Slowakisch:
pôst |
Polnisch:
post |
Polysemie
| Polysemie
|
Profil: religiös-asketisch | Profil: religiös-asketisch |
Definitionpôst Der Verzicht auf gewisse Speisen (hauptsächlich Fleisch) aus religiösen Gründen. Ist oft mit Besinnung verbunden und zieht häufig den Verzicht auf andere weltliche Gewohnheiten und Vergnügungen nach sich. Das Fasten wird als Zeichen der Buße über begangene Sünden, als Gedenken an den Opfertod Christi bzw. in Anlehnung an bestimmte Trauertage und vor hohen Feiertagen praktiziert. Oft sind bestimmte kürzere und längere Fastenperioden in einzelnen Religionen vorgeschrieben (siehe religiös-temporales Profil). | DefinitionPost Der religiös motivierte Verzicht auf gewisse Speisen (hauptsächlich Fleisch), häufig auch auf andere weltliche Gewohnheiten und Vergnügungen. Er wird mit Besinnung und Einkehr verbunden. Das Fasten wird von gläubigen Christen als Zeichen der Buße über begangene Sünden und als Gedenken an den Opfertod Christi aufgefasst. Oft sind bestimmte kürzere und längere Fastenperioden in einzelnen Religionen vorgeschrieben (siehe religiös-temporales Profil). |
Konnotationen
| Konnotationen
|
Lexikalische RelationenSynonyme:
| Lexikalische RelationenSynonyme
Hyperonyme
|
WortbildungenSubstantiv
Verben
Adjektive
| WortbildungenSubstantive
Verben
Adjektive
|
Phraseme, KollokationenKollokationen
| Phraseme, KollokationenPhraseme
Kollokationen
|
Belege
V jadre sa nastoľuje problematika výchovy v rodinách, vzťahu dieťa, rodič, vnuk, starý rodič, problematika drog, základných pojmov kresťanskej náuky a ich prenosu do každodenného života (pokánie, pôst a i.), interpretácia evanjeliových príbehov a poučení atď. Pôst je štyrikrát týždenne, večeria sa skromné jedlo – olivy či bôby so slabým vínom, na veľký sviatok sa podáva ryba. O ôsmej sa mnísi rozídu do ciel, kde sa ešte dve – tri hodiny modlia.
Podľa starých zvykov hlava rodiny zapaľuje na jom kipur dve dlhé sviečky, jednu doma a jednu v synagóge, ktoré symbolizujú dve druhé tabule Zákona, s ktorými sa Mojžiš vtedy vrátil. Jom kipur je jediný sviatok, na ktorý sa vzťahuje Tórou predpísaný úplný pôst.
Hovorím vám, všetkých nás musí spasiť Kristova smrť, opakujem, Kristova smrť, a nie naše vlastné skutky. Preto zanechajte, dobrí kresťania, vlastný pôst a spoľahnite sa výlučne na Krista, v mene Kristovho drahocenného utrpenia!
Do nášho života už veľmi intenzívne vstupuje pôstne obdobie. Pretože je chápané nesprávne, iba akosi zredukované na sebazápor, zastavme sa hlbšie pri význame pôstu a prežívania pôstneho obdobia. Hlavným dôvodom Ježišovho pobytu na púšti však nebol pôst. Ježiš nešiel na púšť kvôli pôstu, ale kvôli tomu, aby mohol byť sám, ničím nerušený v tichosti so svojím nebeským Otcom. | Belege
Protestanci generalnie nie uznają odpustów, kultu świętych, ich relikwii i wizerunków ani postu w rozumieniu powstrzymywania się od spożywania potraw mięsnych, przywiązują natomiast dużą wagę do śpiewanych w trakcie nabożeństw psalmów i pieśni.
Odwołuje się do ascetycznej postawy Świerada, który miał zwyczaj siedzieć na dębowym pniu otoczony ostrymi prętami, a na głowę zakładał dodatkowo drewnianą koronę obciążoną czterema kamieniami. Tradycja przekazuje, że Świerad w czasie postu jadł tylko jeden włoski orzech dziennie i popijał go wodą źródlaną. 30-minutowy film będzie gotowy za kilka miesięcy. Twórcy chcą pokazać postać słynnego pustelnika na tle epoki i krainy, w której żył i krzewił wiarę.
Ojciec Święty zaapelował wczoraj, aby 14 grudnia stał się dniem wspólnej modlitwy i postu katolików w intencji pokoju. Kościół, idąc śladami Biblii, zalecał post przynajmniej dwa dni w tygodniu. Dodajmy, post był łączony z wykonywaniem dzieł miłosierdzia. "Posucha miłosierdzia powoduje uschnięcie postu" - głosił jeden z pisarzy z V w. Oczywiście, już wtedy pojawiły się nadużycia: grupki zbyt gorliwych ascetów,
Czwarte przykazanie kościelne brzmi: „Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresach pokuty powstrzymywać się od udziału w zabawach”.
Musimy być gotowi na wielkie ofiary tocząc nieustannie walkę duchową. Posiada ona trzy konkretne przejawy: są nimi modlitwa, post i jałmużna.
|
Profil: religiös-temporal | Profil: religiös-temporal |
Definitionpôst Ein Zeitraum, in dem gefastet wird bzw. in dem gläubige Menschen Einkehr halten und Buße tun, oft unter Verzicht auf individuelle Vergnügungen und Genüsse. In der Regel wird die 40-tägige Fastenzeit zwischen Aschermittwoch und Ostersonntag so genannt, auch als veľký pôst (wörtl.: Großes Fasten) ‘Fastenzeit’ bzw. pôstne obdobie ‘Fastenzeit’ bezeichnet. | DefinitionPost Ein Zeitraum, in dem gefastet wird bzw. in dem gläubige Menschen Einkehr halten und Buße tun, oft unter Verzicht auf individuelle Vergnügungen und Genüsse. In der Regel wird die 40-tägige Fastenzeit zwischen Aschermittwoch und Ostersonntag so genannt, auch als Wielki Post [wörtl. großes Fasten] bezeichnet. |
Konnotationen
| Konnotationen
|
Lexikalische RelationenSynonyme
Opposita
| Lexikalische RelationenOpposita
|
WortbildungenAdjektive
| WortbildungenVerben
Adjektive
|
Phraseme, KollokationenPhraseme
Kollokationen
| Phraseme, KollokationenPhraseme
Kollokationen
|
Belege
A kresťanstvo to pojalo do svojej náuky. Vznešená to pohnútka pre kresťana! Ten pán nehorázne mieša vieru s poverou a balamúti čitateľov. Popolcovou stredou sa začína štyridsaťdňový pôst pred veľkonočným trojdním a Veľkou nocou na pamiatku pôstu Ježiša Krista na púšti. Tisícky latinskoamerických miest, ktoré v minulých dňoch žili karnevalom, v noci z utorka na stredu zmĺkli. Karneval je za nami, začína sa obdobie pôstu.
Vo východnom Alžírsku v pondelok zavraždili manželský pár, colníka a jeho ženu, ktorý sa krátko po skončení ramadánového pôstu vydal na návštevu k rodičom.
Rano sa pokracuje podla planu - treba ratat s dost skorym budickom (ale to je vzdy) - a trocha sa bude surit, aby sa do Sousse dorazilo pred iftarom zase - co by sa ale malo celkom v pohode stihat - staci ubrat kde-tu 10min, to ako uplne bezny klient nespozorujes - teda, ak je sprievodca sikovny. Post sa teba netyka, najest dostanete uplne normalne a na Sahare sa ani nenavstevuju pamiatky, ktore by skor zatvarali.
| Belege
W ramadanie muzułmanie zwykle spożywają dwa posiłki - jeden przed świtem i drugi po zachodzie słońca. Z postu zwolnieni są podróżni będący w drodze dłużej niż trzy dni, osoby chore, ludzie w podeszłym wieku oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią.
Pierwsza niedziela postu zwana jest niedzielą Triumfu Ortodoksji, trzecia - Kriestopokłonną, czyli pokłonu przed krzyżem, a ostatnia - Niedzielą Palmową. W czwartek piątego tygodnia postu, kiedy śpiewany jest w całości kanon pokutny, nabożeństwo trwa ponad 2 godziny, a wierni wykonują około 250 pokłonów na kolanach.
Zmarły w 1257 roku książę poznański Przemysław w czasie 40-dniowego postu umartwiał się nosząc włosienicę i „używając tylko piwa lada jakiego”.
W Wielki Piątek odbywało się wybijanie żuru - potrawy spożywanej przez cały okres postu, której wszyscy mieli już dosyć, dlatego też z satysfakcją tłuczono gliniane garnki z żurem, co miało symbolizować koniec uprzykrzonego postu.
Ciekawie prezentowała się również grupa Smerfów z Gargamelem, nie zabrakło Chińczyka i Murzynka Bambo z twarzą wysmarowaną kakao. Impreza tradycyjnie zakończyła się uroczystym pogrzebaniem basa, na znak, że właśnie zakończył się karnawał a rozpoczął okres postu i pokuty.
Rozpoczynający się w końcu tygodnia islamski miesiąc postu - ramadan - stanowić będzie nowe wyzwanie dla koalicji antyterrorystycznej.
Zakończenie długiego postu odbywało się w Wielką Sobotę. Wtedy to można było wylać postny żur i powiesić znienawidzonego śledzia na drzewie, który „przez sześć niedziel panował nad mięsem morząc żołądki ludzkie słabym posiłkiem swoim” (Kitowicz).
Tylko siebie i innych zdenerwuje i dopiero na drodze może być nieszczęście - krakała Gospodyni. - To niechże sobie chociaż w wielkim poście za pokutę weźmie na wstrzymanie i z byle czego afery nie robi. - A propos - za pokutę. Przypomniałem sobie, jak tuż przed świętami wielkanocnymi zapytał się ksiądz swoich "puszystych" parafian, ile kilogramów schudli w czasie Wielkiego Postu. Cisza była w kościele jak makiem zasiał - wspominał Nauczyciel. - Jakby tak moją prababcię zapytał, toby się miała czym pochwalić |
Profil: säkular-asketisch | Profil: säkular-asketisch |
Definitionpôst Teilweiser oder gänzlicher Verzicht auf bestimmte Speisen bzw. auf bestimmte Vergnügungen, vgl. televizný pôst ‘Verzicht auf Fernsehen’. Dies geschieht aus gesundheitlichen, ästhetischen sowie ideologischen Gründen (z. B. Veganismus, pôst kann auch euphemistisch Hungerstreik (slowak. protestná hladovka) bezeichnen, also Hungern als Zeichen des Protestes). Religiöse und andere Gründe für das Fasten überschneiden sich oft. | DefinitionPost Teilweiser oder gänzlicher Verzicht auf bestimmte Speisen bzw. auf bestimmte Vergnügungen, vgl. post od telewizora ‘Verzicht auf Fernsehen’. Dies geschieht aus gesundheitlichen, ästhetischen sowie ideologischen Gründen (z. B. Veganismus). Religiöse und andere Gründe für das Fasten überschneiden sich oft. |
Konnotationen
| Konnotationen
|
Lexikalische RelationenSynonyme
Opposita
| Lexikalische RelationenSynonyme
|
WortbildungenVerben
Adjektive
| WortbildungenSubstantive
Verben
Adjektive
|
Phraseme, KollokationenKollokationen
| Phraseme, KollokationenKollokationen
|
Belege
Svetový rekord v hladovaní má pytón mriežkovaný, ktorý držal protestnú hladovku 910 dní, potom uhynul. Na začiatku pôstu meral 6,45 m a vážil 75 kg, po smrti vážil iba 27 kg.
Pol čajovej lyžičky nastrúhaného zázvoru zalejte v hrnčeku vriacou vodou, prikryte a nechajte 10–15 minút spariť. Sceďte a oslaďte medom, pite horúce alebo studené. V jeden deň vyskúšajte ovocný pôst.
Je čas to všetko z tela poriadne vyrajbať. No a napokon je tu i tretí dôvod na pôst. Ak sa budete postiť, budete in a vaše meno sa čoskoro môže spomínať jedným dychom s mocnými mužmi nášho sveta. Po fešákovi Lexovi sa na zdravú stravu dal nielen Peter Pišťanek, ale aj ďalší úspešný muž – Jozef Majský. Podľa informácií Plus7dní v snahe udržať si úbytok na váhe, ktorý síce nebol tridsaťkilogramový, ale asi o polovicu menší, sa rozhodol prejsť radšej na zdravú výživu.
V povíkendovej redke vyprázdnim do koša papierové smeti zo šuplíkov, vyhodím v parku zrnká a sadnem si na kávu. S ňou mi poldňové cvičné pôsty vydržia až do druhej, tretej hodiny. Hlad prikrmujem, až keď zafňuká na špičke jazyka, kde všetko chutí rovnako sladko. | Belege
Dla współczesnego człowieka przekonujące są posty, jakie ktoś sobie zadaje sam. Na przykład: „Ponieważ jestem puszysta - czy puszysty - muszę unikać, po pierwsze - przejadania się. Po drugie - ciast i ciastek, wszelakich słodyczy, za którymi przepadam”. Wobec tego: konsekwentne ograniczanie spożywania tych pokarmów.
Wiele chorób wyklucza możliwość stosowania głodówek. Nie należy pościć w przypadku gruźlicy, nadczynności tarczycy, choroby wrzodowej, w okresie pooperacyjnym, przy wychudzeniu. Rodzaj postu i czas stosowania głodówki zależy od indywidualnego stanu i musi być starannie dobrany przez lekarza. Intensywne głodówki powinny być stosowane tylko w warunkach klinicznych lub sanatoryjnych.
Brak ruchu i nadmiar energii są najczęstszą przyczyną otyłości. Nadwaga jest szeroko rozpowszechniona w krajach przemysłowo rozwiniętych. Poszczenie jest najradykalniejszą formą kuracji odchudzającej. Całościowe działanie postu przyczynia się nie tylko do redukcji nadwagi, lecz także do zwalczania różnych chorób: żylaków, schorzeń układu krążenia, nadciśnienia, zaburzeń skórnych, migreny i chronicznych bólów głowy.
Zapowiedziane na następny dzień menu wprowadziło w euforię dzieciaki, a ja, z niejaką ulgą, zaplanowałem post - no może pościk, krótki urlop od stołu - jako że serdecznie nie znoszę zupy jabłkowej z makaronem, a wobec knedli z owocami odczuwam obojętność graniczącą z niechęcią.
(…) mniej kalorii i węglowodanów, a więcej prostych potraw, jak kotlet schabowy i golonka. Po pewnym czasie wezwał mnie Prezes do kontroli. Pomacał i skrzywił się. To ma być szkielet? Z takim brzuchem możesz pan tańczyć Jezioro Łabędzie, a nie taniec szkieletów. Albo pan schudnie, albo mi się pan narazi. Widzę, że nie żarty. Wróciłem do domu i zacząłem post generalny. Nic, tylko chleb i woda. Kiedy już bardzo schudłem, powlokłem się, bo byłem bardzo osłabiony, do Prezesa.
Głód pobudza układ odpornościowy, regeneruje i odmładza komórki. Brak ruchu i nadmiar energii są najczęstszą przyczyną otyłości. Nadwaga jest szeroko rozpowszechniona w krajach przemysłowo rozwiniętych.Poszczenie jest najradykalniejszą formą kuracji odchudzającej. Całościowe działanie postu przyczynia się nie tylko do redukcji nadwagi, lecz także do zwalczania różnych chorób: żylaków, schorzeń układu krążenia, nadciśnienia, zaburzeń skórnych, migreny i chronicznych bólów głowy. Wiele chorób wyklucza możliwość stosowania głodówek.
Film to zabawna komedia romantyczna. Matt Sullivan jest rozgoryczony, jego ostatni poważny związek zakończył się katastrofą i złamanym sercem. Matt dochodzi do wniosku, że lekarstwo na ból spowodowany odejściem ukochanej znaleźć może w całkowitym poście. Wprawdzie zwykle niczego nie doprowadzał do końca, ale tym razem jest pewien, tej obietnicy nie złamie - żadnego seksu przez 40 dni. Nawet żadnych pocałunków, podrywania dziewczyn.
|
Profil: säkular-deprivativ | Profil: säkular-deprivativ |
Definitionpôsthyberbolisch Mangel an etwas (z. B. kulturný pôst ‘Mangel an Kulturangebot’, filmový pôst ‘Zeitabschnitt, in dem kein Film gedreht oder gezeigt wurde’), Ausbleiben eines Erfolgs (z. B. zlatý pôst ‘Periode ohne Gewinn einer Goldmedaille’, Presne 922 minút trval v tejto sezóne strelecký prvoligový pôst. ‘Genau 922 Minuten dauerte in dieser Saison das Ausbleiben des Torerfolgs in der 1. Liga.’) oder auch Stillstand und erzwungene Untätigkeit (z. B. pôst návštev významných zahraničných politikov na Slovensku ‘das Ausbleiben von Besuchen wichtiger ausländischer Politiker in der Slowakei’).Manchmal auch als unfreiwilliger, erzwungener Verzicht auf Speise o. Ä., z. B. sexuálný pôst (scherzhaft) ‘sexuelle Enthaltsamkeit’. | Definitionpost Fehlen und Mangel, sowohl in Bezug auf materielle Güter als auch als Ausfall oder Ausbleiben eines Ereignisses oder Erfolgs. In der Regel durch äußere Umstände erzwungen. Manchmal auch als unfreiwilliger, erzwungener Verzichtauf Speise o. Ä., z. B. post od seksu (scherzhaft) ‘sexuelle Enthaltsamkeit’. |
Konnotationen
| Konnotationen
|
Lexikalische RelationenSynonyme
| Lexikalische RelationenSynonyme
|
Wortbildungen[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.] | WortbildungenVerben
Adjektive
|
Phraseme, KollokationenKollokationen
| Phraseme, KollokationenKollokationen
|
Belege
Prvý menovaný film sa stal dokonca desiatym najnavštevovanejším filmom u našich západných susedov. Isté je, že po tohtoročnom filmovom pôste môže nastať už len zlepšenie. Napriek tomu je veľká filmová žranica zatiaľ stále v nedohľadne. Naša číročistá podtatranská kinematografia živorí ani nie tak z nedostatku finančných prostriedkov, ako práve z nekoncepčného prerozdeľovania dotácií.
Všetci, ktorí do tohto druhu podnikania vidia, predpokladajú, že po vlaňajšom krachu deviatich českých cestovných kancelárií začne v Česku a na Slovensku konkurovať domáci cestovný ruch zahraničiu a po viacročnom profitovom pôste dostane príležitosť zaryžovať si v zlatej bani turistiky. Pôst návštev významných zahraničných politikov na Slovensku prerušil minulý týždeň jednodňovým pobytom v Bratislave taliansky premiér Romano Prodi, ktorý si u nás našiel nového priateľa.
Naopak, eurooptimisti zrejme čítajú biblické príbehy o tučných, resp. chudých kravách, a dúfajú, že po rokoch pôstu prídu z pohľadu eura roky hojnosti.
Chápem, že ako zanedbávaná manželka (aj keď nepíšete nič o príčinách svojho dvojročného sexuálneho pôstu, hádam okrem zmienky o veľkom vekovom rozdiele medzi Vami a Vaším manželom) potrebujete nejaký vonkajší impulz, nejaký kompliment Vášmu ženstvu.
Presne 922 minút trval v tejto sezóne strelecký prvoligový pôst 31-ročného PAVLA DIŇU, medzi brankármi inak nazývaného aj „postrach Pali“. Nezvyčajne dlho, až desať kôl, sa musel len smutne prizerať na to ako góly, najmotivačnejší prvok jeho profesie, strieľajú iní. V jedenástom však už prišiel toľko očakávaný a potrebný zlom.
Ani jeden zo súperov sa v tejto sezóne netešil po vzájomnom stretnutí z víťazstva. Avšak tentoraz Podtatranci rozhodli o jednoznačnom víťazstve. Úvodná tretina bola akýmsi gólovým pôstom, v ďalších si to domáci vynahradili. | Belege
„...To nie ma być Unia Wolności bis ani schronisko dla SLD czy dla byłych działaczy SLD. Przywiązujemy wagę do nowych ludzi, którzy przyjdą. Przez ostatnie lata postu pozaparlamentarnego, jaki musiała odbyć, Unia Wolności zmieniła się. Wyciągnęła wnioski ze swoich błędów. Na pewno dzisiejsza UW w dużej mierze pozbyła się, co jej wcześniej zarzucano, jakiegoś takiego przemądrzałego samopoczucia. To trzeba widzieć“.
Echa konkursu jeszcze trwają i mnóstwo muzyki przepięknej ciągle jeszcze się zlewa na całą Polskę, a zwłaszcza na Warszawę. Pianiści-jurorzy okazali się rzeczywiście nadzwyczajni i słyszeliśmy taką masę muzyki, że to nas wynagradza za wiele lat postu pod tym względem.
Częstochowianie, czas wybrać się spacerkiem do kina, wszak po latach postu od tej przyjemności należy się nam to z nawiązką. Żeby tylko to, co tam oglądać będziemy okazało się godne przybytku, który dlań przygotowano.
Jak żona była za granicą, to nie mogłem się doczekać końca tego postu.
Każdy deklaruje skromny tuzin jajek i funt masła (dozwolone w transporcie) mając ich pięć lub sześć, słoninę, mięso - cały sklep spożywczy. Pani P. przywiozła siedemset jajek i mnóstwo innych rzeczy. Urywam się pod ciężarem dwóch walizek. Dwa lata postu robią swoje i dziś już nie jestem w stanie żonglować tak ciężarami, jak dawniej. Wstyd mi się do tego przyznać i robię nadludzkie wysiłki, żeby to donieść jakoś do metra.
Poluzowane przepisy i łatwiejszy dostęp do materiałów budowlanych sprawiły, że stawiający własne domy rodacy postanowili gremialnie odreagować dziesięciolecia architektonicznego ascetyzmu. Wahadełko z jednej skrajności odchyliło się w drugą - niczym nieskrępowanego szaleństwa. - To naturalna kolej rzeczy - uważa Anna Wrońska. - Po latach postu nastały lata karnawału. Przede wszystkim rodacy przypomnieli sobie o długiej, a po wojnie zarzuconej, tradycji tzw. stylu dworkowego. Obok więc nielicznych starych, a teraz masowo odnawianych dworków, zaczęły powstawać ich jak najbardziej współczesne kopie.
Witam Po kilku latach postu od fotografowania (12) zaczynam prawie od nowa. Ponieważ wychowałem się u swojego ojca na fotografii czarno-białej, MTL3 i powiększalniku Krokus, mam pytanie : gdzie w Krakowie (lub w rozsądnej odległości można jeszcze nabyć takie rzeczy jak papier fotopan, hydrofen,
Po kilkunastu latach postu górnicy chcą mieć coś z zysku, który wypracowują od dwóch lat. – W zeszłym roku trochę kapnęło nam z pańskiego stołu. W tym też liczymy na jakieś okruchy – mówią. – Sytuacja jest bardzo napięta.
To nie był łatwy powrót, ale teraz jestem bardzo, bardzo szczęśliwa – wzdychała i śmiała się na przemian Włoszka Karen Putzer, która wczoraj w Cortina d’Ampezzo, kilka kilometrów od rodzinnego domu, wygrała slalom gigant. Dopingowana przez liczną grupę kibiców po blisko czterech latach postu od sukcesów i walki o formę wróciła na najwyższy stopień podium alpejskiego Pucharu Świata. W poprzednich sezonach wydawało się, że 28–letnia dziś zawodniczka bezpowrotnie straciła ogień, że przestała jeździć na miarę wielkiego talentu mistrzyni świata juniorów, która przebojem wdzierała się do ścisłej czołówki narciarek |
EtymologieEntlehnung aus dem ahd. fasten , fasta ; aksl. postъ , postiti sę , atschech. póst , postiti sě . Es ist umstritten, welche Wortart (Substantiv oder Verb) primär ist; die etymologischen Wörterbücher verzeichnen allerdings das Substantiv als Lemma. Vgl. Rejzek, 2001, 520; Machek, 1997, 500–501. Im heutigen Slowakisch wird p ôst wesentlich häufiger als das Verb postiť sa verwendet. | EtymologieIm 8.-9. Jh. übernommene allgemeinslavische Entlehnung von althochdeutsch fasta. Ältere Formen: paszczać, pośny, sponikować ‘aufräumen, aufessen’ (Brückner). Linde führt post auf griech. ápastos ‘hungrig, nicht gesättigt’ zurück. Bańkowski nennt als frühesten Beleg den Psalterz Floriański (Florianer Psalter, lat.-pol.-dt. Psalmensammlung aus dem 14./15. Jh): uśmierzał jeśḿ postem duszę moję (34,16). |
Semantischer WandelIn den Bedeutungswörterbüchern des Slowakischen werden zwei Bedeutungen unterschieden: 1. eine asketische (im SSJ mit folgender Explikation: zdržiavanie sa pokrmov, najmä mäsitých (dobrovoľné, na základe zákazu, v starších časoch z trestu ap.) ‘das Sichenthalten von Speisen, vor allem von Fleisch (freiwillig, auf Grundlage eines Verbots, in früheren Zeiten als Strafe)’, wobei hier nicht zwischen religiös motiviertem und Fasten aus anderen Gründen unterschieden wird und 2. als metonymische Übertragung auf einen Zeitraum (hier das religiös-temporale Profil), vgl. SSJ: časť cirkevného roku, obdobia štyridsiatich dní pred Veľkou nocou; čas, v ktorom cirkev zakazuje veriacim jesť mäsité pokrmy ‘Teil des Kirchenjahres, ein vierzigtägiger Zeitraum vor Ostern: Zeit, in denen die Kirche den Gläubigen den Genuss von Fleischspeisen untersagt’. Im SSJ (1959-1968) wird als Unterbedeutung von 1. auch die metaphorische Übertragung auf eine Entsagung, einen Verzicht aufgeführt: pren. expr. odriekanie: [...] Lejla pocítila túžbu zahrať (na citare). No teta riekla: „Je veľký pôst pre nás čas odriekania“. ‘Lejla verpürte Sehnsucht danach, etwas (auf der Zither) zu spielen. Die Tante aber sprach: "Die Fastenzeit ist für uns eine Zeit der Entsagung."’ Auch im neueren KSSJ (2003) findet sich (allerdings ohne Anführung von Beispielen) der Verweis auf diese Verwendung. Dem entspricht im vorliegenden Wörterbuch das säkular-asketische Profil. Die Belege zeigen, dass es sich dabei um eine stabile und schon lange im Slowakischen bestehende metaphorische Übertragung handelt. Im vorliegenden Wörterbuch SuP wurden für das Slowakische vier Profile des Worts ausgegliedert: ein religiös-asketisches, ein religiös-temporales, ein säkular-asketisches sowie ein säkular-deprivatives Profil. Das säkular-asketische Profil ist im Korpus und in der gesprochenen Sprache weit verbreitet. Auch hier handelt es sich um eine metaphorische Übertragung des Aspekts der eingeschränkten oder fehlenden Nahrungsaufnahme auf säkulare Zusammenhänge. Die Praxis des Fastens aus religiösen Gründen ist rückläufig, während das Fasten aus gesundheitlichen Gründen in den letzten Jahrzehnten stark an Bedeutung gewonnen hat, was sich an der großen Zahlen von Korpusbelegen, aber auch dem Gebrauch in der gesprochenen Sprache zeigt. Das führt dazu, dass das Bewusstsein der Motivierung des Wortes im religiösen Bereich zwar noch immer im Bewusstsein der Sprecher dominiert, aber allmählich verblasst. Allerdings ist die Verbindung von bestimmten Adjektiven mit pôst in der säkular-asketischen Bedeutung eingeschränkt. Daneben tritt das Synonym dieta auf und zwar häufig mit solchen Kollokatoren, die einzelne Nahrungsmittel oder Nahrungsbestandetile benennen, die beim Fasten zur Anwendung kommen (vgl. karbohydratová dieta ‘Karbohydratdiät’, neslaná dieta ‘Diät ohne Salzzufuhr’, bobová dieta ‘Bohnendiät’) und die als Kolokatoren mit pôst nicht belegt sind. Das säkular-deprivative Profil findet sich ebenfalls häufig im Korpus und dient in publizistischen Texten, insbesondere im Sportjargon, zur hyperbolischen und emotionalisierenden Darstellung langer Perioden ohne sportlichen Erfolg (vgl. die in den Belegen vorkommenden Kollokationen: golový pôst ‘Ausbleiben von Torerfolg’, strelecký pôst ‘Ausbleiben von Torerfolg’, medailový pôst ‘langer Zeitraum, in dem keine Medaille errungen werden konnte’). In dieser Funktion ist es in der Publizistik häufig und in Bezug auf die Zunahme möglicher Kollokatoren produktiv. Seltener wird es auch auf kulturelle und politische Gegebenheiten übertragen, vgl. pôst návštev významných zahraničnych politikov na Slovensku ‘das Ausbleiben von Besuchen wichtiger ausländischer Politiker in der Slowakei’ (Anm.: dies war in den 90-er Jahren als Folge der außenpolitischen Isolation der Slowakei in der Regierungszeit des populistischen Ministerpräsidenten Mečiár der Fall). | Semantischer WandelIn den Bedeutungswörterbüchern des Polnischen werden i.d.R. drei Bedeutungen des Lexems post aufgeführt. Ähnlich wie im vorliegenden Wörterbuch bilden dabei zwei religiös motivierte Bedeutungen eine Kontiguität, vgl. SWJP (1996): 1) występujący w różnych religiach zakaz spożywania określonych potraw, zwykle mięsnych, lub nakaz ograniczania spożycia w określone dni tygodnia, roku ‘in vielen Religionen geltendes Verbot des Verzehrs bestimmter Speisen, meistens Fleischgerichte, oder ein Gebot der Einschränkung des Verzehrs dieser Gerichte an bestimmten Tagen der Woche oder des Jahres’ und 2) okres roku lub dzień, w którym wyznawców danej religii obowiązuje ten nakaz ‘ein Zeitraum oder ein Tag im Jahr, an dem für die Gläubigen dieses Gebot gilt’. Die unter 1) aufgeführte Bedeutung entspricht dem religiös-asketischen Profil des vorliegenden Wörterbuchs. In diesem Profil wird ein religiös motivierter Verzicht auf bestimmte Speisen und Genussmittel, meistens Fleisch und Alkohol, sowie andere Vergnügungen wie Feiern definiert. Die unter 2) aufgeführte Bedeutung entspricht dem religiös-temporalen Profil unseres Wörterbuchs und bezieht sich auf die konkreten Zeiträume dieses Verbots, vgl. Wielki Post/ vorösterliche Fastenzeit in der katholischen Kirche. Andere Bedeutungswörterbücher des Polnischen, vgl. SJP Dor. (1958-1965), PSWP (1995-2005), ISJP (2000), USJP (2003) und WSJP (2007-2012) gliedern ebenfalls die beiden religiös motivierten Bedeutungen aus. Eine weitere Bedeutung von post, die in den Wörterbüchern verzeichnet wird, entspricht dem säkular-asketischen Profil des vorliegenden Wörterbuchs, vgl. ISJP 2000 wstrzymywanie się od czegoś, np. od jedzenia albo jakiejś przyjemności ‘Verzicht auf etwas, zum Beispiel auf Essen oder anderes Vergnügen’ (ähnlich SJPDor., PSWP, SWJP, USJP, WSJP). Diese Bedeutung wird am häufigsten mit dem Verzicht auf Essen und andere Genussmittel mit dem Ziel der Gewichtsabnahme konnotiert. Im Gegenwartspolnischen sind die beiden religiösen Profile sowie die nicht religiös motivierte Enthaltsamkeit gleichermaßen präsent. Als primär gelten für den Sprecher jedoch die religiösen Bedeutungen, sie werden auch in den meisten Wörterbüchern an erster Stelle aufgeführt, vgl. ISJP 2000, USJP 2003, WSJP 2007-2012. Das säkular-deprivative Profil des vorliegenden Wörterbuchs bezieht sich auf eine erzwungene und oft als unangenehm empfundene Enthaltsamkeit. Diese Askese wird von den Bedeutungswörterbüchern des Polnischen nicht erfasst. Lediglich im WSJP gibt es einen Hinweis auf eine durch Mangel oder Knappheit an Lebensmittel verursachte Einschränkung der Nahrungsaufnahme. Das säkuler-deprivative Profil bezieht sich im Polnischen meistens auf eine längere Zeit des andauernden durch äußere Umstande wie Krieg, wirtschaftliche Krise, politische Entmachtung, Geldnot oder Krankheit verursachten Mangels, vgl. Dopingowana przez liczną grupę kibiców po blisko czterech latach postu od sukcesów i walki o formę wróciła na najwyższy stopień podium alpejskiego Pucharu Świata. Auch vergleichsweise harmlose Sachverhalte wie der Verzicht auf klassische Musik oder scherzhaft gemeinte sexuelle Enthaltsamkeit fallen unter dieses Profil (vgl. Belege im säkular-deprivativen Profil). Der Unterschied zum säkular-asketischen Profil besteht dabei in der Alternativlosigkeit. Während im ersten Fall der Verzicht auf etwas durch einen Wunsch motiviert ist (z.B. schlanker zu werden), besteht im säkular-deprivativen Profil keine Möglichkeit des Unterbrechens der gegebenen Situation.
Neben den vorangegangenen Bedeutungen von post ‘Fasten’ findet man in der Gegenwartssprache ein homonymes Wort post mit der Bedeutung ‘Internetnachricht’. Das englische Lexem post ‘Beitrag’ hat ins Polnische Einzug gefunden und wurde auf der morphologischen Ebene dem Assimilationsmechanismus unterzogen, vgl. Sg.: Gen. postu, ugs. posta, Akk. post, ugs. posta, Lok. w poście, Pl.: Nom. posty; Diminutiv: pościk. Mittlerweile ist das Lexem post ‘Nachricht in einem Internetforum oder Blog’ ein fester Bestandteil der Internetsprache. Auch eine phonetisch-phonologische Adaptation des Lexems hat stattgefunden. Eine eventuelle Verbindung des Begriffs mit ‘Fasten’ durch den Sprecher erscheint jedoch als wenig wahrscheinlich. Nach den Regeln der Adaptation fremder Verben ins Standardpolnische wurde das englische Verb to post auf den Konjugationstyp auf -owa(ć), uj(e) einbezogen. Ähnlich wie bei mailować/ mejlować und chatować wird das Verb postować (deutsch posten) gebildet. Auch eine perfektive, semelfaktive Verbform postnąć, ähnlich wie mailnąć, konnte im Korpus verzeichnet werden. |
Sprichwörter[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.] | SprichwörterKomu post miły, niech gryzie śledzia, pan zje niedźwiedzia. [wörtl. Wer gerne fastet, soll Hering essen, der Herr isst Bär.]/ ‘Wirklich fasten tun nur Arme.’ |
Kulturelle KontexteLiteratur
Kunst
Sonstiges
| Kulturelle KontexteLiteratur
MusikJacek Kaczmarski: Wojna Postu z Karnawalem, 1993 (Musikalbum, Vol. 1,2) - Der Titel knüpft an das berühmte Gemälde von Peter Breugel dem Älteren "Der Kampf zwischen Karneval und Fasten" (1559) an. Werbung
Sonstiges
|
Bibliographie | BibliographieBralewski, Sławomir 2013: Praktykowanie postu w świetle historiografii kościelnej IV-V w., in: Vox Patrum. - R. 33, t. 59, S. 359-378. Staszewska, Zdzisława 2004: „Wielki Post w leksyce i frazeologii: (na podstawie materiału gwarowego z okolic Łodzi)“, in: Journal: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Wydział I, Rozprawy Komisji Językowej, Vol. 49(2004), S. 321-334. |