Polysemie

1. religiös: ‘Taufzeuge’
2. quasireligiös: ‘Funktion bei einer säkularen Taufe’
3. Unterstützungsprofil: ‘Helfer, Sponsor, Schirmherr’
4. initiativ: ‘Begründer oder Bahnbrecher’
5. patronal: ‘Namensgeber’
6. mafiös: ‘Anführer einer kriminellen Organisation’
7. politisch: ‘graue Eminenz’
8. ländlich: ‘älterer Dorfbewohner’

Polysemie

1. religiös: ‘Taufzeuge’
2. quasireligiös: ‘Funktion bei einer säkularen Taufe’
3. Unterstützungsprofil: ‘Helfer, Sponsor, Schirmherr’
4. initiativ: ‘Begründer oder Bahnbrecher’
5. patronal: ‘Namensgeber’
6. mafiös: ‘Anführer einer kriminellen Organisation’
7. politisch: ‘graue Eminenz’
8. ländlich: ‘älterer Dorfbewohner’

ojciec chrzestny

Zeuge bei der religiösen Taufe, in der katholischen Kirche auch bei der Firmung. Der Taufpate begleitet und trägt manchmal auch den Täufling bei der Taufe. Zudem soll er den Eltern bei der christlichen Erziehung helfen. Die weibliche Form lautet matka chrzestna.

kmotor

Zeuge bei der religiösen Taufe, in der katholischen Kirche auch bei der Firmung. Der Taufpate begleitet und trägt manchmal auch den Täufling bei der Taufe. Zudem soll er den Eltern bei der christlichen Erziehung helfen. Die weibliche Form lautet kmotra.

Im Slowakischen werden unterschiedliche Bezeichnungen je nach Perspektive des Taufvorgangs verwendet. Kmotor ist dabei aus der Perspektive der Eltern des zu taufenden Kindes eine Person, die als Taufpate von den Eltern für ein Kind ausgewählt wird. Die Bedeutung von Taufpate (aus Sicht des Täuflings) hat im Slowakischen krstný otec, das im Tschechischen (křestní otec) ein echtes Synonym zu tschech. kmotr im religiösen Profil ist.

Es gehört zu den wenigen Wörtern vor allem aus dem religiösen oder familiären Bereich, die im Slowakischen optional eine Vokativform (kmotre neben der mit dem Nom. übereinstimmenden Form kmotor) besitzt.

• Vertrauen, Verantwortung
• Hilfe, Unterstützung, geistige Begleitung, Ratschläge
• Geschenke

• Vertrauen, Verantwortung
• Hilfe, Unterstützung, geistige Begleitung, Ratschläge
• Geschenke

Synonyme

• kmotr_veraltet ‘Taufpate’
• kum_veraltet ‘Taufpate’

Hyperonyme

• rodzice chrzestni₁ ‘in der Regel Pl.: Taufpaten’

Kohyponyme

• matka chrzestna₁ ‘Taufpatin’

Antonyme

• chrześniaczka ‘Patentochter’
• chrześniak ‘Patensohn’
• córka chrzestna ‘Patentochter’
• syn chrzestny ‘Patensohn’

Synonyme

• krstný otec₁ ‘Taufpate’

Hyperonyme

• krstní rodičia ‘Pateneltern’

Kohyponyme

• kmotra₁ ‘Patin’
• krstná matka₁ ‘Taufpatin’

Opposita

• krstný syn ‘Patenkind, Patensohn’
• krstná dcera ‘Patenkind, Patentochter’

Substantive

• chrzestny_{umgangssprachlich} ‘(Tauf)Pate’

Substantive

• kmotríček_{1, hypokor.} / kmotrík_{1, hypokor.} ‘kleiner Pate, lieber Pate’
• kmotrovci ‘Taufpaten der Eltern eines Kindes’
• kmotrovstvo₁ ‘Patenschaft’

Verben

• kmotriť sa₁ ‘im Patenschaftsverhältnis mit jmdm. stehen’
• rozkmotriť sa ‘sich entzweien, sich zerstreiten’

Adjektive

• kmotrov₁ ‘Possessivadjektiv zu kmotor (religiöses Profil)’
• kmotrovský₁ ‘in Relation zu kmotor (religiöses Profil) stehend, die Eigenschaft eines Paten besitzen’, vgl. kmotrovský vzťah ‘patenschaftliche Beziehung’
• rozkmotrený ‘entzweit’

Adverbien

• kmotrovsky₁ ‘patenschaftlich’

Kollokationen

• być ojcem chrzestnym
• zostać ojcem chrzestnym
• prosić na ojca chrzestnego

Phraseme

• ísť za kmotra: <niekto> ide za kmotra [wörtl. als Pate gehen]/ ‘jmds. Pate (bei der Taufe) sein, werden’  

Kollokationen

• kmotor dieťaťa
• povolať za kmotra
• pozvať za/ ako kmotra
• vybrať kmotra

- Czy zaprosicie mnie za ojca chrzestnego waszego pierwszego syna?
- Tak - odpowiedzieli zgodnie.
Alfred Szklarski, Tomek wśród łowców głów, 1996

Trzecie dziecię płci męskiej, któremu nadano na chrzcie imię Janusz, przyszło na świat 8 września 1907 roku. Na ojca chrzestnego poproszono pana Marcina Woyczyńskiego.
Krystyna Kolińska, Orzeszkowa, złote ptaki i terroryści, 1996

- Pani Danko - zaczęła Suzanne. - Myślę, że trzeba dać spokój Ewelinie. Ona jest taka wyczerpana, niepokoi się o brata bliźniaka. Byli ze sobą bardzo związani. Gdyby nie miała pani nic przeciw temu, to może ja bym trzymała pani synka do chrztu. Ojcem chrzestnym byłby pan doktor Trzaska, to wieloletni przyjaciel rodziny.
Maria Nurowska, Panny i wdowy: czyściec, 1993

W pewnym sensie jestem jego ojcem, mniej wprawdzie niż ojcem rodzonym, ale za to więcej niż ojcem chrzestnym. Jestem za niego odpowiedzialny, żeby tak powiedzieć, czuję się nieco spokrewniony.
Sławomir Mrożek, Teatr 3 (Lis aspirant 1978, Lis filozof 1977, Polowanie na lisa 1977, Serenada 1977, Garbus 1975, Emigranci 1974), 1997

Chrzest był skromny jak ślub i w tym samym kościele. Ojcem chrzestnym był jeden z wykładowców uniwersytetu, który niedawno wrócił z obozu, matką chrzestną znajoma Beaty z parafialnych akcji charytatywnych.
Roman Antoszewski, Kariera na trzy karpie morskie, 2000

Do polovice tehotenstva by sa mali nastávajúci rodičia rozhodnúť, koho vyberú svojmu dieťaťu za kmotra, a oficiálne ho o to požiadať. Pred odchodom na krst previazala kmotra (kirvi) dieťatku košieľku šnúrkou a do vzniknutého uzlíka nasypala štipku soli. Do perinky mu vložila trochu peňazí. Povinnosťou kmotra (krivo) bolo obstarať pohostenie (alkohol, mäso). Dodnes sa rómske deti krstia, pretože väčšina Rómov verí v existenciu nástrah a nebezpečenstiev, ktoré nepokrstené deti ohrozujú.
Slovo, 27.2002

Umelecké meno pre sólovú dráhu, ktorú začal v roku 1968 skladbou I ` ve Been Loving You Too Long, si odvodil práve z mien dvoch spoluhráčov v Bluesology - Eltona Deana a Johna Baldryho. Prvý album Empty Sky (1969) upadol do zabudnutia, ale už druhý eponymný odštartoval závratnú sériu úspechov. V októbri 1974 predali vstupenky na jeho tri koncerty v Los Angeles za rekordných osem minút. Rok nato ho John Lennon a Yoko Ono pozvali ako kmotra na krst ich syna Seana. V marci 1976 sa Elton John dostal do londýnskeho múzea voskových figurín ako druhý rockový hudobník - pravdaže, po skupine Beatles. V roku 1993 založil Nadáciu na pomoc boja proti AIDS a v apríli 1997 sa stal čestným členom Kráľovskej hudobnej akadémie, čo je pocta dosiaľ preukázaná iba osobnostiam ako boli Franz Liszt či Richard Strauss. V novembri má mať premiéru jeho muzikál Leví kráľ a s Timom Ricom dokončuje hudbu k disneyovke, založenej na Verdiho opere Aida.
SME, 13.09.1997

Keď gazda nakŕmil dobytok, vzal z humna snop slamy a za náručie sena a vojdúc do dverí izby vinšoval. Slamu porozkladal po dlážke, seno po stoličkách a do kúta za stôl. Tento zvyk bol vo všetkých etnických oblastiach východného Slovenska zaužívaný ešte do roku 1960. Na slamou vystlanej dlážke rodina spávala po celé sviatky, do sv. Štefana. Vtedy gazda s rodinou zhotovil z tejto slamy povriesla a obviazal nimi ovocné stromy v sade. Keď v priebehu sviatočných dní prichádzali na návštevu príbuzní, kmotrovia a kmotry, parobok za dievčaťom a pod., „kormacali“ sa spoločne po slame a to nielen deti, ale i dospelí a starí ľudia spoločne.
SME, 21.12.1996

Dieťa sa krstí v kostole, kde ho v náručí drží kmotor (krstný otec), vedľa stojí kmotra (krstná matka), ktorá dieťa ku krstu oblieka a pribaľuje mu do perinky darček. Niekedy je to zlato, niekedy sú to peniaze. Dievčatká väčšinou dostávajú zlaté náušnice alebo retiazku. Kmotrovci sú vždy veľmi vážené osoby. Nemusia to byť lenovia rodiny, ale stávajú sa nimi potom čo ich mladý pár oslovil a požiadal o krst dieťaťa. Odmietnuť krst dieťaťa by bola tá najväčšia urážka, ktorú by Róm Rómovi urobiť mohol. Vzájomná pomoc vo všetkých závažných životných situáciách v rodine je samozrejmosťou. Kmotrovci majú svoje čestné miesto pri stole, kde je pri podávaní jedál určitá hierarchia.
http.://www.jozefsabol.sk/pedagogovia [25.03.2012]

Jeho otec a rodina užívali hýrivý život a každý týždeň usporadúvali veľké oslavy, pri ktorých sa zišli ich najbližší známi. S rodinou často chodievali do okolitých kúpeľných miest. Jeho strýko Schimmelpreester ho často obliekal do všelijakých kostýmov, a potom ho maľoval, pretože mu všetko pasovalo ako na mieru a vo všetkom sa krásne vynímal. Keď skrachovala továreň jeho otca, spáchal jeho otec samovraždu a rodina sa ocitla na ulici. To znamenalo koniec bezstarostného života Felixa Krulla. Po porade s kmotrom Schimmelpreesterom sa pani Krullová vybrala do Frankfurtu, kde si založila skromný penzión. Felixova sestra sa cez známosť dostala do operetného súboru a Felixovi vybavil kmotor miesto pomocníka v hoteli v Paríži. Felix najprv odchádza s matkou do Frankfurtu, kde jej pomôže zariadiť penzión. Istý čas trávi vo Frankfurte a využíva ho, aby sa naučil spôsobu žitia vo veľkomeste.
Hospodárske noviny, 21.05.2004

Hranica medzi svetským a posvätným býva neurčitá, a autorove osoby majú ráz antických. Práve vďaka týmto dielam ho obľubovali jeho bohatý mecenáši. Patril k dôverným priateľom Martina Luthera a tiež ho aj portrétoval. Luther bol kmotrom umelcovej dcéry Anny a Cranach zas žiadal jeho menom o ruku Kathariny Borovej a išiel mu potom svedka. Okrem toho sa v roku 1526 Lutherovi ponúkol, že bude kmotrom jeho prvého dieťaťa. Prvý Lutherov portrét vyryl Cranach do medi už v roku 1520 a neskôr jeho druhý portrét, teraz z profilu a z baretom doktora filozofie. O niečo neskôr urobil drevorezbou. Tretí Lutherov portrét známi pod názvom Luther ako Junker Jorg. Luther je tu zobrazený ako rytier v zhode s prestrojením a falošným menom. V Cranachovej dielni vznikli tiež ilustrácie k Augustovému testamentu a zároveň zahájili predaj Lutherovho prekladu Nového zákona.
Hospodárske noviny, 03.10.2003

ojciec chrzestny

Funktion bei der Taufe eines Gegenstandes, i. d. R. eines Schiffes oder einer Fahne. Es werden meistens bekannte Persönlichkeiten zur Patenschaft gebeten, um dem Objekt der Taufe eine möglichst hohe Aufmerksamkeit zu sichern. Bei diesen Taufen wird oft die religiöse Taufzeremonie nachgeahmt und die getaufte Sache mit Sekt übergossen. Im Unterschied zur religiösen Taufe übernimmt hier allerdings der Pate die Rolle des Taufenden.

kmotor

Funktion bei der Taufe eines Buches, Musikalbums, Tieres o. Ä. Es werden meistens bekannte Persönlichkeiten zur Patenschaft gebeten, um dem Objekt der Taufe eine möglichst hohe Aufmerksamkeit zu sichern. Bei diesen Taufen wird oft die religiöse Taufzeremonie nachgeahmt und die getaufte Sache mit Sekt übergossen. Im Unterschied zur religiösen Taufe übernimmt hier allerdings der Pate die Rolle des Taufenden.

Im Slowakischen wird anstelle von kmotor für dieses Profil häufiger das Synonym krstný otec verwendet.

• Prominenter, Sänger, Schauspieler, Politiker, Showbusiness
• Champagner
• Werbung, Medien

• Prominenter, Sänger, Schauspieler, Politiker, Showbusiness
• Champagner
• Werbung, Medien

Hyperonyme

• rodzice chrzestni₂ ‘in der Regel Pl.: Taufpaten’

Kohyponyme

• matka chrzestna₂ ‘Taufpatin’

Synonyme

• krstný otec₂ ‘Taufpate’

Kohyponyme

• kmotra₂ ‘Patin’
• krstná matka₂  ‘Taufpatin’

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

Substantive

• kmotrovstvo₂ ‘Patenschaft  (quasireligiöses Profil)’, vgl. kmotrovstvo zvieratka ‘Patenschaft für ein Tier’

Adjektive

• kmotrov₂ ‘Possessivadjektiv zu kmotor (quasireligiöses Profil)’
• kmotrovský₂ ‘in Bezug auf einen Paten, die Eigenschaft eines Paten besitzen (quasireligiöses Profil)’, vgl. kmotrovská rola ‘Patenrolle’

[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]

Kollokationen

• kmotor nového albumu
• kmotor cédečka
• kmotor knihy

W niedzielę 9 lutego odbyła się w Kościelisku niecodzienna uroczystość poświęcenia sztandaru Związku Podhalan oraz poświęcenie i otwarcie odremontowanego Domu Ludowego, siedziby Związku. Na uroczystość przybyli licznie zaproszeni goście oraz poczty sztandarowe z całego Podhala. Przed kościołem witała przybyłych muzyka góralska. Z czterech stron wsi zjechali ze śpiewem pytace na koniach. Ojcami chrzestnymi sztandaru zostali: senator Franciszek Bachleda Księdzularz, poseł Andrzej Gąsienica Makowski, sołtys Kościeliska Józef Bukowski Tyrała, Jan Pawlikowski, Roman Sieczka.
Tygodnik Podhalański, 1997

Na rewersie wizerunek fresku ze szczytu Kaplicy - Pomnika na Cmentarzu Żołnierzy Polskich 1920 roku w Radzyminie oraz napis "Radzymin zawsze wierny". Na podstawie naszych sugestii i uwag projekt sztandaru wykonał p. Grzegorz Boński. Chrzest sztandaru odbył się w Kolegiacie Radzymińskiej podczas Mszy Świętej za Ojczyznę 3 maja 1998 roku w dniu Narodowego Święta Konstytucji 3 Maja. Chrztu dokonał Radzymiński Proboszcz Ksiądz Prałat Stanisław Kuć w asyście Księdza Piotra Tomasika i sztandarów Wojska Polskiego, Armii Krajowej, organizacji społecznych i szkół. Rodzicami Chrzestnymi Sztandaru byli Wanda Pachulska i Ryszard Szymerski - inicjator fundacji Sztandaru.
http://www.tpr.rpinfo.pl/?sel_odd=TPR&page=11&sel_id=7 [23.06.2011]

Powiat nakielski jest pierwszym w województwie kujawsko-pomorskim, którego imię nosi wojsko. Ojcem chrzestnym sztandaru został szef logistyki wojsk lądowych generał brygady Fryderyk Czekaj, a matką chrzestną - sekretarz powiatu Iwona Gołata-Arndt.
Nakielski Czas, 2006-06-14

13 lipca odbywa się wielka uroczystość o charakterze ogólnokrajowym - poświęcenie bandery na „Darze Pomorza” - szkolnym żaglowcu mającym zastąpić wysłużony „Lwów”, na którym w 1923 r. uczniowie Szkoły Morskiej po raz pierwszy w dziejach polskiej żeglugi przenieśli biało-czerwoną banderę przez równik, podczas podróży do Brazylii.
Ojcem chrzestnym statku zostaje Eugeniusz Kwiatkowski, matką chrzestną Maria Janta-Połczyńska, pomorska patriotka, żona ministra rolnictwa.
TygodnikPodhalański, 1997

Przez całe wieki chrzest statku był domeną mężczyzn. Pierwsi od tej tradycji odstąpili Anglicy. W 1811 roku po raz pierwszy statek ochrzciła kobieta. Ten przywilej kobiet nie jest jednak w zwyczaju wielu państw. Statki budowane w Stoczni Szczecińskiej dla Chin, Egiptu czy Syrii miały ojców chrzestnych.
http://www.zzkptiof.nw.pl/CEREMONIA%20%20WODOWANIA%20STATKU.htm [23.06.2011]

Piąty dzwon był poświęcony św. Alojzemu. Ojcem chrzestnym tych dzwonów był Dr F.L. Rieger, poseł Rady Rzeszy z powiatu Żeleznobrodskiego. Szósty dzwon był poświęcony św. Franciszkowi. Odlał go F.M. Schreiter.
http://www.saletini.cz/historie_zdejsich_zvonu_-_pl.html [23.08.2011]

Známe bratislavské kino Slovan končí svoju existenciu, aby sa z neho stalo komediálne divadlo West. Asi takto by sa dal charakterizovať výsledok tlačovej besedy riaditeľa Novej scény Ľuba Romana, ktorý novinárov informoval, že sa mu podarilo získať tieto priestory ako pobočku jeho divadla orientujúceho sa naďalej najmä na muzikálovú a operetnú tvorbu. No a keďže Ľubo Roman je zároveň poslancom NR SR, predstavil prítomným i „kmotra“ budúceho divadla – samotného predsedu NR SR Ivana Gašparoviča, ktorý ho slávnostne, a v priamom televíznom prenose, otvorí práve na Silvestra. Mimochodom, zároveň aj s vystúpeniami poslancov, pre ktorých sa (vraj) už teraz píšu komické scénky a pesničky.
SME, 10.10.1995

Nezvalova Manon Lescaut na Malej scéne SND. Sú to hry, ktoré si popri divákoch obľúbili aj čitatelia. Knižne vydaný Cyrano z Bergeracu je takmer rozobraný. Z Romea a Júlie sa predalo neuveriteľných 5 000 výtlačkov. Treba pochváliť slovenského čitateľa, ktorého pesimisti upodozrievajú, že kašle na klasické hodnoty – nekašle! A už je na pultoch aj naša Manon Lescaut. „Krst fúzami“ sa konal v mestskej knižnici – vydavateľ Ivan Panenka pozval za kmotra knihy fúzatého básnika Tomáša Janovica. Som pôvodným povolaním promovaný pedagóg, nuž som využil príležitosť a nielenže som predniesol pár veršov slovenskej Manon – Manon je motýľ, Manon je včela, Manon je ruža pod krížom Spasiteľa – ale som si aj zavyučoval: „Česká a slovenská kultúra sa odjakživa nielen inšpirujú, ale aj upozorňujú, čo netreba zanedbávať. Božena Němcová upozornila štúrovcov, že nestačí len rozprávky zbierať, treba ich aj vydávať….“
Hospodárske noviny, 08.12.2006

„Na ženách ma najviac priťahuje všetko, čo je na nich iné než na mužoch“ konštatoval spevák. Len máloktorý interprét vypredal na dva dni za sebou celú pražskú Lucernu. Elánu sa to podarilo a momentálne je už naplánovaný tretí koncert. Verím, že vypredáme i ten. A myslím si, že by sme vypredali i štvrté vystúpenie, konštatoval Ráž. Predskupinou bratislavského Elánu bude po celom turné košická skupina No Name. Chlapci z Košíc prišli pred časom za Jožom Rážom a požiadali ho, aby sastal kmotrom ich druhého CD nazvaného Počkám si na zázrak. Samozrejme, som si najskôr musel vypočuť ich produkciu. Potom som im cédéčko rád pokrstil. Nemyslím si, že by sa chceli len zviezť na našej sláve. Je to výborná skupina, pochválil Jožo košickú partiu. Nedávno priniesol jeden bulvárny denník článok o hudobníkock, ktorí vraj presvedčivo tvrdili, že Elán robí muziku už len pre peniaze.
Východoslovenské noviny – Korzár, 20.09.2001

Pri otváraní sektu pod stresom sa fakt bojím, že z nesústredenosti niekomu vyrazím oko, pousmial sa spevák. I keď trávi na pódiách stále viac času, a mal by teda už byť v pohode, ešte stále ho sužuje pocit trémy. Hlavne vtedy, keď sa na niečom nedohovoríme, a niekto potom náhle zmení scenár, prezradil Žbirka. Meky sa stal kmotrom nového cédečka Oslavme si život slovenskej kapely No Name. Chlapci zo skupiny ma zbavili pocitu osamelosti v Česku. Nie je tu mnoho slovenských kapiel, konštatoval Miro. Podľa jeho mienky to v Čechách kedysi mali slovenskí muzikanti ľahšie.
Východoslovenské noviny – Korzár, 23.03.2002

Tak trocha v réžii speváka Dana Nekonečného sa odohral krst nového CD stálice českej populárnej hudby Evy Pilarovej. Sršali ohňostroje, planul oheň a viedli sa nemenej plamenné reči. Možno mal majiteľ klubu Mecca v pražských Holešoviciach, kde sa krst konal, Roman Řezníček, i trochu strach, aby mu miesto vody nezachvátil klub oheň. Nekonečný bol spolu s Karlom Gottom, riaditeľom Českého rozhlasu Václavom Kasíkom a Řezníčkom kmotrom nového albumu nazvaného Rodeo. Vsadila som na mladosť. Okrem piatich skladieb, ktoré som už spievala, určite boli hitmi, je ostávajúcich osem skladieb nových – od Romana Šandora, či od Robiho, s ktorým som na platni naspievala i duet Sedm přání, povedala Pilarová. Kmotor Gott označil Pilarovú za prvú českú džezovú dámu a ich životné story prirovnal k biblickému príbehu.
Východoslovenské noviny – Korzár, 11.10.2002

ojciec chrzestny

Jmd., der jmdn. oder etw. unterstützt, sponsert, propagiert, die Schirmherrschaft übernimmt usw. Man kann z. B. Pate eines armen Kindes, einer Pflanze, eines Tieres, Kunstwerkes, Projektes, einer Veranstaltung o. Ä. werden.

kmotor

Jmd., der jmdn. oder etw. unterstützt, sponsert, propagiert, die Schirmherrschaft übernimmt usw. Man kann z. B. Pate eines armen Kindes, einer Pflanze, eines Tieres, Kunstwerkes, Projektes, einer Veranstaltung o. Ä. werden.

• freigebig, großzügig
• Hilfe, Schutz, Zusammenarbeit
• Philantropie, Ökologie

• freigebig, großzügig
• Hilfe, Schutz, Zusammenarbeit
• Philantropie, Ökologie

Synonyme

• patron ‘Schirmherr’
• protektor_{buchsprachlich} ‘Förderer, Mäzen’
• sponsor_{buchsprachlich} ‘Sponsor’

Hyperonyme

• rodzice chrzestni₃ ‘in der Regel Pl.: Paten, Schirmherren’

Kohyponyme

• matka chrzestna₃ ‘Patin, Schirmherrin’

Synonyme

• patrón ‘Schirmherr’
• sponzor ‘Sponsor’

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

Substantive

• kmotra₃ ‘Patin’, vgl. kmotra projektu ‘Projektpatin’
• kmotrovstvo₃ ‘Patenschaft’

Adjektive

• kmotrovský₃ ‘patenschaftlich, Paten-’

[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]

Phraseme

• mať za kmotra: <niekto> má <niečo> za kmotra [wörtl. zum Paten haben]/ Pate für etw. oder jmdn. stehen

Kollokationen

• študijný kmotor
• kmotor festivalu
• kmotor projektu

Poseł Józef Oleksy jest ojcem chrzestnym budowy miejskiej hali sportowej. W związku z tym, jako ojciec chrzestny, ma obowiązki wobec swojego dziecka, z których się wywiązuje - pomagał nam w załatwianiu środków finansowych.
Tygodnik Siedlecki, 1997

Zwróciłem się z pytaniem do sponsora Podhala, Wieńczysława Kowalskiego. - Ile prawdy jest w tym, że pomaga w stworzeniu nowego warszawskiego zespołu, można się spotkać nawet z opinią, iż jest... jego ojcem chrzestnym”.
Dziennik Polski, 1999-07-09

Firma z Balic dość szybko uwinęła się z drogowym zadaniem w tej wsi. Przystąpiła do dzieła 4 października i mimo niepogody oraz czasami różnych trudności obiektywnych, udało się jej dotrzymać terminu. Ojcem chrzestnym i wiernym patronem tego przedsięwzięcia od samego początku był Mieczysław Budzeń z Dziewięcioł.
Dziennik Polski, 2002-11-08

W imieniu władz miasta Krzysztofowi Pawłowskiemu pogratulował prezydent Józef A. Wiktor oraz wiceprzewodniczący Rady Miasta Artur Czernecki.
- To kolejne wyróżnienie świadczy o tym, że oświata w Nowym Sączu idzie w dobrym kierunku - stwierdził prezydent Wiktor. - Wiem, że jest to dowód uznania za trudną i wytężoną pracę w przekształcaniu miasta w ośrodek akademicki. Ojcem chrzestnym tego przedsięwzięcia jest przecież właśnie pan rektor Pawłowski.
Dziennik Polski, 2003-05-15

Imię ks. prof. Józefa Tischnera przyjęło do tej pory 17 szkół, w tej liczbie jedna polska szkoła weekendowa z ukraińskiego Użgorodu. Niestrudzonym „ojcem chrzestnym” jest dla nich Kazimierz Tischner - brat kapłana i filozofa, prezes stowarzyszenia. 12 marca patrona w osobie autora "Historii filozofii po góralsku" zyska 18. szkoła, tym razem w Poznaniu.
Dziennik Polski, 2004-03-04

Ojcem chrzestym Akademickiego Centrum Sportu jest poseł PiS Szymon Giżyński. Dwa lata temu poseł Giżyński zainicjował i zrealizował pozyskanie na ACS dziewięciu milionów złotych z budżetu centralnego. Następnie Giżyński pilnował procedur formalno-finansowych, dotyczących ACS w Warszawie i Katowicach.
Gazeta Częstochowska, 2008-09-18

Grzegorz Fitelberg, jako kapelmistrz, który zasłużył się pięknie w dziejach nowoczesnej muzyki polskiej, był pierwszym odtwórcą orkiestrowych dzieł Szymanowskiego; Harry Neuhaus i Artur Rubinstein byli genialnymi interpretatorami jego utworów fortepianowych; Paweł Kochański oddał na jego usługi swoje czarodziejskie skrzypce; w siostrze swej Stanisławie znalazł Szymanowski idealną wprost interpretatorkę swoich pieśni; wreszcie do innego pokolenia należący dyr. Emil Młynarski poznał i pokochał tę muzykę tak bardzo, iż był ojcem chrzestnym Koncertu skrzypcowego, Hagith i Króla Rogera.
Jarosław Iwaszkiewicz, Dziedzictwo Chopina i szkice muzyczne, 2010

Američan motivuje rómske deti k vysokoškolskému štúdiu Troch nadaných rómskych žiakov zo Spišského Hrhova finančne podporuje v štúdiu Američan Jarred Schecter. Mesačne im poskytne približne 300 eur. Cieľom celej pomoci je motivovať vybraných žiakov, aby to v rámci vzdelávania dotiahli až na vysokoškolské štúdium. SPIŠSKÝ HRHOV. Traja žiaci – jedno dievča, dvaja chlapci však musia mať každý mesiac priemer známok do 1,5. Ich takzvaným študijným kmotrom je riaditeľ Základnej školy v Spišskom Hrhove v okrese Levoča Peter Strážik. Pravidelne kontroluje ich študijné výsledky a z poskytnutých peňazí im kupuje veci potrebné na štúdium.
SME, 12.03.2010

Slovensko je najlepším žiakom v strednej Európe, nikto ho však nepozná, správy o porušovaní demokratických princípov sú len dôsledky dezinformačnej kampane vedenej prezidentom, opozíciou a tlačou, Slovensko dopláca na to, že na rozdiel od Poľska, ČR alebo Maďarska nemá v EÚ žiadneho skutočného „kmotra“. Mečiar mávnutím ruky odbyl rezolúciu Európskeho parlamentu, ktorá vyzývala, aby bol Gauliederovi vrátený mandát, ale najmä pripomínala demokratické záväzky Slovenska v rámci Európskej dohody.
SME, 27.12.1996

ojciec chrzestny

Begründer oder Bahnbrecher einer Richtung in der Musik, der Forschung usw.

kmotor

Begründer oder Bahnbrecher einer Richtung in der Musik, der Forschung usw.

Im Slowakischen werden mitunter auch Abstrakta so bezeichnet, die einen Anstoß zum Entstehen einer neuen Idee, Ideologie, eines Werkes u.ä. geben. Dabei können diese Abstrakta z.T. als Begleitumstand wie auch als kontingente Ursache aufgefasst werden.

• innovativ, kreativ, kühn

• innovativ, kreativ, kühn

Synonyme

• duchowy ojciec ‘geistiger Vater’
• inicjator_{buchsprachlich} ‘Initiator’
• założyciel_{buchsprachlich} ‘Begründer’

Hyperonyme

• rodzice chrzestni₄ ‘in der Regel Pl.: Begründer, Bahnbrecher’

Kohyponyme

• matka chrzestna₄ ‘Begründerin, Bahnbrecherin’

Synonyme

• iniciátor ‘Initiator’
• priekopník ‘Begründer’
• zakladateľ  ‘Bahnbrecher’

Kohyponyme:

• kmotra₄ ‘Patin’, vgl. kmotra punku ‘Patin des Punk’

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]

Kollokationen

• kmotor punku
• kmotor slovenskej scény
• kmotor amerického nezávislého filmu

Atmosfera miejsca spowodowała, że na początku 1919 roku gen. Roja zmienił nazwę garnizonu przy stacji kolejowej Jabłonna na Legionowo. Dzięki temu uchodzi on dziś za „ojca chrzestnego” nazwy naszego miasta.
Mazowieckie To i Owo, 2001-01-01

Najświetniejszy okres w dziejach Izraela obejmuje lata 1040-932 p.n.e., czyli niewiele ponad sto lat. Jeżeli dorzucimy do tego okresu pomyślne rządy Samuela, największego po Mojżeszu proroka i ojca chrzestnego monarchii, nie przekroczy on półtora wieku.
Zenon Kosidowski, Opowieści biblijne, 1996

Walicki zajął się muzyką młodej generacji - tak nazywano wtedy rock and roll - pracując na tytuł „ojca chrzestnego polskiego rocka”.
- To rock stał się wtedy muzyką walczącą - mówi. - Muzyką, która biła się o nową kulturę, narzucając starszemu pokoleniu modę i sposób bycia. Rock and roll był buntem przeciwko zastanym wartościom.
Mariusz Urbanek, Zły Tyrmand Autorzy, 2007

W latach 60. mijającego wieku Osamu Tezuka ciężko pracował u Amerykanów i podglądał pilnie wszelkie nowinki techniczne i trendy w sztuce rysowania komiksu. Można go uznać za ojca chrzestnego nowoczesnej mangi. Tak określa się właśnie japońską szkołą rysowania komiksu - odmienną od szkoły europejskiej i amerykańskiej i pełnej starojapońskich naleciałości.
CKM, 1999

Obliczeniowego spotkali się na wspomnieniowym wieczorku w Ruczaju. Pomysłodawcą wieczorku był Wiktor Sowa, którego można chyba określić mianem ojca chrzestnego nowotarskiej informatyki.
Tygodnik Podhalański, 1996

Zapoczątkowane kilka lat temu Kłodzkie Impresje Gitarowe – „Gitariada” z powodzeniem wkraczają w nowy wiek. W kwietniu br. (19-22) odbędzie się już czwarta edycja tej imprezy, która z roku na rok wydaje się zdobywać coraz więcej sympatyków.
„Gitariada” narodziła się nie gdzie indziej, jak w Kłodzkim Ośrodku Kultury, a jej ojcami chrzestnymi są dyrektorzy tejże placówki: Bogusław Michnik i Witold Kozakowski - zawodowo związany z gitarą klastyczną. To oni swego czasu zastanawiali się nad wprowadzeniem cyklicznej imprezy, która tak, jak kiedyś "Wiosny Poetyckie", wypełniłaby kulturalny krajobraz miasta nad Nysą.
Euroregio Glacensis, 2001

Pozbawiony był też mózgu i serca. Kryterium, wedle którego oceniał kolejne rządy, miał jedno: Czy podobałyby się ojcu chrzestnemu narodowej demokracji, Romanowi Dmowskiemu? A to oznaczało, że nie mógł mu się podobać żaden z ówczesnych rządów.
Mariusz Urbanek, Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006

W światku biegaczy narciarskich Julian Gozdowski nazywany jest „ojcem chrzestnym”. Jest inicjatorem i od 16 lat animatorem Biegu Piastów. Związał nawet z tym biegiem swój byt. Niedawno zarejestrował [Stow. Biegu Piastów i Medyków], za 60 milionów kupił od gminy kawał Polany Jakuszyckiej. Nareszcie jest "na swoim". Tylko czy wyjdzie na swoje?
Gazeta Wyborcza, 1992-03-12

List zarządu regionu PiS o poparcie dla Lubińskiej otrzymała Platforma Obywatelska, Liga Polskich Rodzin, Samoobrona i NSZZ Solidarność.
- To jest jedyna szansa na zbudowanie alternatywy dla chorego układu rządzącego w większości miast i gmin oraz powiatów naszego regionu - mówi Joachim Brudziński, lider PiS w województwie.- Fatalne wyniki gospodarcze, wysokie bezrobocie, korupcja, to wiąże się z rządami tej grupy politycznej, której ojcem chrzestnym jest Jacek Piechota.
Jedyną osobą, która może skutecznie rywalizować z Jackiem Piechotą w wyborach prezydenckich jest prof. Teresa Lubińska. Ona sama - jak powiedziała wczoraj w Polskim Radiu Szczecin - jeszcze nie podjęła decyzji o starcie.
Głos Szczeciński, 2006

Przykładowo, tyczy to XVIII-wiecznego liberalizmu francuskiego i amerykańskiego. Pierwszy z nich, racjonalistyczny i mający ogromne aspiracje do skonstruowania idealnego ustroju, sięga swymi filozoficznymi korzeniami Kartezjusza, a za jego „ojców chrzestnych” uznać można Rousseau i Woltera. Miał on bez wątpienia charakter indywidualistyczny i wolnomyślicielski.
Zięba Maciej, Po szkodzie? Przed szkodą?: o Polsce, kapitalizmie i kontemplacji, 1996

T-Pain przestał być prawiczkiem w wieku 10 lat. Raper wyznał, że już jako dziecko rozpoczął współżycie seksualne. - Mam mnóstwo doświadczeń łóżkowych, naprawdę mnóstwo - tłumaczy artysta. - Przestałem być prawiczkiem w wieku 10 lat. Oglądałem ze starszymi braćmi filmy porno, więc już wtedy wiedziałem, jak to się robi.
Nazywany jest ojcem chrzestnym crunku (za ojca uważa się Lil Jona)
Założył własną wytwórnię Nappy Boy Recordz.
www.wikipedia.pl [2009-05-16]

Skład Trojan Sound System jest płynny. Udział w dwóch imprezach w Polsce potwierdzili: Earl Gateshead (selector, MC, pracował m.in. z Cutty Ranksem, Big Youthem, Dr Alimantado i Dennisem Alcapone, a nawet z Ojcem Chrzestnym soulu - Jamesem Brownem), Superfour (MC, był w latach 80-tych toasterem legendarnego sound systemu King Tubby's Hi Fi) oraz Chucky Banton (wokalista, jego największym przebojem był utwór „I Admire You”, nagrany dla producenta Boba Marley'a Larry Larry'ego).
Dziennik Polski, 2005-11-25

A co to oznaczało w praktyce? Ano to, że Soundgarden atakując słuchacza bardzo mocarnymi i obsesyjnymi riffami gitar oraz ostrą i natrętną grą sekcji rytmicznej, sprawiał wrażenie (oczywiście celowo), że był dość nieprofesjonalnie nagrywany. Dlaczego? Bo poszczególne instrumenty (głównie gitary) były niezbyt wyraźnie słyszalne, a chwilami sprawiał nawet wrażenie przesterowanych. Tego typu brudno grany rock nazwano grunge'em. Ponieważ niedługo potem sporo zespołów z Seattle zaczęło kopiować brzmienie kwartetu (np. Nirvana, Pearl Jam), to później, z początkiem następnej dekady, zaczęto o grupie mówić, że jest ona „ojcem chrzestnym nurtu grunge”.
Dziennik Polski, 2006-04-15

W okresie realizacji filmu Roega i pracy nad Station To Station, Bowie poważnie uzależnił się od narkotyków, szczególnie od heroiny i kokainy. Szukając ucieczki od narkotykowej otchłani, David udaje się do Berlina, gdzie wraz z ojcem chrzestnym muzyki ambient, Brianem Eno, realizuje tzw. „trylogię berlińską”, na którą złożyły się Low (1977). Heroes (1977 r.) i Lodger (1979).
Mazowieckie To i Owo, 2002-01-22

Norman Von Nida (ur. 14 lutego 1914 w Strathfield, Nowa Południowa Walia, zm. 20 maja 2007 w Gold Coast, Queensland), golfista australijski. Niewysoki zawodnik (168 cm), znany pod przydomkiem "The Von", uważany jest za jednego z pionierów golfa zawodowego w Australii. Nazywany jest „ojcem chrzestnym” tej dyscypliny w swoim kraju - zarówno dzięki własnym sukcesom sportowym, jak i sukcesom zawodników, z którymi współpracował jako trener i konsultant - a rolę, jaką odegrał w australijskim golfie, porównuje się do znaczenia znakomitego krykiecisty Dona Bradmana.
www.wikipedia.pl [2007-12-01]

Ojcem chrzestnym tego typu literatury był niewątpliwie Cervantes w okresie Renesansu i podejrzewam, że to od niego zaczerpnęli późniejsi pisarze swe opinie na temat biologii.
Obywatel nr 1(5), 2002

„Už ma nebaví počúvať idiotských machrov, ktorí režú do gitár, začal som počúvať džez,“ povedal kmotor punku Iggy Pop k vydaniu svojho nového albumu, ovplyvneného knihou Možnosť ostrova francúzskeho spisovateľa Michela Houellebecqa.
Týždeň, 23.2009

Zo všetkých tých, ktorí sa na tejto unikátnej ankete podieľali a uviedli aj svoju emailovú adresu (to môžete ale nemusíte urobiť), bude vylosovaných sto účastníkov, ktorí od NASA dostanú kvalitné fotografie víťazného vesmírneho objektu. Stručne ešte môžeme niečo povedať o vesmírnom teleskope HST. Takpovediac kmotrom tohto prvého vesmírneho optického teleskopu je americký astronóm Edwin P. Hubble, ktorý poskytol dôkaz, že vesmír sa rozpína a teda položil základ teórii veľkého tresku (Big Bang).
SME, 04.02.2009

Predpokladám, že práve cez Midiho ste sa dostali aj k Vecovi. Mali ste od neho dva treky. Aké to bolo ako začínajúca skupina spolupracovať hneď s "kmotrom" slovenského rapu?
S:Nejak ťa predbiehame, spolupráca bola tučná, kmotor má veľa moci, šulov, strpenia, nitiek ani nevravím.
blog-abouteverything.blog.cz/rubrika/moja-rec/2 [23.02.2012]

Prví DJi na „block parties“ (neformálna udalosť, keď sa zídu susedia a priatelia, počúvajú hudbu a tancujú) začali izolovať bicie z rôznych piesní a vkladať ich do svojich piesní, tým začali byť ich predstavenia viac zaujímavejšie, zábavnejšie a dalo sa na ich piesne lepšie tancovať. Táto technika hrania sa neskôr stala bežnou pre Jamajku a do New Yorku ju začali prinášať práve títo prisťahovalci z Jamajky. Zvlášť sa o to potom postaral „kmotor“ hip hopu DJ Kool Herc. Priekopníkom DJingu bol Kool DJ Herc, ktorý na parties v Bronxu z hudby púšťal a spájal iba rytmické časti. Jeho nasledovníci štýl ďalej obohatili vynálezom scratchingu (ktorý zahŕňa zastavovanie bežiacej dosky, jej zrýchľovanie a iné podobné kúsky). DJ potrebuje dva gramofóny, tzv. slipmaty - špeciálne podložky na platniach gramofónu, aby po nich dosky pekne kĺzali, špeciálne gramofónové ihly, mixer, sluchátka, zostavu reproduktorov a zosiľovačov podľa prostredia, kde a pre koho crew hrá.
fine-music.estranky.cz/clanky/hip-hop/hip-hop.html [23.02.2012]

Moja Reč je z Handlovej na Slovensku. Tvoria ju rappaz Supa a Delik a producenti Ramon a Jozef Engerer. Obidvaja Mcs majú na konte freestylové úspechy, Ramon bol členom najlepšej slovenskej breakdance skupiny Quassit crew a Josef Engerer produkoval pre veľa slovenských či iných umelcov, naposledy napr. na Rytmusovom Bengoro albume a na albume I.CO. Tieto talenty objavil kmotor slovenskej scény jedna z najrešpektovanejších osobností československého hip hopu Vec!
melodiashop.sk/album.php?kat=6690352emi [23.02.2012]

A ďalej píše: „Preto by teda ťažkosti, s ktorými dnes starý kontinent zápasí, mali kresťanov priviesť k tomu, aby svoje sily zjednotili, aby znovu videli svoj pôvod a aby znovu oživili tie hodnoty, ktoré kedysi formovali duchovnú jednotu Európy a predstavovali žiariace svetlo jej civilizácie, tej civilizácie, ktorá poslúžila aj mnohým iným národom Zeme. Európa mala kresťanstvo za kmotra, a európske národy napriek všetkej svojej rozličnosti zostali ním duchovne späté.“ To značí morálnu výzvu pre politikov Európy, predovšetkým kresťansky motivovaných. Všetky skúsenosti 20. storočia, skúsenosti našich rodičov alebo starých rodičov, ktorí ešte žijú, všetky strašné skúsenosti nás musia doviesť k presvedčeniu: nejde o fenomén Poľska, východného Nemecka, Čiech, Moravy, Slovenska, Maďarska - ide o Európu, aká bola pred storočiami.
Literárny týždenník, 14.1998

A pritom mene tekel, sformulované Adornom, ostalo účinným dodnes a autori mojej generácie sa s ním tým či oným spôsobom, vrátane obranného reflexu, museli vyrovnávať. Mlčať nechcel ani nemohol nik z nich. Záležalo nám na tom, aby sme nemčinu dostali z nanútenej uniformity, vylákali ju von z idylickosti a stuchnutej introvertnosti. Nám, spáleným deťom, šlo o to, aby sme skoncovali s absolútnymi veličinami, s čierno-bielym ideologizovaním. Kmotrami nám bola pochybnosť a skepsa; do vienka sme od nich dostali rozmanitosť sivých odtienkov. Čo sa mňa týka, ja som tú askézu na seba vzal, aby som i vďaka nej objavil bohatstvo nášho paušálne zatracovaného jazyka, jeho zvodnú mäkkosť, zádumčivý sklon k hĺbke, nadovšetko hybkú tvrdosť, áno, i jej nárečový email, jej prostotu a mnohoznačnosť, jej čudáctva a krásu prekvitajúcu v konjunktívoch. Túto znovuzískanú hrivnu som stoj čo stoj chcel zmnožiť, napriek Adornovi, alebo vďaka napomenutiu jeho verdiktom.
Literárny týždenník, 5.2000

A po získaní súhlasu ísť za L. Adamcom do jeho bytu. A byť taký presvedčivý, aby po diskusii s nimi premiér odišiel do úradu, zvolal najprv svojich najvernejších a v nedeľu potom celú vládu . Ak sa na to pozrieme z tohto hľadiska, stavanie mostov nie je práve jednoduchou záležitosťou. A vyžaduje dobrú prípravu. Nemorálnosť starých štruktúr z hľadiska politológie sú diskusie o zásluhách úplne zbytočné. Vedú sa totiž v záujme tzv. politickej čistoty a v nádeji na odmenu; kmotrami týchto sporov sú fúrie závisti a nenávisti . Ony vedú kritikov iniciatívy MOST k tvrdeniu, že sa M. Horáček a M. Kocáb vo svojom inak bohumilom úsilí naivne - ba takmer zradcovsky - orientovali na eštébáka, ktorý pracoval na Adamcovom sekretariáte. Ibaže dôležitými pre túto krajinu nie sú mená, ale mechanizmus riešenia krízy a nakoniec odovzdania moci. M. Horáček a M. Kocáb sa obrátili na poradcu predsedu vlády.
Nové slovo, 06.05.2008

ojciec chrzestny

Jmd., der den Namen für etwas aussucht bzw. dessen Name übernommen wird.

[Für dieses Profil wurden keine Konnotationen gefunden.]

[Für dieses Profil wurden keine lexikalischen Relationen gefunden.]

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]

Dziesięć lat temu ustawy nie było, nikt więc nie protestował przeciwko pomysłowi, by rozpijać świat w imię autora mazurków. Ojcem chrzestnym naszego najlepszego ponoć eksportowego alkoholu było Towarzystwo im. Fryderyka Chopina (TiFC), które pełniło wówczas z własnego nadania funkcję swoistego licencjodawcy: zezwalało na używanie nazwiska kompozytora producentom rozmaitych wyrobów, ci zaś łożyli za to na związaną z TiFC Międzynarodową Fundację Chopinowską (odkąd istnieje NIFC, Urząd Patentowy rejestruje takie marki tylko za rekomendacją instytutu).
Polityka nr 36, 2004

Wolt to jednostka napięcia elektrycznego. Ten wolt, nie ta wolta, mimo że włoski fizyk Alessandro Volta (nie Volt) był „ojcem chrzestnym” nazwy tej jednostki.
Dziennik Polski, 1998-09-23

Nie wyjaśniliśmy jeszcze nazwy zespołu. Powstała na samym początku. Odbyła się burza mózgów, rozpisaliśmy konkurs pomiędzy znajomymi. Padały różne, dziwne propozycje, aż wreszcie Paweł Dziwisz, nasz kolega aktor, rzucił hasło: "Kurtyna Siemiradzkiego". I tym samym stał się ojcem chrzestnym zespołu.
Dziennik Polski, 2006-03-17

ojciec chrzestny

Mafia-Boss, Anführer einer kriminellen Organisation.

kmotor

Mafia-Boss, Anführer einer kriminellen Organisation.

• verbrecherisch, skrupellos, hart, mitleidlos, autoritär
• mächtig, reich
• Drogen, Prostitution, Glücksspiel

• verbrecherisch, skrupellos, hart, mitleidlos, autoritär
• mächtig, reich
• Drogen, Prostitution, Hasard

Synonyme

• mafioso_{umgangssprachlich} ‘Mafioso’

Synonyme

• krstný otec₂ ‘Pate’
• mafián ‘Mafioso’

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

Adjektive

• kmotrovský₄ ‘Paten-’, vgl. kmotrovské metódy ‘Mafiamethoden’

[Für dieses Profil wurden keine Phraseme oder Kollokationen gefunden.]

Kollokationen

• kmotor ciganských klanov
• kmotor slovenského podsvetia
• kmotrovia mafie
• mafiánský kmotr

Pustynna autostrada na północ od Phoenix. Powietrze faluje nad gorącym asfaltem. Wszędzie piasek, gdzie niegdzie kaktusy i pojedyncze domki. Dojeżdżam do jednego z nich. Jest mały i biały. Na maszcie powiewa amerykańska flaga. W garażu trzy motocykle, przy stodole pasą się konie. To siedziba Sonny'ego Bargera, ojca chrzestnego „Hells Angels”
CKM, 2000

W tym czasie Jaroszewicz należał do grona znajomych działającego na Wybrzeżu Nikodema Skotarczaka, ps. Nikoś, nazywanego ojcem chrzestnym polskiej mafii. Skotarczak działał na obstawionych przejściach granicznych, prowadził biznes motoryzacyjny - sprowadzał do Polski kradzione samochody.
Polityka nr 44, 2005

Tyle tych mafii, że aż człowiek się gubi. Na czele każdej stoi Ojciec Chrzestny. Naród tak spobożniał, że bez chrztu stażu kandydackiego się nie odbębni, mowy nie ma. Najlepszy biznes w stolicy to ściąganie haraczu. Policja w tym nie przeszkodzi.
Ryszard Marek Groński, Nauka pływania dla topielców: wypisy z histerii najnowszej 1989-1998, 1999

Jego dom w Bogocie stał się prawdziwą twierdzą: okna mają kuloodporne szyby, psy węszą i obszczekują każdego obcego człowieka, elektroniczne urządzenia wykrywające chronią przed podłożeniem jakichkolwiek materiałów wybuchowych, żeołnierze i funkcjonariusze bezpieczeństwa na moment nie spuszczają z niego oczu. Bossowie kartelu z Medellin nadal bowiem nie składali broni. Na wolności pozostawał wciąż: El Padrido — Ojciec Chrzestny mafii, czyli Pablo Escobar, El Gordo — Tłuścioch, czyli czterdziestojednoletni Jorge Luis Ochoa. Nadal mieli do swej dyspozycji wyszkolone brygady śmierci, satelitarny system łączności, a przede wszystkim ogromną armię wieśniaków i robotników zatrudnionych w tym narkotykowym interesie oraz skorumpowanych urzędników i policjantów, ostrzegających mafię przed planowanymi akcjami władz i wojska.
Henryk Mąka, Piraci znów atakują, 1995

Amerykańska odmiana mafii początkowo wiernie opierała się na wzorach sycylijskiej Cosa Nostry. Składała się z rodzin, na których czele stali ojcowie chrzestni. Rada Ojców Chrzestnych była czymś na wzór walnego zgromadzenia ludzi honoru. W czasach Ala Capone mafia w Stanach Zjednoczonych zdobyła siłę i bogactwo dzięki prohibicji. Przemycała alkohol, prowadziła sieć nielegalnych punktów dystrybucji mocnych trunków. Wprowadziła system ściągania od właścicieli lokali gastronomicznych i sklepów opłat (haraczy) za tzw. opiekę. Wszystko działo się pod okiem i opieką skorumpowanych gliniarzy. Państwo nie potrafiło sobie poradzić z tym zjawiskiem.
Ewa Ornacka, Piotr Pytlakowski, Alfabet mafii, 2005

Chodziło tu o jej znajomość z Klaasem Bruinsmą (1953-1991) zwanym Ojcem Chrzestnym holenderskiego handlu narkotykami.
www.wikipedia.pl [2009-05-01]

Traja mladí fajčiari marihuany, mŕtva prostitútka, poslíček s pizzou, pasák Iggy, nadržaná domáca, zradená priateľka, zabijak Korn, senilný deduško a mafiánsky kmotor zrejme mali byť hlavnými a vedľajšími postavami v tejto samopašnej zlátanine. Film asi chcel byť kultovým, ale pre absolútny nedostatok citu pre mieru sa stali len prázdnymi figúrkami v absolútne zbytočnej snímke. Považujem sa za milovníka poklesnutej kultúry. Moja vášeň pre bizarnosti každého druhu zo mňa urobila „exota“, ale Brak prekročil hranicu, o ktorej som si myslel, že ani nejestvuje.
http://www.inzine.sk/article.asp?art=8830 [05.03.2003]

Na čele ruských gangov obyčajne stojí „kmotor“ pátrajúci v minulosti bývalých sovietskych vojenských kruhov či hospodárskej elity. Podriaďujú sa mu experti z bývalej sovietskej armády a KGB a tí majú pod sebou veteránov afganskej vojny alebo športovcov, ktorí predstavujú „fyzickú silu“ zločineckých organizácií
SME, 20.02.1996

Hodinu a pol trvajúce konfrontácie pred plánovaným obnovením rozhovorov o mierovej budúcnosti britskej provincie však podľa očakávania nepriniesli zblíženie názorov. Ken Maginnis (vľavo) z Ulsterskej unionistickej strany obvinil svojho protivníka Martina McGuinnessa, že je „kmotrom kmotrov“ IRA. McGuinness toto tvrdenie odmietol ako obvinenie a na odplatu svojmu súperovi vyčítal nespravodlivosti, ktorých sa v Severnom Írsku dopustili protestanti na katolíkoch.
SME, 14.08.1997

Nehovoriac o tom, že aj pôvodne zadržané osoby vo štvrtok sudca prepustil. Preto je potrebné položiť si otázku, na čo bolo potrebné zorganizovať tieto policajné manévre, a najmä, kto mal na ich konaní záujem. Pripomeňme si, že minulý týždeň zorganizoval Mikuláš Černák veľkolepú oslavu svojich 31. narodenín, spojenú s pompéznym ohňostrojom. Na oslave sa zúčastnili všetci spriatelení kmotrovia z celého Slovenska. Televízia Markíza o tejto udalosti odvysielala krátku reportáž. Je polícia menej informovaná ako súkromná televízia? Nebola práve táto oslava vhodnou príležitosťou na zadržanie hľadaných osôb? Možno áno a možno ktosi vysoko postavený rozhodol, že na zadržanie nie je vhodná chvíľa a treba počkať.
SME, 19.12.1997

kmotor

Eine Art grauer Eminenz in der Politik. Meistens ein (Regional-)Politiker und Unternehmer, der einen seiner Funktion unangemessen großen politischen Einfluss hat und dessen Macht verdächtige Beziehungen und Praktiken (v. a. Korruption) zugrundeliegen. Ein Symbol der Verflechtung slowakischer Politik mit Wirtschaftsinteressen.

Das Konzept des politischen „Paten“ geht aus dem Mafia-Profil hervor, wobei sich allerdings der politische Pate vom Mafia-Paten dadurch unterscheidet, dass er kein Führer einer Verbrecherorganisation ist und dass seine Tätigkeit eng mit der Politik verbunden ist.

Das Wort wird im politischen und publizistischen Diskurs der letzten Jahre relativ häufig verwendet, üblicherweise in der Funktion einer Beschuldigung, die allerdings ziemlich unkonkret und vage wirkt. Da diese Bedeutung relativ neu ist, steht das Wort oft in Anführungszeichen.

• Kampf um Macht, Mann im Schatten, Intrigen

Synonyme

• sivá eminencia ‘graue Eminenz’
• šedá eminencia ‘graue Eminenz’
• zákulisný hráč ‘Drahtzieher’

Verben

• kmotríčkovať sa ‘sich mit jmdm. gemein machen, zusammentun (meist mit egoistischen Motiven)’

Adjektive

• kmotrovský_{5, neu, pejorativ} ‘Relativadjektiv zu kmotor (politisches Profil)’, vgl. kmotrovskákoalícia korupčného kartelu ‘Koalition von Paten eines korrupten Kartells’

Adverbien

• kmotrovsky_{2, neu, pejorativ} ‘unter sich, inoffiziell’ vgl. Strany tejto koalície sa budú navzájom viac kontrolovať ako predošlá trojka pánov, ktorí sa nakoniec vždy „kmotrovsky” dohodli. ‘Die Parteien dieser Koalition werden sich gegenseitig mehr kontrollieren als die vorhergehende Herrentroika, die sich am Ende stets "inoffiziell" geeinigt hat.

Kollokationen

• koaličný kmotor
• politický kmotor

[…] kmotrovia chceli mať podnikanie a svoje bohatstvo zbavené kurzového rizika, aj oni ho chceli mať zdanené nízkou sadzbou, bez zdaňovania dividend, a to s možnosťou cez daňové raje a odvodové „kúzla“ odovzdávať eráru čo najmenej. O tom, akej povahy boli tieto ekonomické záujmy, svedčí úplná rezignácia na boj s korupciou, hromada korupčných káuz, klientelizmu a tunelovania aj tam, kde by to len málokto čakal – v sociálnych podnikoch. Bengál Tam, kde sa končil záujem koaličných kmotrov, začínal sa bengál s druhým dôchodkovým pilierom, so Slovenským plynárenským priemyslom, bankami, súkromnými zdravotnými poisťovňami. V skrátenom legislatívnom konaní sa prijímali stupídne novely, ako napríklad zákon o strategických podnikoch či zmätočné regulačné výnosy, ktoré zavádzali spotrebiteľov energií, ako aj ich výrobcov. Slovom, tam, kde bol nezáujem kmotrov, vládlo koaličné besnenie, chaos a permanentný konflikt.
SME, 23.06.2010

Navyše, Mestský úrad nie je sociálny podnik. Neplní funkciu odkladiska inak nezamestnateľných alebo takých, ktorí už len čakajú na dôchodok. Mestský úrad je najdôležitejšia správna jednotka samosprávy a preto by v nej mali platiť jasné a spravodlivé pravidlá. Aby sa takéto čosi skutočne začalo objavovať aj v našom meste, bude jednoznačne potrebný profesionálny externý audit v čo najkratšom čase. A je tu ešte čosi nemenej dôležité: Primátor Laciak sa doteraz ukazuje ako skvelý taktik. Vcelku včas sa zbavil značky SMER-SD na čele s jej lokálnym „kmotrom“ a po voľbách (strategicky výborne) individuálne oslovuje niektorých poslancov, u ktorých sonduje mieru loajality. Preto by som od neho očakával, že nepríde takto sebavedomo s konkrétnym menom staronového prednostu, keď musí minimálne tušiť, že pre niektorých poslancov je tento človek neprijateľný najmä z dôvodov, že sa spolupodieľal na mnohých uzneseniach, ktoré oprávnene kritizovali občianski aktivisti i mnohí občania mesta.
http://radokovacs.sk/komentare/socialno-v-mestskom-urade [16.06.2011]

Kmotrovia z KDH urcite budu chciet podiel na bytovych zlodejinach, teda nie vykradat byty, ale kradnut cele byty …, ako kradol kmotor Figel … Dalsi kmotrovia prenajimat budovy, dostavat zakazky, zakladat firmy na Kajmanskych ostrovoch, ci na Cypre … Predavat teplarne, zeleznice, letisko, ako navrhuje kmotor od financii Miklos … Rada kmotrov, to je spravny nazov zasadania tzv. koalicnej rady … !!!
http://aktualne.centrum.sk/domov/politika/forum.phtml?op=text&id=1231849&topic[]=2430492,0 [16.06.2011]

Čo k tomu dodať, Možno moje presvedčenie o tom, že je to všetko dôsledkom zloženia zákonodarného zboru, kde presilovku hrajú podnikatelia, ktorí na čas potreby, založili svoj majetok najbližším rodinným príslušníkom. Avšak za takéto zloženie parlamentu nesú svoju zodpovednosť politické strany pri schvaľovaní kandidátok. Mnohí poslanci sa stali v minulosti podnikateľmi, lebo sa nevedeli inak uplatniť, najmä tam, kde sa buduje kariéra na základe schopností a vedomostí. Podnikanie a politika je pre nich najobľúbenejší revír. Najmä tam, kde sa mohli vrhnúť na rýchle zbohatnutie, zvykne sa tomu vravieť kariéra „cez mŕtvoly“. A práve oni zneužívajú účelovo pripravené a schválené zákony a existujúci neefektívny kontrolný systém, ktorý je len papieri a v slovách zlatoústych politikov. Sledujem ich, ako často sa predvádzajú v parlamente svojim vulgárnym slovníkom a cieleným záujmom, ešte si dačo rýchlo pribaliť. Cez nové zákony a ich novely, cez privatizáciu, naďalej cez stranícky klientelizmus a korupčné ťahy na šachovnici netransparentného podnikania, konkrétne cez vládne zákazky, európskej podporné zdroje, dane občanov, často však aj na nižších podlažiach politiky, v regiónoch, mestách a obciach. Slovom, kmotrovia sú všade!
http://www.noveslovo.sk/c/26807/Politika_kompromisov_medzi_bezohladnymi_zaujmami__/ [16.06.2011]

kmotor

Bezeichnung eines älteren Dorfbewohners, vertraute Anrede auf dem Dorf; Gevatter. In dieser Verwendung oft in Märchen, wo auch vermenschlichte Tiere so bezeichnet werden.

• bekannt, Dorfgemeinschaft

Synonyme

• drusa ‘Kumpel’
• kamoš ‘Kumpel’
• kumpán/ kompán ‘Kumpan’
• pajtáš ‘Kumpel, Freund’
• priateľko ‘Freund, (mein) lieber Freund’
• pusipajtáš ‘Busenfreund’
• strýc/ strýko ‘Onkel, Gevatter’
• sused ‘Nachbar’

Kohyponyme

• kmotra₅ ‘Gevatterin’

Substantive

• kmotríček_{2, Diminutiv} / kmotrík _{2, Diminutiv} ‘kleiner Pate, lieber Pate’
• kmotrička_Diminutiv ‘Gevatterin’
• kmotrovstvo₄ ‘Zustand, in dem man mit jmdm. auf vertrautem Fuß steht, befreundet ist’

Verben

• kmotriť sa₂ ‘sich mit jmdm. befreunden, auf freundschaftlichem Fuß stehen’

Adjektive

• kmotrovský₅ ‘vertraut, bekannt’, vgl. kmotrovský vzťah ‘vertraute, freundschaftliche Beziehung’

Phraseme

• kmotra smrť/ Gevatter Tod

Kollokationen

• kmotor vlk

Prvý je z Kukučínovej známej úsmevnej poviedky Rysavá jalovica. Krt kúpil od suseda Trnku jalovicu, ale tá mu spred trhanovskej krčmy (kde zapíjali predaj a kúpu) záhadne zmizla. Po ceste domov (lebo ju márne hľadali v celom Trhanove) nešťastný Krt prosí, proská, ale i podráždene doráža na Trnku: „Kmotre, vráťte mi mojich triatridsať, čo som krvopotne vyrobil. Viete, že mne kozy neorú.“ Sused mu s hnevom prikrojí: „A mne vari capy bránia?“Tu máme príklad na začlenenie príslovia (porekadla?) do situačnej hádky, a to v rozdvojenej replikovej podobe (porov. porekadlo Kozy mu orú, capy bránia). Druhý je z vlastnej pedagogickej praxe.
Kultúra slova, 4.2000

A som taký osamelý. Ráno príde syn, tomu sa vyhnem, musím ísť k lekárovi. Anglicky som sa vyparil z ochutnávky, dedo práve komusi hovoril, že musí ísť fajčiť, či mu nepostráži. Toť popoludní na východe 500 km od Bratislavy v podradnej, no o to populárnejšej „Záhradnej“. Jedno pivo tu čapujú na 10-krát, t. j. 10 minút. Aby malo penu, tak si žiadajú, vysvetľuje výčapník. Ahoj, kmotre, pozdraví ma príbuzný, ktorého nepoznám. Syn Mišo odnesie plné poháre zmrzliny domov a ja sa venujem spomienkam na podnety kmotra. Docent Jožko Bača už umar? Hovorím, že nedáno po ňom pomenovali skalu v rieke Hron. Z vedľajšeho stola miestnej rómskej pospolitosti zaznejú termíny „skíni sem, skíni tam“.
SME, 04.08.1995

Hoci názory naň sa rôznia, v každom prípade je dôkazom toho, že poľovnícka latina nepozná hranice. A to je dobre. V našej dedine žil dávno jeden poako ľovník, vtedy hovorili, jáger. Podľa jeho slov neexistovala zver, ktorú by nebol ulovil a nikdy vraj neminul cieľ. Pri rozprávaní svojich poľovníckych zážitkov, samozrejme, používal nárečie nášho kraja. Začínal obšírne: „Pamätám si, kmotor, bolo to takto nedeľu, pred svätou omšou. Žena ešte dovárala to pečenô z jeleňa. Ale už ti druhý raz buchli na kostolný zvon. Vravím si, reku, nebudem zavadzati, oholím sa vonku na dvore. Ako sa ti tak dívam do zrkadla, vidím, že je v Starom háji diviak. Starý háj je od jeho domu vzdialený asi 800 metrov. Ale aký! To ti bov von! Petrenec sena bov iba škrčok pri ňom. No reku, hútam, to musí aj pán farár odpustiť…“
Východoslovenské noviny – Korzár, 18.02.2000

Ojciec chrzestny‚ ‘Taufvater’ ist eine Neubildung, die veraltetes bzw. dialektales kmotr sowie kum verdrängt hat. Das Nomen kmotr ist nach Klich (1927, 134) eine seit dem 15. Jh. bezeugte Entlehnung aus dem Alttschechischen (s. zu diesem auch den Eintrag zum Tschechischen und Slowakischen). Polnisch kum, russisch, bulgarisch kum ‘Trauzeuge’, altkirchenslawisch kumъ, späturslawisch *kumъ, ist nach Sławski (1952-1982, 3, 358f.) ein verkürztes Hypokoristikon zu balkanlateinischem cómmetru < commáter. Das Nomen gelangte über das Altkirchenslawische in die ostslawischen Sprachen, von wo es in das Polnische übernommen wurde. Aus kmotr und kum ist nach Sławski (1952-1982, 3, 363) durch Kontamination kumoter entstanden, das standardsprachlich nur in kumoterstwo ‘Vetternwirtschaft’ vorkommt.

Die Bezeichnung ojciec chrzestny, seit dem 18. Jh. immer öfter gebraucht, hat die früheren Namen kmotr/ kumoter und kum ersetzt (diese wiederum, von rumänischen kumătră, masc. kumătru, sind über süd- und ostslawische Sprachen ins Polnische gelangt – ESJP 1, 852; vgl. auch Tschechisch und Slowakisch). Im SJPDor. (1958) wird unter dem Stichwort chrzestny (ursprünglich ein Adjektiv) der substantivische Gebrauch registriert, sowohl in der Bedeutung ‘Pate’, als auch ‘Patensohn’. Die Kurzbezeichnung chrzestny ‘(Tauf)Pate’ ist im Gegenwartspolnisch umgangssprachlich markiert, die analytische Form ojciec chrzestny wird in der Kirche und in der neutralen Allgemeinsprache benutzt. Die Verdrängung der ursprünglichen Formen kmotr und kum hängt mit der allmählichen Pejorativierung ihrer Bedeutung zusammen, wo ein Übergang von Komponenten ‘Betreuer’, ‘Beschützer’ zu ‘Komplize in illegalen Handlungen’, ‘Klientelismus’, ‘Vetternwirtschaft’ u. Ä. zu beobachten war. Den semantischen Verfall belegt im Polnischen die Wortbildung, vgl. po/ kumać się (z kimś) ‘sich anfreunden, meistens mit jmdm., der schlecht, unpassend ist’, kumoterstwo ‘Vetternwirtschaft, Klüngelei’. Unter dem Stichwort kumoter bemerkt Bańkowski: „Dodać tu warto, że we wszystkich językach europejskich nazwy ojca i matki chrzestnych pejoratywizowały się z czasem i musiały być dlatego zastępowane innymi, jak w pol.“ [Es lohnt sich hinzuzufügen, dass in allen europäischen Sprachen die Namen der Paten mit der Zeit pejorativ gefärbt wurden, weswegen sie durch andere ersetzt werden mussten, wie im Poln.]

kmotor, Tschechisch kmotr, Polnisch veraltet kmotr, Späturslawisch *kъmotrъ. Die maskuline Form *kъmotrъ ist nach gängiger Meinung durch Movierung aus dem Feminativum *kъmotra entstanden, das wiederum auf vulgärlateinisches commáter ‘Gevatterin, Taufpatin’ zurückgehen soll. Dieses ist wohl im Zuge der ab dem Ende des 8. Jhs von Aquilea ausgehenden Mission der ostmitteleuropäischen Slawen von diesen aufgenommen worden. Berneker hält anstelle der von ihm als ungewöhnlich empfundenen sekundären Bildung von *kъmotrъ aus einem primären Feminativum *kъmotra eine Entstehung von *kъmotrъ aus lateinischem compáter für plausibler, was wiederum Sławski (1952-1982, 2, 282f.) aus lautgeschichtlichen Gründen bezweifelt. Im Übrigen weist Nagórko (2001, 121) mit Machek darauf hin, dass es weitere sekundäre Bildungen von Maskulina zu ursprünglichen Feminativa gibt, vgl. vьdovьcь ‘Witwer’ zu vьdova ‘Witwe‘ etc.

Im SJPDor (1958-1969) findet man keinen eigenen Eintrag zu ojciec chrzestny. Das Lemma wird lediglich als Phrasem unter chrzestny angeführt und es wird nur eine religiöse Bedeutung verzeichnet. Auch im SJPSzym (1992), im PSJP (1995-2005), im ISJP (2000) sowie im USJP (2003) findet man keinen eigenen Eintrag für ojciec chrzestny; unter dem Stichwort chrzestny bzw. chrzestna ist stets nur die religiöse Bedeutung zu finden.

Die Profile von ojciec chrzestny kann man in zwei Gruppen unterteilen: 1. religiös motivierte Profile; 2. das mafiöse Profil. Die Profile der ersten Gruppe sind vom religiösen Profil abgeleitet. Das quasireligiöse Profil basiert auf der Rolle des Paten bei der religiösen Taufe, die hier auf das profane Ritual der Taufe eines Schiffs, einer Fahne u. Ä. übertragen wird. Dem Unterstützungsprofil liegt die begleitende Funktion des Taufpaten zugrunde – er hilft den Eltern mit der Erziehung des Kindes, beschenkt das Kind bei festlichen Anlässen usw. Die Tatsache, dass der Pate bei dem initiativen Akt der Taufe eine wichtige Rolle spielt, wird im initiativen Profil in die Bedeutung ‘Begründer oder Bahnbrecher’ (wahrscheinlich unter dem Einfluss des Englischen) umgedeutet. Dieser Aspekt wird auch in der Bedeutung ‘Namensgeber’ realisiert.

Das Polnische bildet ein zusätzliches Profil aus, das sich aus dem quasireligiösen Profil herleitet, nämlich dem des Namensgebers. Als ojciec chrzestny wird der Urheber einer bestimmten Idee, der Patron einer Bewegung oder auch derjenige bezeichnet, nach dem ein Produkt u.ä. benannnt wird. Ein solcher Namensgeber ist immer eine positiv vewertete Person, so dass durch die Namensgebung auch das Produkt, die Bewegung etc. aufgewertet wird.

Bei den so bezeichneten Gegenständen, Institutionen usw. können sich Eigennamen auch zu Appellativen entwickeln.

Das mafiöse Profil ist demgegenüber sekundär. Es ist nicht direkt durch das religiöse Profil motiviert, sondern die Bedeutung stammt aus dem Roman Ojciec chrzestny (Godfather) von Mario Puzo bzw. aus dessen berühmter Verfilmung durch F. F. Coppola (vgl. Kulturelle Kontexte); es handelt sich somit um eine Lehnbedeutung aus dem Englischen.

Im KSSJ ist nur das religiöse Profil verzeichnet, im SSJ daneben das volkstümliche Profil ‘Gevatter’ pren. fam. priateľko ‘übertragem, familiär: Freund, Spezi’. Auch das neueste slowakische Wörterbuch SSSJ (2011) verzeichnet nur das religiöse Profil. Auffällig ist, dass das ländliche Profil mit seiner relativ reichen Wortbildung nicht mehr erfasst wird. Als Anrede ist es veraltet und wird nur noch in historischen oder invarianten Textsorten weiter tradiert (Märchen, Fabeln, historische Einbettungen).

Im vorliegenden Wörterbuch SuP wurden für das Slowakische sieben Profile ausgegliedert: ein religiöses, ein quasireligiöses, ein Unterstützungsprofil, ein initiatives, ein mafiöses, ein politisches sowie ein ländliches Profil.

In Bezug auf die Profile von kmotor können eher religiös motivierte Profile und eher patronal strukturierte Profile (das mafiöse und politische Profil) unterschieden werden, wobei das in anderen Sprachen verzeichnete patronale Profil im Slowakischen fehlt. Die Profile der ersten Gruppe sind säkular, leiten sich jedoch deutlich vom religiösen Profil ab. Dabei besteht eine metaphorische Verbindung zum Taufvorgang bzw. einzelnen Aspekten dieses Vorgangs. Dies ist insbesondere beim quasireligiösen Profil der Fall. Beim politischen und beim mafiösen Profil (und in gewisser Hinsicht auch im Unterstützungsprofil) stehen dagegen die Autorität und Ehrenrolle des Paten aufgrund seines höheren Lebensalters gegenüber seinem Schutzbefohlenen im Vordergrund, die mit Autorität und Würde verbunden sind sowie Respekt und Unterordnung erheischen. Im ländlichen Profil vermischen sich diese beiden unterschiedlichen Konzepte. Einerseits wird die nicht unbedingt auf Blutsverwandtschaft beruhende Nähe und Vertrautheit der Dorfbewohner untereinander betont, andererseits der Respekt und die Ehrerbietung, die man älteren Bewohnern der Dorfgemeinschaft erweist.

Im Slowakischen gibt es die Besonderheit, dass für die Entsprechung des deutschen ‘Paten’ zwei Bezeichnungen miteinander konkurrieren: einerseits kmotor und andererseits krstný otec. Für kmotor existieren insgesamt mehr Profile. Im religiösen Profil hängt die Verwendung der jeweiligen Bezeichnungen von der Sichtweise auf den Taufvorgang ab, in den Profilen Namensgeber und Mafiaboss treten beide Formen auf, allerdings mit unterschiedlicher Frequenz. Beispielsweise wird krstný otec filmu ‘Pate eines Films’ weitaus häufiger als kmotor filmu benutzt, dagegen findet man sehr oft die Kollokation mafianský kmotor ‘Mafiapate’, selten dagegen mafianský krstný otec. Mit kmotor sind offensichtlich mehr die paternalistisch-negativen Assoziationen verbunden, mit krstný otec mehr die mit dem Taufvorgang  zusammenhängenden Funktionen. Das Wort kmotor wird dagegen in Nachbildung des Tschechischen als Neologismus für Parteipaten verwendet. Im Vergleich zum Tschechischen wird dieses Profil seltener benutzt und die Abgrenzung zum Mafiaprofil (mit dem es ja genetisch auch zusammenhängt) ist oft unscharf.

Ein Einfluss des Tschechischen lässt sich auch für das mafiöse Profil vermuten, da der für das Profil „Pate“ stehende amerikanische Film im Slowakischen mit Krstný otec (tschechisch: Kmotr) übersetzt wird. Das davon abgeleitete Profil ‘Mafiapate’ wird jedoch überwiegend durch kmotor vertreten. Dabei spielt für die Wortwahl wahrscheinlich auch die höhere Expressivität, Bedeutungskonzentration und syntaktische Einfachheit des univerbalen Ausdrucks im Vergleich zur Mehrwortverbindung eine Rolle.

[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]

Kmotor nekmotor, z čerešne dole. [wörtl. Pate oder Nichtpate, vom Kirschbaum herunter.]

Literatur

• Angus Donald: Ojciec chrzestny z Sherwood (Outlaw), 2009.
• Richard Holland: Oktawian August. Ojciec chrzestny Europy (Augustus: Godfather of Europe), 2005.
  
  
  (Quelle: http://www.dobreksiazki.pl/okladki/duze/oktawian-august-ojciec-chrzestny-europy-o5709.jpg)
• Paul Klebnikov: Ojciec chrzestny Kremla (Godfather of the Kremlin), 2010.
• Mario Puzo: Ojciec chrzestny (The Godfather), 1969.

Filme

• Ojciec chrzestny (The Godfather, Regie: Francis Ford Coppola), USA 1972.
  
  
  (Quelle: http://1.fwcdn.pl/po/10/89/1089/7196615.3.jpg)
• Ojciec chrzestny II (The Godfather: Part II, Regie: Francis Ford Coppola), USA 1974.
• Ojciec chrzestny III (The Godfather: Part III, Regie: Francis Ford Coppola), USA 1990.

Musik

• Józef Skrzek: Ojciec chrzestny Dominika, 1980.
  
  
  (Quelle: http://www.archiwumrocka.art.pl/galeria/600-400/s/jozef-skrzek/viator-1973-2007/ojciec-chrzestny-dominika-mmp-cd-0536-label.jpg)

Literatur

• Vito Bruschini: Sicílisky kmotor, 2014.
• Štefa Sabo: Kmotor na čerešni, 1961.
  
  
  (Quelle: http://www.webareal.sk/fotky5744/fotos/_vyr_2610kmotr.jpg)
• Pavol Dobšinský: Žabina kmotra. In: Prostonárodné slovenské povesti (Druhý zväzok). Zuerst erschienen: 1880/1883.
• Pavol Dobšinský: Smrť kmotra a zázračný lekár. In: Prostonárodné slovensképovesti (Tretí zväzok). Zuerst erschienen: 1880/1883.
• Marián Dudinský: Kmotrou mi bola ŠtB, 1993.
  
  (Quelle: http://www.szcpv.org/06/obr/kmotra.jpg)

Film

• Traja kmotrovia, Slowakei 1948.
• Kmotor Remenár a kmotor Hrebenár (Regie: Ľubomír Fifík), Slowakei 1993.
  
  
  (Quelle: http://i33.tinypic.com/29lie77.jpg)

Werbung

• Gasthaus Pohostinstvo „U kmotra“ in Trstín
  
  (Quelle: http://www.trstin.sk/potraviny-a-stravovanie.html)
• Restaurant „U kmotra" in Devínska Nová Ves
  
  (Quelle: https://d.zmtcdn.com/data/reviews_photos/589/12bd6f82efd3363777171f264773a589_1428665819_200_thumb.jpg)
• Restaurant „U kmotra" in Petržalka
  
  (Quelle: https://a.zmtcdn.com/data/pictures/4/16507984/4a7f7bfd407e8cfe585d61b8f6f9a0a3_200_thumb.jpg)

Sonstiges

• Spruchkarte als Beleg für den Gebrauch in der Fabel
  
  
  (Quelle: http://files.zaujimave.com/system_preview_detail_200003636-a6c75a7c17/kmotor%20matej.jpg)
   

Klebnikov, Paul 2010: Ojciec chrzestny Kremla: Rosja w dobie gangsterskiego kapitalizmu, Warszawa.

Pajdzińska, Anna 2008: „O nepotyzmie, kumoterstwie i kolesiostwie słów kilka“, in: Etnolingwistyka 20, S. 171-178.

Pomykało, Wojciech 1955: Ojciec chrzestny faszyzmu: kartki z dziejów watykańskiej polityki zagranicznej, Warszawa.

Apáthyová-Rusnáková, Zora 1981: „Charakteristika kmotrovskej skupiny v lokalite Dačov Lom“, in: Slovenský Narodopis, Nr. 29.2-3, S. 351-359.

Franková, Monika 2011: „Sloveso krstiť a príbuzné slová v slovenčině (v porovnaní s češtinou)“, in: Nagórko, Alicja (Hg.), Sprachliche Säkularisierung (Westslawisch - Deutsch), Hildesheim et al.