Polysemie
- religiös-institutionell: ‘Religion’
- religiös-subjektiv: ‘Überzeugung von der Gültigkeit einer religiösen Lehre’
- magisch: ‘Überzeugung von der Existenz übernatürlicher Wesen’
- ideologisch: ‘Überzeugung von der Richtigkeit einer Weltanschauung’
- Vertrauensprofil: ‘Vertrauen, Hoffnung’
- Wahrheitsprofil: ‘Überzeugung von der Richtigkeit einer Aussage’
- Kreditprofil: ‘finanzielle Kredibilität’
- kollektiv: ‘Gruppe von Menschen’
Definition
wiara
Die Lehre einer Kirche oder Glaubensgemeinschaft über Gott und die von ihm oder seinen menschlichen Repräsentanten verkündeten Lehren und Vorschriften.
Sing. tant.
Konnotationen
- ewiges Leben, Himmel, unsterbliche Seele
- Kirche, Theologie, Dogmen
- Transzendenz, nicht zu beweisen, übernatürlich
Lexikalische Relationen
Synonyme
- konfesjabuchsprachlich ‘Konfession’
- kredo1 ‘Kredo’
- obrządek ‘Ritual’
- religia ‘Religion’
- wyznanie ‘Bekenntnis’
Wortbildungen
Substantive
- psiawiara!veraltet ‘Schimpfwort, drückt Unzufriedenheit und Unmut des Sprechers aus’
Phraseme, Kollokationen
Phraseme
- kocia wiarapejorativ ‘Glaube der Zeugen Jehovas’
- odstąpić od wiary / vom Glauben abfallen
- przejść na (inną / jakąś) wiarę / konvertieren ‘zu einem anderen Glauben übergehen’
- przyjąć (jakąś) wiarę / eine Glauben annehmen
- stracić wiarę / seinen Glauben verlieren
- wrócić na łono (jakiejś) wiary [wörtl. in den Schoß eines/des Glaubens zurückkehren] ‘wieder zu seinem Glauben zurückfinden’
- Wyznanie Wiary / Glaubensbekenntnis
- wyznawać wiarę / seinen Glauben bekennen
Kollokationen
- akt wiary
- artykuł wiary
- chrześcijańska wiara
- dochować wiarę
- dogmat wiary
- głęboka wiara
- katolicka wiara
- niezłomna wiara
- wolność wiary
- żarliwa wiara
Belege
Wiesz na pewno, bo byłaś przy tym i, jak twierdzisz, trzymałaś mnie na rękach, że ja jestem ochrzczona. Jako matka chrzestna miałaś zagwarantować, że zostanę wychowana w wierze
katolickiej, ale nie bardzo Ci się to udało.
Kinga Dunin, Tabu, 1998
Możemy modlić się wszędzie, ale kościół jest mieszkaniem Jezusa eucharystycznego i naszej wspólnoty. W kościele doświadczamy tego, że wiara
nie jest naszym prywatnym przeżyciem. Spotykamy tu młodych i starych, bogaczy i ludzi ze średnią krajową, ludzi z dyplomami i bez.
Jan Twardowski, Blisko Jezusa, 1996
Natrajkotawszy się do syta z białym, brzuchaty zwrócił się do P'ana po chińsku:
- Właściwie, należałoby cię, jako złodzieja, oddać policji, żeby jak złodziejowi założyli ci na szyję kang. Ale biały pan, to miłosierny pan. Biały pan lituje się nad sierotami. Wiele bezdomnych chińskich sierot poumieszczał już w dobroczynnych zakładach. Dlatego postanowił ci darować i nie tylko więcej cię nie karać, ale na domiar swojej dobroci umieścić cię w sierocym przytułku chrześcijańskich misjonarzy, żebyś pod ich kierownictwem zapoznał się z prawdziwą wiarą
i nauczył się czcić wielkiego boga chrześcijan, który uczy, że kradzież to wielki grzech. Idź i pocałuj w rękę swego dobrodzieja.
Bruno Jasieński, Palę Paryż, 1974
Prawa człowieka są postrzegane przez panią rzecznik dość wybiórczo, skoro nie mieści się w nich i prawo do życia, i prawo do wychowania dzieci zgodnie z wiarą
ich rodziców, a krzyż w szkole może być, według pani rzecznik, znakiem dyskryminacji.
Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 24.01.1992, 1 kadencja, 6 posiedzenie, 2 dzień
- Przed ślubem zdarzyło się - opowiada - że spaliśmy w jednym łóżku. Jeff powiedział „dobranoc” i odwrócił się plecami. Byłam pewna, że zacznie się do mnie dobierać, i nie wiedziałam, jak mam się zachować. Nasza wiara
zabrania przedmałżeńskiego seksu, ja byłam neofitką przywiązaną do przykazań, ale nie chciałam, by czuł się odepchnięty.
Gazeta Wyborcza, 1996-07-27
Maryjna pobożność ograniczała się do sentymentalizmu bądź przelotnego uczucia, jak zwykle nietrwałego i pustego, nie powiązanego np. z czynieniem dobrych uczynków czy przebaczeniem krzywd, bez których nasza wiara
martwą jest.
Dziennik Polski, 2003-05-10
Definition
wiara
Konnotationen
- Gott, ewiges Leben, Himmel, unsterbliche Seele
- Hoffnung, Zuversicht
Lexikalische Relationen
Synonyme
- pobożność ‘Frömmigkeit’
Wortbildungen
Substantive
- małowierny1, veraltet, buchsprachlich ‘Kleingläubiger’
- niewiara ‘Unglaube’
- innowierca ‘Andersgläubiger’
- wierny1 ‘Gläubiger’, vgl. wierni jakiejś parafii ‘die Gläubigen einer Pfarrgemeinde’
Adjektive
- małowierny2, veraltet, buchsprachlich ‘kleingläubig', vgl. małowierni ludzie ‘Kleingläubigen’
- wierny2 ‘treu’, vgl. być wiernym Bogu ‘dem Gott treu sein’
Phraseme, Kollokationen
Kollokationen
- bezgraniczny wiara
- dogmatyczna wiara
- głęboka wiara
- mistyczna wiara
- wiara w Boga
- wiara w Trócję (Świętą)
- wiara w życie pozagrobowe
- wiara w życie wieczne
- wyprzeć się wiary
Belege
Wiara w Boga pomaga ludziom przeciwstawić się problemom i lękom.
Cosmopolitan nr 2, 2000
LAMBDA - Roztrząsasz swoje sumienie tylko przy pomocy rozumu i to jedynie swojego własnego rozumu, który jest ograniczony. Rozum tu niewiele znaczy, zwłaszcza rozum pojedynczego grzesznika. Tu trzeba podwójnej wiary : wiary w tajemnicę Łaski i wiary w naukę Kościoła.
Sławomir Mrożek, Teatr 2 (Alfa 1984, Letni dzień 1983, Ambasador 1981, Pieszo 1980), 1996
Przeciw śmiałkowi zaprzeczającemu powszechnie wyznawanej wierze powstaną wszyscy możni tego świata. Król i kapłani. Dwie potęgi sprawnie działające, trzymające w dłoni całe życie kraju.
Zofia Kossak, Przemierze, 1996
Żelazny Generał uśmiechnął się, bo Zakraca zareagował dokładnie według przewidywań: on jeden nigdy nie tracił wiary w swego boga.
Jacek Dukaj, W kraju niewiernych, 2005
Faryzeusze byli stronnictwem religijnym, które zajmowało jedno z ważniejszych miejsc w środowisku izraelskim Palestyny. W pierwszych dziesiątkach lat historii chrześcijaństwa zaznaczyli się jako główni przeciwnicy Jezusa i Jego nauki. Związani ściśle z klasą uczonych w Piśmie* oraz instytucją synagogi*, cieszyli się u ludu wysokim kredytem społecznego zaufania (por. np. Dz 5,34). Przestrzegali ściśle nakazów Prawa Mojżeszowego pojmowanego w duchu rygoryzmu i kazuistyki*. Na religijne ich przekonania składały się: wiara w życie pozagrobowe, w zmartwychwstanie ciał i w nagrodę w życiu przyszłym.
Olszewski Daniel, Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996
Atoli niebiblijny, tradycyjny termin „Nowy Izrael” ma sens, jeśli chcemy nim określić nowy, kulminacyjny etap historii zbawienia zapoczątkowany przez Jezusa Chrystusa i jeśli - nie przekreślając stałej aktualności wybrania i misji ludu żydowskiego - chcemy podkreślić radykalną nowość chrześcijaństwa w stosunku do judaizmu: wiara w Jezusa jako Chrystusa (Mesjasza i Syna Bożego), który przez swoją śmierć i zmartwychwstanie dokonał zbawienia świata.
Fronda nr 9-10, 1998
Religia jest w dzisiejszej Polsce i wiarą w Boga, i patriotyczną nadzieją, i politycznym sprzeciwem, i jednocześnie międzyludzką więzią.
Jerzy Surdykowski, Duch Rzeczypospolitej, 2001
Przeczytaj historię wskrzeszenia córki Jaira Zwłaszcza w Ew Łukwsza.Jest opisana niewiasta chora od dwunastu lat, wydała wszystkie pieniadze na lekarzy i nie uzyskała zdrowia Jak była silna jej wiara , że Jezus poczuł jej dotyk, iż moc z niego wyszła, w takim tłumie gdzie ludzie się cisnęli i pchali nie jeden dotknął Jezusa.
www.forumowisko.pl [nie ma w danych korpusu]
Ks. prałat Edmund Podzielny:
>Do spowiedzi trzeba przystępować z wiarą , że to naprawdę Pan Jezus odpuszcza grzechy.
>Nie należy obawiać się księdza. Nie spowiadamy się przed aniołem, ale przed człowiekiem, który też jest grzesznikiem i potrafi współczuć temu, kogo spowiada.
Nowa Trybuna Opolska, 2006
Definition
wiara
Gefühlsmäßige Überzeugung von der Existenz von Wesen oder Phänomenen, die sich nicht eindeutig beweisen lassen und die von der Mehrheit der Menschen für nichtexistent gehalten werden (z. B. Geister) oder denen keine kausale Wirkung für das reale Leben zugestanden wird (wie bei Träumen u. Ä.).
Sing. tant.
wiara w <kogoś/coś>
Konnotationen
- Gespenster, Geister, Wunschbilder
- Naivität, Spiritismus, Exzentrik, Esoterik
Lexikalische Relationen
Synonyme
- przekonanie1‘Überzeugung’
- przesąd ‘Aberglaube’
- zabobon ‘Aberglaube’
Wortbildungen
Phraseme, Kollokationen
Kollokationen
- wiara w duchy
- wiara w zabobony
Belege
Musiałem ci to wyznać, gdyż dwie niespełnione miłości przeszły w dziedzictwie na ciebie i obudziły ów mistyczny imperatyw. Stąd powstała twoja wiara
w przeznaczenie, któremu się poddałaś. Ale dla mnie, jako racjonalisty, jest to tylko przypadek, czysty zbieg okoliczności.
Jan Brzechwa, Opowiadania drastyczne, 2006
W przełamaniu obaw tubylców zupełnie nieoczekiwanie przyszedł z pomocą samozwańczy boy Wilmowskiego, oswobodzony z niewoli u piratów. Ain'u'Ku, czyli Słodki Kartofel, jak w języku Fuyughe zwał się młody Mafulu, z zapałem opowiadał współziomkom o nadprzyrodzonej potędze swoich białych opiekunów. Wiara
w czary i duchy była głęboko zakorzeniona wśród krajowców Nowej Gwinei, toteż wszędzie znajdował wielu chętnych słuchaczy. Dla nich było rzeczą oczywistą, że tylko czarownicy mogli bez walki zmusić piratów do oswobodzenia niewolników.
Alfred Szklarski, Tomek wśród łowców głów, 1996
Niemojewski, chociaż wolnomyśliciel wojujący, nie zgadza się z Chmielowskim, który broni Mickiewicza przed przypisywaniem mu wiary
„w duchy nocne, upiory i czary”.
Czesław Miłosz, Ziemia Ulro, 1994
Tu się nie zgodzę. Po pierwsze, jeśli masz pewność, to wiara nie jest potrzebna. Po drugie, wiara może być zdrowa (moim zdaniem taka jest wiara w Boga), lub niezdrowa (np. wiara
w potwora spod łóżka).
www.forumowisko.pl [28.05.2008]
Definition
wiara
Konnotationen
- Unerschütterlichkeit
- Prinzipienfestigkeit
- Starrsinn
- Fanatismus
Lexikalische Relationen
Synonyme
- kredo2 ‘Credo’
- przekonanie 2 ‘Überzeugung’
- światopogląd ‘Weltanschauung’
Wortbildungen
Phraseme, Kollokationen
Kollokationen
- mieć złudną wiarę
- wiara w ideały
- wiara w przeznaczenie
- wiara w zwycięstwo
Belege
Sotion zamyślił się. Tak, położenie powstańców jest ciężkie. Ale jakie znaleźć wyjście? Może jednak przyjąć tę walną bitwę? Męstwo i rozum Spartakusa, męstwo i wiara
powstańców w swego wodza może dadzą to ostatnie, decydujące zwycięstwo.
Halina Rudnicka, Uczniowie Spartakusa, 1996
Aktor nie może dokumentować nieszczęścia, to nie jest jego zadanie, on ma widza przed nieszczęściem ratować. Nie wolno odbierać nadziei; w banalnych sformułowaniach, że trzeba bronić postaci, chodzi w istocie właśnie o to. Nie odbierać nadziei; na tym opiera się cała moja aktorska wiara
.
Krystyna Janda, Bożena Janicka, Gwiazdy mają czerwone pazury, 1998
A więc zaprowadzimy globalizację choćby na ostrzach bagnetów, doprowadzimy do logicznego końca dzieło, które rozpoczął w 1806 roku Napoleon, wygrywając bitwę pod Jeną. Wiara
w koniec historii wynika z przekonania, że to my mamy rację, że nasze wartości są uniwersalne, a kto się im sprzeciwia, jest barbarzyńcą, któremu, dla jego własnego dobra, wartości te należy narzucić siłą.
Edwin Bendyk, Zatruta studnia: rzecz o władzy i wolności, 2002
Goldhagen analizował zachowania urzędników zbrodni - mówi. - W Jedwabnem ludzie stali się mordercami z własnej woli. Coś jednak łączy jednych i drugich: wiara
, że można kogoś naznaczyć i wykluczyć z ludzkości, oraz przekonanie, że ludzie wyłączeni spod jurysdykcji prawa zostają wyłączeni spod jurysdykcji sumienia. Profesor Jerzy Borejsza, historyk, zwraca uwagę, że nie można wyjaśniać zbrodni zachowaniem Żydów w czasie okupacji sowieckiej: - Niewątpliwie Żydzi witali radośnie Armię Czerwoną. Tylko że to samo dotyczy Białorusinów, a nie było pogromów białoruskich. Te przyczyny leżą dużo głębiej.
Anna Bikont, My z Jedwabnego, 2004
Się nie marzyło o tym. Się szło naprzód i się robiło swoje (tę co zawsze, tę co zawsze: tytaniczną pracę), ale wiara
, że coś się stanie, coś miłośnie samowitego była we mnie cały długi czas. Przycupnęła sobie ta wiara
pod wielkimi i - trzeba to uznać - coraz wspanialszymi górami samotności.
Edward Stachura, Się, 1988
Definition
wiara
Vertrauen in eine Person, Institution oder ein Mittel; Überzeugung von den guten Absichten einer Person oder auch dem guten Ausgang bzw. der Folge einer Handlung. Immer mit einer positiven Einstellung zu der Sache oder dem Geschehen verbunden.
Sing. tant.
wiara w <ktoś/coś>
wiara, że_
Lexikalische Relationen
Synonyme
- nadzieja / Hoffnung
- zaufanie / Vertrauen
Wortbildungen
Substantive
- wiarołomcabuchsprachlich 'Verräter'
- wiarołomstwobuchsprachlich'Wortbruch'
- wiarygodność 'Glaubwürdigkeit'
Verben
uwiarygodniać 'glaubwürdig erscheinen lassen - impf.'
uwiarygodnić 'glaubwürdig erscheinen lassen - pf.'
Adjektive
- wiarygodny 'glaubwürdig'
- wiarołomnybuchsprachlich 'treubrüchig'
- wierny3 'treu'
Adverbien
- wiarołomniebuchsprachlich 'treubrüchig'
Phraseme, Kollokationen
Phraseme
- człowiek małej wiary [wörtl. ein Mensch kleines Glaubens]/ ‘über jmdn., der nur oberflächlich glaubt’
- dać komuś/ czemuś wiarę / jmdn. oder etw. Glauben schenken
- nie do wiary : <coś> jest nie do wiary/ etw. ist nicht zu glauben ‘über etwas, dass sehr unglaublich klingt’
- ślepa wiara / blinder Glaube ‘naives Vertrauen in fragwürdige Zukunft, Institutionen u. Ä.’
- w dobrej wierze / in gutem Glauben ‘im Vertrauen auf die Richtigkeit und gute Absichten
- wiara w siebie / Selbstvertrauen
- żyć z kimś na wiarę scherzhaft ‘zusammenleben, ohne verheiratet zu sein’
Kollokationen
- bezkrytyczna wira
- bezgraniczna wiara
- fałszywa wiara
- głęboka wiara
- naiwna wiara
- niezłomna wiara
- odebrać wiarę
- pokładać w kimś wiarę
- przywracać wiarę
- wiara w człowkieka
Belege
- Ja jestem stanowczo pomylony! - rzekł on z najgłębszą wiarą
w swoje słowa. - Przebacz mi, Wandeczko! Dumas rzucił mi się na mózg. A ten chłopak...
Kornel Makuszyński, Szatan z siódmej klasy, 1994
- Plecie pan bzdury - zagotował się Tokarski. - Zobowiązania sojusznicze zostaną dotrzymane! Mamy gwarancje naszych sojuszników i odpowiednie zapisy traktatowe.
- W trzydziestym dziewiątym też mieliśmy gwarancje i traktaty, mój panie - odpalił Kopecki. - Zadziwia mnie pańska niezmącona wiara
w pomoc z zewnątrz!
Grzegorz Mathea, IV Rzeczpospolita, 2005
Oderwałem rękę od ściany. Już mi nie wirowało w głowie. „Jesteś swołocz - powiedziałem szeptem do Bohdana. Ryszard i Maciek zarechotali. - Wy też - zwróciłem się do nich - wszystkich was...” Wyszedłem. Leszek wybiegł za mną, coś próbował tłumaczyć: rozgoryczenie, lęk o starego, wiara
, że niewinny... Odepchnąłem go. Chciałem być sam.
Aleksander Minkowski, Szaleństwo Majki Skowron, 1994
Właściwie trudno to w ogóle nazwać rozmową, mógłby to być co najwyżej wstęp do prawdziwej wymiany poglądów, pomyślała, bo przepełniał ją optymizm i wiara
w siebie i najchętniej spędziłaby teraz cały wieczór dyskutując z Panem Bogiem o wszystkich problemach współczesnego świata.
Adam Wiedemann, Sęk Pies Brew, 1998
Zity z tropu Butkiewicz milczy przez długą chwilę. Wodzi wzrokiem po brązowych buteleczkach, ustawionych na półkach pancernej szafy. - On potrafi wykryć wszystko. Co tylko chcesz. Arszenik, cyjanek, rtęć, potas, barbiturany, atropinę, morfinę... Co tylko chcesz.
- Śmieszy mnie twoja wiara
w niego - Stefan bębni palcami po stole.
Małgorzata Saramonowicz, Lustra, 1999
Definition
wiara
Das etymologisch primäre Wahrheitsprofil (vgl. lat. verus, dt. wahr) ist im Gegenwartspolnischen nicht mehr bekannt. Lediglich im Phrasem dac wiare 'Glauben schenken' (vor allem im Gerichtsverfahren verwendet) wird die Wahrhaftigkeit jemandes Aussage bestätigt.
Eine Spur von dieser Bedeutung findet man auch noch in den Ableitungen wierny (Adj.), wiernie (Adv.) 'warheitsgetreu', wierność (Subst.) 'Treue, Güte', z.B. wierne powtórzenie/ treue Wiederholung, wierność przekazu/ Übertragungsgüte. Auch die abgeleiteten Wörter, die an sich polysem sind, werden selten in dieser Bedeutung benutzt.
Konnotationen
Lexikalische Relationen
Wortbildungen
Phraseme, Kollokationen
Belege
Definition
wiaraveraltet
Das Profil gibt es im Gegenwartspolnischen nicht. Für Lateinkundige ist dennoch interessant, dass die Latinismen kredyt (im Finanzwesen) und credo ‘ich glaube’ (im Christentum) denselben Ursprung haben. Auch das polnische Substantivpaar wierzący ‘Christ’ und wierzyciel ‘jmd., der eine Schuldforderung an jmdn. hat’ gehen auf das gemeinsame Basiswort zurück. Offensichtlich war das Vertrauen eine Grundlage für jegliche Finanzoperationen.
Konnotationen
Lexikalische Relationen
Wortbildungen
Phraseme, Kollokationen
Belege
Definition
wiaraveraltet, umgangssprachlich
Eine informelle Gruppe von Menschen, die miteinander viel Zeit verbringen und durch gemeinsame Interessen und Ziele verbunden sind.
Homonym, Sg. tant.
Konnotationen
- Männer – Soldaten oder Pfadfinder, Kumpel
- lustig, befreundet
Lexikalische Relationen
Synonyme
- ferajna ‘Bande’
- krąg przyjaciół ‘Runde’
- paczka ‘Clique’
Wortbildungen
Substantive
- wiarus ‘altgedienter Soldat, der seinem Vaterland treu diente’ (früher auch ‘jmd., der in einer wilden Ehe lebt’, poln. na wiarę, bez ślubu/ ohne Trauschein (SJPWar.)
Phraseme, Kollokationen
Kollokationen
- Dalej wiara!
- harcerska wiara
- zgrana wiara
- żołnierska wiara
Belege
W tych to miejscach trafiono na wioskę opustoszałą. Wiara była zgłodniała, konie zmordowane, więc po rozstawieniu placówek ludzie rozbiegli się po wsi w poszukiwaniu obroku i jadła.
Stefan Żeromski, Popioły, 1902
Wortindex
- człowiek małej wiary
- dać komuś/ czemuś wiarę
- ferajna
- innowierca
- kocia wiarapejorativ
- konfesjabuchsprachlich
- krąg przyjaciół
- kredo1
- kredo2
- małowierny1, veraltet, buchsprachlich
- małowierny2, veraltet, buchsprachlich
- nadzieja
- nie do wiary
- niewiara
- obrządek
- odstąpić od wiary
- paczka
- pobożność
- przejść na (inną / jakąś) wiarę
- przekonanie1
- przekonanie 2
- przesąd
- przyjąć (jakąś) wiarę
- psiawiara!veraltet
- religia
- stracić wiarę
- ślepa wiara
- światopogląd
- uwiarygodniać
- uwiarygodnić
- w dobrej wierze
- wiara w siebie
- wiarołomcabuchsprachlich
- wiarołomniebuchsprachlich
- wiarołomnybuchsprachlich
- wiarołomstwobuchsprachlich
- wiarus
- wiarygodność
- wiarygodny
- wierny1
- wierny2
- wierny3
- wrócić na łono (jakiejś) wiary
- wyznanie
- Wyznanie Wiary
- wyznawać wiarę
- zabobon
- zaufanie
- żyć z kimś na wiarę scherzhaft
Semantischer Wandel
In den Erläuterungswörterbüchern des Polnischen werden für das Lemma wiara ‘Glaube’ folgende Bedeutungen festgehalten: 1) określona religia lub wyznanie; też: przekonanie o istnieniu Boga ‘bestimmte Religion oder Konfession, auch Überzeugung von der Existenz Gottes’, 2) przekonanie, że coś jest słuszne, prawdziwe, wartościowe lub że coś się spełni ‘Überzeugung, dass etw. richtig, wahr, wertvoll ist oder dass etw. sich erfüllen wird’, 3) przeświadczenie, że istnieją istoty lub zjawiska nadprzyrodzone ‘Überzeugung von der Existenz übernatürlicher Wesen’, 4) pot. grupa ludzi zżytych ze sobą ‘ugs. eine Gruppe von gut miteinander auskommenden Leuten’, 5) daw. wierność komuś lub czemuś ‘veraltet. Treue etw. oder jmdm. gegenüber’. Ähnliche Explikationen führen das SJPDor. (1958-1969), das ISJP (2000) oder das WSJP (2007-2012) an.
Im vorliegenden Wörterbuch werden für das polnische Lemma wiara ‘Glaube’ fünf Profile unterschieden, vgl. religiös-institutionell, religiös-subjektiv, magisch, ideologisch, kollektiv. Das kollektive Profil unterscheidet sich dabei in der Kernbedeutung von den restlichen Profilen, welchen eine tiefe Überzeugung von etw. bzw. Vertrauen in etw. zugrunde liegt. Im gegenwärtigen Sprachgebrauch hat das Lexem wiara ‘Glaube’ in erster Linie eine religiöse Konnotation. Das religiös-subjektive Profil projiziert auf die Überzeugung und Vertrauen in die Existenz Gottes oder göttlicher Wesen. Das institutionelle Profil überträgt diesen Glauben an Gott über die von einer Glaubensgemeinschaft gemachten doktrinären Ansichten über Gott und mittelbar auch auf die Institution als solche im Sinne einer ‘Heilsanstalt’. Im magischen Profil wird die Überzeugung von der Existenz übernatürlicher Wesen thematisiert, anders jedoch als im religiös-subjektiven Profil sind die Dinge, an die geglaubt wird, i.d.R. diskreditiert und werden vom Sprecher oft kritisiert und abgewertet, vgl. wiara w duchy, wiara w czary, wiara w zabobony ‘der Glaube an Geister, der Glaube an Zauberkünste, Aberglaube’. Im ideologischen Profil wird oft zum einem eine ironische oder distanzierte Einstellung des Sprechers zum Ausdruck gebracht, zum anderen wird in pathetischen Äußerungen auf eine quasireligiöse Überzeugung des Sprechers hingewiesen. Das Vertrauensprofil drückt eine allgemeine, feste Überzeugung des Subjekts von der Richtigkeit eines Sachverhaltes aus. Von dieser Überzeugung werden die anderen Profile – außer das kollektive Profil – semantisch abgeleitet.
Sprichwörter
Armaty pod Stoczkiem zdobywała wiara/ rękami czarnymi od pługa. (Kampflied vom Jahre 1835, Hymne der Bauernpartei ZSL) [wörtl. Kanonen unterm Abhang eroberte der Glaube/ mit vom Pflug schwarzen Händen.]
Sen mara, Bóg wiara. [wörtl. Träume sind Schäume.]/ ‘Magische Funktion der Sprache: durch Aussprechen dieser Formel sollen Albträume oder Gespenster verschwinden.’
Wiara czyni cuda. [wörtl. Der Glaube bewirkt Wunder.]/ ‘Wenn man fest von etw. überzeugt ist, kann man auch Unwahrscheinliches verwirklichen oder erreichen.’
Wiara góry przenosi. [wörtl. Der Glaube versetzt Berge.]/ ‘Wenn man fest von etw. überzeugt ist, kann man auch Unwahrscheinliches verwirklichen oder erreichen.’ (vgl. Mt 17,20 und 1 Kor 13,2)
Wiary trzeba - nie dość skry i popiołu.../ Wiarę dałeś?... patrz - patrz jak płonie!... (C.K. Norwid, Gedicht "IX. Ciemność/ Dunkelheit" aus dem Band "VADE - MECUM", 1984, S. 36 [1863]) [wörtl. Glaube braucht es - Funke tuts nicht und Asche.../ Schenktest du Glauben?... sieh - sieh, wie es brennt!... (Übs. Rolf Fieguth)]
Kulturelle Kontexte
Literatur
- Jözef Tischner: Wiara ze słuchania. Kazania Starosądeckie 1980-1992, 2009.
- Benedykt XVI: Radość wiary, 2012.
- Barbara Wachowicz: To "Zośki" wiara! Część 1, 2008.
- Barbara Wachowicz: To "Zośki" wiara! Część 2, 2010.
Film
- Wiara czyni czuba (Religulus, Regie: Charles Larry), USA, 2008.
- Zła wiara (Mauvaise foi, Rege: Roschdy Zem), Belgien/ Frankreich, 2006.
- Trudna wiara (Twist of Faith, Rege: Kirby Dick), USA, 2004.
- Wiara ojców (Faith of My Fathers, Regie: Peter Markle), USA, 2005.
- Ludzie starej wiary, Kurz-Dokumentarfilm, Polen, 2008.
- Wiara, nadzieja i miłość, Kurz-Animationsfilm, Polen, 2003.
Musik
- Dono - Daj mi wiarę (Musikalbum), 2011.
Sonstiges
-
Comic-Witz(Quelle: http://img2.demotywatoryfb.pl/uploads/201004/1272141420_by_boomshakalaka_600.jpg)
Bibliographie
Jan Paweł II 1998: Fides et ratio, Tarnów.
Jedynak, Dorota/ Pawinska, Monika 2010: „‚Twa wiara i Twoja radość nadal w nas żyje‘ - wokół wartości w piosence papieskiej“, in: Chojak, J./ Korpysz, T./ Waszakowa, K. (Hgs.), Człowiek - słowo - świat, Warszawa, S. 208-214.
Tarnowski, Karol 1999: Wiara i myślenie, Kraków.