbor alebo fakultu, môže to urobiť napr. účelovým viazaním rozpočtu, ale nie tak, že bude zasahovať do financovania fakulty.
    SME, 30.08.1994

    Priznať vtedy týmto ľuďom výlučnosť v určitom smere a morálnu čistotu by znamenalo rešpektovať ich, uvedomovať si, že boli aj iní, lepší než väčšina kolaborantov, udavačov, prevracačov kabátov… Do týchto rúk sme sa nezverili.
    SME, 15.03.1994

    Slov o potrebe čistoty rúk tých, ktorí pracujú za „štátne peniaze“ sme sa od posledných volieb napočúvali. Od všetkých. Nikto však svoj sľub nesplnil.
    SME, 27.04.1994

    Šalamúnskosť rozhodnutia Ústavného súdu SR – nech už dá za pravdu jednej či druhej spornej strane, alebo ho skrečuje do opakovania volieb – bude v právnej čistote svojho rozhodnutia.
    SME, 18.10.1994

    „Skoro šesť dní hrabal som sa vo vašich knihách. Ďakujem vám, bez vašej láskavosti nebol bych na to prišiel.“ „Nuž a čo myslíte?“ „Žiaľ, svoju mienku zmeniť som nemohol. Verte mi, pane, o vašej čestnosti, čistote a žertvohojnej snahe som nepochyboval. […] “
    SNK

    Generálny tajomník CDU Peter Hintze žiadal potom, čo komisia zverejnila teraz tieto fakty, aby sa machináciami postkomunistov zaoberali súdy a boli trestne stíhaní vinníci. Dôležitejšia ako výsledky volieb je viera v ich čistotu […].
    SME, 16.08.1994

    Profil: Anstand

    Profil: Anstand

    Definition

    Dieses Profil existiert bei czystość nicht. Als Übersetzungsäquivalente zur Keuschheit in dem o.g. Sinn können im Polnischen die Substantive wstydliwość oder skromność dienen.  

    Definition

    Dieses Profil existiert bei čistota nicht. Als Übersetzungsäquivalente zur Keuschheit in dem o.g. Sinn können im Slowakischen die Substantive slušnosť oder poriadnosť dienen. 

    Konnotationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Konnotationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Lexikalische Relationen

    Lexikalische Relationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Wortbildungen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Wortbildungen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Phraseme, Kollokationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Phraseme, Kollokationen

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Belege

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Belege

    [Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

    Profil: ästhetisch

    Profil: ästhetisch

    Definition

    czystość

    Eigenschaft sinnlich wahrnehmbarer Objekte, entweder Echtheit und Unvermischtheit (z. B. in Bezug auf einen Stil) oder aber in Bezug auf Kunstwerke und andere Gegenstände, die besonders präzise durchgeführt sind und dank ihrer Einfachheit und Klarheit als sehr schön, elegant, angenehm oder edel gelten. Auch in Bezug auf die polnische Sprache als Anzeichen vom sprachlichen Purismus verwendet, vgl. (walka o) czystość języka polskiego '(der Kampf um) die Reinheit der polnischen Sprache'.

    Definition

    čistota

    Eigenschaft sinnlich wahrnehmbarer Objekte, entweder Echtheit und Unvermischtheit (z. B. in Bezug auf einen Stil, eine Sprache) oder aber in Bezug auf Kunstwerke und andere Gegenstände, die besonders präzise durchgeführt sind und dank ihrer Einfachheit und Klarheit als sehr schön, elegant, angenehm oder edel gelten.

    Konnotationen

    • unverfälscht, weiß, nicht überladen

    Konnotationen

    • unverfälscht, weiß, nicht überladen

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • doskonałość ‘Vollkommenheit’
    • nienaganność ‘tadelloser Zustand’

    Lexikalische Relationen

    Synonyme

    • pravosť ‘Echtheit’
    • rýdzosť2 ‘Reinheit, Urtümlichkeit, Urwüchsigkeit’

    Opposita

    • okázalosť ‘Pomp, Protzigkeit’
    • prepych ‘Prunk, Pracht’
    • veľkoleposť ‘Großartigkeit, Größe’
    • kvetnatosť ‘Blumigkeit’

    Wortbildungen

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

     

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • czystość kształtu
    • czystość linii
    • czystość profilu
    • niezwykła czystość

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • čistota foriem
    • čistota žánru
    • čistota reči
    • čistota výtvarného štýl
    • veriť v čistotu niečoho

    Belege

    Te pogodne, a czasem melancholijne obrazy otwierają w nas patrzących okna przestrzeni. Tęsknota do przestrzeni zaś - jak twierdzą psychoanalitycy - świadczy o wolności wewnętrznej, bez której w ogóle nie ma prawdziwej twórczości. Wszystkie obrazy Gromady tworzą jednorodną, piękną i przestrzenną całość o dużej czystości wyrazu i intensywności przeżycia.
    Dziennik Polski, 27.09.2000

    Zgłaszano troskę o niezadowalający zasięg Polskiego Radia, szczególnie Trójki i obawy przed upodobnianiem się programów, potrzebę dbałości o czystość i poprawność języka polskiego, o upowszechnianie kultury wysokiej, jej większą dostępność, co jest szczególnie ważne w dobie tak widocznego zubożenia licznych grup społeczeństwa.
    Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.05.2002, 4 kadencja, 22 posiedzenie, 3 dzień

    Rzecz w tym, że czystość polszczyzny polega nie tylko na tym, jakimi słowami się posługujemy, ale również zależy od tego, jak tych słów używamy.
    Dziennik Polski, 20.02.2004

    Trzebiatowski łatwiej, zapewne, porozumiałby się z Michałem Aniołem lub Bronzinem niż Boucherem, malującym swe różane akty ku uciesze Ludwika XV. Z pierwszymi dwoma łączy go bowiem czystość linii i dokładność szczegółu oraz błyskotliwość ujęcia.
    Dziennik Polski, 14.09.2001

    Ekrany plazmowe posiadają następujące cechy: płaski ekran możliwość budowy ekranów dużych rozmiarów (typowe rozmiary to: 37", 42", 46", 50", 61", 63", 65", 103" ) duże trudności techniczne przy budowie ekranów plazmowych małych rozmiarów (<30" ) ekran jest stosunkowo cienki w porównaniu do swoich rozmiarów (4 "przy przekątnej ekranu 50" ) szeroki kąt widzenia (typowo 170 bez spadku jasności i czystości obrazu) wysoka jakość tworzonego obrazu wysoki kontrast (nawet 30000: 1) dość dobre oddanie barw (szczególnie przy zastosowaniu odpowiednich filtrów) najlepsze odwzorowanie czerni (w zakresie głębokości koloru i skali kolorystycznej) spośród wszystkich obecnie technologii płaskich ekranów mała podatność na zniekształcenia obrazu spowodowane polem magnetycznym.
    www.wikipedia.pl [01.06.2009]

    W audycji „Lalamido” usłyszałem fragment piosenki „Nic dwa razy się nie zdarza” w wykonaniu Kory. Może bym nawet nie pisał o tym fakcie, gdybym nie przypomniał sobie, jak wielkie wrażenie zrobiła na mnie wiele lat temu Łucja Prus jakąś wewnętrzną czystością , świeżością i kulturą wykonawczą, kiedy śpiewała ten piękny wiersz Wisławy Szymborskiej na Festiwalu Opolskim z adekwatną muzyką i fantastyczną aranżacją Andrzeja Mundkowskiego.
    Polityka, 1995

    Głos Dylana początkowo nieco drżący i zgrzytliwy nabierze stopniowo siły i czystości . Po krótkiej pauzie zespół zaczyna „Rainy Day Women”, po czym grający tego wieczoru na czarno-białym Fenderze Dylan przeszedł do „All Along The Watchtower” i „Tangled Up In Blue”, które zakończył długą solówką na harmonijce ustnej.
    Gazeta Wyborcza, 05.03.1993

    Strona B zawiera w większości również melodie naszych południowych sąsiadów. Jedną z nich jest znana, często śpiewana przez Janka Karpiela piosenka - Utiekaj Janiczku. Ten piękny walczyk pokazuje jednak, że wcześniejsza wersja Bułecki to prawdziwy majstersztyk. W ogóle trzeba zaznaczyć, że pod względem śpiewu - jego siły i czystości - kaseta „Zokopianów” jest lepsza.
    Tygodnik Podhalański, 1996

    Już nie taśma magnetyczna, lecz dyskietka, wczytywana przez komputer, zawiera podkłady instrumentalne lub chóralne i zestaw brzmień każdorazowo zindywidualizowanych dla danego utworu, o absolutnym stopniu czystości dźwięku.
    Roman Radoszewski, Czesław Niemen: kiedy się dziwić przestanę...: monografia artystyczna, 2004

    Belege

    Na západnom Slovensku (mám prehľad len o tamojšom divadelnom dianí) považujem za udalosť inscenáciu Webberovho muzikálu Jozef a jeho zázračný farebný plášť na Novej scéne pre štýlovú čistotu, vzornú syntetizáciu rôznych prvkov muzikálu a koordináciu zúčastnených zložiek i myšlienkovo závažné rámcovanie príbehu.
    SME, 10.08.1994

    Náušničky zo zlata, podobné zamrznutej kvapke, ako sa trasú, ako sa trasú, keď zakýva tou radostnou peknou hlávkou. Aká čistota! Bože! A on fajčí cigaretu.
    SNK

    Etymologie

    Abgeleitet von dem Adj. czysty . Allgemeinslawisch, aksl. čistъ , urslaw. * čistъ , wird auf das uridg. *(s)kid-to- ‘beschnitten, abgetrennt’ zurückgeführt. Czysty hatte zunächst die Bedeutung ‘sauber, frei von Schmutz’, im 14. Jh. kamen andere semantische Komponente der Ehrlichkeit, der Unvermischtheit, aber auch von Transparenz, Wohlklang und moralischer Integrität hinzu.

    Etymologie

    Abgeleitet von dem Adj. čistý. Allgemeinslawisch, aksl. čistъ, urslaw. *čistъ, wird auf das uridg. *(s)kid-to- ‘beschnitten, abgetrennt’ zurückgeführt (REJZEK 2001: 117).

    Die Textbelege für das atschech. Wort čistý zeugen von einer Polysemie, die mit der heutigen im Wesentlichen übereinstimmt, vgl. střiebra czyſteho ‘reines Silber’, cziſtee šaty ‘sauberes Kleid’, hlas czijſty ‘klare Stimme’, sirdce cziſte ‘reines Herz’. Das Substantiv čistota/ čistost galt im Atschech. als Äquivalent des lat. castitas ‘Sittenreinheit, Keuschheit’. Vgl. GEBAUER (Lemma čistý, čistota).

    JUNGMANN (Lemma čistost/ čistota) belegt für das ältere Ntschech. dieselben Kollokationen, wie sie auch im heutigen Tschech. vorkommen, vgl. čistost wody ‘Sauberkeit des Wassers’, čistost zlata ‘Reinheit des Goldes’; übertragen auch „gasnost, swětlost, puritas, claritas“, als Beispiel čistost gazyka ‘Reinheit der Sprache’; weiterhin auch in Bezug auf Sittlichkeit und Moral, vgl. „čistost obyčegůw, srdce, die Reinheit der Sitten, des Herzens“. Explizite Erwähnung findet auch die Bedeutung „stud“ ‘Scham’, weiter expliziert als „die Keuschheit, Tugend, castitas. Též tolik co panictwj, panenstwj, děwictwj, Jungfrauschaft, Junggesellenschaft“.

    Semantischer Wandel

    Das religiöse Keuschheit-Konzept wird im Polnischen (wie auch im Tschechischen und Slowakischen) lexikalisch als eine der Bedeutungen des ansonsten polysemen Substantivs czystość ‘Sauberkeit, Reinheit’ sprachlich zum Ausdruck gebracht. Diese Bedeutung ist im religiösen Diskurs sichtbar, sie ist in Phraseologismen und Wortbildungen verankert, vgl. z.B. śluby czystości ‘Keuschheitsgelübde’, nieczystość Sg.t. ‘Unkeuschheit’. Es ist dennoch nicht der primäre Sinn des deadjektivischen Abstraktums czystośćczysty ‘sauber, rein’, sondern eine Art Metapher. Der transparenten Wortbildungsstruktur gemäß hat das Wort vor allem eine konkrete Lesart als Antonym zum ‘Schmutz’. Die religiösen (überwiegend fachsprachlichen, theologisch definierten) und profanen Bedeutungen existieren parallel. In ISJP (2000) erscheint die religiös motivierte Lesart unter dem Stichwort czystość sogar an erster Stelle („Czystość to powstrzymywanie się od współżycia seksualnego. Słowo książkowe.“). Es mag damit zusammenhängen, dass das abstrakte Substantiv in der Umgangssprache relativ selten benutzt wird – wenn schon, dann in der Redewendung <coś> jest nie pierwszej czystości, was bedeutet, dass etwas nicht gerade sauber ist.

    Der Säkularisierungsprozess äußert sich im zunehmend ironisch oder herablassend klingenden Sprechmodus der Alltagssprache. Die Fixierung auf sexuelle Enthaltsamkeit wirkt altmodisch in der Gesellschaft, wo Sex längst enttabuisiert wurde und nicht mehr moralisch verurteilt wird. In Internetforen und -portalen, wo die czystość przedmałżeńska/ voreheliche Keuschheitthematisiert wird, melden sich unter Jugendlichen sowohl Skeptiker, als auch Befürworter der sexuellen Enthaltsamkeit vor der Eheschließung, wobei die Ersten es doch überwiegend zu sein scheinen.

    Mit der physikalischen Eigenschaft czystość ist in der Regel positive Bewertung verbunden. Aber die Bewertungskomponente, die dem moralischen Profil inne wohnt, ist ambigue, das zu erreichende Ideal ist suspekt.  

    Semantischer Wandel

    In den aktuellen Bedeutungswörterbüchern werden drei Bedeutungen von čistota unterschieden. Das KSSJ (2003) expliziert diese wie folgt: 1. vlastnosť, stav toho, čo je čisté, kto je čistý, op. špina ‘Eigenschaft, Zustand dessen, was sauber ist, Oppositum: Schmutz’ 2. pravosť, rýdzosť ‘Wahrhaftigkeit, Echtheit’, 3. počestnosť, mravnosť, bezúhonnosť ‘Ehrenhaftigkeit, Moralität, Unbescholtenheit’. Das ausführlichere SSJ (1959-1968) führt die gleichen Bedeutungen auf, wobei die Bedeutungen etwas anders als im KSSJ expliziert werden: 1. stav, pri ktorom je niečo čisté, neušpinené, očistené, umyté, bez škvŕn, bez prachu a pod. ‘Zustand, bei dem etwas sauber, unverschmutzt, gereinigt, gewaschen, ohne Flecken, ohne Staus udgl. ist‘ sowie 2. stav niečoho bez cudzích primiešanín, zachovanosť; neporušenosť ‘Zustand von etwas ohne fremde Beimischungen, (Wohl-)Erhaltensein(Wohl-)Verwahrtheit, Unangetastetsein’. Die 3. Bedeutung wird dagegen jeweils auf die gleiche Weise erklärt. Das neuere SSSJ (2007-) führt neben den oben angeführten Bedeutungen zusätzlich noch eine religiös-asketische Bedeutung auf: náb. mravná čnosť, ktorou človek ovláda svoj pohlavný pud podľa rozumu a morálneho zákona v súlade so svojím životným stavom ‘rel. moralische Tugend, mit der der Mensch seinen sexuellen Trieb in Übereinstimmung mit dem Verstand und seinem Lebensstand beherrscht’. Die beiden älteren Wörterbücher führen eine allgemein moralische Bedeutung von čistota auf. Eine spezifisch religiös-moralische Profilierung fehlt; im KSSJ wird allerdings das Beispiel pohlavná čistota ‘sexuelle Keuschheit’ sowie im SSJ das Beispiel panenská čistota ‘jungfräuliche Keuschheit’ angeführt, sodass die religiös-moralische unter die allgemein-moralische Bedeutung subsumiert wird.

    Das vorliegende Wörterbuch führt für das Slowakische sieben Profile auf: ein Sauberkeitsprofil, ein materielles, ein ideologisches, ein religiös-sexuelles, ein religiös-moralisches, ein säkular-moralisches sowie ein ästhetisches Profil. Primär ist das materielle Profil mit der Bedeutung ‘Sauberkeit’, die dann metaphorisch auf die anderen Profile übertragen wird, deren semantischer Kern jeweils moralische Reinheit darstellt. Dabei tritt an sich kein religiöser semantischer Kern besonders hervor, über die Zuordnung der Belege zu den religiösen Profilen entscheidet der jeweilige Kontext bzw. die Referenz. Die Säkularisierung in der Slowakei bewirkt insbesondere das Verblassen des religiös-sexuellen Profils, dass vor dem Zweiten Weltkrieg verbindlich war und heute gesamtgesellschaftlich keine große Rolle mehr spielt.

    Auffällig ist, dass nur das materielle Profil und das religiös-moralische Profil Wortbildungen und Phraseme in nennenswerter Zahl ausgebildet haben. Das liegt u.a. daran, das im religiös-moralischen sowie im säkular-moralischen Profil jeweils ausdrucksstärkere Synonyme für čistota vorliegen (säkular-moralisch: cnosť ‘Tugend’, religiös-moralisch: cudnosť ‘Keuschheit’). 
     

    Sprichwörter

    Biada temu, kto porzuci swój brud dla cudzej czystości, brud jest zawsze swój, czystość zawsze cudza. (Witold Gombrowicz) [wörtl. Wehe dem, der sein Beschmutztes aufgibt für fremde Reinheit, Schmutz ist immer der eigene, Reinheit immer eine fremde.]/ Das Fremde ist nur von aussen schön, das Eigene ist auch trotz Makel wichtig.

    Dbaj o czystość ołtarzy. Nie wiadomo, na którym cię złożą. (Stanisław Jerzy Lec) [wörtl. Achte auf Sauberkeit der Altäre. Man weiß nie, auf welchen sie dich niederlegen.]/ Sich der Konsequenz seiner Taten bewußt sein; die Gegenwart achten, damit die Zukunft sicher ist.

    Jeśli ktoś kocha tylko piękno i czystość, to kocha zaledwie połowę istoty. (Witold Gombrowicz) [wörtl. Wenn jemand nur das Schöne und Reine liebt, dann liebt er kaum das Halbe des Geschöpfs.]/ Um ganz zu lieben, muss man auch die schlechten Seiten akzeptieren.

    Sprichwörter

    Čistota pol zdravia/ života. [wörtl. Sauberkeit ist die halbe Gesundheit.]/ ‘sagt man mahnend, wenn man auf die Wichtigkeit von Hygiene hinweisen will.’                                               

    Kulturelle Kontexte

    Literatur

    • Mary Douglas: Czystość i zmaza (Purity and Danger: An Analysis of Concepts of Pollution and Taboo, 1966), 2007.
    • Ania Golędzinowska: Z ciemności do światła. Jak żyć w czystości serca, 2015.

    Musik

    • Dan Gibson: Calm the Mind - Czystość Umysłu, 2006.
    • Love Story (Polnische Band); Lied: Czystość w czasach popkultury

      (Quelle: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=JlOhizd3evE)
       

    Werbung

    • Werbung für eine Aktion

      (Quelle: http://bi.gazeta.pl/im/8/2693/z2693838Q.jpg)
    • Spülmaschinenmittel

      (Quelle:&http://www.leclerc.rzeszow.pl/foto_shop/92/brand_21577_1.jpg)
    • Cover einer Zeitschrift

      (Quelle:&http://www.tezeusz.pl/cms/tz/fileadmin/user_upload/and/ZD_76.jpg)
    •  
    • Cover einer Zeitschrift(2)

      (Quelle:&http://www.mojepowolanie.pl/1366363127,960,i,main_,espe-101.jpg)
    •  
    • Plakat für eine Debatte

      (Quelle:&http://bosko.pl/sites/default/files/konkurs/plakat_debata_walentynkowa_15.png)
    •  

    Kulturelle Kontexte

     

    Literatur

    • Ján Dafčík: Čistota pol zdravia: Detská divadelná hra v jednom dejstve, 1934.
    • Ján Koška: Čistota, 1994.
    • Viera Prokešová: Čistota, 1985.
    • Marián Reisel: Čistota, 1982.
    • Oľga Textorisová: Čistota pol života, 1937.

    Werbung

    • Werbeplakat eines unabhängigen Abgeordnetenkandidaten

      (Quelle: http://www.milangocnik.sk/wp-content/uploads/2014/10/banner_web-po-volbach2.png)

    Sonstiges

    • „Ja som Nepoškvrnená Čistota, ale aj Kráľovná svätého ruženca.“ Marienausspruch bei einer Erscheinung in Litmanová 1990.

      (Quelle: http://www.magnificat.sk/old/Pictures01/mr60b.jpg)
    • Plakat einer religiösen Organisation 

      (Quelle: http://www.tvlux.sk/media/2015/02/1424708381_ciste_srdce_uzrie_boha.jpg)
    • Plakat einer christlichen Veranstaltung
      t3m
      (Quelle: http://www.t3m.sk/wp-content/uploads/2014/05/Sn%C3%ADmka-obrazovky-2015-05-19-o-12.37.41.png)

    Bibliographie

    Kubiak, Anna E. 1998: Brudne misie czystych relacji, czyli rzecz o nostalgii w kulturze“, in: Konteksty: Polska Sztuka Ludowa. Antropologia Kultury. Etnografia. Sztuka, 52 (3-4): S. 167-69; 223.

    Makowski, Jarosław 2009: Rozmowy o dekalogu, Kraków, S. 94-108 (VI. O czystości. Ciało umysłem zgwałcone. Rozmowa z Wojciechem Eichelbergiem)

    Panas, Wladyslaw 1974: Regiony czystej poezji: O koncepcji jezyka w prozie B. Schulza, in: Roczniki Humanistyczne: Filologia Klasyczna, 22 (1), S. 151-73.

    Bibliographie

    Artikel:

    Zurück

    Copyright © Humboldt-Universität zu Berlin, 2009–2015
    eScrinium