Polysemie

1. religiös: ‘Auspeitschung von Jesus’
2. physisch: ‘auspeitschen’
3. Peinigungsprofil: ‘quälen’
4. Kritikprofil: ‘tadeln’
5. atmosphärisch: ‘prallen’
6. antreibend: ‘Emotionen aufpeitschen’

Polysemie

1. religiös: ‘Auspeitschung von Jesus’
2. physisch: ‘auspeitschen’
3. Peinigungsprofil: ‘quälen’
4. Kritikprofil: ‘tadeln’
5. atmosphärisch: ‘prallen’
6. antreibend: ‘Emotionen aufpeitschen’

bičovať

Jemanden mit einer Geißel oder Peitsche schlagen. Im Christentum ist die Strafe des Geißelns mit den Leiden Jesu Christi verbunden, die er für die Sünden der Welt über sich ergehen ließ (vgl. Mt 27,26 parr.); sie wird u. A. im Zusammenhang mit der zweiten Station des Kreuzwegs: Pán Ježiš berie kríž na svoje plecia ‘Jesus nimmt das Kreuz auf seine Schultern’ erwähnt. Die Selbstgeißelung, die von gläubigen Laien im Rahmen von Passionsspielen oder von Mönchen praktiziert wird, gilt als religiös motivierter Akt der Buße, der Christi Leiden nachahmt.

<niekto> bičuje <niekoho, niečo> <niečím>, transitives Verb

biczować

Jemanden mit einer Geißel oder Peitsche schlagen. Im Christentum ist die Strafe des Geißelns mit den Leiden Jesu Christi verbunden, die er für die Sünden der Welt über sich ergehen ließ (vgl. Mt 27,26 parr.); sie wird u. A. im Zusammenhang mit der sechsten, auf der  Bibel basierenden Station des Kreuzwegs „Jezus biczowany  i cierniem ukoronowany“ erwähnt. Die Selbstgeißelung, die von gläubigen Laien im Rahmen von Passionsspielen oder von Mönchen praktiziert wird, gilt als religiös motivierter Akt der Buße, der Christi Leiden nachahmt.

Derivat von Subst. bicz ‘Geißel, Stab’

Transitives Verb: <ktoś> biczuje <kogoś> <za coś> <czymś>

• Kreuzigung, Passion, Dornenkrone, römische Soldaten
• Nachahmung der Kreuzigung Christi, Gläubige, Prozession, Kapuzen, Selbstzüchtigung
• nackter Mensch, Rücken, Blut, Wunden
• grausam, schmerzhaft, erniedrigend, öffentlich

Synonyme

• šľahať₁ ‘geißeln, peitschen’

Hyperonyme

• trestať ‘bestrafen’

Synonyme

• chłostać₁ ‘peitschen’
• smagać₁ ‘peitschen’

Substantive

• bič₁ ‘Peitsche, Geißel’
• bičovanie₁ ‘Peitschen, Geißeln’, vgl. bičovanie Krista ‘die Geißelung Christi’, bičovanie a korunovania tŕním ‘die Geißelung und Krönung mit der Dornenkrone’, bičovanie a sebatrýznenie ‘Geißelung und quälende Selbstzerfleischung’

Verben

• bičovať sa₁ ‘sich geißeln, sich auspeitschen’, vgl. Bičoval sa, aby bol bližšie k Bohu. ‘Er geißelte sich, um Gott näher zu sein.’
• ubičovať ‘zu Tode geißeln’, vgl. Ježiša na Veľký piatok predviedli pred rímskeho miestodržiteľa Pontia Piláta, ktorý ho dal ubičovať a ukrižovať. ‘Am Karfreitag führte man Jesus vor den römischen Statthalter Pontious Pilatus, der ihn geißeln und kreuzigen ließ.’
• zbičovať₁ ‘geißeln; perfektiv’ vgl. Pilát dal Ježiša zbičovať a nakoniec ho vydal Židom, aby ho ukrižovali. ‘Pilatus ließ Jesus geißeln und übergab ihn den Juden, dass sie ihn kreuzigten.’

Substantive

• bicz₁ ‘Peitsche, Geißel’
• biczowanie₁ ‘Geißelung’
• biczowanie się₁ ‘die Selbstgeißelung, die Selbstkasteiung’
• biczownik₁ ‘Geißler, Geißelbruder, Flagellant: Mitglied einer Bewegung des 13. und 14. Jh., welche die (auch öffentliche) Selbstgeißelung praktizierte’
• biczownik₂ ‘jmd., der sich kasteit’
• (U)biczowanie (großgeschrieben als ein Akt im Leidensweg von Jesus; vgl auch: Kościół Biczowania Chrystusa am Anfang des Kreuzweges in Jerusalem)

Verben

• ubiczować₁ 'perfektive Form zu biczować'
• biczować się₁ ‘sich geißeln’, vgl. Tam się można oddawać do woli życiu nadprzyrodzonemu: tam można się modlić, ile tylko dusza zapragnie, pościć, biczować się i nie spać po nocach, ile tylko organizm wytrzyma.

Adjektive

• biczowniczy₁ ‘Geißel-’, z.B. pasek biczowniczy / Geißelgürtel
• biczowniczy₂ ‘Adj. zu biczownik₁’, z.B. ceremonial biczowniczy, ruch biczowniczy

Kollokationen

• bičovali Krista

Kollokationen

• biczować dyscypliną
• biczować Jezusa

Matúš, neboj sa! Pozerám na ukrižovaného i na kríž na kňazových prsiach. Aj od neho znie hlas:,Brat môj, neboj sa! Neboj sa ich! Ja som s tebou. Ja som sa ich nebál ani vtedy, keď ma tŕňovou korunou korunovali, bičovali, na kríž pribíjali…‘
Literárny týždenník, 12.2001

Stovky turistov a miestnych obyvateľov sledovali predstavenie, pri ktorom si nadšení veriaci nechávali vrážať dlhé klince do dlaní. Kríže s kresťanskými kajúcnikmi potom boli vztýčené na malom vrchu uprostred ryžových polí za San Fernandom, mestom ležiacim asi 80 kilometrov severne od Manily. V blízkosti scény sa ďalší ľudia bičovali korbáčmi. Na rozdiel od Ježiša Krista zotrvávajú kajúcnici pribití na kríži iba niekoľko minút. Použité klince sú zo špeciálneho hliníka, rok sa máčajú v liehu a do dlaní a nôh ich pribíjajú veľmi opatrne, aby sa nepoškodili kosti a cievy.
SME, 06.04.1996

O svätej panne Margite Uhorskej legendy hovoria, ako sa v detstve vyhýbala hrám, pohŕdala pozemskými radosťami, telo svoje bez ustania bičovala, pokorne chorým slúžila a nijakej nečistoty sa neštítila…
SME, 10.01.1998

Ako správne dielo odsúdené na úspech má Gibsonov film viacero rovín, pokiaľ jedna časť publika bude premýšľať nad mierou židovskej viny a prípadného Gibsonovho antisemitizmu, iní sa prídu pokochať násilnými scénami. Popri samotnom detailne nasnímanom ukrižovaní údajne vyniká najmä scéna, kde Krista bičujú opití rímski vojaci.
Hospodárske noviny, 27.02.2004

Každý kto sa pozrie na obraz, vidí na ňom svoju vlastnú tvár, nachádzajúcu sa na tej alebo inej postave zo zástupu ľudí. Nájde vnej seba, žiadajúceho smrť pre Krista. Nájde seba, ktorý bičuje Ježiša. Pľuje na Ježiša. Hrozí Ježišovi. Vysmieva sa Ježišovi.
Vrablec, Jozef, Šuráb, Marián: Hlásaj slovo - Homílie rok C, 2000

Bądź uwielbiony Boże, Ojcze Jezusa Chrystusa, któremu za Matkę wybrałeś Maryję. Dziękujemy Ci za to, że okazała się Niewiastą Mężną wówczas, gdy zabrakło męstwa najmężniejszym. Była źródłem męstwa w najcięższych chwilach: gdy Jezus był sądzony, biczowany i krzyżowany, a Jego uczniowie opuścili Go i pouciekali, gdy jeden z nich się Go zaparł, drugi Go zdradził, Ona szła odważnie razem z Nim na Golgotę i stała pod Krzyżem.
Tadeusz Loska, Wszystkie moje źródła są w Tobie: nabożeństwa eucharystyczne, 1999.

- W Afryce angażują się w to zwykli ludzie, nawet nie aktorzy amatorzy. Przedstawienie jest wstrząsające, bo rzeczywiście biczuje się osobę grającą Pana Jezusa, nie ma udawania. Krzyżowanie polega na przywiązaniu sznurami do krzyża, ale na postawionym krzyżu trzeba wisieć półtorej godziny i to wymaga fizycznego wysiłku.
Dziennik Polski, 2003-04-19

- Aż mi się łza w oku zakręciła ze wzruszenia, kiedy Jezusa biczowali po raz pierwszy - przyznaje Herod, Paweł Kruszelnicki, pracownik prywatnej firmy handlowej.
Gazeta Wyborcza, 1998-04-03

Pomnij Salomonie, na wszechmocność Mesjasza i wiedz, że dąb, który teraz stoi w tym miejscu, będzie ten sam, na którym ubiczują i ukrzyżują Mesjasza - dąb ten uschnie, lecz z chwilą zdobycia grobu świętego od pogan, pokryje się świeżymi liśćmi.
Usenet -- pl.soc.religia [2003-10-02]

Jeden z bardziej spektakularnych happeningów Shutego polega na okładaniu się parówkami z hipermarketu; jak twierdzą jego koledzy-artyści, Shuty w ten sposób „biczuje się za błędy konsumpcyjne rodaków”.
Polityka nr 2483, 2004-12-18

Inne możliwości, z przyczyn obiektywno-subiektywnych, również raczej nie wchodzą w rachubę. Jeszcze raz przepraszam. Po napisaniu listu niezwłocznie pójdę się ubiczować.
Usenet -- pl.hum.polszczyzna [2004-07-10]

To się ubiczuj;-)
---
Za twoje grzeszki?! Do końca już ocip...łaś?! ;P
Już Jeden Taki był -i powinien ci wystarczyć! ;)
Usenet -- pl.sci.psychologia [2007-05-10]

Beneq, jak możesz, skoro nasza Krynica Mądrości, Słoneczko Sudetów i innych pasm górskich, [...i wiele, wiele innych ważnych tytułów, pominiętych przeze mnie nie przez brak szacunku lecz wzruszenie związane z wyliczeniem zasług i honorów ne pozwala mi się skupić na meritum], wstydzi się za Ciebie, Ty powinieneś z pokorą przyjąć nieomylny wyrok i zadać sobie pokutę - włożyć na siebie włosienicę (ewentualnie mogą być baranie gacie), zakuć się w dyby i ubiczować.
Usenet -- pl.rec.gory [2003-02-18]

Premier Belka jest dominikańskim tercjarzem, a do tego co rano i wieczór biczuje się do krwi dyscypliną.
Usenet – pl.soc.religia [2005-08-26]

Pan Michał tymczasem zdjął ze ściany dyscyplinę i schyliwszy posiwiałą głowę zaczął się miarowo, systematycznie biczować, jakby wykonywał codzienną, gospodarską pracę. Panna Helena zacisnęła usta i pobiegła w stronę alei. Wiedziała o tych dziwnych praktykach ojca, ale nigdy na ten temat nie rozmawiali i nigdy nie była świadkiem tej ojcowskiej pokuty za nieznane grzechy.
Tadeusz Konwicki, Bohiń, 1992

taka już ludzka słabość - jak zakazali bić to się sam biczuję - teraz wstąpię do opus dei
Usenet – pl.soc.polityka [2007-05-14]

Z kolei np. Zygmunt III Waza był gorliwym katolikiem. Należał do Arcybractwa Miłosierdzia, Bractwa św. Anny i Sodalicji Mariańskiej. Zdarzało się, że leżał w worze pokutnym i biczował się.
forum.historia.org.pl [2008-07-04]

wiesz... Mea culpa, biczuję się po średniowiecznemu:)) coś tam kiedyś wspominałam;))
Usenet – pl.rec.ksiazki [2004-06-30]

bičovať

Jemanden mit einer Peitsche schlagen. Als körperliche Strafe nach dem vormodernen Strafrecht; als Züchtigung in Bezug auf Tiere, bes. Pferde; als eine sadomasochistische Sexualpraktik.

<niekto> bičuje <niekoho> <niečím> <za niečo>, transitives Verb

biczować

Jemanden mit einer Geißel oder einer Peitsche schlagen. Körperliche Strafe nach dem vormodernen Strafrecht. Auch als sadomasochistische Sexualpraktik.

Derivat von Subst. bicz ‘Geißel, Stab’

Transitives Verb: <ktoś> biczuje <kogoś> <za coś> <czymś>

• nackter Mensch, Pferd, Rücken, Blut, Wunden
• öffentlicher Strafplatz
• grausam, schmerzhaft, erniedrigend
• islamisches Strafrecht, Mittelalter

Synonyme

• korbáčovať_selten ‘peitschen’
• šľahať₂ ‘dreschen’
• udierať₁ ‘kräftig schlagen’

Hyperonyme

• biť ‘schlagen’
• trestať ‘bestrafen’

Synonyme

• chłostać₂ ‘peitschen’
• smagać₂ ‘peitschen’

Substantive

• bič₂ ‘Peitsche’
• bičovanie₂ ‘Peitschen, Auspeitschen’, vgl. bičovanie neverných manželov ‘das Auspeitschen untreuer Gatten’, bičovanie údajných zlodejov policajtmi ‘das Auspeitschen vermeintlicher Verbrecher durch Polizisten’, verejné bičovanie žien ‘das öffentliche Auspeitschen von Frauen’

Verben

• ubičovať ‘jmdn. zu Tode prügeln’, vgl. Vinicius zaťal zuby, aby jej nemusel povedať, že takého brata by dal na smrť ubičovať. ‘Vinicius biss die Zähne zusammen, um ihr nicht sagen zu müssen, dass man einen solchen Bruder zu Tode prügeln lassen sollte.’
• zbičovať₂ ‘geißeln; perfektiv’ vgl. zbičovať otroka ‘einen Sklaven auspeitschen’, Prepustili modelku, ktorú mali pre pitie alkoholu zbičovať Malajzijské úrady. ‘Das Model, das die malaysischen Behörden wegen Alkoholgenuss geißeln lassen wollten, wurde freigelassen.’
• bičovať sa₂ ‘sich gegenseitig auspeitschen’, vgl. Tak sa bičovalo len naoko, aby údery priveľmi neboleli. ‘Sie peitschten sich nur zum Schein, so daß die Schläge nicht allzusehr weh taten.’

Substantive

• bicz₂ ‘Peitschel’
• biczowanie₂ ‘Geißelung’, vgl. publiczne biczowanie ‘öffentliche Geißelung’

Verben

• ubiczować₂ ‘perfektive Form zu biczować’

Kollokationen

• bičovať otrokov
• dať bičovať

Kollokationen

• kazać biczować
• biczować do krwi

A on? Dal mi vyťať na dereši päťdesiat palíc. Bičovala ma nejaká žena. Žena? Ale to v povesti nebolo. Lebo sa pred svetom zahaľovala. Raz bola v bielom, raz v čiernom.
Literárny týždenník, 17.2001

A tvoj duchovný svet je na tom rovnako. Nemyslím si, že ti zostalo veľa hrdosti. Kopali ťa, bičovali ťa, urážali ťa, vrieskal si od bolesti, zvíjal si sa na zemi vo vlastnej krvi a zvratkoch.
George Orwell: 1984, 1998

Najprv ich požiadali o pózovanie v ponožkách za účelom vyfotografovania a potom mali hostia za úlohu bičovať fetišistov až do krvi.
SME, 04.06.1998

„To je predsa to isté, či nie? Nie ste predsa iní, určite nie ste proti nevinnej zábavke, keď vás priviažu k posteli, bičujú vás a vysmievajú sa vám, vtedy ste aj vy celí nadržaní, neviete sa ani dočkať, aby vás poriadne spútali, nie je tak?“Martti Wester nehovorí nič. Z jeho očí srší nenávisť. Tak ako vtedy z jej. A teraz opäť znova.
Aspekt, 1.2002

Naopak, chcela, aby Polly u nich zostala navždy; sudca ju mal rád a v tieni jej ochrany deti boli živšie a vyzerali spokojne; v dome všetko bežalo hladko a sudca bol pri vynášaní rozsudkov po svojich rozhovoroch s Polly menej nervózny a nechával lady Bissopovú osamote po celú noc a celkom zabudol na svoju vášnivú túžbu sputnávať a bičovať manželku – za čo mohla byť iba vďačná, keď sa už zotavila z počiatočného pokorenia tým, že dáva prednosť jej slúžke, aspoň pokiaľ ide o konverzáciu.
Fay Weldonová: Diablica, 1992

Celá liga bola zmanipulovaná, hráči, s ktorých výkonom nebol spokojný, mohli ísť za zlú hru na dva dni do väzenia, za nepremenenú penaltu si posedeli tri týždne. Za prehru hráčom oholili hlavy. Keď sa jeden z nich pokúšal dostať kvôli zlému zaobchádzaniu z národného tímu, uväznili ho a vo väzení mu počas troch dní dvadsaťkrát denne bičovali nohy.
Hospodárske noviny, 23.08.2005

Chlapi platia drahé vstupné za to, aby ich bičovala domina.
Emma, 2007, č. 10

Bicie zaczyna się zaraz po zatrzymaniu i trwa praktycznie przez cały czas wstępnych przesłuchań na posterunkach milicji. Według raportów Amnesty bijący mogą „używać dłoni, pięści, kopać w różne części ciała łącznie z twarzą, uszami, brzuchem; mogą zadawać uderzenia metalowymi drągami, pałkami, bronią i innymi narzędziami; mogą biczować paskami, kablami elektrycznymi lub bić pałkami bambusowymi”.
Gazeta Wyborcza, 1994-09-07

Żołnierze muszą być posłuszni trybunom, a ci znowu konsulom. Trybun ma prawo nakładać karę pieniężną, fantować i skazywać na chłostę, a to samo prawo mają w stosunku do sprzymierzeńców prefekci. Biczuje się także tego, który coś ukradł w obozie; również tego, co złożył fałszywe świadectwo; dalej, jeżeli kogoś ż młodych ludzi przyłapie się na frymarczeniu ciałem; wreszcie tego, który trzy razy za tę samą winę był karany grzywną.
forum.historia.org.pl [2005-06-01]

Podszedł setnik i kazał więźnia przywiązać. Dwaj legioniści przynieśli rzemienie, dwaj inni rozebrali go do naga i sięgnęli po baty. Ale kiedy kazano Pawłowi wygiąć plecy i włożyć dłonie w obręcz, on podnosząc na setnika pobladłą, a jednocześnie jakby rozgorączkowaną twarz, odezwał się nagle: - Każesz mnie bić? Odkąd to wolno biczować obywatela rzymskiego?
Jan Dobraczyński, Święty miecz, 1996

Z XIV w. pochodza anegdoty dotyczace ludzi, ktorzy ochoczo dawali sie wiazac i biczowac podczas seksu lub gry wstepnej. Średniowieczne zjawisko dworskiej milosci z cala jej balwochwalcza miloscia i dwuznacznoscia jest uwazane przez niektorych autorow jako poczatek BDSM.
http://rarplayer.appspot.com/wiki/BDSM [2013-02-16]

bičovať_hyperbolisch

Unangenehme Empfindungen, psychisches Leiden hervorrufen.

<niekto, niečo> bičuje <niekoho> <niečím>, transitives Verb

biczować

Unangenehme Empfindungen oder psychische Qual hervorrufen.

imperfektivum tantum

Transitives Verb: <ktoś> biczuje <kogoś> <za coś> <czymś>

• intensiv, fanatisch

• intensiv, fanatisch

Synonyme

• mučiť ‘quälen’
• sekirovať ‘quälen, (österr.:) sekkieren’
• trápiť ‘quälen’
• týrať ‘quälen’

Synonyme

• męczyć ‘quälen’
• zamęczać  ‘quälen’

Substantive

• bičovanie₃ ‘Peinigung’, vgl. bičovanie svedomia ‘Gewissenspein’

Verben

• bičovat sa₂ [wörtl. sich geißeln]/ ‘sich quälen’, vgl. bičovať sa výčitkami ‘sich mit Gewissensbissen quälen’

Substantive

• biczowanie₃ ‘Geißelung’
• biczowanie się₂ ‘die Selbstgeißelung, die Selbstkasteiung’

Verben

• biczować się₂  ‘sich geißeln, sich quälen’

Kollokationen

• bičovať sa trýznivými výčitkami
• osud ma bičoval

[Es wurden keine Phraseme und Kollokationen gefunden.]

Každá stará mníška vám to potvrdí a mnohé to Roz skutočne aj hovorievali, ešte vtedy dávno, keď bola malá. Ak by vedela pretrpieť tie Mitchove záchvaty ako mučeníčka, ak by plakala, sužovala sa, trápila a bičovala samu seba, ak by to celé len trpne znášala a nehrala s ním žiadne tajné hry, nepoužívala tajné ľsti, nezisťovala ukradomky pravdu, neusmievala sa a nezahrávala si s ním a nenaťahovala ho ako kapra lapeného do siete, nemuselo to tak dopadnúť. Trpela by pre lásku, trpela by pasívne, a nebojovala by.
Aspekt, 1.2002

Tie životy boli nekonečným reťazcom sklamania. Osud ma bičoval a štval ďalej a moja duša dostávala rany, ktoré tavili ohňom utrpenia necitlivú vrstvu okolo mojich nervov a prebúdzali postupne polospiace vedomie.
Elisabeth Haichová: Zasvätenie, 2000

Keď prehrávala svoj boj o mužovo dedičstvo, bývala neslýchane roztrpčená. V takých náladách odročovala sobáš a trpkým výsmechom bičovala svojho verenca.
Nižnánsky, Jožo: Lásky Žofie Bosniakovej, 1971

Odkedy som si ťa vzal, Zuzana, mučila ma žiarlivosť, bičovala ma urazená hrdosť, a zalievala ma žlč.
Nižnánsky, Jožo, Žena dvoch mužov, 2000

Moja česť a moja úcta nie je to, čo vidia ľudia, moja česť a moja úcta je to, čo nosí charakter môjho vnútra a to bičuje dušu za každý nečistý tieň a odmeňuje spokojnosťou čistotu mysle a srdca.
Zagorka, Marija Jurić: Kameň na ceste, 2001

Potom však opäť prepadla logickému uvažovaniu, ktoré ju bičujúc morálnymi poučkami prinútilo odstúpiť a zašepkať: Nie! Áno!; povedal nízko položeným hlasom.
Small, Bertrice: Sladké zajtrajšky, 1999

Vtedy Dušana znovu roztriasla nenávisť, dusivá a vysiľujúca nenávisť slabých a bezmocných, ktorá vháňa do očí slzy a bičuje predstavivosť lákavými obrazmi nedosiahnuteľnej pomsty.
Lenčo, Ján: Ďaleká a blízka, 1968

Telefon komórkowy, mój! W tłumie, trudno się ruszać, w której kieszeni?! Paniczne szukanie, jakby dzwoniło moje ciało, im dłużej, tym popłoch większy. Każdym sygnałem biczuję ludzi własną intymnością, fakt ten krępuje mnie tym bardziej, że wiem, że krępuje on również ich. Jest, teraz szukanie przycisku, jest.
Mój Wehrmacht, Janusz Rudnicki, 2004

45 ma Hiv-a. Hiv ma 45-ego. Oto me wyznanie. Przyczyna mego bólu. Pryszedłem by was wybawić, ale wy ukrzyżowaliście mnie swą nietolerancją. Przybiliście mi gwoździe waszego kołtuństwa. Biczujecie mnie swą pruderią. Powiesiliście mi tabliczkę na szyi, zmusiliście do poniżenia się przed wami.
Usenet – pl.hum.poezja [1998-04-07]

Wtórna samotność zdaje się jeszcze cięższa. Marta straciła orientację w najprostszych sprawach. Choć to może paradoksalne, ale dotychczas miała jeszcze złudne poczucie łączności z otaczającym światem, choć ostatnimi miesiącami męczył, biczował, upokarzał, lecz w jakiś sposób potwierdzał sens istnienia w kalejdoskopie złudzeń i zwątpień osobistych.
Wiesława Maria Korczyńska, Wróć..., 2001

Psychiatra biczuje się wspomnieniem troski Pana Męża, chciałby być na jego miejscu, chciałby zabrać stąd Różę i samemu stać się jej domem, Psychiatra wie, że ludzie tak naprawdę mogą mieszkać tylko w innych ludziach, wie, że depresja to nic innego, jak bezdomność, na depresję cierpią ludzie, którzy nie mają w kim mieszkać [...]
Wojciech Kuczok, Senność, 2009

bičovať

Über jemanden oder etwas scharf Tadel und Missbilligung äußern, kritisieren, harte Vorwürfe machen.

<niekto>bičuje <niekoho, niečo> <za niečo>, transitives Verb

biczować

Über jemanden oder etwas scharf Tadel und Missbilligung äußern, kritisieren, harte Vorwürfe machen.

imperfektivum tantum

Transitives Verb: <ktoś> biczuje <kogoś> <za coś> <czymś>

• öffentlich, in der Presse, in einer Rede
• Missstände, schlechte Moral, falsche politische Entscheidungen
• heftig, rücksichtslos, mit Überzeugung

• öffentlich, in der Presse, in einer Rede
• Missstände, schlechte Moral, falsche politische Entscheidungen
• heftig, rücksichtslos, mit Überzeugung

Synonyme

• biľagovať ‘brandmarken’
• kritizovať ‘kritisieren’
• odsudzovať ‘verurteilen’
• pranierovať ‘jmdn. oder etw. (öffentlich) anprangern’
• stavať na pranier ‘an den Pranger stellen’

• smagać₃ ‘verspotten’, vgl. chłostać słowem ‘mit Worten schlagen’
• chłostać₃ ‘verachten’, vgl. smagać słowem ‘mit Worten schlagen’
• piętnować ‘anprangen, brandmarken’
• krytykować ‘kritisieren’

Substantive

• bičovanie_{4, selten} [wörtl. geißeln]/ ‘Kritik’, vgl. bičovanie národnej sebaľútosti ‘die Anprangerung des nationalen Selbstmitleids’, bičovanie verejnej mienky ‘die Kritik an der öffentlichen Meinung’

Verben

• bičovať sa_{3, selten} [wörtl. sich geißeln]/ ‘sich kritisieren, sich anprangern’, vgl. Prechádza izbou a naďalej sa bičuje: Povolanie nemám, na duševnú prácu možnosti nenachádzam. ‘Er geht durch das Zimmer und geißelt sich selbst: Ich habe keinen Beruf und finde keine Möglichkeit zur geistigen Arbeit.’

Substantive

• biczowanie₄ ‘Geißelung’

Kollokationen

• nevyberane bičovať slabosti
• bičovať nevyberanými slovami

Kollokationen

• biczować naród
• biczować polityków

Hráčov však bičovať netreba, sobotňajší súper je zárukou vysokej motivácie. Legionári by mali byť jednoznačne ťahúňmi.
SME, 21.08.1997

„Chváľte Tonyho Adamsa, ktorý eliminoval Gianfranka Zolu, najväčšiu hrozbu Talianov. A, samozrejme, chváľte manažéra Glenna Hoddla,“ bičuje denník národné sebavedomie.
SME, 13.10.1997

Marx, ktorý vedel plne oceniť využívanie legálnych prostriedkov boja v období politickej stagnácie a panstva buržoáznej legality, ostro odsudzoval v rokoch 1877 — 1878, po vyjdení mimoriadneho zákona proti socialistom 101, Mostovo „revolučné frazérstvo“, no práve tak ostro, ak nie ostrejšie, bičoval oportunizmus, ktorý vtedy dočasne ovládol oficiálnu sociálnodemokratickú stranu.
Lenin, Vladimir Iľjič: Zobrané spisy 26, 1985

Stará mama však zabudla, že všetci ľudia sú si blížni. Šomrala na všetko, čo jej prišlo na rozum. Ty si mal držať s nami. Miesto toho si sa zbabelo skryl za mamin chrbát a pripustil si, aby sa zadrapovala do nej a bičovala ju výčitkami za zlú výchovu...
Lászlová, Karin, Väzenie bez mreží, 1994

Bez vzdelania, bez znalosti témy, bez analýzy javu - verejne bičovať autora myšlienky  verejne opľúvať na pranieri éteru.
Ivan Brožík, Texty zo SME blog, 2005

Poslanec SDKÚ Hort povedal, že niekomu to veľmi vyhovuje, aby takýmto spôsobom bičoval verejnú mienku.
SME, 12.03.2004

Firmicus Maternus, ktorý prijal kresťanskú vieru, bičujúc bludy pohanských náboženstiev, hovoril ľuďom veriacim v mystériá: Povedzte mi, nešťastníci, prečo miešate smrť medzi prírodné javy?
Földényi, László F.: Melanchólia, 2001

Keď bili Gorkého, Cigánik nepozorovane nadstavoval pod bič svoju ruku, čím chcel zmierniť silu úderov, ruka mu od toho napuchla. Gorkij nespočetne ráz nadstavoval nielen ruku, ale aj dušu, keď bičovali ruskú inteligenciu, duša mu od toho napuchla.
Literárny týždenník, 4.1998

Tak bičoval márnomyseľnosť a necudnú predstavivosť skazenej Júlie...
Lenčo, Ján: Hviezdne okamihy, 1974

Na spotkaniu w Klubie Księgarza Paczkowski chwalony był za obiektywizm, celność opisu i umiejętność frapującego opowiadania o naszych najnowszych dziejach. Pytany, jak jego praca wpisuje się w dyskusję o roli PRL, odparł: - Niektórzy zarzucają mi, że w książce za bardzo biczuję naród, piszę o szmalcownikach i kolaborantach, podaję liczbę członków partii. Ale trzeba żyć w prawdzie. Każdy naród jest odpowiedzialny za siebie i swoje losy. Nie można za wszystko winić nawały ze Wschodu.
Gazeta Wyborcza, 1996-10-24

Trener Wiktor Pysz dowiódł, choćby po niepowodzeniach przed 3 laty w Katowicach, że potrafi wyciągać wnioski. Dlatego apeluję – nie biczujmy trenera, reprezentantów. Nagonka nic nie da. Pomyślmy raczej, co uczynić pozytywnego, aby reprezentacja grała lepiej.
Dziennik Polski, 2002-05-07

Oczywiście masz rację i słusznie biczujesz grupowiczów (w tym mnie) za to karygodne niedopatrzenie. Nawet nie będę próbował usprawiedliwiać braku reakcji upałem i „ogólnym wzburzeniem”, jakie zostało wywołane w kwestii homo. Również czekam na wyjaśnienie Dorrit zagadnienia „wstydu kalek”.
Usenet – pl.sci.psychologia [2002-08-23]

W pierwszym odruchu biczuje się młode elity władzy. I ja miałem te same pretensje - o wyobcowanie, o utratę słuchu społecznego i, co paradoksalne, o zerwanie związków z własnym zapleczem intelektualnym.
Gazeta Wyborcza, 1993-10-02

z jednej strony faktycznie 15 lat i tak krótki czas trwania związku to troche za mało... ale nie przesadzaj! każdy mając już 14, 15 last doświadcza pierwszych uczuć... pierwszego zauroczenia, fascynacji a może i miłości głebokiej i długiej (znam przypadek pary, która chodziła ze sobą od 6 klasy podstawówki a teraz są dorośli i mają dzieci) nie nalezy nikogo biczować za to.
www.forumowisko.pl [2007-09-25]

3. wybudować tzw. rewers, czyli wyposażyć istniejący rurociąg w takie urządzenia przepompowujące, że w przypadku wstrzymania dostaw rosyjskich Niemcy wyślą własny gaz Polsce. „Czy to oznacza, że już przestaniecie nas biczować za tę rurę?” - pytają nasi niemieccy rozmówcy. Może warto przemyśleć jeszcze raz stosunek do całej sprawy?
Polityka nr 2586, 2007-01-06

bičovať

Über starken Wind, Regen, Gewitter und Schnee, die auf die Erde oder auf den Körper prallen. Auch für starke Sonnenstrahlen oder andere Lichteffekte (z. B. im Konzert) sowie für starken Lärm und Geräusche.

<niečo> bičuje <niekoho, niečo>, transitives Verb, unpersönliches Agens in der 3. Person

biczować

Metaphorisch über starken Wind, Regen, Gewitter und Schnee, die auf die Erde, auf Gebäude oder auf den Körper prallen.

<coś> biczuje <coś/ kogoś>

• unangenehm, aufdringlich, sehr heiß oder sehr kalt
• taktil, visuell oder akustisch
• Strahl, Strom

• unangenehm, aufdringlich, sehr heiß oder sehr kalt
• taktil, visuell oder akustisch
• Strahl, Strom
• poetisch

Synonyme

• udierať₂ ‘schlagen’
• bubnovať ‘trommeln’

Synonyme

• chłostać₄‘peitschen’, vgl. chłostać deszczem ‘mit Regen peitschen’
• siekać ‘peitschen’, vgl. wiatr siecze deszczem ‘der Wind peitscht den Regen um die Ohren’

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

Substantive

• bicze wodne ‘Wasserstrahldüsen’
• biczowanie₅ ‘das Geißeln’
• biczowanie się₃ ‘die Selbstauspeitschung’

Verben

• biczować się₃ ‘sich peitschen’, vgl. biczować się witkami brzozowymi ‘sich (in der Sauna) mit den Birkenzweigen peitschen’

Kollokationen

• dážď, prúd vody bičuje telo
• vietor bičuje tvár

biczować deszczem

Prívaly dažďa a búrka bičujú už tretí deň arabské štáty okolo Perzského zálivu.
SME, 25.07.1995

Vejúce vlasy tmavogaštanovej farby bičujú jej pružný driek, štíhle stehná obopínajú chrbát zvieraťa v tesnom zovretí. Pokiaľ obscénne neskĺzneme k lakovanému koženému odevu zdobenému kovovým vybíjaním a nejakým tým čižmám a bičíkom (čo vám v tejto chvíli rozhodne neradím), je to predstava krajne nereálna. Ale pekná. Snívaniahodná.
http://www.inzine.sk/article.asp?art=2007 [05.04.2011]

„Díval som sa široko roztvorenými očami na svojho spoločníka, hneď ožiareného chvejivým svetlom, hneď hasnúceho. Okná bičovala voda. Prvý raz v živote som mal pred sebou čitateľa.
Michail Bulgakov: V zákulisí, 2000

Vyššie položené miesta bičovali zúrivé vetry, ktoré pred sebou tlačili pichľavú clonu kryštálikov. Baganče sa mi rozpadli a všetko ma svrbelo od vší. Myslím, že to bolo asi na Vianoce, keď sme konečne pochopili, že sme rovnako rozpadnutí ako naše topánky. Keď sme sa ráno zobudili, bolo desať stupňov pod nulou.
Louis de Bernières: Mandolína kapitána Corelliho, 2000

Cyklón, ktorý sa v pondelok večer prehnal nad juhovýchodným Bangladéšom a bičoval ostrovy v Bengálskom zálive i pobrežný pás krajiny silným dažďom a vetrom, ktorého rýchlosť dosahovala do 200 km za hodinu, si vyžiadal najmenej 100 ľudských životov a viac ako 150 tisíc ich pripravil o strechu nad hlavou.
SME, 04.05.1994

Fúkal severák a dážď bičoval aj ulice okresného mesta Pohronce.
Hykisch, Anton: Atómové leto, 1988

„[…] Dramatický prvok sa totiž nepáčil výnimočne citlivým snímačom hlásičov požiaru a tie spustili varovný signál,“ popisuje už teraz s úsmevom situáciu Sklovská. „Bolo to trochu desivé. Scénu práve bičovali ďalšie a ďalšie svetelné efekty a do toho sa stále hlasnejšie ozýval známy signál horí, horí, horí! Spievala som ďalej a publikum tiež sedelo,“ hovorí. Vzápätí však začala evakuácia hľadiska.
Východoslovenské noviny – Korzár, 8.2001

Najmenej traja ľudia prišli v Jemene o život a stovky ďalších o strechu nad hlavou po prívalových dažďoch, ktoré už niekoľko dní bičujú krajinu.
Hospodárske noviny, 05.01.2007

- Myły cegłę wybornie, ale zużywały mnóstwo wody - opowiada Barbara Kryształowicz, nadzorująca konserwację zewnętrznych murów i rzeźb bazyliki. Dziś cegłę czyści się w bardziej wyrafinowany sposób. Agregat CEPE miesza drobniutki piasek z parą wodną i tą mieszanką pod ciśnieniem biczuje stary mur. Biczowanie odziera go z brudu i tajemnic.
Gazeta Wyborcza, 1996-07-26

krzyże anten na blokach
goszczą dziś jedynie
ptaki które
niechcący
lud miasta składa w ofierze
własnego postępu

najpierw biczuje
kwaśnym deszczem
co pozostawia ślady rzeźbione trwale

potem zakłada koronę cierniową
dymu
wbijającą ciernie kaszlu w skroń płuc

przyobleka później w wyblakły płaszcz
kurzu

ale zapomina
ukrzyżować ptaki

nie ma czasu
czy może przebaczył
Usenet – pl.hum.poezja [1998-10-17]

nad morzem najważniejszy jest wiatr. przeszywa. biczuje deszczem
Usenet – pl.hum.poezja [2005-05-24]

Wczoraj dostałam wiadomość o zamknięciu miesięcznika „Madam Figaro”, na łamach którego zaczęłam kontynuować Moją drogą B. Bardzo szkoda. Trudno. Jadę do Saturnii, biczować się w wodospadzie wypływającym z siarczanych źródeł. Będzie bosko i przemyślę kilka spraw pod tą gorącą wodą.
www.małpa.pl [2004]

Nigdy nie byłem w Dukli. Ale na pobliskich drogach, w niedalekich osadach - tak. Lecz te krajobrazy - jakieś pętle szarych, mizernych szos, jakieś burawe zbocza, jakieś domki ubiczowane deszczem - były wtedy dla mnie, przed laty, zupełnie nieme, zupełnie obce, niczym znaki na orientalnym malunku.
Zbigniew Mikołejko, Żywoty świętych poprawione, 2004

bičovať

Zu einer höheren Leistung antreiben, aufpeitschen. Starke, meist negative Emotionen hervorrufen.

<niekto, niečo> bičuje <niekoho, niečo> <k niečomu>, transitives Verb

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor. Die Bedeutung wird mit den Wörtern pobudzać und podniecać ausgedrückt.]

• Spannung, Stress, Aggression
• Adrenalin

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Synonyme

• dráždiť ‘reizen’
• popudzovať ‘aufstacheln’
• stupňovať ‘steigern’

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Substantive

• bičovanie₅ [wörtl. peitschen, geißeln]/ ‘Hetzen, Aufhetzen’, bičovanie nacionalistických vášní ‘das Aufpeitschen nationalistischen Eifers’, bičovanie emócií ‘das Aufpeitschen von Emotionen’

Verben

• (vy)bičovať ‘bis an die Grenze, extrem aufreizen, aufpeitschen’, vgl. Dokázal sa maximálne skoncentrovať a vybičovať k najlepším výkonom. ‘Er konnte sich bis zum äußersten konzentrieren und zur Höchstleistung anstacheln.’
• vybičovať sa ‘sich anstacheln, sich steigern, sich aufgipfeln, kulminieren’ Jeho zlosť sa vybičovala na najvyššiu mieru. ‘Seine Wut steigerte sich bis ins Extreme.’ vybičovať sa k spáchaniu zločinu ‘sich zum Begehen eines Verbrechen anstacheln.’ 
• vybičúvať ‘Iterativform zu vybičovať’, vgl. Zdalo sa, že v každom prebúdza zmysel pre humor, čo zase vybičúvalo jeho vtipnosť.  ‘Es gelang ihm, in jedem dem Sinn für Humor zu wecken, was wiederum seine eigene Witzigkeit anstachelte.’

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Kollokationen

• bičovať nervy, zmysly, fantáziu
• bičované vášne

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Šírka a významová bohatosť tohto prvku dáva filmom archaický náboj, evokuje podvedomý návrat do prasvetov, kde panovala nerozlíšená zmes citov, násilia, priamočiaro reprodukčnej sexuality a ľudské pudy bičovala neustála hrozba a prítomnosť smrti. Neutešený život plný ubližovania, krívd a násilia sa v režisérových filmoch stavia do dramatického kontrapunktu s potrebou očistnej lásky a jej naplnenia.
http://www.inzine.sk/article.asp?art=8885 [05.04.2011]

Krajina predajných politikov Zo zbytočného škandálu, ktorý štyri mesiace bičoval nervy nepokojnej slovenskej verejnosti, vychádza víťazne v podobe zásadného a nepodkupného charakteru Ľ. Kaník.
Profit, 10.1999

Veľké peniaze v profesionálnom športe bičujú výkonnostnú špirálu, športovci v snahe získať rozprávkové príjmy opúšťajú etické normy a riskujú aj trvalé zdravotné následky.
SME, 27.08.1998

Svojimi nekultúrnymi a zbytočnými rečami v parlamente predlžovali proces odňatia imunity poslanca Krajčiho, otravujú celú spoločnosť, bičujú nenávisť k terajšej koalícii a chcú na Slovensku vyvolať nepokoje, ktoré by viedli k novým voľbám. Sú veľmi "bystrí", jeden z nich dokonca verejne priznal, že im ide o vytĺkanie politického kapitálu a zavádzanie verejnosti.
SME, 10.03.1999

Drámu bičovali poplašné tance koaličnej generality, ktorá dva roky po prvých exodoch objavila nutnosť hľadať domáce riešenie. Oneskorená snaha vyústila až do pomäteností, ktoré údajne vzišli zo summitu Csáky – Pittner – Cerovský – Mitro; napríklad o zhabaní pasov azylovým recidivistom či posilnení armády o organizátorov, ktorí by sa mohli povolať na manévre.
Východoslovenské noviny – Korzár, 4.2001

Zdôraznil, že „pán Mečiar, respektíve koalícia tým zmarila okrúhly stôl o riešení niektorých problémov, neuskutoční sa, pretože po takejto akcii, ako je zmarené referendum, nie je o čom rokovať“. Macuška toto rozhodnutie kritizoval slovami: „Rozhodli ste sa bičovať politickú situáciu.“ Takisto J. Paška si myslí, že na vzniknutej situácii nesie svoj podiel viny aj opozícia a jedinou cestou sú spoločné rokovania.
SME, 26.05.1997

Kritika viacerých javov, ktoré sa vyskytli, je opodstatnená, mediálna psychóza ale už jemne prestrelená. Je úplne streštené bičovať vášne pouličnými anketami s citovo angažovanými dôchodkyňami a spovedaním laikov, ktorí jednoducho nemôžu mať čo povedať k profesnej stránke veci. Z dostupných informácií sa minimálne ZATIAĽ nedá konštatovať, že by došlo k pochybeniu v tom najpodstatnejšom – v samotnej liečbe.
Východoslovenské noviny – Korzár, 7.2000

Rozpracovali sme ho a schválili. Každému je jasné, že nemáme takú politickú silu, aby sme v parlamente tento návrh presadili proti tým, ktorí verejne povedali, že budú hlasovať proti nemu a majú zároveň aj parlamentnú väčšinu. Nemá teda zmysel bičovať vášne v NR SR, ako aj medzi občanmi. Naopak návrh rozpočtu chceme ponúknuť dezignovanému premiérovi a nech s ním naloží podľa svojho uváženia. “To znamená, že by ho do parlamentu mohol predložiť už nový premiér?” Presne tak. Ešte je čas vyhnúť sa rozpočtovému provizóriu.
SME, 10.12.1994

Pravda, politici by sa nemali spoliehať na to, že zhoršujúce sa podmienky budú stále ľudí bičovať k vyšším výkonom. Tie čary, ktorými zaklínajú zdravotníctvo, už dlho nevydržia.
Literárny týždenník, 18.2001

Pocit disonancie ja – oni je zrazu vyjadrený virtuózne racionálne a zmysel pre spravodlivosť bičuje významy slov do radu paradoxne ostrých zoskupení, invenčne využívajúc obmeny významov slov (niekde až trojnásobne, s. 36). Zrazu sa krehký, plachý básnik Zambor stavia k skutočnosti prekvapivo pevne a chlapsky. Prevažne nerýmovaný, voľný verš melodicky plynie, občas hravo preskacká do akoby mimovoľného rýmu, dlhé „rozrozprávané“ verše sa striedajú s básňami – sentenciami, s ťažiskom na významovom paradoxe.
Literárny týždenník, 43.2000

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Von urslaw. * biti, bьjǫ ‘schlagen, Wunden zufügen’ bzw. aksl. bičь ‘Peitsche’, slowak. bič.

Erstbelegungen seit dem letzten Viertel des 17. Jh., seit dem 18. Jh. das Sprichwort: Lebo Pán karhá toho, koho miluje (‘Wen der Herr liebt, den züchtigt er’, d. h. er läßt wie bei Hiob dessen Leiden zu).

Von urslaw. *biti, bьjǫ ‘schlagen, Wunden zufügen’ bzw. aksl. bičь ‘Peitsche’, poln. bić, bicz.

Im vorliegenden Wörterbuch wurden sechs Profile unterschieden. Grundlegend ist das physische Profil ‘jmdn. auspeitschen‘, von dem als Bedeutungsspezifizierung in Bezug auf die Geißelung Jesu das religiöse Profil abgeleitet wurde. Die weiteren Profile leiten sich metaphorisch ebenfalls vom physischen Profil ab: das Peinigungsprofil, das Kritikprofil, das atmosphärische und das antreibende Profil. Während im Deutschen geißeln gegenüber dem Synonym peitschen (das in etymologischer Hinsicht ein Kognat des slawischen Lehnwortes ist) dem gehobenen Sprachstil angehört, ist dies bei bičovať nicht der Fall.

Das physische und das religiöse Profil unterscheiden sich nur in Bezug auf den Referenten (wenn Christus gemeint ist) bzw. in Bezug auf die Intention des Bestraften voneinander. In religiösen Zeremonien und Bußübungen kommt es oft zu Geißelungen, die eine Art Aktualisierung der Geißelung Jesu darstellen und als freiwillig auferlegte Strafe bzw. Buße zu verstehen sind. In diesen beiden Fällen wurden die Belege dem religiösen Profil zugeordnet, ansonsten dem physischen Profil. Bezugnahmen auf die für Vergehen verschiedener Art in islamischen Ländern vollzogene Strafe der Auspeitschung wurden in das physische Profil eingeordnet.

Im vorliegenden Wörterbuch SuP wurden für das Slowakische sechs Profile ausgegliedert: ein religiöses, ein physisches, ein Peinigungsprofil, ein Kritikprofil, ein atmosphärisches Profil sowie ein antreibendes Profil.

Im Kritikprofil bezieht sich bičovať entweder als expressive Kritik auf (moralische) Verfehlungen oder schwere Missstände und appelliert an das Gewissen des Kritisierten bzw. wirkt in Bezug auf andere Zusammenhänge oft hyperbolisch (z.B. Hráčov však bičovať netreba ‘die Spieler sollte man nicht übermäßig kritisieren’). Oft werden allgemeine Einstellungen oder unpersönliche Adressaten kritisiert (bičovať verejnú mienku ‘die öffentliche Meinung geißeln’ bičovať oportunizmus ‘den Opportunismus geißeln’, denník bičuje národné sebavedomie ‘die Tageszeitung geißelt das nationale Bewusstsein’). In dieser Bedeutung wird bičovať  im Vergleich zu den Synonymen odsudzovať ‘verurteilen’, pranierovať ‘anprangern’, biľagovať  ‘brandmarken’ nur selten verwendet.

Im Slowakischen treten das physische Profil, das atmosphärische Profil und das antreibende Profil besonders häufig auf. Das atmosphärische Profil tritt nur im Zusammenhang mit Naturerscheinungen auf (meist Regen, Wind, Sturm, seltener Sonne oder andere physische Erscheinungen). Im antreibenden Profil werden zumeist die emotionale Wirkung bzw. physische Zustände auf besonders expressive Weise zum Ausdruck gebracht.

Im religiösen, physischen, Peinigungsprofil und im Kritikprofil kommt die reflexive Form des Verbs bičovať sa ‘sich geißeln’ vor, wenn die Handlung im tatsächlichen oder übertragenen Sinn auf den Agens selbst zurückwirkt oder eine reziproke Handlung (das gegenseitige Auspeitschen) vorliegt.

In den modernen Bedeutungswörterbüchern des Slowakischen werden bis zu fünf Bedeutungen des Wortes unterschieden, wobei das religiöse Profil weder in dem aus der sozialistischen Zeit stammenden Wörterbuch noch im neuesten lexikographischen Werk Berücksichtigung findet. Im SSJ (1959-68) wird bičovať folgendermaßen expliziert: 1.(koho) udierať, šľahať bičom ‘jmdn. mit der Peitsche schlagen’ 2. (čo, koho) šľahať  vôbec: Vietor bičoval sneh a vrhal ho do tváre. pren. Ďalej blýskal párajúcimi, bičujúcimi pohľadmi na umučenú mater. ‘etw., jmdn. schlagen (allgemein): Der Wind peitschte den Schnee auf und warf ihn ihm ins Gesicht. übertr.: Er schleuderte weiterhin schneidende, peitschende Blicke auf die zu Tode erschöpfte Mutter’ 3.(čo, koho) karhať, nemilosrdne kritizovať  ‘etw., jmdn. tadeln, unbarmherzig kritisieren’: 4. (koho) znepokojovať, trápiť, súžiť (o vnútorných pocitoch) ‘jmdn. beunruhigen, quälen (über innere Emotionen)’ 5. (čo) dráždiť (city) ‘(etwas) die Sinne reizen’. Im KSSJ (2003) werden nur drei Bedeutungen unterschieden: 1. šľahať  bičom ‘mit der Peitsche schlagen’ 2. biť, udierať: dážď, prúd vody bičuje telo; vietor bičuje tvár ‘schlagen, peitschen: Der Regen, der Wasserstrahl peitscht den Körper; der Wind peitscht das Gesicht’ 3. popudzovať, dráždiť  ‘aufputschen, reizen’.

Im SSJ wird zwischen der konkreten Handlung und einer übertragenen Bedeutung unterschieden, weiterhin sind das Kritikprofil und das Peinigungsprofil sowie das antreibende Profil als eigene Bedeutungen vertreten. In der übertragenen Bedeutung ist das atmosphärische Profil enthalten, das zweite Beispiel stellt eine sekundäre Metaphorisierung des atmosphärischen Profils dar, das im Korpus selten belegt ist und in unserem Wörterbruch nicht als eigenes Profil erfasst wurde. Der Vergleich der slowakischen Wörterbücher mit den Ergebnissen der hier vorliegenden Untersuchung zeigt, dass die Profile von bičovať  im heutigen Slowakischen stabil sind und die einzelnen Profile gut voneinander abgegrenzt werden können.

Das Verb biczować/ geißeln ist genetisch gesehen ein Endglied der Wortbildungskette bić ‘schlagen’ → bicz ‘Peitsche’ → biczować (davon das bedeutungsmäßig äquivalente Abstraktum biczowanie/ Geißelung) und bedeutet strukturell ‘jmdn. mit einer Peitsche schlagen’. Seine reale Semantik ist dennoch viel enger – es handelt sich um Geißeln als eine Art Strafe im antiken bzw. vormodernen Strafrecht, der auch Jesus ausgesetzt war. Wegen der stark religiösen Konnotierung von biczować wird im strafrechtlichen Sinne heute sein Synonym chłostać/ chłosta (etwa ‘prügeln/ Prügeln’) bevorzugt, wenn z.B. über solche Strafmaßnamen in moslemischen Ländern die Rede ist. Die religiöse Bedeutungskomponente spiegelt sich dennoch in der Wortbildung wider, vgl. solche Derivate wie biczownik ‘Geißler, Geißelbruder, Flagellant’ (meistens als Historismus in Bezug auf Mitglieder einer Bewegung im Mittelalter gebraucht, welche die öffentliche Selbstgeißelung als religiöse Buße praktizierten), auch Biczowanie, perfektiv Ubiczowanie (meistens großgeschrieben, weil es sich um einen Akt in der Passion Christi handelt – vgl. die sechste, auf der Bibel beruhende Station Jezus biczowany i koronowany cierniem).

Moderne Wörterbücher des Polnischen beschreiben das Basisverb als neutral, d.h. areligiös (vgl. die strukturelle Definition in ISJP 2000: „Jeśli ktoś jest biczowany, to jest bity biczem lub batem.”). Dagegen wird im Nachkriegswörterbuch SJPDor. Band I. 1958 unter biczować noch Selbstkasteiung als mögliches Ziel genannt („bić biczem, chłostać (tylko w zastosowaniu do kary cielesnej i umartwień ascetycznych)”) und mit Zitaten aus dem überwiegend 19. Jh. belegt. Solche religiösen Askesepraktiken scheinen vielen Menschen heutzutage unverständlich, überholt und obskur zu sein, auch wenn sie von Vertretern der Kirche verteidigt werden – vgl. ein Interview mit dem Erzbischof Józef Życiński („Gazeta Wyborcza“ Nr. 78/ 2010, 23):

„Ostatnio rozgrzała opinię publiczną informacja, że papież [Jan Paweł II] biczował się paskiem od spodni. (...) – Że to nie jest religijność na nasze czasy? Proszę pamiętać, że to tradycja, która w Kościele była żywa przez wieki, i mam wrażenie, że nasze odejście od niej wiąże się z innymi formami nieuświadomionych umartwień, które sobie narzucamy, gdy do 4 rano siedzimy w lokalu albo niszczymy zdrowie narkotykami. Takie zachowania są dużo bardziej szkodliwe niż biczowanie. Ale wyrazem pewnych konwenansów kulturowych jest złe mówienie o biczowaniu... ”

In der modernen Bibelübersetzung (sog. Biblia Tysiąclecia, die Jahrtausendbibel) taucht das Wort ubiczowanie (pf.) von Jesus (Mt 27,26; Mk 15,15) auf, aber schon bei Lk. 23,16 findet man das Synonym wychłostać (Każę Go więc wychłostać i uwolnię – BT 1988). In der sakralen Kunst und in Passionsspielen werden jedoch die Bezeichnungen biczować/ Biczowanie benutzt.

Die Lexikographie betrachtet das Verb biczować als monosem. Metaphorische Übertragung, in die andere Werkzeuge als die Peitsche involviert sind (z.B. verletzende Worte oder quälende Gedanken, die psychisches Leiden hervorrufen), werden lediglich als kontextbedingte Bedeutungsvarianten interpretiert. Nichtdestotrotz sind Peinigungs- und Kritikprofil, wo der physische Akt durch psychischen Druck oder verbale Aggression ersetzt wird, auch im Polnischen immer häufiger. Vor allem wird verbales Anprangern als biczować bezeichnet. Es ist nicht mehr nur eine Kontextbedeutung, weil das metaphorische Werkzeug słowo/ Wort schon getilgt werden kann, in den Vordergrund rückt das mögliche Objekt, vgl. biczować naród/ trenera/ elity władzy u.a. Seine Synonyme smagać und chłostać erfordern dagegen noch eine Ergänzung womit? – słowem, wenn es um dieselbe Bedeutung gehen soll.

Das atmosphärische Profil ist weniger ausgeprägt und meistens mit Wasser (starker Regen, aber auch Wasserfall) verbunden, vgl. biczować deszczem, was poetisch klingen kann (niebo biczuje ziemię deszczem/ Der Himmel geißelt die Erde mit dem Regen). Biczowanie im physischen Sinne kann zur Reinigung des Körpers gehören, wenn sich z.B. Badende mit einer Wasserpeitsche oder Birkenrute geißeln (biczować się witkami brzozowymi). Die alte Askesepraxis wandelt sich somit in eine gesundheitsfördernde Prozedur um: vom Körperhass zum Körperkult.

[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]

[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]

Literatur

• Andrej Švec: Bič smiechu, 1988.
  
  (Quelle: http://www.antiqart.sk/sites/default/files/images/e-shop/1342360941/scan0001.jpg)
• Ján Tužinský: Bičovanie koní, 1983.
  
  
  (Quelle: http://www.webareal.sk/fotky5744/fotos/_vyr_1432koni.jpg)

Kunst

• Igor Rumanský: Živý bič (Buchgrafik), 1971.

Musik

• Richard Müller: `01 (Lied), 2001.

Literatur

• Jacek Piekara: Ja inkwizytor. Bicz Boży, 2011
• Eddie McSquare: Metallica - Biczowanie dźwiękiem (Metallica: Whiplash), 1999
• Czesława Dąbrowska: Biczowanie stokrotek, 1986
  
  (Quelle: http://pictures.abebooks.com/ANTYKWARIATKSIAZKIJANMAZUREK/4616718641.jpg)

Film

• Bicz Boży (Regie: Maria Kaniewska), Polen, 1966.
• Srebrny bicz (The Silver Whip, Regie: Harmon Jones), USA, 1953.
• Stalowy Bicz (Rege: Irena Wollen), Polen, 1998.

Musik

• BICZ - Genre: Electric
  
  (Quelle: https://i3.sndcdn.com/artworks-000044650367-rojmqf-t200x200.jpg?%206422697)

HSSJ Bd. 1 S. 131

Nagórko, Alicja 2011: Czy grozi nam zanik poczucia sacrum? Sekularyzacja polszczyzny na tle jezyków sasiadów: https://www.slawistik.hu-berlin.de/anagorko/poczucie-sacrum/view.

Żeromski, Stefan 1925: Bicze z piasku: szkice publicystyczne, Warszawa, Kraków.