Polysemie
- religiös: ‘hinduistischer Führer’
- Lifestyle-Profil: ‘Vertreter östlichen Ideenguts’
- Expertenprofil: ‘Fachmann’
Definition
guru
Ursprünglich im Hinduismus ein religiöser Lehrer und geistlicher Führer. Später (im 16.-17. Jh.) ein Titel, der einem Führer der religiösen Gemeinschaft der Sikhs zukommt.
Gelegentlich ist in aufwertender Funktion auch Großschreibung möglich. Mask., wird nicht dekliniert.
Lexikalische Relationen
Synonyme
- mistrz1 ‘Meister’
- nauczyciel1 ‘Lehrer’
- przewodnik duchowy1 ‘geistiger Führer’
Wortbildungen
Phraseme, Kollokationen
Kollokationen
- hinduski guru
- indyjski guru
- uczeń guru
Belege
Guru tajemniczej japońskiej sekty Agon Shu pojawi się jako gość honorowy obchodów rocznicy pierwszego transportu więźniów do obozu w Auschwitz! To właśnie z tej sekty wywodził się Shoko Asahara, który rozpylił sarin w tokijskim metrze.
Super Express, 2006
Pewien guru na pytanie o istotę karmy odrzekł, że jest ona zbieraniem owoców naszych działań, płynących z emocjonalnej siły naszych życzeń. Inni za ciebie żadnych decyzji nie podejmą, bo nie oni ponoszą odpowiedzialność za jakość twojego życia.
Andrzej Wasilewski, Karma - los człowieka, 2002
Wyszli na dziedzińczyk i przystanęli w zachwycie. Na tle czerwonej ściany malutka świątynia z białego marmuru dźwigała trzy kopułki o kształcie pąków lotosu, ściany z marmurowych gałązek i liści lśniły w zachodzie różem, wygłaskane rękami rzeźbiarzy i wiernych, którzy modlili się wczepieni palcami w kamienną plecionkę, błagając łask u guru, pochowanego we wnętrzu pod surowym blokiem białego złomu.
Wojciech Żukrowski, Kamienne tablice, 1994
Hermann Hesse podczas swojej podróży na Wschód bał się, że Indie go zmienią. Nie chciał się poddać wpływowi Wschodu, dlatego na wszelki wypadek unikał spotkań z joginami i różnymi guru.
Max Cegielski, Masala, 2002
Mantrę nakazał intonować Swami Prabhupad, hinduski guru, który w Nowym Jorku w 1966r. założył Towarzystwo Świadomości Kryszny.
Gazeta Wyborcza, 1998-05-15
Twórcą sikhizmu był Guru Nanak, urodzony w 1469 roku w rodzinie ortodoksyjnego hindusa z kasty kszatrijów, który pracował jako nadzorca podatkowy w majątku bogatego muzułmanina.
Gazeta Wyborcza, 1992-06-06
Gdy Neptun tworzy dobre aspekty, znaczną część swego życia możesz spędzić za granicą. Lubisz podróże i świetnie relaksujesz się tam gdzie jest woda. Szukasz swej własnej filozofii w życiu, do religii masz bardziej mistyczny niż intelektualny stosunek, nawet możesz być fanatykiem religijnym lub „ guru “.
Krystyna Konaszewska-Rymarkiewicz, Interpretacja horoskopu – podstawy, 1998
Definition
guruneu
Über einen Vermittler von östlichen Glaubenslehren oder Lebenspraktiken wie Meditation, Yoga u. Ä. Einen Guru stellt man sich langhaarig, bärtig und von asketischer Schlankheit vor, mit langen Gewändern oder in weiter bunter Baumwollkleidung; er folgt einem alternativen Lebensstil, duzt alle Mitmenschen, hat eine sanfte, einschmeichelnde Stimme, sammelt Gleichgesinnte um sich. Er legt wenig Wert auf materielle Güter, dafür betont er seelische Werte, die er in Begriffe wie karma, aura u. Ä. kleidet.
Die Bezeichnung ist oft eine Fremdzuschreibung, mit der der Sprecher seine distanzierte und ironisierende Haltung zum Ausdruck bringt und signalisiert, dass er den Guru oder seine Anhänger als für nicht vertrauenswürdig, anmaßend, zweifelhaft oder exzentrisch ansieht.
Konnotationen
- New Age, Meditation, Yoga, Spiritualität, Esoterik
- Ritual, Initiationsakt, geistige Führung
- gelassen, weltfremd, über den Dingen stehend
Lexikalische Relationen
Synonyme
- mistrz2 ‘Meister’
- nauczyciel2 ‘Lehrer’
- przewodnik duchowy2 ‘geistiger Führer’
Wortbildungen
Substantive
- pani guruokkasionell ‘weibliche Form zu guru, vgl. pani dyrektor, pani doktor’
Phraseme, Kollokationen
Kollokationen
- charyzmatyczny guru
Belege
A on grał, podśpiewywał i trochę się uśmiechał do samego siebie.
Jak zwykle, gdy grał. Wyglądał jak jakiś guru sprzed dwudziestu paru lat. Gęba mu się wygładziła. Po turecku siedział, w dżinsowej wranglerówie, w suchych, czystych czerwonych skarpetkach.
Andrzej Stasiuk, Biały kruk, 1996
Kryśka mi opowiadała, że chodzi teraz na takie specjalne warsztaty, i tam taki instruktor, nie żaden guru, ale z doświadczeniem, naprawdę, uczy tę ich grupę, jak zapamiętywać, gdzie się co położyło, jak pamiętać numery, jak uważnie patrzeć.
Piotr Siemion, Finimondo: komedia romantyczna, 2004
Owszem, ta spisana ex post relacja zawiera życzliwy sentyment dla hipisowskiej ideologii (choć i sarkazm wobec „socjopatycznych guru w średnim wieku“), ale jest zarazem dobrze udokumentowanym oskarżeniem ideologicznego postrzegania świata, choćby pośrednicząca ideologia była tak liryczna jak u „dzieci-kwiatów“.
Gazeta Wyborcza, 1992-09-10
Postanowiłem więc zasięgnąć porady u Manuka, wielkiego Guru i afrykańskiego medium. Zanim mi cokolwiek powiedział, naciągnął mnie na pięćdziesiąt franków i kurczaka w estragonie, którego zjedliśmy w knajpie na rogu. Oblizał kości, ułożył z nich stosik, pomieszał z fusami kawy i powiedział, co następuje: Bracie, przepełnia cię miłość, widzę zgromadzoną wokół ciebie wielką rodzinę, płoniesz z niecierpliwości, żeby poznać twego ojca i braci, martwisz się tylko o to, gdzie ich umieścić. Nie martw się, bracie, bo problemy nie do rozwiązania rozwiązują się same.
Gazeta Wyborcza, 1997-11-07
Definition
guruneu
Ein Mensch, der von seinen Anhängern als Experte oder Fachmann auf einem bestimmten Gebiet angesehen wird. Die Bezeichnung kann implizieren, dass sich die Person in einem eher neuen, für viele Menschen unverständlichen und unzugänglichen Bereich (etwa Wissenschaften oder neue Medien) auskennt.
Als Guru kann aber auch eine Person bezeichnet werden, die dank ihrer Fähigkeiten, Lebensphilosophie oder ihres Durchsetzungsvermögens für jemanden als persönliches Vorbild oder als Vorkämpfer neuer Ideen gilt.
Konnotationen
- umfangreiches Fachwissen, Lebensweisheit
- Anerkennung, Bewunderung
Lexikalische Relationen
Synonyme
- ekspert ‘Experte’
- znawca ‘Fachmann’
- autorytet ‘Autorität’
-
idol
‘Idol’
Wortbildungen
Phraseme, Kollokationen
Kollokationen
- finansowy guru
- guru kontrkultury
- guru (świata) mody
- internetowy guru
- komputerowy guru
- polityczny guru
Belege
Być może dlatego, że polski Amway działa jeszcze za krótko i nie wykreował, jak dotąd, żadnej charyzmatycznej postaci. Ani takiej na miarę Dextera Yagera, byłego sprzedawcy piwa spod Nowego Jorku, który dziś wielogodzinnymi homiliami przykuwa uwagę tłumów w każdym zakątku kuli ziemskiej, ani nawet Węgra Jamesa Vagyia, który w swoim kraju jest prawdziwym guru, przyćmiewającym popularnością większość polityków.
Sławomir Mac Jerzy, Tajemnica Amwaya, 1998
Z poczuciem humoru, nawiązując natychmiastowy kontakt z widzami prowadził natomiast „Wieczór poezji - wstęp wzbroniony“ Wojtek Kowalski. Gwiazda Teatru from Poland należy do ulubieńców ciechanowskiej publiczności. Zwycięzca ubiegłorocznego festiwalu to urodzony showman. Korpulentny Guru Poezji (bo w tę rolę wcielił się tym razem pan Wojteczek) wciągnął już na wstępie do wierszowanej zabawy kilku z lekka opierających się zaproszeniu młodych widzów (w tym jednego autentycznego poetę, reportera ciechanowskiego Radia Plus Bartka Matusiaka) i umieścił ich dosłownie w środku.
Tygodnik Ciechanowski, 2002-06-25
Jeden z guru gospodarki cyfrowej, Don Tapscott, pisze w książce The Digital Economy (Cyfrowa gospodarka): W nowej gospodarce informacja we wszystkich swych formach staje się cyfrowa - zredukowana do bitów przechowywanych w komputerach i krążących z prędkością światła przez sieci.
Edwin Bendyk, Zatruta studnia: rzecz o władzy i wolności, 2002
Ulice San Francisco stały się ich salą wykładową, tam rozpowszechniano nauki guru kontrkultury Timothy'ego Leary' ego oraz chemika i badacza LSD Owsleya Stanleya, a za pomoce edukacyjne służyły oczywiście najrozmaitsze substancje.
Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński, Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronnika czasów popkultury, 2000
Normy te miały być w polskich zakładach wprowadzone od stycznia 1971 roku. Na trwałe związały się z nazwiskiem Bolesława Jaszczuka, który w drugiej połowie lat sześćdziesiątych pełnił rolę ekonomicznego „guru“ Gomułki.
Janusz Rolicki, Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002
Noam Chomsky, intelektualny guru antyglobalistycznej lewicy, tłumaczy, co naprawdę dzieje się ze światem, ostrzega przed dyktaturą totalitarnych korporacji i „wirtualnego rządu“ rynków finansowych, zapowiada kolejne fale niepokojów i wzywa do oporu w obronie prawdziwej demokracji.
Polityka nr 27, 2004
Odpowiedzi te pozwalają pracować efektywniej i szybciej, a przede wszystkim zapobiegają utknięciu w środku nocy z jakimś idiotycznym komunikatem na ekranie, z dala od telefonu i od znajomego komputerowego Guru.
Zdzisław Nowakowski, TAG 3.1 dla opornych, 1995
Papież dla wielu katolików to Guru.
www.forumowisko.pl [28.01.2006]
Wortindex
Etymologie
In der 2. Hälfte des 20. Jhs. aufgekommener Internationalismus, der auf das Sanskrit zurückgeht, wo das Adjektiv gurú- गुरू ‘schwer’, ‘gewichtig’, ‘hart’, ‘drückend’, ‘groß’ bedeutet und als Anrede ehrwürdiger Personen, besonders des Lehrers verwendet wird. Dem Adjektiv liegt die grundsprachliche Wurzel *g u̯ r̥h 2 -ú- zugrunde, die auch in griechisch βαρύς und lateinisch gravis vorliegt (MAYRHOFER I, 490f.).
Semantischer Wandel
Im SJPDor. (1958–1969) ist das Lexem guru gar nicht registriert; im SJPSzym. findet sich lediglich die religiöse Bedeutung ‘w hinduizmie mistrz, przewodnik duchowy cieszący się wielkim szacunkiem i uznaniem; później także przywódca wielu sekt hinduskich’. Im 1992 veröffentlichten „Suplement“ wird auf die übertragende Verwendung ‘mistrz, przewodnik duchowy, autorytet moralny’ hingewiesen. Das SWJP (1996) schließlich geht von zwei eigenständigen Bedeutungen, einer religiösen und einer profanen, aus: ‘osoba ciesząca się dużym autorytetem, posłuchem w jakimś środowisku; przewódca grupy nieformalnej’.
In vorliegendem Wörterbuch wird für die Beschreibung des aktuellen Verwendungspotentials von guru mit insgesamt drei Profilen gearbeitet: Neben einem religiösen Profil lässt sich ein Expertenprofil ausmachen, das neben moralischer und Führungsautorität auch fachlich-intellektuelle Fähigkeiten betonen kann, sowie ein sog. Lifestyle-Profil für Vertreter von östlichen Glaubenslehren oder Lebenspraktiken wie Meditation, Yoga u.Ä., die sich durch stereotypische Verhaltensweisen und Kleidungsstile auszeichnen können. Im NKJP und im Internet lässt sich die zunehmende Bedeutung der beiden nicht-religiösen Profile beobachten.
Sprichwörter
[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]
Kulturelle Kontexte
Literatur
- Piątkowski, Zdzisław: Guru, Warszawa 1999.
- Żurowski, Wojciech: Wędrówki z moim Guru, Warszawa 1981.
Filme
- Guru (The Guru, Regie: Daisy von Scerler Mayer), Großbritannien/ Frankreich/ USA 2002.
- Guru (Holy Man, Regie: Stephen Herek), USA 1998.
-
Guru miłości (The Love Guru, Regie: Marco Schnabel), USA 2008.(Quelle: http://1.fwcdn.pl/po/15/20/441520/7239500.3.jpg)
Werbung
-
Friseursalon
(Quelle: http://gurubio.vot.pl/salon/) -
Logo einer Webseite
(Quelle: http://www.gurufinancial.pl/gfx/logo.jpg)
Bibliographie
Kaczmarek, Kamil 2010: Guru, uczniowie, wspólnota, Poznań. (Wspólnota Kundaliniego, Sekty i ruchy religijne, socjologia, Polska od 1944 r.)