DeutschPolnischSlowakischTschechischSprachvergleich
sacrum und profanum
religiöse lexik in der allgemeinsprache (deutsch-polnisch-slowakisch-tschechisch)
Tschechisch: křtít
Polnisch: chrzcić

Polysemie

  1. religiös: ‘den christlichen Initiations- und Reinigungsritus ausführen’
  2. Benennungsprofil: ‘jmdm. / etw. einen Namen geben’
  3. symbolisch: ‘ein Schiff oder ein anderes Fahrzeug feierlich in Betrieb nehmen und ihm einen Namen geben’
  4. Marketing-Profil: ‘ein Musikalbum feierlich vorstellen’
  5. Reifeprofil: ‘Brauch ausführen, durch den jmd. in eine Gruppe aufgenommen wird’
  6. dilutierend: ‘verdünnen’
  7. aquatisch: ‘nass machen’

Polysemie

  1. religiös: ‘den christlichen Initiations- und Reinigungsritus ausführen’
  2. Benennungsprofil: ‘jmdm. / etw. einen Namen geben’
  3. symbolisch: ‘ein Schiff oder ein anderes Fahrzeug feierlich in Betrieb nehmen und ihm einen Namen geben’
  4. Marketing-Profil: ‘ein Musikalbum feierlich vorstellen’
  5. Initiationsprofil: ‘Brauch ausführen, durch den jmd. in eine Gruppe aufgenommen wird’
  6. dilutierend: ‘verdünnen’
  7. aquatisch: ‘nass machen’

Profil: religiös

Profil: religiös

Definition

křtít

Das christliche Ritual ausführen, bei dem der Kopf eines Menschen mit Wasser begossen oder besprengt wird. Manchmal taucht man den Kopf oder den ganzen Körper ins Wasser ein. Die Taufe bedeutet die Aufnahme des Menschen in die Glaubensgemeinschaft, heilige Reinigung von Sünden, geistige Neugeburt und Empfang des Heiligen Geistes. Als Vorbild für die christliche Taufe gilt die Taufe Jesu durch Johannes den Täufer (Mt 3,13–17 parr.). In der katholischen und evangelisch-lutherischen Kirche gilt die Taufe als Sakrament, d. h. sie wird als eine heiligende, die Gnade Gottes übermittelnde Handlung angesehen.

Die Taufe wird in einen Gottesdienst oder eine eigenständige Tauffeier eingebettet und von einem oder einer Geistlichen abgehalten. Dem Täufling stehen bei der Taufe ein oder mehrere Paten bei. Eine Taufe kann sowohl in der Kirche als auch an einem anderen Ort gespendet werden. In vielen christlichen Kirchen (so in der katholischen und evangelisch-lutherischen) werden üblicherweise schon Neugeborene und Kleinkinder getauft. Andere Kirchen (z. B. die Baptisten)  praktizieren dagegen ausschließlich die Erwachsenentaufe und akzentuieren die persönliche Entscheidung für den Glauben. Da früher die Taufe in der Regel kurz nach der Geburt erfolgte und mit der standesamtlichen Erfassung der Neugeborenen einherging, wurde mit ihr die Namensgebung verbunden.

Definition

chrzcić

Das christliche Ritual ausführen, bei dem der Kopf eines Menschen mit Wasser begossen oder besprengt wird. Manchmal taucht man den Kopf oder den ganzen Körper ins Wasser ein. Die Taufe bedeutet die Aufnahme des Menschen in die Glaubensgemeinschaft, heilige Reinigung von Sünden, geistige Neugeburt und Empfang des Heiligen Geistes. Als Vorbild für die christliche Taufe gilt die Taufe Jesu durch Johannes den Täufer (Mt 3,13–17 parr.). In der katholischen und evangelisch-lutherischen Kirche gilt die Taufe als Sakrament, d. h. sie wird als eine heiligende, die Gnade Gottes übermittelnde Handlung angesehen.

Die Taufe wird in einen Gottesdienst oder eine eigenständige Tauffeier eingebettet und von einem oder einer Geistlichen abgehalten. Dem Täufling stehen bei der Taufe ein oder mehrere Paten bei. Eine Taufe kann sowohl in der Kirche als auch an einem anderen Ort gespendet werden. In vielen christlichen Kirchen (so in der katholischen und evangelisch-lutherischen) werden üblicherweise schon Neugeborene und Kleinkinder getauft. Andere Kirchen (z. B. die Baptisten)  praktizieren dagegen ausschließlich die Erwachsenentaufe und akzentuieren die persönliche Entscheidung für den Glauben. Da früher die Taufe in der Regel kurz nach der Geburt erfolgte und mit der standesamtlichen Erfassung der Neugeborenen einherging, wurde mit ihr die Namensgebung verbunden.

perfektiver Aspekt ochrzcić

Konnotationen

  • Christ werden

Konnotationen

  • Christ werden

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • vykonávat obřad křtu ‘das Ritual der Taufe ausführen’
  • rituálně pokropit vodou ‘rituell mit Wasser besprengen’
  • přijímat do křesťanské církve symbolickým obmytím vodou ‘durch symbolsche Waschung mit Wasser in die christliche Kirche aufnehmen’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • udzielić sakramentu chrztu ‘das Sakrament der Taufe spenden’

Wortbildungen

Substantive

  • křesťan ‘Christ’
  • křesťanka ‘Christin’
  • křesťanství ‘Christentum’
  • křest ‘Taufe’
  • křtiny ‘Tauffeier, Fest zur Feier des Sakraments der Taufe’
  • křtěnec ‘Täufling’

Verben

  • okřtít1 ‘taufen’, pf. zu křtít (religiöses Profil
  • pokřtít1 ‘taufen’, pf. zu křtít (religiöses Profil)
  • překřtít1 ‘umtaufen, neu taufen, konvertieren, wiedertaufen’
  • křestithistorisch ‘taufen’

Adjektive

  • křesťanský1 ‘christlich, auf Lehre Christi zurückgehend, ihr entsprechend’, vgl. křesťanská víra ‘christlicher Glaube’, křesťanská láska ‘christliche Liebe’
  • křesťanský‘christlich, im Christentum verankert, vom Christentum geprägt’, vgl. křesťanská kultura ‘christliche Kultur’
  • nekřesťanský1 ‘unchristlich, der christlichen Lehre widersprechend’, vgl. trest smrti je nemorální a nekřesťanský ‘die Todesstrafe ist unmoralisch und unchristlich’
  • nekřesťanský2 ‘intensivierend − unglaublich, sehr viel, sehr früh usw.’, vgl. v tuhle nekřesťanskou dobu ‘zu dieser unchristlichen Zeit’, stojí to nekřesťanské peníze ‘es ist zu teuer’
  • předkřesťanský ‘vorchristlich’ vgl. v předkřesťanských dobách ‘in der vorchristlichen Zeit’, předkřesťanský svátek ‘heidnischer Feiertag’

Adverbien

  • křesťansky ‘christlich’ vgl. křesťansky orientovaná strana ‘christlich orientierte Partei’, někoho křesťansky vychovávat ‘jmdn. christlich erziehen’
  • nekřesťansky ‘intensivierend − unglaublich, sehr viel, sehr früh usw.’, vgl. nekřesťansky brzo ‘sehr früh’, nekřesťansky děti zbil ‘er hat die Kinder unglaublich geschlagen’

Wortbildungen

Substantive

  • chrzciciel1 ‘Täufer’, vgl. Jan Chrzciciel ‘Johannes der Täufer’
  • chrzciny ‘Tauffeier’
  • chrzcielnica ‘Taufbecken’
  • chrzczenie ‘Spenden des Taufsakraments’
  • przechrztaveraltet‘zum Christentum konvertierte Person’

Verben

  • chrzcić się ‘sich taufen lassen’
  • przechrzcić1 ‘umtaufen: nach anderem Ritus taufen’
  • przechrzcić się ‘konvertieren’

Adjektive

  • chrzcielny ‘in Relation zu chrzcić (religiöses Profil) stehend’, vgl. świeca chrzcielna ‘Taufkerze’
  • (o)chrzczony1 ‘getauft’

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • křtít Duchem svatým a ohněm ‘mit dem Heiligen Geist und mit Feuer taufen’, nach Mt 3, 11
  • křtít ohněm ‘mit Feuer taufen’
  • být pokřten/a Vltavou ‘gebürtiger Prager sein’

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • chrzcić córkę
  • chrzcić dzieci
  • chrzcić syna
  • chrzcić wodą
  • chrzcić w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego

Belege

Kdo z učedníků je ve vašem příběhu pokřtěn? Tomáš, toho ještě křtil Jan Křtitel v Jordánu, a pak Jocha, kterého křtil Jan ve vězení. Mám tam také křest Salome, kterou křtí po Janově smrti Ješua.
(syn)

Tak třeba letošní hit, výstava Metoděj křtil Bořivoje. Známou scénu křtu českého knížete odbydou autoři školních učebnic pár řádky. Když ale děti zamíří v rámci doplnění výuky na Modrou, zjistí s překvapením, že suchá fakta mohou mít vizuálně efektní dohru.
(syn)

Křtili limonádou STORD (INT, shp) - V norském kostele zamrzlo vodovodní potrubí, a tak se kněz Paal Dale uchýlil ke změnám v tradičním křtění. Namísto svěcené vody použil citronovou limonádu.
(syn)

Během slavností vigilie také církev křtí nové věřící. "Světíme také oheň jako symbol věčného života. Od něho zapalujeme velikonoční svíci, takzvaný paškál," řekl hejnický farář Miloš Raban. Slavnost zmrtvýchvstání pokračuje ještě v neděli.
(syn)

Následuje bohoslužba slova, četba o Ježíšově zmrtvýchvstání. Poté se požehná voda a připraví se katechumeni, kteří se budou křtít. Věřící, kteří se na Velikonoce během postní doby připravili, obnovují svoje křestní závazky. Závěrem velikonoční vigilie je slavení eucharistie.
(syn)

Belege

Największy dzwon z katarzyńskiego carillonu, ważący prawie 2,5 tony, otrzymał imię Pokój i Pojednanie. Jeden z mniejszych Eggebrecht zawiózł do Rzymu, do papieża, by otrzymać błogosławieństwo. Każda okazja była dobra do starań o pieniądze. Biskupowi katolickiemu, który chrzcił dziecko jego córki, po ceremonii tłumaczył, że skoro biskup protestancki dał mu na dzwon, to on, katolik, powinien tym bardziej, Katarzyna jest bowiem teraz kościołem katolickim.
Ryszarda Socha, Bach z wieży, Polityka

No więc - przystąpiła do opowieści - miejscowy ksiądz proboszcz nawet nie chciał ze mną gadać. Powiedział, że nie będzie chrzcił dzieci ateistów, żyjących w związku niesakramentalnym, i że jest bardzo zajęty. Znalazłam się za drzwiami kancelarii, zanim zdążyłam wyjaśnić mu cokolwiek więcej. - Czyli mamy sprawę z głowy. Jedno jest pewne, ja się nie nawrócę
Kinga Dunin, Tabu, 1998

Może nie najlepiej czytamy w ich duszach, ale zajmujemy się problemami życiowymi tych wszystkich, o których nikt już nie dba. (...) Dopóki [ludzie] będą przychodzić do nas, żeby się żenić, żeby chrzcić dzieci i polecać dusze swoich zmarłych Bogu, to chyba można mieć wątpliwości co do opinii o Włochach, a nie co do włoskiej wiary. W innych krajach katolicyzm może być bardziej wojujący lub intelektualnie subtelniejszy, ale właśnie tutaj, we Włoszech, jest konkretny i przenika głębiej
Gazeta Wyborcza, 1996-04-27

Kapitan, ku zdumieniu kapelana, wiedział nawet o mszy żeglarskiej odprawianej niegdyś na żaglowcach, na których z powodu silnego kołysania nie do pomyślenia była manipulacja z winem. Właśnie z tego powodu mszę tę nazywano również „suchą”. — Mszę zwykłą odprawić mogę, ale chrzcić bizonów nie będę — słabym głosem bronił się kapelan. — No dobrze! Niech będzie msza zwykła — uczynił ustępstwo kapitan. — Ale pokropić bizony wodą święconą to chyba ksiądz może? Bo jeśli kropi się pisanki... Jeśli we Włoszech, tuż obok Stolicy Apostolskiej
Karol Olgierd Borchardt, Szaman morski, 1988

Jak on miał na imię... Chyba Andrzej... - Wybrała już pani imię dla synka? - Andrzej. Wszystko się więc potwierdzało. W czasie ceremonii chrztu Ewelina weszła do kaplicy i stanęła z boku. - Andrzeju, ja cię chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego - powiedział uroczyście ksiądz, po czym skropił główkę dziecka wodą. W tym momencie przez jeden z witraży wpadła do kaplicy smuga słońca i ozłociła całe wnętrze. Może to dobry znak - pomyślała Suzanne.
Maria Nurowska, Panny i wdowy: czyściec, 1993

Było to dobrze widać choćby na przykładzie księdza Kłodnickiego. Od dawna w naszej miejscowości było przyjęte, że jeśli w mieszanym małżeństwie (a było ich dość dużo), to znaczy Rusina z Polką, urodził się chłopiec, chrzczono go w cerkwi; jeśli urodziła się dziewczynka, chrzczono ją w kościele. Ale od kilku już lat dobrodij nakazywał wszystkie dzieci z mieszanych małżeństw chrzcić w cerkwi i powiększał tym sposobem liczbę dusz ukraińskich. '
Stanisław Berenda-Czajkowski, Dni grozy i łez, 2001

Profil: Benennung

Profil: Benennung

Definition

křtít

Jemandem oder etwas einen Namen geben, benennen.

Wenn ein Tier oder eine Organisation feierlich einen Namen bzw. Titel erhalten, kann die Namensgebung Bestandteil einer Feier sein.

Im Tschechischen auch gebräuchlich für die Etablierung von Spitznamen und die Nutzung salopper und familärer Anredeformen.

Definition

chrzcić

Jemandem oder etwas einen Namen geben, benennen.

Wenn ein Tier oder eine Organisation feierlich einen Namen bzw. Titel erhalten, kann die Namensgebung Bestandteil einer Feier sein.

perfektiver Aspekt ochrzcić

Konnotationen

  • in die Gesellschaft aufnehmen

Konnotationen

  • etwas der Öffentlichkeit vorstellen, offiziell vorführen

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • pojmenovat ‘bennen’
  • přezdívat ‘rufen, mit Spitznamen/ Kosenamen anreden, necken’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  •  mianować ‘ernennen’
  •  nazywać ‘benennen’

Wortbildungen

Verben

  • okřtít2 ‘taufen’, pf. zu křtít (Bennenungsprofil)
  • pokřtít2 ‘taufen’, pf. zu křtít (Benennungsprofil)
  • překřtít2 ‘umbenennen’

Wortbildungen

Verben

  •  przechrzcić2 ‘umbenennen’

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

[Für dieses Profil wurde keine Phraseme gefunden.]

Kollokationen

  • křtím tě na jméno

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • (o)chrzcić mianem

Belege

Úředníci ve východorumunském městě Piatra Neamt touto volbou jména ani nebyli příliš udiveni, protože rumunští Romové při pojmenovávání svých dětí často projevují kreativitu: dětem dávají jména jako Vinnetou, Rambo nebo Pelé. V padesátých letech Romové své ratolesti rádi křtili po sovětském diktátorovi Josifu Stalinovi a v sedmdesátých letech zase po dlouholetém šéfovi rumunského státu Nicolae Ceaušeskovi. 
(syn)

Je pravda, že v Americe od dob válečného hrdiny Eisenhowera ani jednoho plešatého prezidenta nezvolili, a že lidé své syny po Eisenhowerovi nekřtí jménem Dwight.
(syn)

Máme spoustu práce. Piš si: od nynějška nebudou nemluvňata křtěna jménem, nýbrž pořadovým číslem. Proto každý ihned po narození obdrží vhrůženec - elektronický implantát napojený na Síť.
(syn)

Dosud byla letadla ČSA křtěna jmény českých a moravských měst, jejichž znaky nesou na trupu. Tentokrát jsme ale udělali výjimku, vždyť bojové nasazení českých letců v RAF tvořilo významnou kapitolu bojů za osvobození naší vlasti.
(syn)

Jako další krok abstrakce se požaduje institucionální nazávaznost, protože u institucionálně vázaných řečových aktů se prosazují normy prostřednictvím institucionální síly. (Příklad: Tím tě křtím jménem Jan. To platí proto, že v církevním zákoně je to zakotveno prostřednictvím určitého předpisu.)
(syn)

Tučňák křtil Ačkoli se hokejoví fandové srocují zpravidla na zimních stadionech, tentokrát přišli do zoo Jihlava. Tučňáka Humboldtova zde totiž křtil "taky tučňák", hokejista z týmu Pittsburgh Penguins Michal Rozsíval a křtěnci věnoval k třetím narozeninám zdrobnělinu svého jména Míša.
(syn)

Hlava státu do Dvora přijede po více než osmdesáti letech. Kromě setkání s občany bude v zoo křtít mláďata servalů.
(syn)

Belege

W 1953 r. na festiwal do Cannes przyjechał reżyser Roger Vadim ze świeżo poślubioną Brigitte Bardot. 19-letnia BB założyła bikini i... ukradła całe przedstawienie! Nie pisano o nikim innym. Pozbawiony ramiączek biustonosz ochrzczono już na wieki "bardotką". (Najśmieszniejsze, że Bardot nie była wówczas sławna, nawet nie była aktorką: było to trzy lata przed jej debiutem w "I Bóg stworzył kobietę".)
Cosmopolitan, 1999

Basistą nowego składu został Tomek Kiepura. Do zespołu dołączył chórek w składzie Dominika Skowron oraz Agnieszka Hrabia. Jeszcze w lutym 2006 r. rozpoczęto próby a projekt ochrzczono imieniem NEFRE. Próbownia u Młodego przyjęła nazwę Nefreciarnia, a wszystkie refreny to nefreny. Powstała strona internetowa www.nefre.art.pl autorstwa Janusza "Banka" Koneckiego - nefreadmina. W połowie maja 2006 światło dzienne ujrzała NEFRE EPKA, która zawiera 5 utworów
Tygodnik Regionalny "Gazeta Częstochowska", 2007-04-19

Wszystkie auta powstały na zamówienie - nigdy nie rozpoczęto ich seryjnej produkcji. Wzięły udział w 78 rajdach samochodowych, z których wygrały aż 32. Najsłynniejszym z nich był wyścig "Mille Miglia" (Tysiąca Mil), stąd kultowy model Alfy Romeo ochrzczono właśnie tak. Dziś stare "Spidery" są na wagę złota - na aukcjach ceny wywoławcze są nie mniejsze niż 600 000 dolarów, czyli około 2 400 000 złotych. Firma Alfa Romeo wypuściła po drugiej wojnie światowej kilkanaście różnych modeli "Spiderów"
CKM, 1999

Ale im większy był opór materii, tym twardszy, bardziej polityczny, hermetyczny i od nikogo niezależny stawał się on sam. Otoczył się grupą ludzi zatrudnionych w telewizji, którą ochrzczono mianem pampersów. Ich ambicje były dużo większe, niż tylko profesjonalne uprawianie dziennikarstwa (patrz ramka). - Widząc, że jako szef Rady nie jestem w stanie wiele mu pomóc czy zaszkodzić, z tygodnia na tydzień odsuwał się, redukował kontakty - mówi Marek Markiewicz
Z lasu na wojny i pokoje, Polityka, 2001-06-02

Układów z góry nie zakładam, lecz komentuję niektóre zdarzenia już po fakcie. Jak nazwać to, że żona przew. Rady Miasta bez pośrednictwa PUP otrzymała pracę w gminnej spółce, pomijając jej kwalifikacje? Jak ochrzcić to, że żona prezesa tej spółki dostała pracę w innej jednostce podległej gminie? Znajdzie się też jakieś dziecko czy bliski krewny radnego, który dziwnym trafem dostał urzędową posadę. To wszystko dzieje się na oczach burmistrza i pewnie za jego akceptacją
Zdaniem Jangasa: Uderz w stół, Czas Ostrzeszowski, 2006

W 1949 r. imię Włady Bytomskiej dano ul. Dworskiej, w 1960 r. dawnej fabryce Hirszberga i Birnbauma, w 1961 r. nowemu osiedlu mieszkaniowemu (obecnie - Stefana Czarnieckiego), a potem - fabryce produkującej biustonosze i ogródkowi jordanowskiemu, chciano nim nawet ochrzcić pocztę. Grób Bytomskiej widać z daleka: "Zginęła z rąk oprawców sanacyjnych w walce o socjalizm". Przez ponad 30 lat w Dniu Wszystkich Świętych stały tu warty honorowe, delegacje zakładowe składały wiązanki kwiatów.
Zdradzała charakter ponury,Polityka, 2001-06-16

Szczeniaka trzeba ochrzcić, bo każdy na niego woła inaczej: Grubas, Bimbek, Bimpuś, Trombuś, Ciapa - i gotów biedak zgłupieć do reszty. Bo i tak nie wie, co to ma znaczyć, że ma tylu panów.
Edmund Niziurski, Księga urwisów, 1997

Profil: symbolisch

Profil: symbolisch

Definition

křtít

Feierlich ein Schiff, ein Boot, oder auch ein Fahrzeug oder Flugzeug in Betrieb nehmen. Der Festakt ahmt die religiöse Taufe nach, indem das Transportmittel mit Wein, Sekt oder Wasser besprengt oder begossen wird und Ansprachen gehalten werden. Bei der Zeremonie erhält das Beförderungsmittel häufig auch einen Namen.

Definition

chrzcić

Feierlich ein Schiff, ein Boot, oder auch ein Fahrzeug oder Flugzeug in Betrieb nehmen. Der Festakt ahmt die religiöse Taufe nach, indem das Transportmittel mit Wein, Sekt oder Wasser besprengt oder begossen wird und Ansprachen gehalten werden. Bei der Zeremonie erhält das Beförderungsmittel häufig auch einen Namen.

perfektiver Aspekt ochrzcić

Konnotationen

  • Schutz für Menschen, die das Transportmittel nutzen werden
  • Einweihung

Konnotationen

  • Schutz für Menschen, die das Transportmittel nutzen werden
  • Einweihung

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • požehnat ‘segnen’
  • uvádět v provoz ‘in Betrieb nehmen’

Lexikalische Relationen

[Für das vorliegende Profil wurden keine lexikalischen Relationen gefunden.]

Wortbildungen

Substantive

  • křest2 ‘Taufe’
  • křtiny2‘Tauffeierlichkeiten’

Verben

  • okřtít3 ‘taufen’, pf. zu křtít (symbolisches Profil)
  • pokřtít3 ‘taufen’, pf. zu křtít (symbolisches Profil)
  • překřtít3 ‘umbenennen, neu taufen’

Wortbildungen

[Für dieses Profil wurde keine Wortbildungen gefunden.]

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • křtít loď ‘ein Schiff taufen’

Kollokationen

  • křtít stadión výhrou

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • chrzcić okręt
  • chrzcić statek
  • chrzcić szkołę
  • chrzcić ulicę 

Belege

MISS KŘTILA LOĎ Vltavská flotila nákladních lodí je od včerejška větší o nákladní loď Dorádo, která bude především pendlovat mezi Prahou a Hamburkem. Loď pokřtila tradičním šampaňským bývalá Miss České republiky Petra Minářová. Spolu s Dorádem zahájily včera symbolicky provoz i další tři lodě: Andromeda, Berenika a Carina.
(syn)

V Chomutově včera šampaňským pokřtili svůj první železniční expres Kdyby měl Chomutov pořádnou řeku, možná by se v okresním městě křtily lodě. Ale protože ji nemá, políval se tu sektem vlak. Na svou premiérovou cestu vyjel v pondělí časně ráno historicky první expres, vypravovaný z chomutovské železniční stanice. Přednosta stanice Rudolf Galbavý jej pro slavnostní chvíli vyšňořil červenou stuhou s nápisem Chomutovský expres …
(syn)

Petr Hapka pokřtil Jackem Danielsem nový pražský bar. Jmenuje se Harley's Music Bar a silné motorky ho nejen dekorovaly, ale staly se i trofejemi večera. Obdržel ji - jen na jeden den - Petr Fejk, ředitel pražské zoo, neboť prý na ní vypadal nejvíc sexy.
(syn)

Ostrava - Sociální demokraté křtili volební autobus: Sociální demokraté v pondělí v Ostravě pokřtili šampaňským volební mikrobus s názvem Zemáček, kterým budou po regionu jezdit jejich kandidáti při volební kampani. Křest v centru Ostravy provázely nadávky nespokojených voličů.
(syn) 

Na snímku křtí starosta Vykopal strom slivovicí.
(syn)
 

*** Sport

Právě ve středu křtil novou osmiveslici Dukly, jež nese jméno olympijského vítěze Václava Kozáka. "Chtěl jsem udělat Schumachera a postříkat všechny kolem, ale můj nápad se moc nelíbil," vtipkuje.
(syn)

Ozvěny 11. kola - Dagmar Damková řídila zápas Liberec - Č. Budějovice - Nabité Bazaly 17493 diváků, ale zranil se Látal - První tři body Blšan vidělo pouhých 51 fandů - Synot křtil stadión výhrou v 90 . minutě - Zlín pošesté venku bez gólu - tentokrát v Plzni - Nováčka z Opavy sestřelil slávistický Brazilec Adauto - Sparťan Sionko rozhodl derby na Žižkově už na začátku - Dnes dohrávka: Brno - Teplice (16.40, Prima)
(syn)

TOMÁŠ DVOŘÁK KŘTIL HOKEJOVÉHO RYSA ŠAMPAŇSKÉ NECHTĚLO BOUCHNOUT. S novým maskotem vstupuje hokejová Dukla Jihlava do další prvoligové sezony. Ve výtvarné soutěži, kdy samotní fanoušci navrhovali podobu maskota, který bude bavit diváky při domácích zápasech, zvítězila kresba rysa evropského.
(syn)

Šenkeřík umí křtít Praha - Dokonale pokřtil nové kopačky. Zdeněk Šenkeřík v nich totiž vstřelil slávistický premiérový gól ve fotbalové Lize mistrů. "Vůbec mi nedochází, že jsem prvním slávistou, který v milionářské soutěži vstřelil branku.," řekl Šenkeřík.
(syn)

Belege

Wiesław Piotrkowski Roztrzaskany kieliszek (LEGNICA) Legnickiej scenie patronuje już Helena Modrzejewska. Halka Chronic, prawnuczka słynnej aktorki, przemierzyła Ocean aby odsłonić wmurowaną w teatralne schody tablicę i ochrzcić teatr jej imieniem. Tablica nie przypomina ciężkich marmurowych czy miedzianych płyt umieszczanych zazwyczaj na ścianach budowli, by upamiętnić czyjąś obecność.
Gazeta Wrocławska, 1999

W czasie plebiscytu czytelnicy wybiorą trzy finalistki. Spośród nich kapituła szczecińskiego armatora wybierze panią, która w sierpniu pojedzie do Chin, aby ochrzcić statek w stoczni Xingang w Tianjin niedaleko Pekinu. "Pomorze" będzie szóstym z drugiej serii dziesięciu siostrzanych masowców, zamówionych w Chinach przez PŻM. Statki z pierwszej serii, noszące nazwy geograficzne polskich ziem: "Kujawy", "Mazury", "Podhale"
Kto zostanie matką chrzestną statku"Pomorze"?, Dziennik Bałtycki, 2008-06-10

wykonywać zadania z zakresu obrony przeciwlotniczej oraz zwalczania okrętów podwodnych i nawodnych. - Dwie zamówione przez MW RP korwety typu 621 wejdą do służby w 2004 i 2006 roku - mówi kmdr ppor. Janusz Walczak. Podwodne nowości We wtorek w Bazie Morskiej polskiej Marynarki Wojennej na Oksywiu ochrzczono okręt podwodny ORP „Sokół”. - Okręty podwodne są jednym z najefektywniejszych środków bojowych wykorzystywanych we współczesnym teatrze działań morskich - mówi porucznik Bartosz Zajda z Biura Prasowego MW RP.
Z SOKOŁEM NA FALI, Wieczór Wybrzeża, 2002-06-07

Profil: Marketing

Profil: Marketing

Definition

křtít

ein Produkt (oft Bücher, CD´s u.ä.) neu einführen oder mit einem feierlichen Akt lancieren; feierlich der Öffentlichkeit vorstellen. Der Festakt ahmt äußerlich eine Taufe nach, das Album wird mit Wein oder Sekt begossen und es werden Ansprachen gehalten.

Definition

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Konnotationen

  • neuer Brauch 
  • Glamour 

Konnotationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • oslavovat ‘feiern’
  • kolaudovat ‘feierlich begehen, einweihen’
  • slavnostně uvádět ‘feierlich präsentieren’
  • představovat veřejnosti ‘der Öffentlichkeit vorführen’

Lexikalische Relationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Wortbildungen

Substantive

  • křest3 ‘Taufe’
  • křtiny3 ‘Tauffeier’

Verben

  • okřtít4 ‘taufen’, pf. zu křtít (Marketingprofil)
  • pokřtít4 ‘taufen’, pf. zu křtít (Marketingprofil)
  • překřtít4 ‘umtaufen, umbennen’

Wortbildungen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • křtít CD/ knihu ‘eine CD/ ein Buch taufen’

Kollokationen

  • a křtilo se

Phraseme, Kollokationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Belege

U příležitosti světové senzace - Festivalu magie, který bude zahájen v pondělí, se uskutečnilo v Městském muzeu slavnostní pokřtění "Magického vína". Velmi dobrá kvalita moku Akci uvedl proslovem Stanislav Rudolfský, jeden z pořadatelů této neobyčejné akce. "Je ve své podstatě zvláštní křtít víno vínem. Toto víno není jen tak obyčejné, je přece magické, " prohlásil. Křtilo se víno kutnohorské, opravdu dobré kvality. K ochutnávce byla k dispozici vína obojí.
(syn)

Taková párty Poslední slovo Halina Pawlovská by mi jistě poradila, jak se říká takovému setkání, na němž se křtí a oslavuje nové dílo, ale snad neudělám velkou botu, nazvuli je prostě párty.
(syn) 

ŘITKA POD BRDY ( ČTK ) - V hostinci Panský dvůr v Řitce v okrese Praha - západ se dnes ve 20 hodin bude křtít CD České komorní filharmonie.
(syn) 

Coby hlavní kmotr Ságy také naznačil, že kniha by neměla zůstat osamocena. Poté na ni teklo šampaňské a křtilo se. Hned tuplovaně, protože dorazila i třetí z kmotrovského trojlístku, krajská radní Olga Kalčíková. Jelikož má na starosti kulturu, chvála přínosu expozice, knihy i činnosti muzea přítomné zvláště potěšila.
(syn)

Hejtman už křtil knihu První společenskou povinností očekávaného pardubického hejtmana Romana Línka (čtyřkoalice) byl ve čtvrtek v podvečer křest knihy Pověsti z Pardubicka a z Hradecka autorů Jana a Tomáše Linhartových. Línek si ke křtu odskočil z kolotoče koaličních jednání.
(syn)

Přesně třiapadesát exkluzivních fotografií z archívu sběratele Milana Wolfa, které jsou většinou zcela neznámými záběry ze zákulisí natáčení a ze soukromí, doplňují drobné, někdy i pikantní zajímavosti. Cibulka kalendář křtil u příležitosti zlatého ocenění za 100000 prodaných výtisků své knihy Život tropí hlouposti, kterou napsal o Nataše Gollové.
(syn)

Belege

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Profil: Initiation

Profil: Initiation

Definition

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Definition

chrzcić

Den Brauch ausführen, der jmds. neue Lebensphase, z. B. den Einstieg ins Berufsleben nach einer Ausbildung, einleitet. Die religiöse Taufe wird äußerlich nachgeahmt, indem ein Mensch ins Wasser eingetaucht oder mit Wasser oder Alkohol begossen wird.

perfektiver Aspekt ochrzcić

Konnotationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Konnotationen

  • Einnahme in eine Zunft
  • Reinigung von früheren Verfehlungen

Lexikalische Relationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • przechodzić/przejść chrzest bojowy/ ogniowy ‘die  Feuertaufe durchmachen’ 

Wortbildungen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Wortbildungen

Adjektive

  • (o)chrzczony2  ‘getauft’

Phraseme, Kollokationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • chrzcić szczury lądowe

Belege

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Belege

Od godziny 16 do 18 bawić się będą głównie dzieci. Organizatorzy przygotowali dla nich mnóstwo konkursów i gier. Kiedy już najmłodsi się „wyszaleją”, rozpoczną się „Neptunalia”. Wśród uczestników zabawy pojawią się Neptun i Prozerpina, którzy będą chrzcić szczury lądowe. Od godziny 20 będzie można biesiadować przy rybce. Żeby było jeszcze smaczniej, zagra zespół Constans. Przy okazji zostanie rozstrzygnięty konkurs na najoryginalniejsze danie rybne Będzie można spróbować wielu przetworów i potraw przyrządzonych przez zaproszonych na imprezę gastronomików.
Rybka we Władku i wielkie żagle, Wieczór Wybrzeża, 2000-07-08

Dwa dni przez zakończeniem turnusu Neptun uznał, że nadszedł czas, by ochrzcić nasze „szczury lądowe”. Najpierw tryton zwołał wszystkich na zbiórkę. Tam uczestników dopadły z krzykiem groźne diabły z trzcinowymi biczami w rękach. Zagoniły wszystkich nad brzeg jeziora, gdzie czekali już kucharze ze „smakowitą” miksturą. Nie wolno było jej wypluć, co niektórym sprawiło dość dużo problemu. Kolejne było stanowisko fryzjerów, którzy doskonale znali się na swoim fachu. Przy pomocy nowoczesnych odżywek każdemu zaprojektowali na głowie oryginalną i niezwykle trwałą fryzurę. :)
http://retmanat.org/story11 [01.12.2014]

Jak co roku w naszej szkole zorganizowano otrzęsiny klas pierwszych, by "ochrzcić" nowych uczniów i pokazać im, że są już prawdziwymi uczniami naszej szkoły. Przygotowania do tej imprezy trwały tygodniami i zaangażowali się w nie zarówno nauczyciele, jak i uczniowie ze starszych klas. Sporządzanie dekoracji, następnie dekorowanie hali sportowej, wymyślanie i organizowanie ciekawych konkurencji wbrew pozorom męczy i wymaga dużo wysiłku, który się zdecydowanie opłacił, bo hala sportowa 29 października, podczas otrzęsin klas pierwszych, wyglądała zupełnie inaczej niż podczas lekcji wfu.
http://www.liceumkrosno.pixeldreams.eu/pliki/gazetka_4_12_2013.pdf [01.12.2014]
 


 

Profil: dilutierend

Profil: dilutierend

Definition

křtít

Ein Getränk oder eine Flüssigkeit mit Wasser verdünnen.

Definition

chrzcić

Eine Flüssigkeit mit Wasser verdünnen.

Im Polnischen meist in Bezug auf Treibstoffe und Alkohol.

Konnotationen

  • Most, Neuer Wein (Federweißer)

Konnotationen

  • auf einer Feier weniger viel Alkohol konsumieren
  • den starken Geschmack oder die starke Wirkung vermindern
  • schummeln, tricksen

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • ředit ‘verdünnen’
  • zřeďovat ‘verdünnen’
  • pančovat ‘panschen’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • rozcieńczać ‘verdünnen, verwässern, panschen’

Wortbildungen

Verben

  • okřtít5 ‘taufen’, pf. zu křtít (dilutierendes Profil)
  • pokřtít5 ‘taufen’, pf. zu křtít (dilutierendes Profil)

Wortbildungen

Substantive

  • chrzciciel2, ironisch ‘Panscher’, vgl. 3 tys. grzywny dla chrzciciela benzyny (NKJP) ‘Geldstrafe für den Benzin-Panscher’

Adjektive

  • chrzczony3 ‘gepanscht, verdünnt’, vgl. chrzczone mleko ‘verdünnte Milch’

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • křtít vodou: <někdo> křtí <něco>vodou [jmd. tauft etwas mit Wasser] ‘Ein Getränk mit Wasser verdünnen/ strecken/ panschen’

Kollokationen

  • křtít burčák/ pivo/ vino/ mléko/ mošt

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • chrzcić benzynę
  • chrzcić mleko
  • chrzcić paliwo
  • chrzcić wodą
  • chrzcić wódkę

     
     
     

Belege

Nepoctiví prodejci také loni křtili burčák vodou Do téměř čtyřiceti procent kontrolovaných burčáků přidali loni jeho prodejci vodu. Zjistili to inspektoři Státní zemědělské a potravinářské inspekce (SZPI), když loni prověřili 39 vzorků burčáku.
(syn)

Stejně jako víno ani burčák se nesmí, laicky řečeno, křtít vodou. Pokud do nápoje výrobce přidá vodu, inspekce to považuje za klamání spotřebitele a falšování tohoto nápoje.
(syn)

Díky novému přístroji inspektoři berou více vzorků Nejdůležitější věc - zda prodejci v kraji nabízejí kvalitní burčák a takzvaně jej nekřtí vodou, bude inspekce vědět za čtrnáct dní. "V minulých letech jsme odebrané vzorky posílali do zahraničí a výsledky znali až následující rok na jaře ..."
(syn)

Belege

chociaż gdy zaczął tam bywać, knajpa nazywała się inaczej. Nikt jednak nie używał oficjalnej nazwy, lecz mówili „u Ślepego”, bo kierownik miał słaby wzrok i nosił okulary ze szkłami grubymi jak denka od słoików. Widział jednak wszystko: bufetową, która pokątnie chrzciła wódkę, i kelnerów chowających napiwki. Najpierw ostrzegał: kobietom nie szczędził ostrych, aczkolwiek parlamentarnych słów, a mężczyzn dodatkowo – oprócz obrzucania „chujami” i „skurwysynami” – lał po mordzie na zapleczu.
Paulina Grych, Schiza, 2008

Są gorzelnie, 360 zamkniętych, które mogą wyprodukować spirytus, są już zakłady, które produkują spirytus bezwodny, czyli można bez kłopotu by było do tego poziomu dojść. A jakie są trudności, jeśli chodzi o spirytus bezwodny, czyli tzw. bioetanol dodawany do paliw? A łączy to się z czym? On się bardzo dobrze łączy z wodą. I nie można już chrzcić wodą benzyny, a szczególnie zimą, bo wtedy wystąpią poważne problemy z uruchamianiem silników i z pracą silników. A jak byłby utrudniony przemyt! Myślę, że jutrzejsza informacja rządu tę sprawę nam wyświetli.
Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.03.2003, 4 kadencja, 44 posiedzenie, 2 dzień

Kto „chrzci” wódkę na granicy? Służby graniczne powzięły uzasadnione podejrzenia, że do Polski trafia nielegalny czeski alkohol, a przy przejściach sprzedawana jest wódka z polskich „lewych” rozlewni. Trunki są mocno „chrzczone” np. metanolem, który niszczy zdrowie i przyprawia rankiem o ból głowy. Nie wiadomo skąd pochodzi spirytus, który przerabia się na „gatunkowe” wódki i sprzedaje pokątnie po targowiskach.
http://www.nowiny.pl/egazeta/nowiny-raciborskie/2002-04-24/17786-kto-chrzci-wodke-na-granicy.html [17.06.2014]

Czy ktoś na forum uzależniony od alkoholu (lub ktoś z jego bliskich jeśli zna problem który przedstawię) podobnie jak ja posunął się kiedykolwiek w akcie desperacji głodu alkoholowego do chrzczenia alkoholu? Dziś w bardzo niefortunnych okolicznościach zostałem przejrzany przez rodzinę (choć ostatni raz zrobiłem to wiele miesięcy temu, ale zapomniałem po sobie posprzątać) na przechrzczeniu wódki, gdzie na jej miejsce przelałem do butelek wodę z kranu.... Chcę wiedzieć, że nie jestem sam w swej głupocie....
Gość: Człowieku zdecydowanie nie jesteś, mój stary pół życia chrzcił tak wszelakie trunki, wszystko trzeba było chować, spijał i się nie przyznawał do tego że spił bezczelnie, mało tego czasem nalewaliśmy mu do butelki jakiegoś syfu, octu soli itd..
http://www.psychiatria.pl/forum/pytanie-do-alkoholikow-chrzczenie-alkoholu/watek/585570/1.html [17.06.2014]

Ja tez zauwazylem, ze zazwyczaj sa drozsi niz np. Shell czy Statoil. Co do jakosci benzyny, to duzo zalezy od stacji i tzw. "dostawcy" - niektorzy lubia "chrzcic" benzyne. Dzisiaj nie tankowalem, wiec nie wiem.
http://forum.gazeta.pl/forum/w,51,7842668,7842897,Re_Benzyna_w_BP_.html [17.06.2014]

czy tankujesz na markowej stacji czy na jakiejs pierwszej lepszej, mozna roznie trafic. napewno drozej nie znaczy lepiej. co do oleju opalowego ma nizsza temp spalania (lepsza praca silnika) i jest zbyt tani by oplacalo sie go chrzcic, lecz jesli sie na nim jezdzi trzeba czesciej wymieniac filtr paliwa, olej op jest barwiony &quot;czerwonym proszkiem&quot; mozna rozwalic pompe i uklad zasilania paliwowego.
Czytaj więcej na http://motoryzacja.interia.pl/news-czy-ma-znaczenie-gdzie-tankujesz,nId,1374553?utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefox [17.06.2014]

Wczoraj zatankowalem paliwko i po zatankowaniu etka szla coraz gorzej, przerywala na coraz nizszych obrotach. Na stacji na ktorej tankowalem mieli nowa dostawe, a wiem ze lubia chrzcic paliwo, wiec dolalem 200ml denaturatu na 10l paliwa. Z poczatku wydawalo sie ze jest lepiej, ale dzisiaj juz nie odpalila
http://forum.mz-klub.pl/printview.php?t=10181&start=0&sid=1bb784537c507bdf1bf977e03815bce4 [17.06.2014]

Jeżeli to jest jakas delikatna postać rotawirusa to koniecznie musi być kroplwka nawadniająca. Nie chce przesadzac ale na izbie przyjęć też są lekarze. My ostatnio byliśmy, zrobili usg, krew i puscili do domu ale przynajmniej byliśmy uspokojeni. Ja mam znowu odwrotny kłopot, mały rano zaczyna serenade płaczu a po dwóch godzinach w.pieluszce jest czarno-zielona zbita plastelina a pare godzin później poprawia normalną ładna żółta kupka. Ale ta poranna to jakas tragedia. Dużo go poje, grzeje brzuszek, maluje a nawet zaczęłam chrzcic mleko i dawać mniej proszku. W poniedziałek do pediatry. Jak znowu zmieni mleko to się załamie. To już będzie 3cie..
http://forum.mamazone.pl/index.php?/topic/6629-listopadowe-mamusie/page__st__33420 [17.06.2014]
 

Przez cały piątek próbowaliśmy potwierdzić informacje o tych absurdalnych – naszym zdaniem – przepisach w dyrekcji Biura Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów Głównego Inspektoratu Inspekcji Handlowej. Bez skutku. Nikt nie miał czasu, żeby z nami porozmawiać. Na razie jedno jest pewne – paliwo nadal można „Anker chrzcić ”, ile wlezie. Od początku roku – o czym już pisaliśmy – Państwowa Inspekcja Handlowa nie wykonuje kontroli paliw na stacjach benzynowych w województwie śląskim, bo najpierw brakowało środków, a później przepisów.
Trybuna Śląska, 2004-03-22

 

Profil: aquatisch

Profil: aquatisch

Definition

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Definition

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Konnotationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Konnotationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Lexikalische Relationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Lexikalische Relationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Wortbildungen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Wortbildungen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Phraseme, Kollokationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Phraseme, Kollokationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Belege

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Belege

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Etymologie

Etymologie

Enter your text here.

Semantischer Wandel

In der tschechischen Lexikographie werden regelmäßig zwei Hauptbedeutungen von křtít angeführt, 1. ‘das Ritual der Taufe ausführen’ und 2. ‘benennen, bezeichnen, einen Namen erteilen’, die den tragenden Bedeutungen der ersten beiden Profile im vorliegenden Wörterbuch zuzuordnen sind. Zu 1. verzeichnet die SSJČ noch die heute nur im historischen Jargon geläufige, bzw. an archaische Realien gebundene Bedeutung   ‘bekehren, christianisieren’. Zu 2. wird auf die Bedeutungsvarianten  ‘beschimpfen, mit Schimpfnamen besehen’ und  ‘mit Spitz-, Ruf oder Kosenamen versehen, rufen’ hingewiesen, wobei insbesondere erstere heute veraltet wirkt und in den neueren Wörterbüchern fehlt. Die zweite Bedeutung kann nicht auf das christliche Ritual bezogen werden, durchaus aber auf zeremonielle Akte verweisen, bei denen etwa auch Tiere getauft werden. Daneben werden in der Regel auch die Bedeutungen ‘(in betrügerischer Absicht) verdünnen, strecken’, die semantisch dem dilutierenden Profil in SuP entspricht und die Phrasembedeutung být křtěn Vltavou ‘aus Prag stammen, wörtl. mit der Moldau getauft sein’.

Neuerdings erfasst die Lexikographie (Sochová, Zdeňka/ Poštolková, Běla 1994, NS1, SSČ2) für die tschechischen Lexeme křest, křtít und auch křtiny (NS2, SSČ2) noch die Bedeutungen ‘feierlich einführen’ und ‘erste Teilnahme, erster Einsatz, allgemein Eröffnung, Einweihung’ (dies auch SSČ1), vgl. hierzu auch den systematischen Vergleich zum Slowakischen und mit Korpusdaten bei Franková 2011.

Vorliegendes Wörterbuch erfasst die Lexembedeutung von křtít anhand von fünf Profilen, einem religiösen, einem Bennenungsprofil, einem symbolischen Profil, einem Marketingprofil und einem dilutierenden Profil. Das religiöse Profil ist primär und frequent, zeigt aber keine Tendenz zur semantischen Innovation und ist als neutral einzustufen, das Wortbildungsnest ist reich und in erster Linie diesem als Quellprofil zuzuordnen. Das Benennungsprofil kann hierzu als erster semantische Auslagerung betrachtet werden, es handelt sich um eine parallele Anlage, die sich allein durch den fehlenden Bezug zum christlichen Glauben absondert. Handelte es sich hierbei einmal um ein Zeichen sprachlicher Säkularisierung, so ist dieses Profil heute ebenso stabil und unauffällig, oben beschriebene Nebenbedeutungen sind heute veraltet. Das dilutierende Profil mit seinem engen Bedeutungsspektrum ist außerhalb bestimmter Kontexte, insbesondere die Herstellung von Most und burčák wenig frequent.

Religiöses und Bennenungsprofil werden hier als semantisch stabil gekennzeichnet, sind aber laut Korpusstichproben vergleichsweise wenig frequent. Das Auftreten des Lexems dominieren Wendungen wie křtít album, die auf die beiden im heutigen Tschechischen virulentesten Profile fallen. Symbolisches und Marketingprofil bilden heute ein gemeinsames semantisches Spektrum, die öffentliche Einweihung und Vorstellung von etwas neuem, das zumeist eine Namensgebung oder die Vorstellung eines Namens der Öffentlichkeit einschließt. Zu unterscheiden ist dabei der Vorgang der Inbetriebnahme, in der Regel eines Unikums (Verkehrsmittel, Hilfsmittel, Gebäude) im Gegensatz zur feierlichen Vorstellung eines Exemplars eines seriellen Produkt (hauptsächlich der kulturellen Produktion). Diese Semantik hat ihre Wurzeln im religiösen Profil, genauer in dem Mt 3, 11 entlehnten Phrasem křest ohněm und dem Brauch, um Gottes Segen für vom Stapel laufende Schiffe zu bitten, wobei beide bereits frühe Formen sprachlicher und symbolischer Säkularisierung darstellen. Das häufige „Taufen“ mit Sekt oder anderen Flüssigkeiten ahmt dabei das Taufwasser nach. Die Schiffstaufe kann als prototypischer Kern des symbolischen, das Begießen einer CD oder eines Buches als Kern des Marketingprofils betrachtet werden. Beispiele wie Na snímku křtí starosta Vykopal strom slivovicí. (syn) zeigen, dass oft nicht entscheidbar ist, auf welches Profil der Sprachgebrauch rekurriert. Ein systematischer Blick auf die Objekte des Taufvorgangs und die Hilsmittel zeigt sich ein dynamisches und progressives semantisches Feld, in welchem sich beide Profile gegenseitig beeinflussen, vgl. Nebudete křtít mlékem a krví? To by vzhledem k názvu alba nabízelo . . .; Hřiště se křtilo potem, slzami a míchanými nápoji; státní samostatnost byla křtěna sociologií (syn). Besonders im Sportjournalismus wird sehr häufig von Taufen im Sinne einer Prämiere von Spielern, Hilfsmitteln, dem Stadion oder einem PR-Produkt gesprochen. Beide Profile sind durch Diskurse und Bereiche miteinander verbunden und sind Zeugen eines im Prozess begriffenen, dynamischen semantischen Wandels.

Semantischer Wandel

Das Verb chrzcić ‘taufen’ wird von dem Substantiv chrzest Taufe abgeleitet (vgl. SGS 2001). In der modernen Lexikographie des Polnischen werden beim Lemma chrzcić folgende Bedeutungen festgehalten: 1) udzielać chrztu Taufsakrament spenden, 2) rozcieńczać wodą wódkę, sok itp. Wodka, Sirup u.Ä. mit Wasser verdünnen (vgl. SJP 2003, WSPP 2006, WSJP 2007-2012), 3) nazywać, mianować benennen (vgl. ISJP 2000, SJP. WSJP), 4) poddawać kogoś różnego rodzaju próbom podczas przyjmowania go do jakiejś społeczności jmdn. verschiedenen Mutproben unterzeihen, während er in eine Gemeinschaft aufgenommen wird (vgl. WSJP).

Im vorliegenden Wörterbuch SuP werden für das polnische Lemma chrzcić fünf Profile unterschieden. Das religiöse, das Benennungs-, das symbolische, das Initiations-, sowie das dilutierende Profil. Das religiöse Profil bezieht sich auf den Vollzug des christlichen Taufaktes durch einen Geistlichen. Dabei werden im Diskurs sowohl das Spenden des Taufsakraments selbst, als auch die Absicht, z.B. der Eltern ein Kind taufen zu lassen, mit dem Verb chrzcić ausgedrückt, vgl. kiedy będziecie chrzcić syna wann werdet ihr euren Sohn taufen lassen’.

Im Benennungsprofil wird die Namensgebung verschiedener Art thematisiert. Dabei werden auf verschiedene Namen Institutionen wie Schulen, Bibliotheken oder Krankenhäuser, auch Straßen getauft. Scherzhaft können auch Personen, Sachverhalte oder Gegenstände auf Spitz- und Kosenamen getauft werden, vgl.:

Otoczył się grupą ludzi zatrudnionych w telewizji, którą ochrzczono mianem pampersów.
NKJP: Z lasu na wojny i pokoje, Polityka, 2001-06-02

Das symbolische Profil bezieht sich auf die feierliche Namensgebung vor der ersten Inbetriebnahme. Meistens handelt es sich dabei um Transportmittel wie Schiffe, Bote oder Flugzeuge. Der Unterschied zwischen dem symbolischen und dem Benennungsprofil besteht in dem Vorhandensein des bedeutungsäquivalenten Substantivs chrzest Taufe, so spricht man im symbolischen Profil von chrzest statku Schiffstaufe, im Benennungsprofil jedoch nicht von *chrzest ulicy Straßentaufe, *chrzest kolegów Taufe von Kollegen.

Das Initiationsprofil geht zunächst aus der militärischen Tradition hervor (vgl. chrzest bojowy/ ogniowy Feuertaufe) und wird im gegenwärtigen Sprachgebrauch auf sämtliche Situationen übertragen, die eine Person zum ersten Mal bewältigen muss. Im Diskurs wird dabei häufiger das Substantiv chrzest Taufe´ gebraucht, vgl. dyktando dla obcokrajowców uczących się polskiego było prawdziwym chrzestem bojowym das Diktat war eine echte Feuertaufe für die Polnisch Lernenden (ISJP, 178). Das Verb chrzcić wird meistens in Bezug auf einen Brauch, bei dem Kinder, Jugendliche oder Studenten, die als Neulinge verschiedenen Mutproben unterzogen werden, angewandt, vgl. chrzcić szczury lądowe die Landratten taufen.

Das dilutierende Profil ist im Polnischen breit gefächert und weist im Korpus eine hohe Trefferquote auf. Dabei wird das Verb chrzcić sowohl auf das Verdünnen von Milch (z.B. bei Säuglingen) als auch auf das betrügerische Pantschen von Alkohol, Gas und Benzin eingewandt, vgl. chrzcicielironisch Pantscher. Das Adjektiv chrzczony verdünnt bezieht sich auf alle mit Wasser verdünnten Flüssigkeiten oder Gas, vgl. chrzczenie mleka, wina, paliwa, benzyny, gazu Verdünnen von Milch, Wein, Pantschen von Treibstoff, Benzin, Gas. Im Gegensatz zu den vorangegangenen Profilen, fehlt im dilutierenden Profil der perfektive Aspektpartner, vgl. *ochrzcić benzynę, *ochrzczone mleko. Auch das Substantiv chrzest ist in diesem Profil nicht vorhanden.

Sprichwörter

[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]

Sprichwörter

[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]

Kulturelle Kontexte

Literatur

  • Bohumil Hrabal: Křtiny (Erzählung, in: Perlička na dně), 1963.
  • Fráňa Vítězslav Sasinek: O křtu Jagello-Vladislava, krále polského, 1886.
  • Karel Havlíček Borovský: Křest sv. Vladimíra (Gedicht), 1877.
  • František Sláma: Cigánův křest a swatba (in: Cigán u soudu), 1891.
  • Jiří Sumín: Křest (Erzählung, in: Děti soumraku), 1918.
  • Roman Šťastný: Diesel II, brutální síla, podsvětí, kriminál, křest, 2010.
  • Unbekannt: Krvavý křest českého Brna, 1905.
  • Josef Janko: Křest Libuše, pohádka o třech jednáních, 1920.

Sonstiges

  • Taufen eines Zuges

    (Quelle: http://a2larm.cz/wp-content/uploads/2014/07/leo-833x540.jpg)

Kulturelle Kontexte

Literatur

  • Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996.
  • Timothy Radcliffe: Daj nura. Życie po chrzcie i bierzmowaniu, 2013.

Film

  • Chrzest (Regie: Marcin Wrona), Polen 2010.
  • Chrzest (Regie: Piotr Szczepański), Polen 1997.

Sonstiges

  • Plakat einer Feier für neue Mitglieder eines Klubs

    (Quelle: http://leborknews.pl/wp-content/uploads/2014/10/plakat_chrzest_Mors%C3%B3w.jpg)
  • Plakat für eine "Seetaufe"

    (Quelle: http://www.gdynia.pl/g2/2014_05/84521_fileot.jpg)

Bibliographie

Franková, Monika 2011: „Sloveso krstiť a príbuzné slová v slovenčine (v porovnaní s češtinou)“, in: Nagórko, Alicja, (Hg.), Sprachliche Säkularisierung (Westslawisch - Deutsch), Hildesheim et al., S. 219-258.

Martincová, Olga et al. 1998: Nová slova v češtině. Slovník neologizmů, Praha, (Bd. 1).

Martincová, Olga et al. 2004: Nová slova v češtině. Slovník neologizmů, Praha, (Bd. 2).

Bibliographie

Author, Title, Year
Bibliographical data
Zurück

Copyright © Humboldt-Universität zu Berlin, 2009–2015
eScrinium