Framburður
|
|
|
|
|||
29.09.03
|
||||||
Bókstafir og hljóðgildi |
1. BókstafirÍ íslenska stafrófinu eru 32 bókstafir:
|
2. MálhljóðinSérhljóðTvíhljóð
Samhljóð |
3. Hljóðritun: bókstafirnir og hljóðgildi þeirraHér fyrir neðan eru fyrst taldir upp allir bókstafir sem tákna sérhljóð (í stafrófsröð) og tvíhljóð. Þar má líka sjá öll hljóðbrigði, hljóðrituð innan hornklofa, og sýnd orðadæmi. Á eftir koma síðan bókstafir sem standa fyrir samhljóð ásamt hljóðbrigðum og orðadæmum. Marga bókstafi er hægt að bera fram á fleiri en einn veg og þegar fleiri en eitt framburðarafbrigði er gefið við tiltekinn bókstaf er vísað í viðkomandi framburðarreglur. |
a | [a] | banna | |
[a:] | hafa | *1 | |
[au] | ganga, (mig) langar, langur, þangað; ástfanginn – banki, blankur, hanki, vankaður | 2 | |
[ai] | bragi, magi; sunnudaginn, þjóðfélagið | *3 |
á | [au] | ást | |
[au:] | ráða | *1 |
e | [e] | lestur | |
[e:] | lesa | *1 | |
[ei] | drengur, engill, enginn, fengum, gengum, lengi – skenkja, þenkja | 2 | |
[ei] | segir, spegill, veginn; síðdegi, hádegi, lélegir | *3 |
é | [je] | fékk | |
[je:] | ég | *1 | |
[Je] | hérna | *9 | |
[Je:] | hér | *1, *9 |
i | [I] | inni | |
[I:] | bið | *1 | |
[i] | fingur, hingað, hringja; reykingar, sýning; Íslendingur – hinkra, kinka (kolli), minkur, minnka, vinka | 2 | |
[i] | stigi, tiginn, svigi | *3 |
í | [i] | fífl | |
[i:] | bíta | *1 |
o | [o] | oft | |
[o:] | svona | *1 | |
[oi] | floginn, logið, regnbogi | *3 |
ó | [ou] | fólk | |
[ou:] | bók | *1 |
u | [Y] | fundur | |
[Y:] | muna | *1 | |
[Yi] | dugi, flugið, hugi | *3 | |
[u] | tungl, tungumál, ungur, þungur; konungur – bunki, dunkur, munkur | 2 |
ú | [u] | fúll | |
[u:] | þú | *1 |
y | [I] | lyfta | |
[I:] | yfir | *1 | |
[i] | kyngja, slyngur, syngja, yngri, þyngd – dynkur | 2 | |
[i] | lygi | *3 |
ý | [i] | þrýsta | |
[i:] | ýta | *1 |
æ | [ai] | æstur | |
[ai:] | færa | *1 |
ö | [ö] | tölva | |
[ö:] | ör | *1 | |
[öi] | löng, svöng, söng, þröng – blönk, hönk | 2 | |
[öi] | drögin, lögin, sögin | *3 |
au | [öi] | austur | |
[öi:] | þau | *1 |
ei | [ei] | einn | |
[ei:] | meira | *1 |
ey | [ei] | geymdi | |
[ei:] | geyma | *1 |
b | [b] | baka | |
[b:] | kvabba | *4 |
d | [d] | dalur | |
[d:] | padda | *4 |
ð | [ð] | eða | |
[þ] | maðkur, bað | *11 |
f | [f] | fá, ofsi, loft, rífka | |
[f:] | eff | *4 | |
[v] | hafa, leyfði, öfgar, hefja, afmá, afnema, efri, hálfur, horfa | *5 | |
[b] | kartafla, Keflavík, trufla; efni, sofna, nefnilega, höfn | *15 | |
[m] | hefnd | *14 | |
[M] | nefnt | *14 |
g | [g] | gata, regla, rigna, sorg, borg | |
[g:] | vagga | *4 | |
[gj] | gæs, gera, gísl, geyma, geit, gjöf, reykja, gýs, Gylfi | *18 | |
[gj:] | eggið, leggja | *4, *18 | |
[g] | saga, sagði, ögra, lag | *6 | |
[x] | sagt, hryggt, ?hugsa, lögfræði, tugþraut | *11 | |
[j:] | lagi, segja | *18 | |
[-] | skógur, lúga, söngla | *19 |
h | [h] | hata | |
[k] | hvað | *8 | |
[-] | hér, hjón, hnerra, hlutur, hraður | *9 |
j | [j] | jól | |
[j:] | eyja | *4 | |
[J] | hjón | *9 |
k | [k] | kóngur | |
[g] | taka, þakka | *7 | |
[kj] | keyra, kjósa, kind, kyn, kýta, kær | *18 | |
[gj] | skær, ekkja, sækja | *7 | |
[x] | október, þekkt, ?loksins | *17 |
l | [l] | lifa, tala, alls | |
[l:] | ball | *4 | |
[L] | stelpa, piltur, hálka, hlaupa, allt | *9, *11 | |
[dl] | allir, allra, hellna | *12 | |
[dL] | fjall | *11 |
m | [m] | mús, hremmdi | |
[m:] | amma | *4 | |
[M] | svampur, heimta, rýmka | *11 |
n | [n] | núna, kenndi | |
[n:] | panna | *4 | |
[N] | hnefi, vanta, nennti | *9, *11 | |
[dn] | seinna | *13 | |
[dN] | seinn | *11 | |
[ng] | ungur, söngla | *20 | |
[Ng] | banka, minnka | *20 | |
[nj] | ungi | *20 | |
[Nj] | banki | *20 |
p | [p] | pottur | |
[b] | opna, lampi, stelpa, api, teppi, tap | *7 | |
[f] | dýpka, skipta, keppti | *17 |
r | [r] | rós, þurrð | |
[r:] | kerra | *4 | |
[R] | hræddur, þurrt, sparka, þurrka, farsi, -rrs, terta, harpa | *9, *11 |
s | [s] | stór, kyssti | |
[s:] | hissa | *4 |
t | [t] | tala | |
[d] | sitja, betri, rotta | *7 |
v | [v] | vondur |
x | [xs] | strax, vaxa |
þ | [þ] | þak, maraþon, íþrótt | |
[ð] | eru þau | *22 |