orðaforði: þemaorð  gs  fs  ath  25.09.03

B R A G I

5 félagslegir hópar, tengsl, staða: kh

Félagsleg tengsl

Almennt

  • samfélag
  • lifa í s. manna/við aðra, vera utanveltu í s.
  • menning
  • kerfi, bygging, form, skipan, skipulag
  • hlutverk, staða, stig
  • bakgrunnur, rætur, uppruni
  • stétt (lá-, mið-/milli-, há-), stétta-: -skipting, -munur, -misrétti
  • flokkur (stjórnmála-), hreyfing
  • hópur (minnihluta-)
  • mannþröng, mannmergð
  • eining
  • fólk, íbúi, nýbúi, borgari, einstaklingur
  • þjóð, þjóðfélag
  • ríkisborgari
  • ríkisborgararéttindi (sækja um r., öðlast r., skilyrði fyrir r.)
  • þjóðfélags-: -þegn, -meðlimur 
  • þjóðerni, kynþáttur
  • þjóðflokkur, þjóðarbrot  
  • kynslóð
  • innflytjandi, útflytjandi
  • útlendingur, innfæddur, aðfluttur
  • forréttindi
  • fordómar
  • ríkidæmi, auður, allsnægtir
  • ríkur/auðugur
  • fátækt, skortur
  • fátæktarhverfi
  • fátækur
  • hungur, svelta
  • utangarðsmaður
  • tengsl, bönd (fjölskyldu-, ættar-, blóð-)
  • tengjast, kynnast
  • hittast, hitta, mætast
  • bindast vináttu-/fjölskylduböndum
  • vinur, vinkona, kunningi, kunningjakona
  • vinátta, kunningsskapur
  • nágranni, nágrenni
Fjölskyldu- og ættartengsl
  • ætt, kyn, ætterni, uppruni
  • ætt-/skyld- (-menni), ættingi
  • forfaðir, formóðir, afkomandi
  • skyldur, tengdur, ættaður
  • fjölskylda, fjölskyldumeðlimur
  • hjón, eiginmaður/eiginkona
  • foreldri (tengda-)
  • móðir, faðir (stjúp-, kjör-, kyn-, fóstur-) 
  • mamma, pabbi (tengda-)
  • afi, amma (lang-, langalang-)
  • dóttir, sonur
  • systir, bróðir (al-, hálf-, frænd-, fóstur-, stjúp-, uppeldis-)
  • systkin
  • frændi, frænka
  • móður-/föður- (-amma, -afi, -bróðir, -faðir, -frændi, -frænka, -móðir, -systir)
  • móður-/föður- (-fólk, -kyn, -ætt)
  • bróður- (-sonur, -dóttir), (afa-, ömmu-, litli, stóri) -bróðir
  • bræðra- (-börn, -synir, -dætur)
  • systkina- (-börn, -dætur, -bræður, -synir, -hópur)
  • mægðir: mágur, mágkona, svili, svilkona
  • mæðgin, mæðgur, feðgin, feðgar 
  • tengda- (-foreldri, -faðir, -mamma)
  • tvímenningar (þrí-, fjór-)
Hjúskaparstaða
  • einhleypur, einstæður 
  • kvæntur, kvongaður, (ó)giftur, fráskilinn 
  • ekkja, ekkill/ekkjumaður
  • vera í sambúð, í sambandi, trúlofaður
  • maki, par, sambýlis- (-fólk, -kona, -maður), kærasta/kærasti, unnusta/unnusti
  • giftast, kvongast, kvænast, trúlofast
  • hjón, hjónaband 
  • skilja (að borði og sæng/lögskilnaði)
  • slíta sambúð
  • flytja saman, hætta saman
Samfélagsleg hegðun
  • félagsvera
  • ófélagslegur/félagsskítur
  • félagslegur (skýring, fyrirbæri, vandamál)
  • samkennd, samhyggð
  • einstaklingshyggja
  • samfélagsleg grundvallarsjónarmið
  • siðferði (þjóðar, einstaklings)
  • siðferðis-:
  • -vitund, -kennd, -tilfinning, -þroski
  • -viðhorf, -hugmynd, -skoðun, -hugsjón
  • -brestur, -vandi
  • -skylda, grundvöllur, -lögmál, -gildi
  • siðferðisstyrkur
  • siðgæði (samfélagsins)
  • siðferðislegur (vandi, viðhorf)
  • siðlaus (hegðun)
  • siðmenntaður, siðaður
  • deila, skipta með sér (ábyrgð/kostnaði)
  • (þegnarnir) bera kostnaðinn sameiginlega af...
  • samvinna
  • vinna saman
  • framlag, skerfur
  • leggja fram (fé til heilbrigðismála)
  • styrkur, veita s.
  • leggja e-ð af mörkum (til almannaheilla)
  • samskipti, eiga s. við e-n
  • tjáskipti
  • skiptast á skoðunum
  • rökræða
  • deila
  • rífast
  • rifrildi
  • hegðun
  • aðlögun, aðlaga sig að e-u
  • maður er manns gaman!
  • lifa heiðarlegu (ó-) lífi
  • andfélagsleg, glæpsamleg hegðun
  • leiðast út í glæpi/á glapstigu
  • erfiðleikar
  • komast í kast við lögin
  • refsivert athæfi
  • glæpur, fremja g.
  • afbrot, brjóta af sér
  • brjóta lögin
  • glæpa-/afbrotamaður
  • hnupl, hnupla
  • stuldur, stela
  • þjófur (innbrots-, vasa-), þjófnaður
  • brjótast inn
  • ræningi (mann-), rán, ræna
  • myrða, morð, morðingi
  • manndráp (af gáleysi)
  • svik (trygginga-)
  • svindl
  • fals (ávísana-)
  • smygla, smyglari
  • hryðjuverkamaður
  • hryðjuverk
  • ofsóknir (pólitískar o.)
  • ofbeldi
  • nauðgun
  • árás
  • pynting
  • sekt, sakleysi
  • grunsamlegur, vera grunaður um e-ð
  • grunur, hinn grunaði
  • sanna glæp
  • vitni
  • játa, neita
  • ástæða, aðdragandi
  • gæsluvarðhald
  • refsing
  • fangelsi
  • forvarnir
  • hjálp, aðstoð
  • tækifæri, fá t. til að hefja nýtt líf
  • vernd, vera undir lögregluvernd
  • uppreisn
  • bylting
  • mótmæli, mótmælaganga
  • mál, hneyksli
  • óeirðir
  • skemmdarverk
  • fórnarlamb
  • verða fyrir e-u
  • flóttamaður
  • leita hælis sem pólitískur f.
Frelsi og mannréttindi
  • frelsi, frjáls
  • vera sviptur f.
  • mannréttindi
  • talfrelsi, prentfrelsi, fundafrelsi, félagafrelsi, trúfrelsi

[FORSÍÐA] [yfirlitstafla] [þemaorð]

[athugasemdir, 25.09.03]