Polysemie
- religiös: ‘Taufzeuge’
- quasireligiös: ‘Funktion bei einer säkularen Taufe’
- Unterstützungsprofil: ‘Helfer, Sponsor, Schirmherr’
- initiativ: ‘Begründer oder Bahnbrecher’
- patronal: ‘Namensgeber’
- mafiös: ‘Anführer einer kriminellen Organisation’
- politisch: ‘graue Eminenz’
- ländlich: ‘älterer Dorfbewohner’
Definition
ojciec chrzestny
Zeuge bei der religiösen Taufe, in der katholischen Kirche auch bei der Firmung. Der Taufpate begleitet und trägt manchmal auch den Täufling bei der Taufe. Zudem soll er den Eltern bei der christlichen Erziehung helfen. Die weibliche Form lautet matka chrzestna.
Konnotationen
- Vertrauen, Verantwortung
- Hilfe, Unterstützung, geistige Begleitung, Ratschläge
- Geschenke
Lexikalische Relationen
Synonyme
- kmotrveraltet ‘Taufpate’
- kumveraltet ‘Taufpate’
Hyperonyme
- rodzice chrzestni1 ‘in der Regel Pl.: Taufpaten’
Kohyponyme
- matka chrzestna1 ‘Taufpatin’
Antonyme
- chrześniaczka ‘Patentochter’
- chrześniak ‘Patensohn’
- córka chrzestna ‘Patentochter’
- syn chrzestny ‘Patensohn’
Wortbildungen
Substantive
- chrzestnyumgangssprachlich ‘(Tauf)Pate’
Phraseme, Kollokationen
Kollokationen
- być ojcem chrzestnym
- zostać ojcem chrzestnym
- prosić na ojca chrzestnego
Belege
- Czy zaprosicie mnie za ojca chrzestnego waszego pierwszego syna?
- Tak - odpowiedzieli zgodnie.
Alfred Szklarski, Tomek wśród łowców głów, 1996
Trzecie dziecię płci męskiej, któremu nadano na chrzcie imię Janusz, przyszło na świat 8 września 1907 roku. Na ojca chrzestnego poproszono pana Marcina Woyczyńskiego.
Krystyna Kolińska, Orzeszkowa, złote ptaki i terroryści, 1996
- Pani Danko - zaczęła Suzanne. - Myślę, że trzeba dać spokój Ewelinie. Ona jest taka wyczerpana, niepokoi się o brata bliźniaka. Byli ze sobą bardzo związani. Gdyby nie miała pani nic przeciw temu, to może ja bym trzymała pani synka do chrztu. Ojcem chrzestnym byłby pan doktor Trzaska, to wieloletni przyjaciel rodziny.
Maria Nurowska, Panny i wdowy: czyściec, 1993
W pewnym sensie jestem jego ojcem, mniej wprawdzie niż ojcem rodzonym, ale za to więcej niż ojcem chrzestnym. Jestem za niego odpowiedzialny, żeby tak powiedzieć, czuję się nieco spokrewniony.
Sławomir Mrożek, Teatr 3 (Lis aspirant 1978, Lis filozof 1977, Polowanie na lisa 1977, Serenada 1977, Garbus 1975, Emigranci 1974), 1997
Chrzest był skromny jak ślub i w tym samym kościele. Ojcem chrzestnym był jeden z wykładowców uniwersytetu, który niedawno wrócił z obozu, matką chrzestną znajoma Beaty z parafialnych akcji charytatywnych.
Roman Antoszewski, Kariera na trzy karpie morskie, 2000
Definition
ojciec chrzestny
Funktion bei der Taufe eines Gegenstandes, i. d. R. eines Schiffes oder einer Fahne. Es werden meistens bekannte Persönlichkeiten zur Patenschaft gebeten, um dem Objekt der Taufe eine möglichst hohe Aufmerksamkeit zu sichern. Bei diesen Taufen wird oft die religiöse Taufzeremonie nachgeahmt und die getaufte Sache mit Sekt übergossen. Im Unterschied zur religiösen Taufe übernimmt hier allerdings der Pate die Rolle des Taufenden.
Konnotationen
- Prominenter, Sänger, Schauspieler, Politiker, Showbusiness
- Champagner
- Werbung, Medien
Lexikalische Relationen
Hyperonyme
- rodzice chrzestni2 ‘in der Regel Pl.: Taufpaten’
Kohyponyme
- matka chrzestna2 ‘Taufpatin’
Wortbildungen
[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]
Phraseme, Kollokationen
[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]
Belege
W niedzielę 9 lutego odbyła się w Kościelisku niecodzienna uroczystość poświęcenia sztandaru Związku Podhalan oraz poświęcenie i otwarcie odremontowanego Domu Ludowego, siedziby Związku. Na uroczystość przybyli licznie zaproszeni goście oraz poczty sztandarowe z całego Podhala. Przed kościołem witała przybyłych muzyka góralska. Z czterech stron wsi zjechali ze śpiewem pytace na koniach. Ojcami chrzestnymi sztandaru zostali: senator Franciszek Bachleda Księdzularz, poseł Andrzej Gąsienica Makowski, sołtys Kościeliska Józef Bukowski Tyrała, Jan Pawlikowski, Roman Sieczka.
Tygodnik Podhalański, 1997
Na rewersie wizerunek fresku ze szczytu Kaplicy - Pomnika na Cmentarzu Żołnierzy Polskich 1920 roku w Radzyminie oraz napis "Radzymin zawsze wierny". Na podstawie naszych sugestii i uwag projekt sztandaru wykonał p. Grzegorz Boński. Chrzest sztandaru odbył się w Kolegiacie Radzymińskiej podczas Mszy Świętej za Ojczyznę 3 maja 1998 roku w dniu Narodowego Święta Konstytucji 3 Maja. Chrztu dokonał Radzymiński Proboszcz Ksiądz Prałat Stanisław Kuć w asyście Księdza Piotra Tomasika i sztandarów Wojska Polskiego, Armii Krajowej, organizacji społecznych i szkół. Rodzicami Chrzestnymi Sztandaru byli Wanda Pachulska i Ryszard Szymerski - inicjator fundacji Sztandaru.
http://www.tpr.rpinfo.pl/?sel_odd=TPR&page=11&sel_id=7 [23.06.2011]
Powiat nakielski jest pierwszym w województwie kujawsko-pomorskim, którego imię nosi wojsko. Ojcem chrzestnym sztandaru został szef logistyki wojsk lądowych generał brygady Fryderyk Czekaj, a matką chrzestną - sekretarz powiatu Iwona Gołata-Arndt.
Nakielski Czas, 2006-06-14
13 lipca odbywa się wielka uroczystość o charakterze ogólnokrajowym - poświęcenie bandery na „Darze Pomorza” - szkolnym żaglowcu mającym zastąpić wysłużony „Lwów”, na którym w 1923 r. uczniowie Szkoły Morskiej po raz pierwszy w dziejach polskiej żeglugi przenieśli biało-czerwoną banderę przez równik, podczas podróży do Brazylii.
Ojcem chrzestnym statku zostaje Eugeniusz Kwiatkowski, matką chrzestną Maria Janta-Połczyńska, pomorska patriotka, żona ministra rolnictwa.
TygodnikPodhalański, 1997
Przez całe wieki chrzest statku był domeną mężczyzn. Pierwsi od tej tradycji odstąpili Anglicy. W 1811 roku po raz pierwszy statek ochrzciła kobieta. Ten przywilej kobiet nie jest jednak w zwyczaju wielu państw. Statki budowane w Stoczni Szczecińskiej dla Chin, Egiptu czy Syrii miały ojców chrzestnych.
http://www.zzkptiof.nw.pl/CEREMONIA%20%20WODOWANIA%20STATKU.htm [23.06.2011]
Piąty dzwon był poświęcony św. Alojzemu. Ojcem chrzestnym tych dzwonów był Dr F.L. Rieger, poseł Rady Rzeszy z powiatu Żeleznobrodskiego. Szósty dzwon był poświęcony św. Franciszkowi. Odlał go F.M. Schreiter.
http://www.saletini.cz/historie_zdejsich_zvonu_-_pl.html [23.08.2011]
Definition
ojciec chrzestny
Jmd., der jmdn. oder etw. unterstützt, sponsert, propagiert, die Schirmherrschaft übernimmt usw. Man kann z. B. Pate eines armen Kindes, einer Pflanze, eines Tieres, Kunstwerkes, Projektes, einer Veranstaltung o. Ä. werden.
Konnotationen
- freigebig, großzügig
- Hilfe, Schutz, Zusammenarbeit
- Philantropie, Ökologie
Lexikalische Relationen
Synonyme
- patron ‘Schirmherr’
- protektorbuchsprachlich ‘Förderer, Mäzen’
- sponsorbuchsprachlich ‘Sponsor’
Hyperonyme
- rodzice chrzestni3 ‘in der Regel Pl.: Paten, Schirmherren’
Kohyponyme
- matka chrzestna3 ‘Patin, Schirmherrin’
Wortbildungen
[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]
Phraseme, Kollokationen
[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]
Belege
Poseł Józef Oleksy jest ojcem chrzestnym budowy miejskiej hali sportowej. W związku z tym, jako ojciec chrzestny, ma obowiązki wobec swojego dziecka, z których się wywiązuje - pomagał nam w załatwianiu środków finansowych.
Tygodnik Siedlecki, 1997
Zwróciłem się z pytaniem do sponsora Podhala, Wieńczysława Kowalskiego. - Ile prawdy jest w tym, że pomaga w stworzeniu nowego warszawskiego zespołu, można się spotkać nawet z opinią, iż jest... jego ojcem chrzestnym”.
Dziennik Polski, 1999-07-09
Firma z Balic dość szybko uwinęła się z drogowym zadaniem w tej wsi. Przystąpiła do dzieła 4 października i mimo niepogody oraz czasami różnych trudności obiektywnych, udało się jej dotrzymać terminu. Ojcem chrzestnym i wiernym patronem tego przedsięwzięcia od samego początku był Mieczysław Budzeń z Dziewięcioł.
Dziennik Polski, 2002-11-08
W imieniu władz miasta Krzysztofowi Pawłowskiemu pogratulował prezydent Józef A. Wiktor oraz wiceprzewodniczący Rady Miasta Artur Czernecki.
- To kolejne wyróżnienie świadczy o tym, że oświata w Nowym Sączu idzie w dobrym kierunku - stwierdził prezydent Wiktor. - Wiem, że jest to dowód uznania za trudną i wytężoną pracę w przekształcaniu miasta w ośrodek akademicki. Ojcem chrzestnym tego przedsięwzięcia jest przecież właśnie pan rektor Pawłowski.
Dziennik Polski, 2003-05-15
Imię ks. prof. Józefa Tischnera przyjęło do tej pory 17 szkół, w tej liczbie jedna polska szkoła weekendowa z ukraińskiego Użgorodu. Niestrudzonym „ojcem chrzestnym” jest dla nich Kazimierz Tischner - brat kapłana i filozofa, prezes stowarzyszenia. 12 marca patrona w osobie autora "Historii filozofii po góralsku" zyska 18. szkoła, tym razem w Poznaniu.
Dziennik Polski, 2004-03-04
Ojcem chrzestym Akademickiego Centrum Sportu jest poseł PiS Szymon Giżyński. Dwa lata temu poseł Giżyński zainicjował i zrealizował pozyskanie na ACS dziewięciu milionów złotych z budżetu centralnego. Następnie Giżyński pilnował procedur formalno-finansowych, dotyczących ACS w Warszawie i Katowicach.
Gazeta Częstochowska, 2008-09-18
Grzegorz Fitelberg, jako kapelmistrz, który zasłużył się pięknie w dziejach nowoczesnej muzyki polskiej, był pierwszym odtwórcą orkiestrowych dzieł Szymanowskiego; Harry Neuhaus i Artur Rubinstein byli genialnymi interpretatorami jego utworów fortepianowych; Paweł Kochański oddał na jego usługi swoje czarodziejskie skrzypce; w siostrze swej Stanisławie znalazł Szymanowski idealną wprost interpretatorkę swoich pieśni; wreszcie do innego pokolenia należący dyr. Emil Młynarski poznał i pokochał tę muzykę tak bardzo, iż był ojcem chrzestnym Koncertu skrzypcowego, Hagith i Króla Rogera.
Jarosław Iwaszkiewicz, Dziedzictwo Chopina i szkice muzyczne, 2010
Definition
ojciec chrzestny
Begründer oder Bahnbrecher einer Richtung in der Musik, der Forschung usw.
Lexikalische Relationen
Synonyme
- duchowy ojciec ‘geistiger Vater’
- inicjatorbuchsprachlich ‘Initiator’
- założycielbuchsprachlich ‘Begründer’
Hyperonyme
- rodzice chrzestni4 ‘in der Regel Pl.: Begründer, Bahnbrecher’
Kohyponyme
- matka chrzestna4 ‘Begründerin, Bahnbrecherin’
Wortbildungen
[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]
Phraseme, Kollokationen
[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]
Belege
Atmosfera miejsca spowodowała, że na początku 1919 roku gen. Roja zmienił nazwę garnizonu przy stacji kolejowej Jabłonna na Legionowo. Dzięki temu uchodzi on dziś za „ojca chrzestnego” nazwy naszego miasta.
Mazowieckie To i Owo, 2001-01-01
Najświetniejszy okres w dziejach Izraela obejmuje lata 1040-932 p.n.e., czyli niewiele ponad sto lat. Jeżeli dorzucimy do tego okresu pomyślne rządy Samuela, największego po Mojżeszu proroka i ojca chrzestnego monarchii, nie przekroczy on półtora wieku.
Zenon Kosidowski, Opowieści biblijne, 1996
Walicki zajął się muzyką młodej generacji - tak nazywano wtedy rock and roll - pracując na tytuł „ojca chrzestnego polskiego rocka”.
- To rock stał się wtedy muzyką walczącą - mówi. - Muzyką, która biła się o nową kulturę, narzucając starszemu pokoleniu modę i sposób bycia. Rock and roll był buntem przeciwko zastanym wartościom.
Mariusz Urbanek, Zły Tyrmand Autorzy, 2007
W latach 60. mijającego wieku Osamu Tezuka ciężko pracował u Amerykanów i podglądał pilnie wszelkie nowinki techniczne i trendy w sztuce rysowania komiksu. Można go uznać za ojca chrzestnego nowoczesnej mangi. Tak określa się właśnie japońską szkołą rysowania komiksu - odmienną od szkoły europejskiej i amerykańskiej i pełnej starojapońskich naleciałości.
CKM, 1999
Obliczeniowego spotkali się na wspomnieniowym wieczorku w Ruczaju. Pomysłodawcą wieczorku był Wiktor Sowa, którego można chyba określić mianem ojca chrzestnego nowotarskiej informatyki.
Tygodnik Podhalański, 1996
Zapoczątkowane kilka lat temu Kłodzkie Impresje Gitarowe – „Gitariada” z powodzeniem wkraczają w nowy wiek. W kwietniu br. (19-22) odbędzie się już czwarta edycja tej imprezy, która z roku na rok wydaje się zdobywać coraz więcej sympatyków.
„Gitariada” narodziła się nie gdzie indziej, jak w Kłodzkim Ośrodku Kultury, a jej ojcami chrzestnymi są dyrektorzy tejże placówki: Bogusław Michnik i Witold Kozakowski - zawodowo związany z gitarą klastyczną. To oni swego czasu zastanawiali się nad wprowadzeniem cyklicznej imprezy, która tak, jak kiedyś "Wiosny Poetyckie", wypełniłaby kulturalny krajobraz miasta nad Nysą.
Euroregio Glacensis, 2001
Pozbawiony był też mózgu i serca. Kryterium, wedle którego oceniał kolejne rządy, miał jedno: Czy podobałyby się ojcu chrzestnemu narodowej demokracji, Romanowi Dmowskiemu? A to oznaczało, że nie mógł mu się podobać żaden z ówczesnych rządów.
Mariusz Urbanek, Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006
W światku biegaczy narciarskich Julian Gozdowski nazywany jest „ojcem chrzestnym”. Jest inicjatorem i od 16 lat animatorem Biegu Piastów. Związał nawet z tym biegiem swój byt. Niedawno zarejestrował [Stow. Biegu Piastów i Medyków], za 60 milionów kupił od gminy kawał Polany Jakuszyckiej. Nareszcie jest "na swoim". Tylko czy wyjdzie na swoje?
Gazeta Wyborcza, 1992-03-12
List zarządu regionu PiS o poparcie dla Lubińskiej otrzymała Platforma Obywatelska, Liga Polskich Rodzin, Samoobrona i NSZZ Solidarność.
- To jest jedyna szansa na zbudowanie alternatywy dla chorego układu rządzącego w większości miast i gmin oraz powiatów naszego regionu - mówi Joachim Brudziński, lider PiS w województwie.- Fatalne wyniki gospodarcze, wysokie bezrobocie, korupcja, to wiąże się z rządami tej grupy politycznej, której ojcem chrzestnym jest Jacek Piechota.
Jedyną osobą, która może skutecznie rywalizować z Jackiem Piechotą w wyborach prezydenckich jest prof. Teresa Lubińska. Ona sama - jak powiedziała wczoraj w Polskim Radiu Szczecin - jeszcze nie podjęła decyzji o starcie.
Głos Szczeciński, 2006
Przykładowo, tyczy to XVIII-wiecznego liberalizmu francuskiego i amerykańskiego. Pierwszy z nich, racjonalistyczny i mający ogromne aspiracje do skonstruowania idealnego ustroju, sięga swymi filozoficznymi korzeniami Kartezjusza, a za jego „ojców chrzestnych” uznać można Rousseau i Woltera. Miał on bez wątpienia charakter indywidualistyczny i wolnomyślicielski.
Zięba Maciej, Po szkodzie? Przed szkodą?: o Polsce, kapitalizmie i kontemplacji, 1996
T-Pain przestał być prawiczkiem w wieku 10 lat. Raper wyznał, że już jako dziecko rozpoczął współżycie seksualne. - Mam mnóstwo doświadczeń łóżkowych, naprawdę mnóstwo - tłumaczy artysta. - Przestałem być prawiczkiem w wieku 10 lat. Oglądałem ze starszymi braćmi filmy porno, więc już wtedy wiedziałem, jak to się robi.
Nazywany jest ojcem chrzestnym crunku (za ojca uważa się Lil Jona)
Założył własną wytwórnię Nappy Boy Recordz.
www.wikipedia.pl [2009-05-16]
Skład Trojan Sound System jest płynny. Udział w dwóch imprezach w Polsce potwierdzili: Earl Gateshead (selector, MC, pracował m.in. z Cutty Ranksem, Big Youthem, Dr Alimantado i Dennisem Alcapone, a nawet z Ojcem Chrzestnym soulu - Jamesem Brownem), Superfour (MC, był w latach 80-tych toasterem legendarnego sound systemu King Tubby's Hi Fi) oraz Chucky Banton (wokalista, jego największym przebojem był utwór „I Admire You”, nagrany dla producenta Boba Marley'a Larry Larry'ego).
Dziennik Polski, 2005-11-25
A co to oznaczało w praktyce? Ano to, że Soundgarden atakując słuchacza bardzo mocarnymi i obsesyjnymi riffami gitar oraz ostrą i natrętną grą sekcji rytmicznej, sprawiał wrażenie (oczywiście celowo), że był dość nieprofesjonalnie nagrywany. Dlaczego? Bo poszczególne instrumenty (głównie gitary) były niezbyt wyraźnie słyszalne, a chwilami sprawiał nawet wrażenie przesterowanych. Tego typu brudno grany rock nazwano grunge'em. Ponieważ niedługo potem sporo zespołów z Seattle zaczęło kopiować brzmienie kwartetu (np. Nirvana, Pearl Jam), to później, z początkiem następnej dekady, zaczęto o grupie mówić, że jest ona „ojcem chrzestnym nurtu grunge”.
Dziennik Polski, 2006-04-15
W okresie realizacji filmu Roega i pracy nad Station To Station, Bowie poważnie uzależnił się od narkotyków, szczególnie od heroiny i kokainy. Szukając ucieczki od narkotykowej otchłani, David udaje się do Berlina, gdzie wraz z ojcem chrzestnym muzyki ambient, Brianem Eno, realizuje tzw. „trylogię berlińską”, na którą złożyły się Low (1977). Heroes (1977 r.) i Lodger (1979).
Mazowieckie To i Owo, 2002-01-22
Norman Von Nida (ur. 14 lutego 1914 w Strathfield, Nowa Południowa Walia, zm. 20 maja 2007 w Gold Coast, Queensland), golfista australijski. Niewysoki zawodnik (168 cm), znany pod przydomkiem "The Von", uważany jest za jednego z pionierów golfa zawodowego w Australii. Nazywany jest „ojcem chrzestnym” tej dyscypliny w swoim kraju - zarówno dzięki własnym sukcesom sportowym, jak i sukcesom zawodników, z którymi współpracował jako trener i konsultant - a rolę, jaką odegrał w australijskim golfie, porównuje się do znaczenia znakomitego krykiecisty Dona Bradmana.
www.wikipedia.pl [2007-12-01]
Ojcem chrzestnym tego typu literatury był niewątpliwie Cervantes w okresie Renesansu i podejrzewam, że to od niego zaczerpnęli późniejsi pisarze swe opinie na temat biologii.
Obywatel nr 1(5), 2002
Definition
ojciec chrzestny
Jmd., der den Namen für etwas aussucht bzw. dessen Name übernommen wird.
Konnotationen
[Für dieses Profil wurden keine Konnotationen gefunden.]
Lexikalische Relationen
[Für dieses Profil wurden keine lexikalischen Relationen gefunden.]
Wortbildungen
[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]
Phraseme, Kollokationen
[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]
Belege
Dziesięć lat temu ustawy nie było, nikt więc nie protestował przeciwko pomysłowi, by rozpijać świat w imię autora mazurków. Ojcem chrzestnym naszego najlepszego ponoć eksportowego alkoholu było Towarzystwo im. Fryderyka Chopina (TiFC), które pełniło wówczas z własnego nadania funkcję swoistego licencjodawcy: zezwalało na używanie nazwiska kompozytora producentom rozmaitych wyrobów, ci zaś łożyli za to na związaną z TiFC Międzynarodową Fundację Chopinowską (odkąd istnieje NIFC, Urząd Patentowy rejestruje takie marki tylko za rekomendacją instytutu).
Polityka nr 36, 2004
Wolt to jednostka napięcia elektrycznego. Ten wolt, nie ta wolta, mimo że włoski fizyk Alessandro Volta (nie Volt) był „ojcem chrzestnym” nazwy tej jednostki.
Dziennik Polski, 1998-09-23
Nie wyjaśniliśmy jeszcze nazwy zespołu. Powstała na samym początku. Odbyła się burza mózgów, rozpisaliśmy konkurs pomiędzy znajomymi. Padały różne, dziwne propozycje, aż wreszcie Paweł Dziwisz, nasz kolega aktor, rzucił hasło: "Kurtyna Siemiradzkiego". I tym samym stał się ojcem chrzestnym zespołu.
Dziennik Polski, 2006-03-17
Definition
ojciec chrzestny
Mafia-Boss, Anführer einer kriminellen Organisation.
Konnotationen
- verbrecherisch, skrupellos, hart, mitleidlos, autoritär
- mächtig, reich
- Drogen, Prostitution, Glücksspiel
Lexikalische Relationen
Synonyme
- mafiosoumgangssprachlich ‘Mafioso’
Wortbildungen
[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]
Phraseme, Kollokationen
[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]
Belege
Pustynna autostrada na północ od Phoenix. Powietrze faluje nad gorącym asfaltem. Wszędzie piasek, gdzie niegdzie kaktusy i pojedyncze domki. Dojeżdżam do jednego z nich. Jest mały i biały. Na maszcie powiewa amerykańska flaga. W garażu trzy motocykle, przy stodole pasą się konie. To siedziba Sonny'ego Bargera, ojca chrzestnego „Hells Angels”
CKM, 2000
W tym czasie Jaroszewicz należał do grona znajomych działającego na Wybrzeżu Nikodema Skotarczaka, ps. Nikoś, nazywanego ojcem chrzestnym polskiej mafii. Skotarczak działał na obstawionych przejściach granicznych, prowadził biznes motoryzacyjny - sprowadzał do Polski kradzione samochody.
Polityka nr 44, 2005
Tyle tych mafii, że aż człowiek się gubi. Na czele każdej stoi Ojciec Chrzestny. Naród tak spobożniał, że bez chrztu stażu kandydackiego się nie odbębni, mowy nie ma. Najlepszy biznes w stolicy to ściąganie haraczu. Policja w tym nie przeszkodzi.
Ryszard Marek Groński, Nauka pływania dla topielców: wypisy z histerii najnowszej 1989-1998, 1999
Jego dom w Bogocie stał się prawdziwą twierdzą: okna mają kuloodporne szyby, psy węszą i obszczekują każdego obcego człowieka, elektroniczne urządzenia wykrywające chronią przed podłożeniem jakichkolwiek materiałów wybuchowych, żeołnierze i funkcjonariusze bezpieczeństwa na moment nie spuszczają z niego oczu. Bossowie kartelu z Medellin nadal bowiem nie składali broni. Na wolności pozostawał wciąż: El Padrido — Ojciec Chrzestny mafii, czyli Pablo Escobar, El Gordo — Tłuścioch, czyli czterdziestojednoletni Jorge Luis Ochoa. Nadal mieli do swej dyspozycji wyszkolone brygady śmierci, satelitarny system łączności, a przede wszystkim ogromną armię wieśniaków i robotników zatrudnionych w tym narkotykowym interesie oraz skorumpowanych urzędników i policjantów, ostrzegających mafię przed planowanymi akcjami władz i wojska.
Henryk Mąka, Piraci znów atakują, 1995
Amerykańska odmiana mafii początkowo wiernie opierała się na wzorach sycylijskiej Cosa Nostry. Składała się z rodzin, na których czele stali ojcowie chrzestni. Rada Ojców Chrzestnych była czymś na wzór walnego zgromadzenia ludzi honoru. W czasach Ala Capone mafia w Stanach Zjednoczonych zdobyła siłę i bogactwo dzięki prohibicji. Przemycała alkohol, prowadziła sieć nielegalnych punktów dystrybucji mocnych trunków. Wprowadziła system ściągania od właścicieli lokali gastronomicznych i sklepów opłat (haraczy) za tzw. opiekę. Wszystko działo się pod okiem i opieką skorumpowanych gliniarzy. Państwo nie potrafiło sobie poradzić z tym zjawiskiem.
Ewa Ornacka, Piotr Pytlakowski, Alfabet mafii, 2005
Chodziło tu o jej znajomość z Klaasem Bruinsmą (1953-1991) zwanym Ojcem Chrzestnym holenderskiego handlu narkotykami.
www.wikipedia.pl [2009-05-01]
Definition
Konnotationen
Lexikalische Relationen
Wortbildungen
Phraseme, Kollokationen
Belege
Definition
Konnotationen
Lexikalische Relationen
Wortbildungen
Phraseme, Kollokationen
Belege
Wortindex
- chrzestnyumgangssprachlich
- chrześniaczka
- chrześniak
- córka chrzestna
- duchowy ojciec
- inicjatorbuchsprachlich
- kmotrveraltet
- kumveraltet
- mafiosoumgangssprachlich
- matka chrzestna1
- matka chrzestna2
- matka chrzestna3
- matka chrzestna4
- patron
- protektorbuchsprachlich
- rodzice chrzestni1
- rodzice chrzestni2
- rodzice chrzestni3
- rodzice chrzestni4
- sponsorbuchsprachlich
- syn chrzestny
- założycielbuchsprachlich
Etymologie
Ojciec chrzestny‚ ‘Taufvater’ ist eine Neubildung, die veraltetes bzw. dialektales kmotr sowie kum verdrängt hat. Das Nomen kmotr ist nach Klich (1927, 134) eine seit dem 15. Jh. bezeugte Entlehnung aus dem Alttschechischen (s. zu diesem auch den Eintrag zum Tschechischen und Slowakischen). Polnisch kum, russisch, bulgarisch kum ‘Trauzeuge’, altkirchenslawisch kumъ, späturslawisch *kumъ, ist nach Sławski (1952-1982, 3, 358f.) ein verkürztes Hypokoristikon zu balkanlateinischem cómmetru < commáter. Das Nomen gelangte über das Altkirchenslawische in die ostslawischen Sprachen, von wo es in das Polnische übernommen wurde. Aus kmotr und kum ist nach Sławski (1952-1982, 3, 363) durch Kontamination kumoter entstanden, das standardsprachlich nur in kumoterstwo ‘Vetternwirtschaft’ vorkommt.
Die Bezeichnung ojciec chrzestny, seit dem 18. Jh. immer öfter gebraucht, hat die früheren Namen kmotr/ kumoter und kum ersetzt (diese wiederum, von rumänischen kumătră, masc. kumătru, sind über süd- und ostslawische Sprachen ins Polnische gelangt – ESJP 1, 852; vgl. auch Tschechisch und Slowakisch). Im SJPDor. (1958) wird unter dem Stichwort chrzestny (ursprünglich ein Adjektiv) der substantivische Gebrauch registriert, sowohl in der Bedeutung ‘Pate’, als auch ‘Patensohn’. Die Kurzbezeichnung chrzestny ‘(Tauf)Pate’ ist im Gegenwartspolnisch umgangssprachlich markiert, die analytische Form ojciec chrzestny wird in der Kirche und in der neutralen Allgemeinsprache benutzt. Die Verdrängung der ursprünglichen Formen kmotr und kum hängt mit der allmählichen Pejorativierung ihrer Bedeutung zusammen, wo ein Übergang von Komponenten ‘Betreuer’, ‘Beschützer’ zu ‘Komplize in illegalen Handlungen’, ‘Klientelismus’, ‘Vetternwirtschaft’ u. Ä. zu beobachten war. Den semantischen Verfall belegt im Polnischen die Wortbildung, vgl. po/ kumać się (z kimś) ‘sich anfreunden, meistens mit jmdm., der schlecht, unpassend ist’, kumoterstwo ‘Vetternwirtschaft, Klüngelei’. Unter dem Stichwort kumoter bemerkt Bańkowski: „Dodać tu warto, że we wszystkich językach europejskich nazwy ojca i matki chrzestnych pejoratywizowały się z czasem i musiały być dlatego zastępowane innymi, jak w pol.“ [Es lohnt sich hinzuzufügen, dass in allen europäischen Sprachen die Namen der Paten mit der Zeit pejorativ gefärbt wurden, weswegen sie durch andere ersetzt werden mussten, wie im Poln.]
Semantischer Wandel
Im SJPDor (1958-1969) findet man keinen eigenen Eintrag zu ojciec chrzestny. Das Lemma wird lediglich als Phrasem unter chrzestny angeführt und es wird nur eine religiöse Bedeutung verzeichnet. Auch im SJPSzym (1992), im PSJP (1995-2005), im ISJP (2000) sowie im USJP (2003) findet man keinen eigenen Eintrag für ojciec chrzestny; unter dem Stichwort chrzestny bzw. chrzestna ist stets nur die religiöse Bedeutung zu finden.
Die Profile von ojciec chrzestny kann man in zwei Gruppen unterteilen: 1. religiös motivierte Profile; 2. das mafiöse Profil. Die Profile der ersten Gruppe sind vom religiösen Profil abgeleitet. Das quasireligiöse Profil basiert auf der Rolle des Paten bei der religiösen Taufe, die hier auf das profane Ritual der Taufe eines Schiffs, einer Fahne u. Ä. übertragen wird. Dem Unterstützungsprofil liegt die begleitende Funktion des Taufpaten zugrunde – er hilft den Eltern mit der Erziehung des Kindes, beschenkt das Kind bei festlichen Anlässen usw. Die Tatsache, dass der Pate bei dem initiativen Akt der Taufe eine wichtige Rolle spielt, wird im initiativen Profil in die Bedeutung ‘Begründer oder Bahnbrecher’ (wahrscheinlich unter dem Einfluss des Englischen) umgedeutet. Dieser Aspekt wird auch in der Bedeutung ‘Namensgeber’ realisiert.
Das Polnische bildet ein zusätzliches Profil aus, das sich aus dem quasireligiösen Profil herleitet, nämlich dem des Namensgebers. Als ojciec chrzestny wird der Urheber einer bestimmten Idee, der Patron einer Bewegung oder auch derjenige bezeichnet, nach dem ein Produkt u.ä. benannnt wird. Ein solcher Namensgeber ist immer eine positiv vewertete Person, so dass durch die Namensgebung auch das Produkt, die Bewegung etc. aufgewertet wird.
Bei den so bezeichneten Gegenständen, Institutionen usw. können sich Eigennamen auch zu Appellativen entwickeln.
Das mafiöse Profil ist demgegenüber sekundär. Es ist nicht direkt durch das religiöse Profil motiviert, sondern die Bedeutung stammt aus dem Roman Ojciec chrzestny (Godfather) von Mario Puzo bzw. aus dessen berühmter Verfilmung durch F. F. Coppola (vgl. Kulturelle Kontexte); es handelt sich somit um eine Lehnbedeutung aus dem Englischen.
Sprichwörter
[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]
Kulturelle Kontexte
Literatur
- Angus Donald: Ojciec chrzestny z Sherwood (Outlaw), 2009.
-
Richard Holland: Oktawian August. Ojciec chrzestny Europy (Augustus: Godfather of Europe), 2005.(Quelle: http://www.dobreksiazki.pl/okladki/duze/oktawian-august-ojciec-chrzestny-europy-o5709.jpg)
- Paul Klebnikov: Ojciec chrzestny Kremla (Godfather of the Kremlin), 2010.
- Mario Puzo: Ojciec chrzestny (The Godfather), 1969.
Filme
-
Ojciec chrzestny (The Godfather, Regie: Francis Ford Coppola), USA 1972.(Quelle: http://1.fwcdn.pl/po/10/89/1089/7196615.3.jpg)
- Ojciec chrzestny II (The Godfather: Part II, Regie: Francis Ford Coppola), USA 1974.
- Ojciec chrzestny III (The Godfather: Part III, Regie: Francis Ford Coppola), USA 1990.
Musik
-
Józef Skrzek: Ojciec chrzestny Dominika, 1980.(Quelle: http://www.archiwumrocka.art.pl/galeria/600-400/s/jozef-skrzek/viator-1973-2007/ojciec-chrzestny-dominika-mmp-cd-0536-label.jpg)
Bibliographie
Klebnikov, Paul 2010: Ojciec chrzestny Kremla: Rosja w dobie gangsterskiego kapitalizmu, Warszawa.
Pajdzińska, Anna 2008: „O nepotyzmie, kumoterstwie i kolesiostwie słów kilka“, in: Etnolingwistyka 20, S. 171-178.
Pomykało, Wojciech 1955: Ojciec chrzestny faszyzmu: kartki z dziejów watykańskiej polityki zagranicznej, Warszawa.