Polysemie

1. religiös: ‘zu Gott sprechen’
2. desiderativ: ‘sich etwas wünschen’
3. adorativ: ‘jmdn./ etw. bewundern’
4. hesitativ: ‘zögern’

Polysemie

1. religiös: ‘zu Gott sprechen’
2. desiderativ: ‘sich etwas wünschen’
3. adorativ: ‘jmdn./ etw. bewundern’
4. hesitativ: ‘zögern’

modliť sa

Zu Gott sprechen, um um etwas zu bitten, für etwas zu danken und ihn zu verehren. Man kann sowohl mit eigenen Worten, als auch einen festgelegten Text beten.

In verschiedenen Religionen und Kulturen hat das Beten unterschiedliche Formen. Häufig stellt man sich das Beten als Gespräch mit Gott vor, das innere Konzentration voraussetzt. Deshalb verbindet man mit Beten Stille und besondere Orte (z. B. Kirchen). Beten wird häufig von einer Körperhaltung begleitet, die die Ehrfurcht vor Gott oder die Dringlichkeit der Bitte ausdrückt, z. B. gesenkter Kopf, Knien, gefaltete Hände.

<modliť sa> (pred/ v ...)
<modliť sa čo>
<modliť sa, aby ... > 
<modliť sa o/ za niečo>
<modliť sa za niekoho>
<modliť sa k niekomu>

Modlić się

Zu Gott sprechen, um um etwas zu bitten, für etwas zu danken und ihn zu verehren. Man kann sowohl mit eigenen Worten, als auch einen festgelegten Text beten.

In verschiedenen Religionen und Kulturen hat das Beten unterschiedliche Formen. Häufig stellt man sich das Beten als Gespräch mit Gott vor, das innere Konzentration voraussetzt. Deshalb verbindet man mit Beten Stille und besondere Orte (z. B. Kirchen). Beten wird häufig von einer Körperhaltung begleitet, die die Ehrfurcht vor Gott oder die Dringlichkeit der Bitte ausdrückt, z.B. gesenkter Kopf, Knien, gefaltete Hände.

• Andacht, Gottesdienst
• Gläubige, Christen, Juden, Moslems
• Kirche, Moschee, Synagoge
• knien, gefaltete Hände
• Gebetsteppich

• Andacht, Gottesdienst
• Gläubige, Christen, Juden, Moslems
• Kirche, Moschee, Synagoge
• knien, gefaltete Hände
• Gebetsteppich

Synonyme

• orodovať ‘für jmdn. bitten, Fürbitte einlegen’
• vyprosovať ‘erflehen, erbitten’

Hyperonyme

• ctiť (si)/ uctievať (si) ‘verehren’
• prejavovať úctu ‘Ehrerbietung darbringen, Andacht zum Ausdruck bringen’

Opposita

• rúhať sa ‘lästern, fluchen’
• hanobiť/ haniť ‘schänden’

 ‘

Synonyme

• adorować₁ / anbeten
• odmawiać modlitwę / ein Gebet sprechen
• odmawiać pacierz / ein Gebet sprechen
• klepać pacierz_{umgangssprachlich} 'ein Gebet schwatzen'
   

Substantive

• modlitba₁ ‘Gebet, Sprechen zu Gott’, vgl. večerná modlitba ‘Abendgebet’, nepretržitá modlitba ‘ununterbrochenes Gebet’
• modlitba₂ ‘Gebet, feststehender Text’, vgl. Modlitba Pána ‘Gebet des Herrn, Vaterunser’
• modlitbička ‘kurzes oder oberflächliches Gebet’, vgl. odriekať krátku modlitbičku ‘ein kurzes Gebet dahersagen’
• modlitebnica ‘kleine (nichtchristliche bzw. nichtkatholische) Gebetsstätte’, vgl. Museli sa schádzať na služby Božie do maličkej modlitebnice. ‘Sie mussten zum Gottesdienst in einem kleinen Gebetshaus zusammenkommen.’
• modlitebňa ‘(nichtchristliche bzw. nichtkatholische) Gebetsstätte’, vgl. chasidská modlitebňa ‘chassisdisches Gebetshaus’

Adjektive

• modlitbový ‘in Bezug zu Gebet stehend, Gebets-’, vgl. modlitbová knižka ‘Gebetbuch’
• modlitebný ‘in Bezug zu Gebet stehend, Gebets-’, vgl. modlitebné vlajky ‘Gebetsfahnen’
• rozmodlený_selten ‘ins Gebet versunken’, vgl. rozmodlená adorantka ‘eine ins Gebet versunkene Adorantin (Anbetungsschwester)’

Verben

• domodliť sa ‘das Gebet beenden, zu Ende beten’, vgl. V mysli sa mi zopakovali slová: Domodlíš sa ruženec a ideš domov. ‘Mir kamen wiederholt die Worte in den Sinn: Du bestest den Rosenkranz zu Ende und gehst nach Hause.’
• modlievať sa ‘Frequentativform: viel oder häufig beten’, vgl. Modlievali na kolenách k pánu Bohu. ‘Sie beten auf Knien zum Herrgott.’
• odmodliť si: <niekdo> si odmodlí <niečo> ‘etwas herunterbeten’
• namodliť sa_selten‘etwas zusammenbeten’, vgl. Čo sa už len namodlil! ‘Was habe ich mir da nur zusammengebetet!’
• pomodliť sa ‘beten’, vgl. Dalajláma sa pomodlil za prítomných. ‘Der Dalajlama betete für die Anwesenden.’
• rozmodliť sa_selten‘inbrünstig beten’, vgl. Zasa sa vášnivo rozmodlil. ‘Wiederum betete er inbrünstig.’
• vymodliť₁‘erbitten’, vgl. vymodliť u Boha odpustenie ‘bei Gott um Vergebung bitten’
• vymodliť si₁ / erbeten, erbitten, vgl. vymodliť si záchranu ‘um Schutz beten’
• vymodliť sa ‘intensiv oder widerholt beten’, vgl. vymodliť ďalší ruženec ‘einen weiteren Rosenkranz beten’
• zamodliť_selten ‘besprechen (mit magischer Absicht)’, vgl. zamodliť hadie uštipnutie ‘einen Schlangenbiss besprechen’

Substantive

• modlitwa₁ / Gebet, vgl. jego modlitwa została wysłuchana ‘sein Gebet wurde erhört’
• modlitwa₂ / Gebet ‘feststehender Text’, vgl. Modlitwa Pańska ‘das Gebet des Herrn’ 
• modlitewka ‘Diminutiv von modlitwa₂, kurzes Gebet’
• modlitewnik / Gebetsbuch
• modły_{buchsprachlich}/ Gebete
• rozmodlenie (się) ‘Zustand des inbrünstiges Bettens’

Verben

• namodlić się ‘Frequentativform: viel oder häufig beten’
• pomodlić się ‘beten’
• rozmodlić się ‘lange oder intensiv beten’
• wymodlić₁ / erbeten, erbitten, vgl. wymodlić zdrowie ‘die Gesundheit erbeten’
• wymodlić się ‘Frequentativform: viel oder häufig beten’
• zamodlić się ‘im Gebet versunken sein’

Adjektive

• modlitewny₁ ‘in Relation zu modlitwa₁ stehend, Gebets-’, vgl. modlitewna postawa ‘Gebetshaltung’
• modlitewny₂ ‘in Relation zu modlitwa₂ stehend, Gebets-’, vgl. tekst modlitewny ‘Gebetstext’
• rozmodlony ‘in Relation zu rozmodlić się stehend’, vgl. rozmodlony mnich ‘ins Gebet versunkener Mönch’
• zamodlony ‘in Relation zu zamodlić się stehend’, vgl. zamodlony mnich ‘ins Gebet versunkener Mönch’

Adverbien

• modlitewnie ‘in Relation zu modlitewny₁ stehend’

Phraseme

• modliť sa (Otcovi) v duchu a v pravde ‘den Vater im Geist und in der Wahrheit anbeten’
• modliť sa ruženec ‘den Rosenkranz beten’
• pomodliť sa zdravas ‘ein Gegrüßet seist Du Maria beten’

Kollokationen

• modliť sa k Bohu
• modliť sa k svätému X.
• modliť sa na kolenách
• modliť sa nahlas/ potichu/ ticho
• modliť sa Otče náš
• modliť sa ustavične
• modliť sa za mier
• modliť sa za <niekoho>
• modliť sa z celej duše
• modliť sa žalm

Phraseme

• Módl się i pracuj. / Bete und Arbeite bzw. Ora et labora ‘Eine Mönchsregel, die auf Benedikt von Nursia zurückgeht.’

Kollokationen

• modlić się do Allaha
• modlić się do (Pana) Boga
• modlić się do Chrystusa
• modlić siędo Matki Boskiej / Bożej
• modlić się do Ojca   
• modlić się o błogosławieństwo
• modlić się o cud
• modlić się o spokój czyjejś duszy
• modlić się o zdrowie
• modlić się w intencji <kogoś/czegoś>
• modlić się w milczeniu
• modlić się w domu
• modlić się w kościele
• modlić się w meczecie
• modlić się w sanktuarium
• modlić się w synagodze
• modlić się w świątyni
• modlić się za Kościół
• modlić się za Ojczyznę
• modlić się za dusze (zmarłych)
• modlić się z książeczki
• modlić się codziennie
• modlić się często
• modlić się rano 
• modlić się szczerze
• modlić się gorliwie

Modlitba Cirkvi, živená Božím slovom a slávením liturgie, nás učí modliť sa k Ježišovi Kristovi.
Kultúra slova, 1999

V tejto ťažkej chvíli a napriek veľkonočným sviatkom jeho svätosť Ján Pavol II. vyzval všetkých kresťanov, aby sa modlili za Betlehem, ktorý prežíva ťažké hodiny a je vo vážnom nebezpečenstve.
Slovo, 2002

Charakteristický je skôr návrat k esenciálnym osobným postojom, ktorých prameňom je individuálna životná skúsenosť: Ak jestvuje živý Boh, modli sa najmenej polovicu dňa/ - a ešte trošku.
Slovo, 2002

Ak napríklad kdekoľvek na svete unesú amerického občana, môže si byť istý, že štát, ktorému celý život platil dane, urobí všetko pre jeho vyslobodenie. Slovákovi v takej situácii ostane len modliť sa k Panenke Márii, patrónke Slovenska, alebo napísať Sorosovi.
Inzine, 1999

Zato, že podporovali zapatistov. Bolo to v kostole. Tí ľudia sa tam modlili za mier... Farár bojovníkom za slobodu Takže keď som počul, že padre Miguel vybavil účasť na spomienkovom obrade za zavraždených, hneď som vedel, koľko bije.
Slovo, 2002

Nie ako v kresťanských kostoloch, kde sa jeden modlí na kolenách a niečo si mrmle, druhý sedí, tretí zapaľuje sviečku, štvrtý len ticho so zatvorenými očami stojí pri bočnom oltári a podobne.
Inzine, 2002

Keď sa jeho rodičia vrátili domov, dieťa odmietlo darčeky z ciest, zamykalo sa v detskej izbe, kde sa celé hodiny potichu modlilo a pri večeri konverzačne oboznámilo rodičov s blížiacim sa koncom sveta.
Inzine, 2002

V tom čase sa pred ňou zjavil Diabol, rozhnevaný jej svätosťou. Stál pri vchode do jaskyne a s posmechom v očiach ju pozoroval. Ona však nedala na sebe nič poznať, akoby si ho nevšimla, a ustavične sa modlila, až v jaskyni navzdory chladu a tme rozkvitli narcisy a obklopili ju ako biele vence.
Telo sa stalo slovom. Časopis Aspekt, 2002, roč. 10, č. 1

Úplnom tichu sa ozýval iba môj monotónny hlas, vyzeralo to tak, akoby sa diačok modlil nad nebožtíkom.
Bulgakov, Michail: V zákulisí. Bratislava, 2000

Táto schopnosť jej pomohla prekonať každé utrpenie a pripravila ju, aby sa sama stala "hromozvodom" pre utrpenie druhých. Keď ju paralyzovala ťažká choroba a lekári vylúčili akúkoľvek nádej na vyliečenie, stalo sa jej nebo ešte bližším, viditeľnejším. Jedna priateľka jej poradila, aby sa modlila k istému mladému passionistovi, ktorý nedávno predtým zomrel a čoskoro mal byť vyhlásený za svätého.
Medžugorské ozveny. Dvojmesačník. Bratislava: Mediatrix 2003

tikán jej svedectvo odhalí na druhé výročie smrti Jána Pavla II. Jedno z najstráženejších tajomstiev Vatikánu je prezradené. Tajomnou mníškou, ktorá sa zázračne vyliečila z Parkinsonovej choroby, je francúzska sestra Marie-Simon-Pierre. Práve jej prípad použila rímskokatolícka cirkev, aby pápeža Jána Pavla II. mohla blahorečiť. Francúzska sestra sa z ťažkej choroby zotavila potom, čo sa modlila k poľskému rodákovi.
Tlačové správy z www.tkkbs.sk. Bratislava: Tlačová kancelária Konferencie biskupov Slovenska

Vo finálovej časti jojkárskej relácie Dievča za milión sa jej víťazka priznala, že "fanúšikovia ju prirovnávajú k Panenke Márii". Bulvárny denník na druhý deň priniesol informáciu, že obyvatelia nešpecifikovanej dedinky na južnom Slovensku sa modlili k fotke Karin Olasovej v kostole a prosili o jej úspech v relácii.
Tlačové správy z www.tkkbs.sk. Bratislava: Tlačová kancelária Konferencie biskupov Slovenska
 

modliť sa

Auf etwas hoffen, sich etwas herbeiwünschen. Der Ausdruck wird zumeist angesichts einer Katastrophe oder großer Unannehmlichkeiten verwendet, wenn man keine Möglichkeit mehr sieht, etwas selber bewirken zu können. Häufig lässt es sich nicht entscheiden, ob die Bezugnahme auf Gott und seine Hilfe gemeint wird, oder sich lediglich um ein hyperbolisches Synonym zu dúfať ‘hoffen’ handelt.

Im Slowakischen üblicherweise in Aussagen wie: modliť sa, aby; modliť sa a dúfať;nezostáva nič iné, len sa modliť. Der Sprecher meint die Aussage in der Regel nicht als Aufforderung, zu Gott zu beten, sondern bekundet auf diese Weise eher seine Hilflosigkeit. Auch im Sportslang, wenn auf Sieg gehofft wird, obwohl die Chancen schlecht stehen.

<modliť sa, aby ... > 
<modliť sa o/ za niečo>
<modliť sa za niekoho>

modlić się_hyperbolisch

Auf etwas hoffen, sich etwas herbeiwünschen. Der Ausdruck wird zumeist angesichts einer Katastrophe oder großer Unannehmlichkeiten verwendet, wenn man keine Möglichkeit mehr sieht, etwas selber bewirken zu können. Häufig lässt es sich nicht entscheiden, ob die Bezugnahme auf Gott und seine Hilfe gemeint wird, oder sich lediglich um ein hyperbolisches Synonym zu dúfať ‘hoffen’ handelt.

Im Polnischen typischerweise als Satzgefüge mit den Konjugationen aby, żeby, orealisiert. Der Sprecher meint die Aussage in der Regel nicht als Aufforderung, zu Gott zu beten, sondern bekundet auf diese Weise eher seine Hilflosigkeit.

 <modlić się, aby...> 
<modlić się o <coś>
<modlić się, żeby...> 

• letzte Hoffnung fassen
• neue Orientierung nach einer schrecklichen Erfahrung

• letzte Hoffnung fassen
• neue Orientierung nach einer schrecklichen Erfahrung

Synonyme

• doprosovať sa ‘erflehen, durch Bitten zu erreichen suchen’
• prosiť sa ‘bitten’
• pýtať ‘erbitten’

Synonyme

• błagać / flehen
• prosić / bitten

Verben

• modlikať ‘inständig um etwas bitten’, vgl. Osirelé dieťa modlikalo od života trochu viac lásky. ‘Das verwaiste Kind erbat sich vom Leben etwas mehr Liebe.’
• vymodliť₂ ‘um etwas bitten’, vgl. Vymodlil účasť na nadchádzajúcich majstrovstvách sveta. ‘Er bat um Teilnahme an der bevorstehenden Weltmeisterschaft.’
• vymodliť si₂ / sich erbeten, erbitten, vgl. vymodliť si peniaze od sponzorov ‘bei den Sponsoren Geld erbitten’

Adjektive

• vymodlený ‘erbeten, erwünscht’, vgl. vymodlený zázrak ‘das erbetene Wunder’

Kollokationen

• modliť sa, aby
• modliť sa a dúfať
• nezostáva nič iné, len sa modliť

Kollokationen

• modlić się, aby...
• modlić się o <coś>
• modlić się o cud
• modlić się, żeby...
• modlić się w duchu
   

Či už stojí pri koreni problémov nedokonalosť medzinárodného práva, alebo bojová neschopnosť českého letectva, českej vláde ostáva len sa modliť, aby sa nestal nijaký incident, ktorý by sa skončil zostrelením civilného lietadla.
Slovo, 2002

Navyše, UMAX nepodporuje multi - tasking, takže kým pri práci na HP som mohol počas skenovania aspoň odpovedať na maily, tu sa môžem len pozerať na monitor a modliť sa, aby to šlo čo najrýchlejšie. 10 %... 25 %... 40 %... 80 %... ufff! Rozhodol som sa požiadať kolegu Erika B., aby mi nový UMAX vymenil za starý HP. Mám už 40 rokov, čas nečaká!
Inzine, 2000

Najproblematickejšia býva, ak vynecháme všetky úskalia prvých sexov, otázka, kedy a ako si prezervatív nasadiť. Niektorí z nás to riešia nasadením už počas príprav na rande. Tak ďaleko som sa, bohužiaľ, nedostal, ale predstavte si tie možné problémy. Musíte na rande prísť, doviesť všetko do úspešného konca, nejsť pritom na záchod a modliť sa, aby sa vaša ochrana neporušila. Malý horor.
Inzine, 2000

Každý večer sa modlím, ani neviem ku komu, aby ma oslobodil od idiotov, aby mi ráno bolo super a aby som nejedla toľko čokolády.
Inzine, 2002

Vrátili sa do búdy celí vzrušení. Modlili sa, aby nenapadal sneh a nezasypal tie znaky sveta. V noci najskôr začuli zavýjanie niekde v diaľke, potom bližšie, a napokon šramot a lomoz celkom pri búde.
Telo sa stalo slovom. Časopis Aspekt, 2002, roč. 10, č. 1

Čudný kontrast s celoročnou dramaturgickou praxou našich televízií. Istý švajčiarsky teológ karhal po vojne svojich rodákov: „Šesť dní v týždni ste pracovali pre Hitlera, siedmy ste sa modlili za víťazstvo Spojencov"
Literárny týždenník, 2001, roč. 14, č.

Ak si vypočítame, že prenosy trvali každý deň asi tri až štyri hodiny, tak porozumieme tvrdeniu, že hodnota Woodsa je okolo miliardy dolárov ročne. Aj preto sa televízne spoločnosti, ktoré si zakúpili vysielacie práva na významné golfové podujatia, modlia, aby športová hviezda zo zámoria na nich hrala, inak zle investovali svoje peniaze.
Profit, 2000

Jedyne, co mogę zrobić, to informować Was na bieżąco, jaka będzie decyzja sądu i czy zaistnieją jakieś realne szanse zapłaty” – kończy Bywalec. Rodzina Cichoniów – i inni turyści, którzy kupili wczasy w Juventurze – powinni teraz modlić się o to, by organizatorzy wczasów (z którymi Juventur współpracował jako agent) wytrzymali tę upadłość i mieli dość pieniędzy, by za nich wyłożyć. W przeciwnym razie czeka nas masowy powrót do kraju wystawionych do wiatru turystów.
Katowicki Juventur poległ, Dziennik Zachodni, 2004-07-15

Jadłem z twarzą pochyloną nad talerzem, z oczami wbitymi w jedzenie, modląc się w duchu, aby Zenobia zmieniła temat.
Zbigniew Nienacki, Księga strachów, 1967

Skalę na aparacie ustaw na ISO200, bo dalej się nie da. Dynks u dołu obiektywu do ustawiania warunków oświetleniowych już chyba rozpracowałeś. W pomieszczeniach cykaj tylko przy oknie, albo ustaw czas 1/30, przysłonę 4, dokładnie ustaw ostrość i módl się żeby coś wyszło (przy sztucznym świetle rokowania są kiepskie). No i surfuj. W sieci jest masa informacji również dla początkujących. powodzenia Michał -- w adresie "N0$PAM" zamień na "mkrog"
Usenet -- pl.rec.foto, 2005-07-08

Oficjalnie władze modlą się o spadek bezrobocia i zaklinają ludzi, żeby nauczyli się radzić sobie na własną rękę.
Zły sygnał, Dziennik Polski, 2002-07-12

wujek 30 stycznia, ciotka 16, kuzynka 30 stycznia ) Jak się po sylwestrze zaciągnie to skończy w okolicach połowy lutego ( bo w lutym 4 - Nitki imieniny, 13 lutego moje, a tż siostry urodziny ) Do tego dzień babci, dziadka. Co roku modlę się żeby styczeń przespać :D -- Kasia + Weronika (9-latka) + 0,5 Maćka (1 rok i 8 miesięcy) gg 181718 Dnia Thu, 21 Jan 2010 08:25:00 +0100, złośliwa napisał(a): U mnie wygląda to tak
Usenet -- pl.soc.dzieci, 2010-01-17

Kierowcy klęli, policjanci modlili się o spokój, a samochody stały w korkach... Piątek był sądnym dniem dla kieleckich kierowców.
Sądny dzień za kierownicą!, Echo Dnia, 2006-04-22

modliť sa_{intensivierend}

Jemanden oder etwas vergöttern, erhöhen, anbeten, übermäßig verehren oder anflehen. Beschreibt Handlungen oder Aussagen, die einer Person oder Sache einen zentralen oder übermäßigen Stellenwert zuschreiben, sie in den Mittelpunkt gesellschaftlicher Prozesse oder Bereiche stellen und ihnen damit einen herausgehobenen Status verleihen. 

Im Slowakischen kann dieses Profil sowohl affirmativ oder kritisch, als auch hyperbolisch oder ironisch gebraucht werden.

Dieses Profil wird obligatorisch mit der Präposition k realisiert. 

<modliť sa k niekomu/ k niečomu>.

modlić się_{intensivierend}

Jemanden oder etwas vergöttern, erhöhen, anbeten, übermäßig verehren oder anflehen. Beschreibt Handlungen oder Aussagen, die einer Person oder Sache einen zentralen oder übermäßigen Stellenwert zuschreiben, sie in den Mittelpunkt gesellschaftlicher Prozesse oder Bereiche stellen und ihnen damit einen herausgehobenen Status verleihen. 

Im Polnischen kann dieses Profil sowohl affirmativ oder kritisch, als auch hyperbolisch oder ironisch gebraucht werden.

Dieses Profil wird obligatorisch mit der Präposition do realisiert. 

modlić się do <kogoś>
modlić się do <czegoś>

• Personenkult
• blinde Verehrung, Gehorsam

Konnotationen

• Personenkult
• blinde Verehrung, Gehorsam

Synonyme

• ctiť/ uctievať ‘ehren’
• deifikovať ‘zum Gott erheben, deifizieren’
• glorifikovať ‘glorifizieren’
• obdivovať ‘bewundern’ 
• oslaviť ‘feiern’
• ospevovať ‘besingen’
• zbožňovať ‘vergöttern’

Hyperonyme

• vážiť si ‘in Ehren halten’

Opposita

• rúhať sa ‘lästern’
• očierniť/ očerňovať ‘anschwärzen’

Synonyme

• adorować₂ ‘anbeten, umschwärmen, verehren’
• wielbić ‘vergöttern, verehren’
   

Substantive

• modlitba_{3, okkasionell} ‘Gebet’, vgl. Pomodlím sa niekoľko modlitieb k svojej mame. ‘Ich bete einige Gebete zu meiner Mutter.’

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

[Für dieses Profil wurden keine Phraseme und Kollokationen gefunden.]

Kollokationen

• niemal się modlić do <kogoś/czegoś>
• prawie się modlić do <kogoś/czegoś>

„Z maturity v mene lásky som jej ako služobník Boží dal jednotku,“ dodal. Na ďalší deň ju vyspovedal a so slzami v očiach a úsmevom na tvári odišla tam hore. „Verím, že je tam. Nemodlím sa za ňu, ale modlím sa k nej. Pýtam sa jej, či som jej pomohol. Ak áno, nech teraz pomôže ona mne a všetkým ľuďom v našom inštitúte. Prostitútky vás predídu do Božieho kráľovstva, povedal Pán Ježiš. Pre ktorú vlastnosť ? Pre pokoru. “
MY Liptovské noviny. 14.05.2012

Nie "modlám a idolom znamená" áno " človeku. Istý muž sa takto vyslovil o žene svojich snov: "Ja ju tak zbožňujem, že sa k nej priam modlím". Iný sa modlí k svojmu dieťaťu v kolíske, v škole alebo na ceste k úspechom, ďalší sa modlí k vysnenej kariére, peniazom, obchodu ap.
Hlinka, Anton: Ozvena slova 5 - Desatoro. Bratislava 1994

Pravda, gréckokatolícky kresťan by za nič na svete nepožil v petropavlovskom pôste mliečne jedlo a Žid by radšej zahynul, než by sa napil vína, ktorého sa dotkol gój, ale za stáročia si už na svoje čudáctva zvykli, náboženská nenávisť im je cudzia, a ak sa Rusín vysmieva Židovi, že neje slaninu, pri obede sedí s klobúkom na hlave a v piatok večer pre nič za nič páli drahé sviečky, vysmieva sa mu celkom dobrácky; a ak Žid opovrhuje Rusínom, že sa modlí k ohavne popravenému človeku a ženskú (dokonca ženskú!) stojacu na polmesiaci pokladá za pána boha, opovrhuje ním len abstraktne.
Olbracht, Ivan: Nikola Šuhaj lúpežník. Bratislava 1977

Túto omylnosť možno doložiť práve spomínanými príkladmi. Sú ľudia, ktorí podriaďujú svoj život viere, a sú ľudia, ktorí podriaďujú vieru svojmu životu. V jednom kostolíku odmietnu obraz svätej, lebo predlohou naň bola modelka, inde sa modlia k aktérke reality šou, aby vyhrala. Možno sme dospeli do štádia, keď je zaradenie do nejakej skupiny "in".
Tlačové správy z www.tkkbs.sk. Bratislava: Tlačová kancelária Konferencie biskupov Slovenska

Ako som spomínal, to všetko sme sledovali cez pootvorené dvere, chlapi sťahujúci nohavice z nešťastného Kolju, na zopár minút stratili dar reči, len tak nezrozumiteľne mučali, ukazujúc rukavicami na kabínu a gestami sa modlili k nášmu šoférovi aby šiel rýchlejšie. A keďže šofér nemal poňatia, čo sa deje vzadu, rýchlosť nepridal.
Texty zo SME blog

Áno , ani sme nemali istý čas kňaza, chodievali sme do okolitých dedín. Bolo to pekné v zime aj v lete. Naša dedina bola jediná gréckokatolícka, poniže nás bol ešte Trnkov a ostatné bolo rímskokatolícke. Keď nám dali kňaza po roku 1968, babky sa modlili k Dubčekovi ružence: To nám Dubček poslal kňaza.
Tlačové správy z www.tkkbs.sk. Bratislava: Tlačová kancelária Konferencie biskupov Slovenska

Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa i społeczeństwa jest może bardziej złożone, ale równie imponujące. Przykre sprawy z przeszłości chętnie się zapomina, niekiedy jednak warto je przypomnieć, z czystego poczucia przyzwoitości choćby. Pamiętacie, jak wszyscy, od "towarzyszy z kierownictwa" po zwykłych obywateli, modlili się do dolara? Sto dolarów w PRL to był majątek, dostępny nielicznym. Eksportowaliśmy, w przypadku żywności dosłownie odejmując sobie od ust, żeby zarobić trochę "cennych dewiz". Przy nich nasze złotówki były śmieciem, który trzeba było wymieniać 5-6 razy taniej od oficjalnego kursu
Chwalą i straszą, Dziennik Polski, 2006-06-09

Nie rozumiem, dlaczego ludzie dyskutują i kłócą się. Wszystko zależy od punktu widzenia i wszyscy mogą mieć rację. Kiedyś wydawało się Żydom, że są narodem wybranym, dziś najtęższe głowy modlą się do proletariatu jako do klasy wybranej (skąd ta pewność?), tylko dlatego że sto lat temu pan z brodą ułożył teorię mesjanistyczną proletariatu i nazwał ją "naukową". Odrzuciło się absolut Boga i na gwałt szuka się jakiegoś "Ersatza" absolutu z fanatyzmem, o
Andrzej Bobkowski, Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1957

starszy mężczyzna przed jednym z lokali wyborczych w Mińsku. Stąd wynikała klęska opozycji, która przez wiele lat wzywała do bojkotu wyborów w geście protestu wobec władzy. Zawsze wygrywał na tym Łukaszenko, bo elektorat jest tu zdyscyplinowany. Dana Wencel widziała, jak na wsi prawie modlą się do Baćki, bo wypłaty są na czas, a białoruscy chłopcy nie umierają w Czeczenii ani w Iraku jak ukraińscy czy polscy żołnierze. Prezydent zna ten lęk przed wojną i rozlaną krwią. Kiedy mówi w telewizji, że największym światowym terrorystą jest Bush, a ludzie za chwilę
Kochany Baćka, Polityka, 2006-04-15

zakładów przetwórstwa mięsnego zdobyłyśmy każda na własną rękę; Dillona dostałam za napisanie za nią rozprawki (nie rozumiała słowa "rozprawka"), Kasia blond mydłka w nagrodę za zaplecenie jej warkocza francuskiego. Na jedynej pustej ścianie zawisł plakat z filmu Kosmos 1999. Kasia modliła się do komandora w spodniach dzwonach, a ja do jego flegmatycznej partnerki, której głowa obracała się tylko o dziewięćdziesiąt stopni. Gdy chciała objąć wzrokiem dalszy fragment horyzontu, musiała zwrócić się w tę stronę całym ciałem. Było coś dystyngowanego w tym ułomnym ruchu głowy i za to uwielbiała
Grażyna Plebanek, Pudełko ze szpilkami, 2006

Nie można robić z dupy ołtarza. Przez chwilę wydało mu się, że źle słyszy. Jak ona mogła być taka wulgarna? Ale to był dopiero początek lekcji, jaką od niej otrzymał. - Wszyscy Polacy są do niczego, modlą się do kobiet. Wolę Anglików, wiedzą, czego chcą, chwilowej rozkoszy. Bo to się w końcu do tego sprowadza. - Masz aż takie doświadczenia? - A co ty myślisz, że byłeś pierwszy? - Przynajmniej jeden z pierwszych. Roześmiała się. - Chłopczyku
Maria Nurowska, Panny i wdowy: czyściec, 1993

 

Tak kibice modlą się do Diego Maradony. On jest bogiem. Tak twierdzi część fanów byłego gwiazdora piłki nożnej Diego Armando Maradony. Kibice założyli nawet specjalną wspólnotę wyznaniową. Określili się jako wyznawcy "El Diego". Zobacz w dzienniku.pl mszę Kościoła ku czci Argentyńczyka.
http://sport.dziennik.pl/artykuly/121919,tak-kibice-modla-sie-do-diego-maradony.html [17.02.2014]

 

 

modlić się_{okkasionell, umgangssprachlich}

Etwas hinauszögern, widerwillig machen. Ein Ausdruck der gesprochenen Sprache, der sich auf Personen bezieht, die häufig abgelenkt, unsicher oder einer Sache gegenüber abgeneigt zu sein scheinen. Meistens wird der Ausdruck zur Ermunterung zum Essen gebraucht, wenn offensichtlich jdm. etwas nicht schmeckt, in Form einer rhetorischen Frage: Co ty się tak modlisz <nad tą zupą/ kanapką>?

[Für dieses Profil wurden keine Konnotationen gefunden.]

Synonyme

• nie kwapić się ‘sich Zeit lassen’
• rozmyślać <nad czymś> ‘über etw. nachdenken’
• zastanawiać się <nad czymś> ‘über etw. nachdenken, etw. überlegen’

Opposita

• palić się <do czegoś>_{umgangssprachlich} ‘auf etw. brennen’ 

Kollokationen

• modlić się nad jedzeniem
• modlić się nad obiadem
• modlić się nad talerzem
• modlić się nad zupą

Dziś rano bohatersko ugrzałam sobie znowu kapuche a mój mężuś wpierniczał kanapeczki z pastą z tuńczyka. Zaczęłam jeść przed nim i tak bujałam się nad tym talerzem, bujałam, zjadłam pół, a mój meżuś dalej wcinał te kanapeczki z pomidorkiem tym razem. I bezczelnie mówi: A co ty się tak modlisz nad tą zupą, zjedz coś normalnego, będzie szybciej. Bo do roboty nie zdążysz.  I podsunął mi pod nos śliczną kanapeczkę. Szybka decyzja, odstawiłam zupę, zlapałam kanapeczkę (żeby się nie rozmyślił i nie zabrał mi)... ale na dalszą część dnia mam zaplanowane owoce i mineralną, zresztą nic innego ze soba nie wzięłam. A do zupy to wkroję kiełbaski, doprawię i będzie mniam mniam.
http://kika1.blox.pl/2005/07/MODLITWA-NAD-ZUPA.html [24.03.2014]

Lefuet dziwnie się dzisiaj czuła. Jakoś tak nieswojo. Na lekcjach w ogóle nie mogła się skupić. Cały dzień była rozkojarzona. A teraz w tempie żółwia wkładała do ust piątą łyżkę zupy pomidorowej. - Co ty się tak modlisz nad tą zupą? - odezwała się matka.
http://pl.creepypasta.wikia.com/wiki/Nienawi%C5%9B%C4%87 [24.03.2014]

Wpatrując się w puszystą, słodkąpiankę cappuccino, zauważyła w niej kształt serduszka. „ Ach… fajnie byłoby spotkać w końcu tą prawdziwą miłość..”:- Ulka, co ty się tak modlisz nad tą szklanką?- zapytała blondynka. - Co?- nieprzytomnie spojrzała na Violę, która słodziła swoją „małą czarną”.
http://fioletta.blog.onet.pl/2010/08/12/bycie-kobieta-to-trudne-zajecie-a-szczegolnie-w-mundurze-z-napisem-sluzba-celna/ [24.03.2014]

Ranek... Hotel rezydentów... Agata, Wiki i Przemek jedzą wspólnie śniadanie.
A: (Przemek podnosi kanapkę do ust)Jak tam stażystki?(Przemek zapomina o ugryzieniu kanapki i całą uwagę skupia na Wiktorii)Dają w kość?
W: No... Wiesz jedna jest w gorącej wodzie kąpana a druga..(Bierze łyka kawy).(Przemek nie drgnął) jak robak, którego ktoś kiedyś rozgniecie...
P: Mam ci przypomnieć twój staż?
W: Chyba nasz?
P: Połowa pyskowania a druga siedzenia w bufecie.
W: Oj tam... Nie było aż tak źle...(uśmiechnęła się sama do siebie) Co się tak modlisz nad tą kanapką?
P:(patrząc na kanapkę w swojej ręce): A co, nie wolno?
https://www.facebook.com/permalink.php?id=136699683159220&story_fbid=205277096301478 [24.03.2014]

Stałem tak z tą rybą w ręku i nie bardzo wiedziałem co mam zrobić, wpuścić ją do siatki, czy z powrotem do wody. Miejscowy wędkarz, z daleka widział te moje rozterki, ale szybko je rozwiał. Co się pan tak modlisz nad tą węgorzycą, to super ryba, w smaku podobna do węgorza, a skórę też trzeba ściągać do smażenia. Dziękuję, to moja pierwsza i dlatego nie byłem pewien, czy jest jadalna. Jadalna i to jeszcze jak !
http://www.zpw.pl/swinoujscie,sid506.html [24.03.2014]

In den modernen Bedeutungswörterbüchern des Slowakischen (KSSJ [2003] und SSJ [1959-68]) wird jeweils nur eine Bedeutung des Wortes aufgeführt: konať modlitbu ‘Gebete verrichten’.

Im vorliegenden Wörterbuch SuP konnten für das Slowakische drei Profile für modliť sa ausgegliedert werden, ein religiöses, ein desideratives sowie ein adoratives Profil. Im religiösen Profil wird das Wort am häufigsten verwendet. Man wendet sich in einem Sprechakt an Gott (oder die Götter und andere himmlische Wesen), um etwas für sich oder andere zu erbitten, als Ausdruck der Danksagung, zur Affirmation des Glaubens (z.B. im Oče náš ‘Vaterunser’, im vyznanie viery ‘Glaubensbekenntnis’), bei performativen Sprechakten des Weihens, Versprechens, Schwurs sowie als Bekräftigungsformel (Doxologie). Modliť sa ist Bestandteil betimmter gottesdienstlicher Handlungen (Abendmahl, Taufe, Beichte, Eheschließung usw.). Modliť sa kann sich sowohl informell als privates Gespräch mit Gott ereignen, aber auch unter Verwendung fester Formulierungen und Texte, vor allem im Gottesdienst und in performativer Funktion, vor sich gehen. Die mit dem Verb ausgedrückten Sprechhandlungen weisen einen großen Formenreichtum auf: modliť sa kann still, leise oder deutlich hörbar erfolgen, gesprochen oder gesungen werden und wird individuell, gemeinschaftlich oder von einem Priester stellvertretend für die Versammelten vollzogen.

Das desiderative Profil mit der Bedeutung ‘intensiv für oder um etwas bitten’ wird meist hyperbolisch oder ironisch verwendet und drückt neben einem starken Wunsch oft auch weitere Einstellungen des Sprechers aus. Dazu gehört die (negative) Erwartung, dass der gewünschte Ausgang einer Handlung unwahrscheinlich ist, dass der Sprecher (Subjekt) sich einer schwierigen oder ausweglosen Situation gegenüber stehen sieht oder aber dass sich der Sprecher von etwas oder einer Person in ironischer Weise distanziert. Im Unterschied zum religiösen Profil, wo zu jemandem (Gott) gebetet wird oder für etwas gebetet wird (dann wird der Adressat häufig impliziert und nicht direkt ausgedrückt), ist die häufigste Verwendung im desiderativen Profil die Konstruktion: modliť sa, aby…. ohne Angabe eines Adressaten. Dabei handelt es es um einen Sprechakt, der entweder an den Sprecher selbst oder an die Zuhörenden gerichtet ist und der synonym zu ‘sich etw. stark wünschen’ in hyperbolischer Funktion ist. Möglich ist auch eine Angabe eines Quasiadressaten, wie im folgenden Beleg: Každý večer sa modlím, ani neviem ku komu, aby ..... ‘Jeden Abend bete ich, auch wenn ich nicht weiß zu wem, dafür, dass....’.

Vom religiösen Profil abgeleitet ist auch das adorative Profil in der Bedeutung jmdn. verehren, vergöttern. Hier steht die starke emotionale Bindung zum Gegenstand dieser schwärmerischen Verehrung im Vordergrund. Im Slowakischen kann dieses Profil sowohl affirmativ oder kritisch, als auch hyperbolisch oder ironisch gebraucht werden, wobei die kritische Einstellung überwiegt und meistens das Übertriebene der entsprechenden Handlung betont wird. Weniger kritisch wird allenfalls die Verehrung geliebter Menschen bewertet.

Für das Lemma modlić się ‘beten’ wurden im SuP für das Polnische vier Profile unterschieden: 1) religiös, 2) desiderativ, 3) admirativ, 4) hesitativ.

Das religiöse Profil bezieht sich auf das Sprechen zu Gott, entweder mit dem Text eines Gebets oder mit eigenen Worten, dabei kann der Gläubige Fürbitten an Gott richten.

Der säkulare Gebrauch des Verbs kann in einem sehr breiten Spektrum von Situationen verwendet werden. Das desiderative Profil hat einen hyperbolischen Charakter, dessen Gebrauch von banalem Daumendrücken bis hin zu ernsthaften Problemen oder schwierigen Lebensumständen eines Menschen, dessen Ende er sich wünscht, reicht.
Das SuP unterscheidet zudem zwei weitere säkulare Gebrauchsmodi des Lemmas modlić się.

Das adorative Profil bezieht sich auf die Verehrung oder Bewunderung einer Person, auch des Geldes, die angebetet werden. Mit dem Verb modlić się do kogoś/ czegoś weist der Sprecher auf die Intensität dieser Bewunderung hin, oft in Phrasen wie prawie się <ktoś> do <kogoś> modli ‘beinah betet jmd. jmdn. an’. Häufig wird dabei eine kritisierende Stellungsname des Sprechers deutlich.

Das hesitative Profil gehört der gesprochenen Sprache an und wird meistens in der direkten Anrede gebraucht (vgl. Belege im hesitativen Profil). Es bezieht sich auf Situationen, in denen der Sprecher die Aufmerksamkeit einer Person, die abgelenkt zu sein scheint, auf sich lenken möchte. Solche Ausdrücke können sowohl unterschwellige Ironie des Sprechers als auch Ungeduld zum Ausdruck bringen. Der Ausdruck modlić się nad czymś hat einen okkasionellen Charakter, häufiger werden in den geschilderten Situationen Verben wie debatować ‘debattieren’, zastanawiać się ‘grübeln’, rozmyślać ‘überlegen’ oder marzyć ‘vor sich hin träumen’ synonym gebraucht.
 

Milovať, dúfať, modliť sa./ Glauben, Hoffen, Beten.

Modli sa a pracuj./ Bete und Arbeite! bzw. Ora et labora.

Modlite sa bez prestánia./ Betet ohne Unterlass!

Kto się wiele modli, ten za mało robi. [wörtl. Wer viel betet, der tut zu wenig.]/ ‘über den Widerspruch zwischen Frömmigkeit und dem eigentlichen Handeln’

Modli się pod figurą, a diabła ma za skórą. [wörtl. Nach außen ist er fromm, aber er hat den Teufel im Leibe.]/ ‘über heuchlerische Menschen’

Niech się każdy modli, jak umie, Pan Bóg go zrozumie. [wörtl. Soll jeder beten, wie er kann, der Gott wird ihn verstehen.]/ ‘es ist nicht wichtig wie, sondern dass man betet’

Literatur

• Elizabeth Gilbertová: Jedz, modli sa a miluj, 2008.
  
  (Quelle: http://i1.martinus.sk/tovar/_ml/57/ml57280.jpg)
• Peter Hupka: Bez žien: myšlienka, že niekedy je lepšie upratovať, ako sa modliť, je pre mnohých mnichov na mníšskom polostrove Atos priveľmi kacírska. (Artikel in: Plus 7 dní, Roč. XX, č. 26, S. 50-56), 2011.
• Tomislav Ivančić: Chcem vás naučiť modliť sa, 2006.
  
  (Quelle: http://www.zachej.sk/uploads/images/medium/9d6514267570732b56b2fe7298c96806.jpg)
• Radim Jáchym: Budem sa za vás modliť...: Náš rozhovor s českým františkánom Radimom Jáchymom/ Radim Jáchym, Milan Maloch. (Artikel in: Patria, Roč. 1, č. 9. S. 11), 1992.
• Peter Juščák: Ľudia sa chcú modliť. (Artikel in: Literárny týždenník, Roč. 3, č. 40. S. 6-7), 1990.
• Renáta Kincelová: Duchovné cvičenia: "Pane, nauč nás modliť sa…" (Artikel in: Misionár, Roč. 27, č. 12. S. 56), 2010.
• Metod Lukačik: Pane Ježišu, nauč ma modliť sa, 2014.
• Jozef Mydla: Ako sa máme modliť? (Artikel in: Posol, Roč. 85, č. 2. S. 5), 2006.
• Sándor Németh: Ako sa (ne)modliť? (Artikel in: Logos, Roč. VII, č. 10 S. 18-20), 2010.
• Michal Okrih: Ako som sa učil modliť: I Syna, Svätého, Otca, amen. (Artikel in: Katolícke noviny, Roč. 123, č. 10 S. 8), 2008.
• Jana Pôbišová: Cirkus Te Deum: "hádam len naivní ľudia si myslia, že Ivan Gašparovič sa ide do Dómu svätého Michala modliť za svoju budúcu službu občanom," myslí si teológ o staronovom prezidentovi/ Ivana Pôbišová. (Artikel in: Plus 7 dní, Roč. XIX, č. 25. S. 8-11), 2009.

Film

• Jedz, modli sa a miluj (Eat Pray Love, Regie: Ryan Murphy), USA 2010.
  
  (Quelle: http://www.feelingmovies.sk/wp-content/uploads/Jedz_modli-sa_-miluj_poster_1.jpg)

Sonstiges

• Logo einer christlichen Webseite: www.chcemsamodlit.sk
  
  (Quelle: http://www.chcemsamodlit.sk/wp-content/uploads/2015/01/logo.png)
• Einladung zu einer christlichen Veranstaltung: Modlitby chvál za pokoj na Ukrajine a na celom svete
  
  (Quelle: http://rkfarnost.spisskabela.sk/wp-content/uploads/03-300x210.png)

Literatur

• Elizabeth Gilbert: Jedz, módl się, kochaj, 2007.
  
  
  (Quelle: http://www.jedzmodlsiekochaj.com.pl/images/ksiazka_jedz_modl_sie_kochaj_wydanie_filmowe.png)
• Beata Pawlikowska: Podróżuj, módl się i kochaj, 2012.
  
  
  (Quelle: http://www.beatapawlikowska.com/files/diary/podrozuj_modl_sie_i_kochaj500.jpg)
• Józef Zawitkowski: Modlić się? To nie takie proste, 2009.
• Antoni Gołubiew: Listy do przyjaciela. Gdy chcemy się modlić, 1987.
• Jerzy Zieliński: Jak się modlić? Porady świętych Karmelu, 2006.

Filme

• Kto śpiewa, dwa razy się modli (Regie: Tomasz Bardorsch), Dokumentarfilm, Polen, 2010.
• Może to grzech, że się modlę (Regie: Franco De Pena), Reportage, Polen, 1993.

Sonstiges

• Modewerbung
  
  

  (Quelle: http://theinspirationroom.com/daily/print/2008/3/house-rosary.jpg)
• Modewerbung(2)
  
  
  (Quelle: http://theinspirationroom.com/daily/print/2008/3/stzez-mnie-ojcze.jpg)

Kováčik, Ľubomír, „Modlitbový žáner v detskej literatúre, Modlitbičky Milana Rúfusa, in:

Horecký, Ján: Text, „kontext a kotext liturgických modlitieb", in: Text a kontext, Prešov 1993.

Mlacek, Jozef: Niekoĺko poznámok a úvah o náboženskom štýle, in: Slovenská reč (Bratislava), 78/ 1-2, 58-75.

Očenášova-Štrbová, Slavomíra: Lexikálno-sémantická a jazyková charakteristika prosieb Modlitby Pána, in: Slovenská jazykovedná spoločnosť pri SAV, Varia VI, Bratislava 1997.

Očenášova-Štrbová, Slavomíra: Modlitba a jej jazýkové, literárne a komunikačné hodnoty, in: Slovenská reč, 67/ 1 (2002), 40-42.

Karpluk, Maria 1988: „Ze studiów nad językiem modlitw staropolskich: Godzinki“, in: Karpluk, M./ Sambor, J. (Hg.), O języku religijnym. Zagadnienia wybrane, Lublin, S. 89-132. 

Wojtak, Maria 1999: „Modlitwa ustalona - podstawowe wyznaczniki gatunku“, in: Adamowski, J./ Niebrzegowska, S. (Hgs.), W zwierciadle języka i kultury, Lublin, S. 129-138.