DeutschPolnischSlowakischTschechischSprachvergleich
sacrum und profanum
religiöse lexik in der allgemeinsprache (deutsch-polnisch-slowakisch-tschechisch)
Slowakisch: pokora
Polnisch: pokora

Polysemie

  1. religiös: ‘Tugend, bewusste Bescheidenheit vor Gott’
  2. humilativ: ‘bescheidene Selbsteinschätzung’
  3. stoisch: ‘Gleichmut gegenüber Problemen und Leiden’
  4. admirativ: ‘Respekt’
  5. servil: ‘Unterwerfung, Unterlegenheit’
  6. Reueprofil: ‘Reue, Buße’

Polysemie

  1. religiös: ‘Tugend, bewusste Bescheidenheit vor Gott’
  2. humilativ: ‘bescheidene Selbsteinschätzung’
  3. stoisch: ‘Gleichmut gegenüber Problemen und Leiden’
  4. admirativ: ‘Respekt’
  5. servil: ‘Unterwerfung, Unterlegenheit’
  6. Reueprofil: ‘Reue, Buße’

Profil: religiös

Profil: religiös

Definition

pokora

Die Gemütshaltung einer geringen Selbsteinschätzung und die Bereitschaft zur Unterwerfung bzw. Anpassung. In der christlichen Lehre eine der sieben Haupttugenden: man weiß um die eigene sündige Natur und die daraus folgende Machtlosigkeit und Hilfsbedürftigkeit. Man wird sich bewusst, dass man auf die Hilfe Gottes angewiesen ist. Im Gegensatz zu pokora steht pýcha ‘Hochmut, Stolz’.

Sg. tant.

Definition

pokora

Die Gemütshaltung einer geringen Selbsteinschätzung und die Bereitschaft zur Unterwerfung bzw. Anpassung. In der christlichen Lehre eine der sieben Haupttugenden: man weiß um die eigene sündige Natur und die daraus folgende Machtlosigkeit und Hilfsbedürftigkeit. Man wird sich bewusst, dass man auf die Hilfe Gottes angewiesen ist. Im Gegensatz zu pokora steht pycha ‘Hochmut, Stolz’.

Konnotationen

  • die Hingabe von Jesus Christus bis zum Kreuzestod, Jungfrau Maria, Hiob
  • Vertrauen in den Heilsplan Gottes
  • Selbstlosigkeit
  • gebeugte Körperhaltung, Knien, niedergeschlagene Augen
  • Ordensleben
  • Fußwaschung am Gründonnerstag nach Joh 13,4–14

Konnotationen

  • die Hingabe von Jesus Christus bis zum Kreuzestod, Jungfrau Maria, Hiob
  • Vertrauen in den Heilsplan Gottes
  • Selbstlosigkeit
  • gebeugte Körperhaltung, Knien, niedergeschlagene Augen
  • Ordensleben
  • Fußwaschung am Gründonnerstag nach Joh 13,4-14

Lexikalische Relationen

Synonym

  • bázeň Božia ‘Gottesfurcht’

Hyperonym

  • cnosťbuchspachlich ‘Tugend’

Opposita

  • pýcha1, buchspachlich ‘Hochmut, Stolz’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • bogobojnośćbuchsprachlich ‘Gottesfurcht’

Hyperonyme

  • cnotabuchsprachlich ‘Tugend’

Opposita

  • pycha1, buchsprachlich ‘Hochmut, Stolz’

Wortbildungen

Adjektive

  • pokorný1 ‘in Relation zu pokora (religiöses Profil) stehend’, vgl. pokorný Božieho služobník ‘demütiger Diener Gottes’, Bol pokorný pred Bohem. ‘Er war demütig vor Gott.’

Adverbien

  • pokorne1 ‘auf demütige Art und Weise’, vgl. pokorne prijímať z Otcovej ruky osud ‘das Schicksal demütig aus der Hand Gottes entgegennehmen’ 

Wortbildungen

Adjektive

  • pokorny1 ‘demütig’

Adverbien

  • pokornie1 ‘demütig’

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • jóbovská pokora
  • modlitba o pokore
  • pokora v viere

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • pokora mury łamie [wörtl. Demut reißt Mauern ein]/ ‘mit einer demütigen Haltung lässt sich oft mehr erreichen, als mit Gewalt’
  • pozostaję/ czynię się pokornym sługąarchaisch [wörtl. ich bleibe/ mache mich zu Ihrem demütigen Diener]/ ‘floskelhafter Briefschluss’
  • uderzyć w pokorę [wört. die Demut schlagen]/ ‘sich demütigen’
  • w pokorze ducha [wörtl. in der Demut des Geistes]/ ‘voller Demut’

Kollokationen

  • błagać <o coś> w pokorze
  • brak pokory
  • cnota pokory
  • głęboka pokora
  • lekcja pokory
  • prawdziwa pokora
  • szczera pokora
  • uczyć (się) pokory
  • za znak pokory
  • znosić <coś> z pokorą

Belege

Klaňanie sa trojsvätému a nanajvýš láskyhodnému Bohu nás napĺňa pokorou a dodáva našim prosbám dôveru (634).
Kultúra slova, 2.1999

Slnečný štát a Nová Atlantída Rast sociálnych utópií mimoriadne podporil aj humanizmus myšlienkou úcty k človeku, k jeho dôstojnosti a právam, čo bolo v rozpore s cirkevným učením o hriešnosti človeka, jeho pokore a odriekaní.
Slovo, 31–32.2002

Bože daj mi dosť pokory znášať veci, ktoré meniť nemôžem, daj mi dosť odvahy meniť veci, ktoré meniť môžem, a daj mi dosť rozumu rozlíšiť medzi týmito dvoma druhmi vecí.
Slovo, 5.2002

Musím sa obrniť pokojom, pokorou. Bože, daj mi dosť pokory, aby som mohla zniesť to, čo zmeniť nemôžem, a…ako to povedal František z Assisi?
Aspekt, 1.2002

Rozmýšľala som aj o nekonečných možnostiach svetov a o bytostiach, ktoré v nich žijú, a moje srdce bolo naplnené hlbokou pokorou pred mocou večného bytia, ktoré nazývame Bohom …
Elisabeth Haichová, Zasvätenie, 2000

Preto, lebo pokora je opak pýchy. A tak, ako je pýcha prekážkou viery v Boha, tak je pokora pomôckou viery v Boha. A preto nám Pán Ježiš tak vrúcne odporúča pokoru. Pritom treba pripomenúť, že slovo „pokora“ si môžeme nahradiť krajším a modernejším slovom „skromnosť“. Takže môžeme povedať, že skromnosť vedie človeka k viere v Boha.
Vrablec, Jozef, Šuráb, Marián: Hlásaj slovo - Homílie rok C, 2000

Oni trpeli námahy nútených prác, ponižovanie ľudskej dôstojnosti, hlad a smäd, až po zničenie ich pamiatky vplynových komorách a v peciach krematórií; dosvedčovali blaženosť a silu evanjeliovej pokory; neviazli v moci temnôt, lež odporujúc zlu vyznali moc Boha života.
Kvasnička, Ladislav: Statoční svedkovia viery, 2000

Svätý František, vzor čistoty, Svätý František, zrkadlo pokory, Svätý František, plný milosti, Svätý František, správna cesta pre blúdiacich.
Litánie, 1995

Kristovská morálka vychádza z iného poradia. Kristus sa zjavil medzi nami, aby nám poradie hodnôt ukázal a ono totálne zmenilo postup: On a potom ja. Svetovou literatúrou prebehla modlitba o pokore: „Ó Ježišu, pokojný a pokorný srdcom, vypočuj ma: Osloboď ma, Ježišu, od žiadosti, aby som bol milovaný, aby som bol obdivovaný, aby som bol uctievaný, aby som bo chválený, aby som bol uprednostňovaný, aby som bol požadovaný o radu, aby som bol uznávaný, osloboď ma Ježišu, od strachu z pokorenia, z napomínania, zo zabudnutia, z vysmievania. ...“
Kýška, Miroslav: Bývanie v skrýši Najvyššieho, 2003

Belege

Dzień dobry lecz uczy ufności, że pewne kanony wiary, dogmaty, zachowania i święta są nienaruszalne. Nienaruszalne dlatego, iż reprezentują sobą element tego, co nazywamy sacrum lub wiecznością. Nie chodzi mi teraz tutaj o to, czy i kiedy na przestrzeni dziejów Ojciec Św. postanowił wzbogacić naszą duchowość nowym świętem czy świętym, lecz o to, że jako wierzący i mający w sobie chociaż trochę pokory, przyjmuję z radością to, co zostało mi dane. Nie jestem przeciwnikiem filozofii, lecz jako wierzący jestem przeciwnikiem filozofowania na temat Prawdy Objawionej i jej ciągłej relatywnej „obróbki”. Obecna relatywizacja pojęcia liturgii i jej znaczenia obraca się przeciwko znaczeniu, ku któremu została stworzona, co jest oczywistym nonsensem.
Fronda, 1999

My jednak zajmiemy się dziełami, które powstały w tym okresie w Anglii. Pierwszym z nich jest „Charakterystyka cnót i wad”, wydana w roku 1606 przez biskupa Josepha Halla. Jak widać z tytułu, biskup próbował przewyższyć Teofrasta, przedstawiając nie tylko ludzkie słabości, lecz również takie zalety jak mądrość, uczciwość, wierność, pokora.
Gazeta Wyborcza, 1997/11/28

Tytułowy bohater Alex Hergensheimer, ortodoksyjny członek Zjednoczonego Kościoła, zostaje poddany próbie, jest przenoszony do kolejnych rzeczywistości alternatywnych. Ponieważ nie zna obowiązujących w nich realiów i nic nie posiada, za każdym razem musi zaczynać od nowa jako pomywacz w knajpach. Doświadcza wniebowzięcia, następnie zstępuje do piekła; w końcu jego pokora i bezkompromisowość zostają nagrodzone.
Gazeta Wyborcza, 1992/06/24

Czy artykuł Anna Bikont i Piotra Bikontów o ks. Jankowskim można uznać za antykościelny? Według mnie nie. Przyzwyczailiśmy się kojarzyć Kościół z Ewangelią, skromnością, pokorą (może nie w praktyce, ale w teorii). Z tekstu Bikontów wyłania się natomiast postać, która nijak nie przylega do schematów ewangelicznych, nawet tych z poprawką na koniec XX wieku. Ks. Jankowski okazuje się być przepełnionym ambicjami sybarytą, a jego zamiłowania graniczą z kabotynizmem.
Gazeta Wyborcza, 1993/10/08

- Chwała Bogu. Panowanie Waszej Cesarskiej Mości będzie uwieńczone sławą. Patriarcha Hiob, przecierpiawszy z pokorą najstraszniejsze próby, został nagrodzony błogosławieństwem bożym i pomyślnością.
Gazeta Wyborcza, 1998/07/17

Już bardzo dawno zauważono, że skromność da się pogodzić ze świadomością własnych przymiotów. Takie przekonanie leży u podstaw przytaczanej przez Martina Bubera opowieści chasydzkiej. Jej bohaterem jest jeden z żydowskich mędrców - cadyków, który już jako mały chłopiec odznaczał się tak wielką skromnością, że jego nauczyciel opowiadał, iż ma ucznia dorównującego pokorą Mojżeszowi (o którym Biblia mówi, że był najpokorniejszym z ludzi). Wiadomość ta wywołała sensację.
Gazeta Wyborcza, 1995/03/31

Przychodzą przeto do kościoła z wielką pokorą i przygnębieni kładą chłopca na ołtarzu świętej Maryi” - rzecze kronikarz. Zdesperowany ojciec przysięga przed ołtarzem, że syn, jeśli wyzdrowieje, zostanie duchownym.
Gazeta Wyborcza, 1997/05/30

Judyta w tradycji chrześcijańskiej była nosicielką cnót heroicznych, symbolizowała Kościół Wojujący, Sprawiedliwość, Męstwo, Pokorę, Czystość. Jednak jej los zaczął się gmatwać, gdy na gruncie literatury i sztuki ukształtowała się koncepcja kobiety niszczycielki, która niesie zgubę mężczyźnie dzięki swym seksualnym powabom, obłudzie, okrucieństwu, przebiegłości. Judyta ze świętej niewiasty zaczęła przedzierzgać się w śmiercionośną femme fatale, w archetypiczną łowczynię głów.
Gazeta Wyborcza, 1999/04/10

W przypadku ubogich jest problem niesprawiedliwości: czemu jedna osoba ma dobra w nadmiarze, a druga nie ma nic? Tu jest miejsce na upokorzenie, zawiść itd. W dodatku często darczyńcy lubią pouczać obdarowywanych i mają miny zadowolonych z siebie, jak gdyby rzeczywiście zasłużyli na swoją zamożność. Wie Pan, do najtrudniejszych cnót chrześcijańskich należy cnota pokory, czasem dziwnie podobna do obłudy.
Gazeta Wyborcza, 1998/12/18

Niezależnie od tego, czy słuszność mają poznawczy optymiści czy też pesymiści, nie ulega wątpliwości, że od czasów Kartezjusza wiele się o sobie dowiedzieliśmy. I nasza wzbogacona wiedza stanowi w dużej mierze lekcję pokory. Kartezjusz jako głęboko religijny katolik wierzył, że człowiek składa się z dwóch części - materialnego ciała i niematerialnej duszy. Zwierzęta, których Stwórca nie obdarzył duszą, były w jego mniemaniu po prostu skomplikowanymi maszynami. Człowiek, choć też posiadał swe „mechaniczne” atrybuty, był tworem unikalnym - był jak gdyby maszyną, w której Bóg umieścił pilota.
Gazeta Wyborcza, 1996/06/14

W samotności otoczeni jesteśmy przez byty, które są posłuszne Bogu w sposób doskonały” - pisał w „Zapiskach”. Wiedział, że urzeczywistnienie woli Boga wymaga od człowieka pokory , rezygnacji z pozycji bożka, odnoszącego wszystko do siebie, osądzającego wszystko według ciasnej miary „ego, tego skurczu wyobraźni”.
Gazeta Wyborcza, 1994/09/07

Najpiękniej umarła siostra Sylwestryna. Od lat modliła się o lekką śmierć. Bóg jej wysłuchał. Odeszła z tego świata w kościele. Msza się skończyła, inne siostry wstały, a ona wciąż siedzi w ławce ze złożonymi dłońmi, głową pochyloną w pokorze przed Bogiem. Zakonnice podeszły spytać, czy chce się wesprzeć na ich ramionach i pójść do swojego pokoju. Ale nie spytały.
Gazeta Wyborcza, 1998/05/08

Zresztą najlepsze struktury to są nie te obmyślane w szczegółach, ale te, w których pozostawia się miejsce na ciągłe korygowanie nas przez Ducha Świętego. Swojej pracy teologa we wspólnotach nie zamieniłbym na żadną katedrę filozoficzną. Co innego podpisywać indeksy, a co innego kształtować wiarę. Myślę, że wszystkim teologom potrzebna jest taka żywa działalność duszpasterska. To uczy pokory .
Fronda, 1998

Na tym polega istota problemu. Współczesne przeprosiny za przeszłość nie dlatego są złe, iż podważają pozytywny obraz Kościoła, ale dlatego, że pośrednio kwestionują podstawowe zasady moralne i odcinają nas od prawdziwej pokory, bez której nie ma zbawienia. Przemieniają osobowy akt skruchy w element świeckiej gry politycznej. Czynią z tego, co odbywać się może jedynie w tajnikach i głębi serca, dramat publiczny. Zamiast budzić skruchę i pokorę, rozbudzają ducha faryzeizmu i wbijają w pychę; zamiast budować ciągłość i solidarność z naszymi przodkami, budują między nami a nimi przepaść.
Fronda, 1999

Całe jego życie bowiem jest jakby zwierciadłem, w którym odbija się blask owej Chrystusowej filozofii, wedle której prawdziwe szczęście osiąga ten, kto w zjednoczeniu z Bogiem staje się człowiekiem pokoju, czyni pokój i niesie pokój innym. Jako kapłan zawsze miał świadomość, że jest świadkiem wielkiej sprawy, a równocześnie z głęboką pokorą służył ludziom. Dzięki dobroci, łagodności i cierpliwości pozyskał wielu dla Chrystusa również w tragicznych okolicznościach wojny i okupacji.
Gazeta Miejska nr 12, 1999

Ku zmartwieniu ojca, który jak każdy Tamil bardzo cenił wykształcenie, Prabhakaran nie przykładał się do nauki. Jeśli już czytał, to nie podręczniki algebry, ale religijne dysputy uczonych braminów, a przede wszystkim wszystko, co dotyczyło Chandry Bosego, indyjskiego polityka i bohatera narodowego, który walcząc z Brytyjczykami odrzucał pokorę Mahatmy Gandhiego i nie wahał się sięgać po przemoc. Zaczytywał się też komiksami o Supermanie.
Gazeta Wyborcza, 1996/03/29

W ostatniej chwili wraz z przyjacielem wpadamy na genialny pomysł - Madonna w momencie oddawania hołdu zwiastującemu jej Dobrą Nowinę Aniołowi powinna pochylić głowę na znak pokory i zgody na przyjęcie Bożego Daru. Tłumaczę pomysł Agnieszce.
Gazeta Wyborcza, 1994/12/30

Nieliczne wówczas zakonnice, najczęściej wywodzące się z możnych rodów, otaczane były powszechnym szacunkiem. Matka księcia legnickiego Henryka Rogatki uczyła go pokory myjąc mu twarz w wodzie, w której wcześniej wrocławskie zakonnice umyły nogi (z Rogatki wyrósł zresztą niebywały łotr: to on spalił kościół wraz z wiernymi w podbitej Środzie). Reguła żeńskich klasztorów była cięższa niż męskich, bo uważano, że kobieta jako istota bardziej grzeszna wymaga większych umartwień. Skłonnością do ascezy wyróżniały się klaryski, a wśród klarysek - Kinga.
Gazeta Wyborcza, 1999/06/12

To, że przeżyłam i wytrwałam u Reginy Drzazgi sześć miesięcy, zawdzięczam mojej pokorze i wierze w Boga. Były jeszcze „zakazane” listy z domu. Drzazgę doprowadzały one do wściekłości, musiała wiedzieć, że rodzina moja nie podda się; a mnie podtrzymywały na duchu, co również jej się nie podobało.
Gazeta Wyborcza, 1997/08/08

Według pewnych przekazów idea wznoszenia monumentalnej świątyni z dolnym i górnym kościołem spotkała się z krytyką części braci, przywiązanych do franciszkańskiej koncepcji życia w ubóstwie i pokorze. Jest to prawdopodobne, choć przekazy te pochodzą z wieku XIV i mogą być odbiciem ówczesnych interpretacji wiary.
Gazeta Wyborcza, 1997/11/14

Pokora jest jedną z głównych cnót chrześcijańskich. A jednak instytucje kościelne niechętnie biją się we własne piersi. Na szczęście martwi to niektórych teologów.
Gazeta Wyborcza, 1993/09/25

Pokora , skrucha, rachunek sumienia - to rzeczy trudne. Cieszę się, że mój Kościół zaczyna dawać swemu narodowi przykład, którego mu tak bardzo potrzeba.
Gazeta Wyborcza, 1996/02/17

W pierwszej chwili Andrzej R. załamał się, ale wkrótce dotarło do niego, że dzięki swoim uprzednim doświadczeniom zdobył cenną wiedzę: jeśli nie ma zupełnie czystego sumienia, uratować go może tylko pokora i gorliwość w dostosowaniu się do obowiązujących przepisów. Prawo do błędów ma każdy. Jednocześnie okres przemian trudny jest dla wszystkich - no, dla takich niefrasobliwych, bujających w obłokach ludzi jak Andrzej R. może bardziej, niż dla innych - ale chcąc nie chcąc - trzeba przez to przebrnąć. Bo normalizacja to również przestrzeganie zasad.
Detektyw nr 2, 1999

Ja się tam uczyłem ciszy i zgody - wyjaśnia ojciec Grzegorz. „Idź na cmentarz - powiedział starzec do ucznia - krzycz na tych, którzy tam leżą, i słuchaj, co ci odpowiedzą. A potem chwal ich i słuchaj odpowiedzi". Wrócił uczeń i mówi: „Ależ oni leżą cicho!”. Starzec na to: „I ty czyń podobnie - czy cię chwalą, czy ganią, milcz”. Ja chcę przez to powiedzieć, że istotą prawosławia jest pokora.
Gazeta Wyborcza, 1998/09/18

Clancy w trosce o nasze zdrowie psychiczne pozwala nam zidentyfikować się ze wszystkimi bohaterami naraz, ale z żadnym do końca. Zamachowiec i członek separatystycznej „familia”, prosty rybak Adolfo, nie jest taki zły. Wysadza i zabija w słusznej sprawie. Jego brat, miejscowy ksiądz, jest z kolei zbyt szlachetny. Pokora i miłość nie odstępują go, gdy kościelna hierarchia współpracująca ze spiskowcami chce go wykorzystać, ani nawet wtedy, gdy pod koniec książki dostaje się w wir decydującej walki zmierzającej do uśmiercenia sprawcy całego zamieszania, generała Amadoriego.
Gazeta Wyborcza, 1998/11/20

Musimy sobie powiedzieć, że oświeceniowy racjonalizm, z którego wyrósł między innymi marksizm, to była pomyłka, jeśli nie historyczna, to przynajmniej jego produkt miał charakter pomyłki. Ulegliśmy jej wszyscy. Jeżeli nie zgodzimy się z tym stwierdzeniem, to będziemy ciągle pełni podejrzeń i nadal trudno będzie nam nawiązać dialog. Jednak do przeprowadzenia rachunku sumienia jest potrzebna pokora. O wielkości człowieka świadczy jego przyznanie się do winy i pokorna chęć oczyszczenia się.
Gazeta Wyborcza, 1998/05/02

Wtedy się zamknąłem, związałem z Klasztorem Jasnogórskim. Często tam bywałem i nawet mam swój pokoik. Nie każdy może tam wejść, a mnie się udało zostać nieformalnym członkiem Wspólnoty Paulińskiej. Na Jasnej Górze nauczyłem się pokory. Bo ja byłem samolubny, uważałem, że moja wiara jest wyłącznie moją sprawą, a tam poczułem cudowność wspólnoty. Że najwspanialsze jest klęczeć w tłumie, czuć bliskość innych ludzi. Nauczyłem się wtedy, co to jest Kościół. I to właściwie był jeden moment. Pamiętam go dokładnie, bo to się działo w dniu imienin mojego dawno już nieżyjącego ojca, 24 czerwca.
Gazeta Wyborcza, 1998/01/16

Moim zdaniem chodzi tutaj o pokorę, ja w tym sensie rozumiem samokwestionowanie. To przykazanie jest fundamentalne dla chrześcijan. A pokora cóż oznacza? To oznacza kwestionowanie własnego rozumu...
Almanach Humanistyczny „Bez wiedzy i zgody...” nr 5, 1986

Profil: humilativ

Profil: humilativ

Definition

pokora

Eine Gemütshaltung, die sich durch Bescheidenheit, zum Teil auch durch Selbstmarginalisierung auszeichnet und sich aus der Einsicht in die eigenen Unzulänglichkeiten herleitet.

Sg.tant.

Definition

pokora

Eine Gemütshaltung, die sich durch Bescheidenheit, zum Teil auch durch Selbstmarginalisierung auszeichnet und sich aus der Einsicht in die eigenen Unzulänglichkeiten herleitet.

Konnotationen

  • angemessene Einschätzung eigener Kräfte und Fähigkeiten
  • eine sympathische Eigenschaft der Erfolgreichen, sich kleiner machen als man ist

Konnotationen

  • angemessene Einschätzung eigener Kräfte und Fähigkeiten
  • eine sympathische Eigenschaft der Erfolgreichen, sich kleiner machen als man ist

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • odriekanie ‘Verzicht’
  • sebazaprenie/ sebazapretie ‘Selbstverleugnung’
  • skromnosť ‘Bescheidenheit’

Opposita

  • arogancia1 ‘Arroganz’
  • egoizmus ‘Egoismus’
  • hrdosť ‘Stolz’
  • ješitnosť ‘Eitelkeit’
  • nadutosť ‘Aufgeblasenheit, Überlegenheit’
  • pýcha2 ‘Hochmut, Stolz’
  • sebeckosť ‘Egoismus’
  • spupnosť ‘Hoffahrt’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • skromność ‘Bescheidenheit’

Opposita

  • arogancja1 ‘Arroganz’
  • duma1 ‘Stolz’
  • egoizm1 ‘Egoismus’
  • pycha2, buchsprachlich ‘Hochmut, Stolz’
  • zarozumiałość1,buchsprachlich ‘Überheblichkeit, Hochmut’

Wortbildungen

Substantive

  • pokornosť ‘Demutshaltung’, vgl. pokornosť pred vrchnosťou ‘Respekt vor der Obrigkeit’

Adjektive

  • pokorný2  ‘in Relation zu pokora (humilativ) stehend’, vgl. Otec bol dominantnejší, mama pokornejšia a ústupčivejšia. ‘Der Vater war dominanter, die Mutter demütiger und kompromissbereiter.’

Adverbien

  • pokorne2  ‘auf demütige Art und Weise’, vgl. Pokorne prijmime rady odborníka! ‘Lasst uns die Ratschläge des Experten in Demut annehmen!’

Wortbildungen

Adjektive

  • pokorny2 ‘demütig’

Adverbien

  • pokornie2 ‘demütig’

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • ťažká situácia v krajine je vyzvou k pokore
  • politik ukázal nedostatok pokory
  • s hlbokou pokorou prijímať post ministra

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • trochę pokory [wörtl. etwas Demut]/ ‘wird verwendet, wenn jmd. zu sehr von sich überzeugt erscheint’

Kollokationen

  • uczyć (się) pokory

Belege

…ale možno hovorí zo mňa iba neprekonaná hrdosť, ješitnosť, nedostatok pokory, možno ten najviac: nechcem splynúť s tými, ktorí sú podobne postihnutí, pretože táto postihnutosť, ak sa vzťahuje na niekoho iného, cudzieho, pôsobí odstrašujúco, niekedy až odpudzujúco
Etela Farkašová, Deň za dňom, 1997

Ako to už však býva, ich odporcovia z Antinacistickej ligy zorganizovali na protest proti pravicovým extrémistov svoje vlastné zhromaždenie, v ktorom prevládali zástupcovia ázijského pôvodu. Koniec pokory! V Bradforde žije približne pätina obyvateľov ázijského pôvodu a až 15 percent je pôvodom z Pakistanu a Bangladéša.
Profit, 01.07.2001

Len aby napokon obe národniarske strany nechýbali najviac SMK. Predseda ANO Pavol Rusko vraj vzhľadom na nízky volebný zisk nemieni mútiť vodu, pretože M. Dzurinda je v politike už desať rokov a oni chcú pristúpiť k rokovaniam o zostavení vlády s určitou pokorou aj slušnosťou.
Slovo, 40.2002

Azda po prvýkrát v politickom živote si ešte stále predsedníčka národniarov priznala, že ich volebný výsledok bol jednoducho neúspechom. „Ja to hovorím skutočne možno aj s troškou pokory, že kampaň bola neúspešná, prehrali sme. Ja sama neviem odpovedať na otázku, prečo nás slovenskí voliči odmietli.“
Slovo, 42.2002

Autor je teda ten, kto má hlbokú pokoru k sebe. Autor je ten, ktorý cez vlastnú bolesť pochopí bolesť iných. Bolesť však sama osebe nezrodí autora.
Literárny týždenník, 9.1999

Zápas Chcelo to odvahu z bolesti, preraziť škrupinu falošnej pokory k pravdivej vzbure a chytiť sa s Bohom.
Literárny týždenník, 29.2000

Radšej však v pocite nepredstieranej pokory vycúvam zo sféry, kde sú odborne doma iní, povolanejší.
Literárny týždenník, 33.2001

Myslím, že aj keď mnohí sa k nej vracajú, celkovo sa my ľudia od prírody vzďaľujeme. A domnievam sa, že náš spôsob uvažovania a správania by bol iný, keby sme si nemysleli, že my sme ten vrchol. Keby sme priznali, že sme len súčasťou prírody. Vtedy by sa zmenila aj filozofia života. Lebo naozaj nie sme to najvyššie, čo rozhoduje za zvieratá, rastliny, za vodu a za mraky a dažde a preto by sme mali pred prírodou zotrvávať v pokore.
Eva Bachratá-Linhartová, Nové Slovo

Počas pôsobenia v Kancelárii prezidenta Slovenskej republiky som mal možnosť vidieť a spoznať veľa vplyvných ľudí na vysokých spoločenských a politických postoch a vtedy som sa najviac utvrdil v presvedčení, že veľkosť človeka ide ruka v ruke so skromnosťou a pokorou.
Prof. PhDr. Jozef Leikert, PhD, Nové Slovo

Belege

Jest skromny i łagodny. Mówi o sobie z wielką pokorą.
Gazeta Wyborcza, 1993/10/22

Ludzi, którym nikt nie chciał wydać książek, więc wydali je sobie sami, łączy wspólna cecha: nie mają ani trochę pokory.
Gazeta Wyborcza, 1996/11/08

- Przeprowadziłem się tutaj wraz z rodziną dziesięć lat temu, ponieważ mój syn zachorował na astmę, a pustynne powietrze jest bardzo korzystne dla astmatyków. Natomiast mój własny stosunek do pustyni jest specyficzny. Pustynia pomaga mi nadać wielu rzeczom odpowiednie proporcje. Uczy pokory. Kiedy spaceruję tu pół godziny każdego dnia i patrzę na te wzgórza, które nie zmieniły się prawdopodobnie przez ostatnie 50 tysięcy lat, a potem słucham polityków, wygłaszających oświadczenia dotyczące spraw wiecznych, czuję, że kamienie pustyni śmieją się z tej politycznej wieczności.
Gazeta Wyborcza, 1997/03/12

Świat odetchnął, bo raczej nie straszy nas już koszmar wojny atomowej. Lecz koszmary, jak te na Bałkanach, niestety mogą przytrafiać się w przyszłości, która z całą pewnością charakteryzuje się jedną cechą - nieprzewidywalnością. Nieprzewidywalność uczy pokory i mówi: w dającej się wyobrazić przyszłości wojsko będzie używane lub nie używane na wiele różnych sposobów.
Gazeta Wyborcza, 1998/01/02

Ocena pana pracy zarówno I jak i II kadencji nie jest jednoznaczna. Nie można samemu kształtować swojego wizerunku. Trzeba mieć odwagę przyznać się także do błędów z pokorą wysłuchać krytycznych opinii. Właściwe zarządzanie w znacznym stopniu zależy od umiejętności słuchania co inni mają do powiedzenia. Pana styl sprawowania władzy kojarzy się bardziej z zarządzaniem centralistycznym, jest Pan władzą a nie menedżerem.
Gazeta Krzeszowicka nr 1, 1999

19 września [wybory parlamentarne 1993, parlament] pomógł nam zobaczyć, że nie potrafimy się poruszać w labiryncie demokracji, bo zamiast z pokorą odkrywać jego logikę, próbowaliśmy narzucić światu nasze - czasem bardzo słuszne, a czasem zupełnie nieszczęśliwe - pomysły. Dopiero dziś widzimy, jaka to była dziecinna i niebezpieczna zabawa. Nie mówię tego w tonie krytyki, ale w kategoriach bolesnego doświadczenia. Ten dzień pokazał nam, jak bardzo się myliliśmy.
Gazeta Wyborcza, 1994/01/15

Potem pokazał przy ul. Reymonta na czym polega ta jego wyższość, gwiazdora Serie A, nad polską piłką, gdy z Górnikiem zagrał przeciwko nam i sprezentował Wiśle dwa gole. Ludzie, którzy pouczają nas, że powinniśmy mieć w sobie trochę pokory, sami opokorze zapominają. Hajto - jak się mu głowa zagrzeje, to zapomina, że dobrze byłoby, gdyby Polacy szanowali się we wzajemnych ocenach, tym bardziej jeżeli opinie te wyrażają za granicą.
Alfabet Kosy, Gazeta Krakowska, 2003-06-06

... wygląda tak jak przed zwycięstwem - mówią Bartłomiej Pankau i Jacek Wyskup, tworzący duet akrobatyczny Melkart Ball. Często słyszymy to od osób, które osiągnęły sukces. Bartłomiej i Jacek wygrali pierwszą edycję popularnego programu rozrywkowego TVN "Mam talent". Ale w ich przypadku ta niezwykła skromność i pokora nie są udawane. Swoimi akrobatycznymi występami, które momentami przeczyły prawom fizyki, zachwycili nie tylko publiczność, ale i surowych jurorów programu
Kręte ścieżki kariery, Dziennik Zachodni, 2009-05-08

... stawią nam maksymalny opór, a że pokonali nas w sezonie zasadniczym, spodziewamy się ciężkiej przeprawy. Tego faktu nie zmienia nawet trudna sytuacja kadrowa gospodarzy, o jakiej słyszeliśmy. W takich mementach pełna mobilizacja i niesłychana ambicja mogą zrobić swoje. Musimy uważać. Wskazane są pokora i szacunek dla rywala, zwłaszcza żeby nie zgubiła nas nadmierna pewność siebie. Seria zwycięstw i świetna passa może uśpić naszą czujność, a w play off nie ma miejsca na błędy.
Muszą uważać, Dziennik Polski, 2006-03-24

od poważnych problemów makroekonomii są tam informacje o szefie tej instytucji. Po kliknięciu na odnośnik „dyrektor” możemy odnaleźć nie tylko jego CV, ale i galerię zdjęć. I one właśnie są najciekawsze. — Strona Tigera to jakaś farsa, poważny człowiek powinien mieć choć trochę pokory i samokrytyki — pisze Gonzo na stronach forum internetowego. — Najlepsze jest zdjęcie z „Zawiszy Czarnego” — profesor steruje jachtem, który stoi praktycznie w miejscu. Teraz też tak będzie, szkoda tylko, że to ster finansów publicznych — komentuje na forum Qbik.
Tygrys intelektu, Dziennik Zachodni, 2002-07-15

A szczęście? - Jakoś - odpukać - dopisuje. Ale chyba głównie dlatego, że nie przekraczam nigdy granicy bezpieczeństwa. Mój pierwszy instruktor nauczył mnie wielkiego respektu wobec samolotu oraz dużej pokory wobec zasad lotniczych, które są krwią pisane, bo ktoś za nie zapłacił życiem. Bez tego nie wolno latać. - Pana żona nie boi się latać? - Bardzo się boi. Ale próbowała i mam nadzieję, że spróbuje po raz kolejny.
BUSINESS CLASS, CKM, numer 08/08, 1999

Marta Mika, psycholog: Alkoholizm jest chorobą. Alkoholikiem zostaje się na całe życie. Niektórzy radzą sobie z problemem nabywając takiej świadomości i odpowiednich nawyków. Jak cukrzyk musi pilnować poziomu cukru we krwi i aplikować sobie insulinę, tak alkoholik nie może pić. Alkoholizm wymaga bardzo dużej pokory wobec choroby. Alkoholik musi zawsze pamiętać o tym, że jedno pofolgowanie sobie może spowodować nawrót i to bardzo dramatyczny. Jest to szczególnie trudne, jeśli osiągnęło się tak wiele jak Zdzisław. Gdy życie toczy się własnym torem, człowiek często zapomina o zasadach i wydaje mu
Za późno?, Trybuna Śląska, 2002-12-07

Więcej pokory i normalności przydałoby się polskiemu Kościołowi. Z jednej skrajności popadamy w drugą. Czy do Chrystusa ktoś mówił kiedyś ekscelencjo? Maria C. Poznań n JAKA PRZYCZYNA? Po ostatnich doniesieniach papież z pewnością boleje nad tym, co dzieje się w polskim Kościele, w jego Ojczyźnie
Opinie dnia, Gazeta Poznańska, 2002-03-02

Był człowiekiem systematycznym, spokojnie i przystępnie dla studentów I i II roku przekazującym swą rozległą wiedzę. Widać było, że zależy mu na studentach. Swoją pracę traktował bardzo poważnie, nie rezygnując z wykładów nawet w czasie choroby. Był czlowiekiem wielkiej dobroci, pokory i skromności, tworzącym klimat spokoju i wyciszenia - powiedział nam o Zmarłym jeden z jego byłych studentów, ks. Jerzy Stranz.
Pożegnanie księdza Andrzeja, Gazeta Poznańska, 2002-10-15

„Amnezja” to jego wycieczka w rejony dreszczowca. Zapowiada się przyzwoity thriller. Producent obrazu, Arnold Kopelson, w swej nieskończonej skromności i pokorze tak podsumował pracę Kaufmana i ekipy: „to hitchcockowska zagadka z morderstwem w tle, która zaskoczy widzów i do końca utrzyma ich w niepewności. Jak przystało na dobry film”. Oby miał rację.
Amnezja, Dziennik Bałtycki, 2004-07-09

... z Krzysztofem Wielickim, himalaistą ?: Wspina się pan od 33 lat, zdobył Koronę Himalajów. Miewa pan obawy przed kolejnym wyjściem w góry? Krzysztof Wielicki: Zawsze zdaję sobie sprawę, że mogę nie wrócić. Strach nie może jednak paraliżować. Czuję wielki respekt i pokorę przed górami. ?: Na każdym kroku trzeba pokonywać trudności. Jak pan sobie z tym radzi? KW: Idea alpinizmu opiera się na ryzyku, przełamywaniu lęków i obaw. Dla alpinisty pokonywanie trudności jest radością. To, co innych załamuje, nas cieszy i wzmacnia
Sport dla wojowników, Dziennik Zachodni, 2004-12-04

Podobnie jest ze szczęściem człowieka - dopóki jest szczęśliwy, nie zastanawia się, czym jest szczęście. Ojcowie Pustyni uczyli, że najlepiej modli się ten, kto nie wie, że się modli. Podobnie jest z pokorą - kto jest przekonany o swojej pokorze, na pewno pokorny nie jest. Przykłady moglibyśmy pewnie ciągnąć w nieskończoność. Jean-Ives Leloup w książce Hezychazm - Zapomiana tradycja modlitewna opisuje historię młodego filozofa z Paryża, który uczył się medytacji u ojca Serafina z Góry Athos.
Jak ryba w wodzie, Gazeta Poznańska, 2004-02-08

chorobliwa duma. Brak zupełny pokory, niemożność uznania, że ktoś inny (tj. innej narodowości) może być lepszy, bardziej wartościowy. Powiedzcie nacjonaliście, aby posypał sobie głowę popiołem - zwymyśla was. Ten gest pokory potraktuje jako atak na "swój naród", okazać pokorę to w jego rozumieniu ustąpić, a jedną z głównych cech nacjonalisty jest właśnie jego pryncypialna nieustępliwość. Druga cecha - to prowincjonalizm mentalny, skansenowy charakter tej mentalności, brak ciekawości świata, niechęć, aby choć trochę ten świat poznać i coś z niego zrozumieć.
Ryszard Kapuściński; Lapidarium I-III, 2008

Profil: stoisch

Profil: stoisch

Definition

pokora

Gleichmut und Geduld gegenüber allen Lebensumständen aus dem Bewusstsein heraus, dass man sein Leben nicht vollkommen selbst steuern kann. Die Bereitschaft, das Leben in allen seinen Aspekten in Dankbarkeit und Versöhntheit zu akzeptieren. Oft mit dem Glauben an die Vorbestimmtheit des Schicksals oder den Heilsplan Gottes verknüpft.

Sg. tant.

Definition

pokora

Gleichmut und Geduld gegenüber allen Lebensumständen aus dem Bewusstsein heraus, dass man sein Leben nicht vollkommen selbst steuern kann. Die Bereitschaft, das Leben in allen seinen Aspekten in Dankbarkeit und Versöhntheit zu akzeptieren. Oft mit dem Glauben an die Vorbestimmtheit des Schicksals oder den Heilsplan Gottes verknüpft.

Konnotationen

  • unangenehme Erfahrungen wie Krankheit, Leiden, Verlust, schwierige Lebenssituationen hinnehmen

Konnotationen

  • unangenehme Erfahrungen wie Krankheit, Leiden, Verlust, schwierige Lebenssituationen hinnehmen

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • oddanosť ‘Ergebenheit’
  • odovzdanosť ‘Ergebenheit’
  • otvorenosť ‘Aufgeschlossenheit’

Opposita

  • zaťatosť ‘Sturheit, Verstocktheit’
  • zatvrdilosť ‘Sturheit, Starrsinn’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • akceptacja ‘Akzeptanz’    
  • cierpliwość ‘Geduld’    
  • równowaga ‘Ausgeglichenheit, Fassung’    
  • statecznośćbuchsprachlich ‘Ausgeglichenheit’    
  • stoicyzmbuchsprachlich ‘Stoizismus’

Opposita

  • upór ‘Sturheit, Hartnäckigkeit’

Wortbildungen

Adjektive

  • pokorný3  ‘in Relation zu pokora (stoisch) stehend’, vgl. pokorné prijatie trestu ‘demütige Hinnahme der Strafe’

Adverbien

  • pokorne3 ‘auf demütige, schicksalsergebene Art und Weise’, vgl. Ľudia pokorne prehĺtajú sklený prach. ‘Die Leute schlucken schicksalsergeben den Glasstaub.’

Wortbildungen

Adjektive

  • pokorny3 ‘demütig’

Adverbien

  • pokornie3 ‘demütig’

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • s pokorou prijímať osud
  • s pokorou pristúpiť  k životu

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

lekcja pokory 'Eine Erfahrung,die einem seine Unzulänglichkeit bewusst macht' 

 

Kollokationen

  • przyjmować <coś> z pokorą
  • uczyć (się) pokory
  • znosić <coś> z pokorą

Belege

Prijali ma. Keďže vtedy sa ešte nevýskalo wow, v tichosti a pokore som nastúpil na vlak a vydal som sa v ústrety svojmu osudu.
http://www.inzine.sk/article.asp?art=4219 [26.10.2000]

„Segyňata vojaci, už to davaju doporatku, aľe kto toto blato vyčisci. Ja ľem dzekujem bohu že sme šicke pri živoce.“ Napriek tragédii tu vládla pokora a pohostinnosť. Ľudia si vylievali srdcia, nalievali ostré.
Literárny týždenník, 46.1998

Ale pravidelné upratovanie ich pozostatkov ma privádza ku kýženej pokore a vyrovnanosti s týmto svetom.
http://www.inzine.sk/article.asp?art=8684 [10.02.2003]

Takže všetko, nielen dobré, ale aj zlé treba prijímať s pokorou a s pokorou to treba odovzdávať aj na javisku. Lebo najväčším šťastím je byť cestou pre šťastie iných.
Marta Moravčíková, Nové Slovo

20 sekúnd v sede Mirka s manželom prijali s pokorou smutnú skutočnosť o synovom zdravotnom stave. Aj oni vyplakali more sĺz, ale vedeli, že im to nadlho nepomôže.
Nota Bene, 2009, č. 56 

Hoci sú tu väčšinou špičkoví európski hráči, k životu pristupujú s pokorou a to si na nich veľmi vážim.
Denník Šport, 01.10.2009

Pomohlo mu najmä to, že svoj osud prijal s pokorou. „Hoci som to sám prežil, nemám žiadny zaručený návod, ako zvládnuť tragickú situáciu. Jediná možnosť je postaviť sa problému čelom a jednoducho sa snažiť ak už nevieme navrátiť život, aspoň pomôcť zmierňovať následky,“ povedal.
Šarm, 2010, č. 30

Rozdiel medzi Kraskom z Jehovu a Bezručom je v tom, že kým prvý položil dôraz na kritiku pasivity, otrockej pokory vlastného etnika, druhý sa vo väčšej miere sústredil na útok proti jeho utlačovateľom.
Romboid, 1976, roč. 12, č. 07

Belege

Nie mogłam znaleźć pracy, a rozpaczliwie chciałam pracować. Zarabiać mogłam korepetycjami, pracy potrzebowałam, by nie zostać „zawodową rewolucjonistką”, nie zamknąć się w środowisku opozycji, mieć kontakt z normalnym życiem. Fakt, że „normalne życie” było często chorobliwym urojeniem wcale mi nie przeszkadzał. Zimmererowi twórcy odkrywali przede mną inny świat, uczyli pokory wobec własnych trosk, pomagali lokować mój bunt przeciw porządkowi politycznemu w jakiejś szerszej, metafizycznej perspektywie.
Gazeta Wyborcza, 1995/01/13

Istotą człowieka jest zło, podstawowym doświadczeniem zaś - nuda. Żadna trwoga, żadne mdłości, jak twierdzili egzystencjaliści, ale właśnie owo doznanie pustego czasu, które uświadamia człowiekowi jego własną znikomość. Nuda „osadza życie we właściwej perspektywie, co owocuje precyzją i pokorą”. Arcydzielny zapis tego doświadczenia - dodam - przedstawił już biblijny Kohelet: marność nad marnościami i wszystko marność...
Gazeta Wyborcza, 1996/10/16

Trzeba też umieć przyjmować sukces czy porażkę. Etykieta przypomina: zwyciężaj i przegrywaj z klasą, pomagaj nowicjuszom; walcz do końca; golf uczy pokory, bądź pokorny.
Gazeta Wyborcza, 1998/06/26

...tłumaczy Darek Ceglarek, bytomski projektant mody. – Najtrudniej dziewczynom uświadomić fakt, że to nie one są najważniejsze na wybiegu – dodaje Darek. Dlatego on kibicował pewnej blondynce, którą oprócz nieprzeciętnej urody cechowała skromność i pokora. Kiedy za kulisami niektóre panny dąsały się, że to i owo im nie pasuje i „pod żadnym pozorem w czymś takim nie wyjdą”, ona z anielską cierpliwością i bez słowa sprzeciwu poddawała się rękom stylistów i wizażystów. – Szkoda, że nie wygrała.
Marzenia o sławie, Dziennik Zachodni, 2005-04-29

Konstatacja, że polscy chłopi, paląc miasto, wyrżnęli też pozostałych w nim mieszkańców, głównie starych i chorych, poddanych króla polskiego, jest dla mnie ciągle na nowo lekcją historii. Jest to również lekcja pokory, bo przecież z faktami się nie dyskutuje, a te są przykre, nawet po upływie stuleci. Z pewnością były one przykre również dla Komeńskiego, czego nie krył, ale najważniejsze, że przy ich opisie nie rozminął się z prawdą. Co do wspomnianego na początku kontekstu (lub braku tegoż), to myślę, że właściwym właśnie dla Komeńskiego „kontekstem” jest to, że opisywał wydarzenia z perspektywy
Gazeta Wyborcza, 1998/07/24

Karambol, czyli bilard francuski, jest królewską odmianą tej gry. Nie tylko dlatego, że grywali w niego królowie. To gra, w której nie ma przypadków. Tu trzeba umieć, wiedzieć, przewidywać. Partia karambolu jest lekcją piękna i pokory, wyobraźni i siły psychicznej, delikatności i rozmachu, techniki i straceńczej odwagi.
Gazeta Wyborcza, 1994/12/30

Szybownictwo wymaga nie tyle tężyzny fizycznej, ile hartu ducha. Uczy cierpliwości, pokory i wyrabia samodyscyplinę. Ja jeszcze miałam prywatnego trenera. I jeśli awers medalu Lilienthala należy do mnie, to rewers należy do męża.
Gazeta Wyborcza, 1999/06/26

- Chyz znaczy po prostu dom - mówi Baca, który sprawdzał to w „Słowniku gwary polskiej” . Wypisał nawet całą odmianę tego rzeczownika na tablicy ogłoszeń wiszącej w jadalni: chyz, chyzy, chyzie... Od ośmiu lat Baca mieszka tu na stałe. Ma zameldowanie, 200 metrów lasu i 30 miejsc noclegowych. Mówi o sobie: „Jestem facetem z góry”. Znaczy to, że stwardniał, nabrał pokory i życie go nie złamie. Tak jak jego sąsiadów, którzy przez lata po zakupy czy do lekarza schodzili siedem kilometrów w dół do Ujsoł albo Soblówki.
Gazeta Wyborcza, 1999/03/27

- Proszę nie myśleć, że to było łatwe. Dojrzałem do tego dzięki duchowej szkole buddyzmu, do której przywiodło mnie ogromne cierpienie. Przez blisko dziesięć lat nauczyłem się z pokorą znosić demonstracyjnie wyrażaną niechęć do mnie. I do nikogo nie czuję nienawiści. Zniknąłem z podręczników szkolnych, wokół mnie zapanowało milczenie, bojkot środowiska, ostracyzm. Uważam, że słusznie.
Gazeta Wyborcza, 1993/04/13

O życiu swoje wiem. Ponad trzydziestoletni staż w kontaktach z „dobrem i złem” solidnie mnie zahartował. Nie wzruszam się z byle powodu, nie każdego szczeniaka mam ochotę głaskać i nie do każdego dzieciaka - uśmiechnąć. Świata nie zmienię, z wiatrakami nie walczę! Uczę się pokory wobec humorów losu i konsekwentnie impregnuję swój osobisty pancerz. A jednak...
Dzień dobry nr 25/05, 2001

Kto nie da rady tak grubej książce, niech przynajmniej przeczyta jej siódmy rozdział! Jest on przede wszystkim portretem matki w całej jej naiwności i kobiecym heroizmie... Prawdziwy to popis dzielności w beznadziei, heroizm przetrwania, do którego tylko kobiety zdają się zdolne... Wzrusza - a czasem przestrasza - skromność, pokora wobec losu, świadomość porażki (zwłaszcza wobec nieuleczalnej choroby męża). Ale ta pokora nie zmienia w niczym wiary w życie, rozumianej jako pociecha i obowiązek!
Gazeta Wyborcza, 1997/11/07

Współtwórca Microsoftu, dziś właściciel Portland Trail Blazers, Paul Allen, był ze swoją drużyną kwadrans od ubiegłorocznego finału, a mimo to z własnej kieszeni dołożył do interesu 12,8 miliona dolarów. Z pokorą przyjął stratę. Kiedy ma się miliardy, sto milionów nie robi różnicy. Walczy się o prestiż, sławę i rozgłos, których najlepiej dostarcza sport. Robienie biznesu na inwestycjach nie mających nic wspólnego z rzucaniem do kosza, „przy okazji”, to rzadkość, choć... Jerry Reinsdorf wybudował nową siedzibę Bulls. Hala „United Center” wyrosła w środku slumsów, gdzie ziemia była śmiesznie tania.
CKM, 2001

Znosiła z pokorą biedę. Donaszała suknie przysyłane z Norwegii przez starszą siostrę „z królewską dystynk-cją”, zapewnia Boy, ale nie trzeba dużej wyobraźni, żeby się domyślić, co ta kobieta musiała odczuwać. Dla Stacha „wszelki pieniądz nie przepity wydawał się zmarnowany”.
Gazeta Wyborcza, 1998/06/19

Coraz częściej mierzymy sukcesy Polski zwiększaniem posiłków dla głodnych polskich dzieci lub dla coraz większej grupy bezdomnych. Obecnie nie ma dziedziny, w której Polska mogłaby wykazać się sukcesami gospodarczymi, a polityka i dyrektywy unijne zobowiązują nas do dalszego schładzania gospodarki. Z pokorą to realizujemy, nie bacząc na skutki tego dla Polski i Polaków. Do największych grzechów, jakie dzisiaj popełniają politycy, należą buta i arogancja.
Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, 2004/10/19

Profil: admirativ

Profil: admirativ

Definition

pokora

Eine achtungsvolle Haltung gegenüber einer Person, einer Institution, einem Wert u. Ä. Man betrachtet eine Person als überlegen an Erfahrung, Leistung oder Stellung. Man vertraut der Richtigkeit der von dieser Person gesetzten Normen und Entscheidungen.

Im Slowakischen kann es auch - besonders in Bezug auf Kinder - die Bedeutung haben, dass man die Würde einer Person respektiert und sie als autonom behandelt.

Sg. tant.

Definition

pokora

Eine achtungsvolle Haltung gegenüber einer Person, einer Institution, einem Wert u. Ä. Man betrachtet eine Person durch Erfahrung, Leistung oder Stellung als überlegen. Man vertraut der Richtigkeit der von dieser Person gesetzten Normen und Entscheidungen.

Im Polnischen kann durch pokora auch selten Ergriffenheit ausgedrückt werden.

Konnotationen

  • Respekt gegenüber Autoritäten
  • Verzicht auf Kritik und Rücknahme der eigenen Persönlichkeit
  • Aufmerksamkeit, Ehrfurcht, Stille
  • gebeugte Körperhaltung, entblößtes Haupt

Konnotationen

  • Ehrfurcht, Stille
  • gebeugte Körperhaltung, entblößtes Haupt

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • rešpekt ‘Respekt’
  • úcta ‘Hochachtung’

Opposita

  • arogancia2 ‘Arroganz’
  • neúcta ‘Missachtung’
  • pohŕdanie ‘Verachtung, Geringschätzung’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • cześćbuchsprachlich ‘Hochachtung’
  • respektbuchsprachlich ‘Respekt’
  • szacunek ‘Achtung, Wertschätzung’

Opposita

  • arogancja2 ‘Arroganz’
  • zarozumiałość2 ‘Überheblichkeit, Hochmut’

Wortbildungen

Adjektive

  • pokorný4 ‘in Relation zu pokora (admirativ) stehend’, vgl. pokorný obdiv pred silou prirody ‘demütiges Erstaunen vor der Kraft der Natur’

Adverbien

  • pokorne4  ‘auf demutsvolle, bewundernde Art und Weise’, vgl. Ľud ju v uliciach vrelo vítal a vzdával pokorne úctu novej princeznej. ‘Das Volk begrüßte die Prinzessin mit Begeisterung und erwies ihr demutsvoll die Ehre.’

Wortbildungen

Adjektive

  • pokorny4 ‘demütig’

Adverbien

  • pokornie4 ‘demütig’

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • mať pokoru voči silám prírody
  • zaobchádzať s úctivou pokorou s našimi partnermi v Európe
  • úcta a pokora
  • vstupovať s vedomím pokory a služby tomuto štátu

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • być pełnym pokory
  • pokora wobec <czegoś>
  • pokora wobec <kogoś>

Belege

Na jednej strane nás čitatelia obviňujú z neúcty k autoritám a nabádajú nás k väčšej pokore pred legendami, na druhej strane sami nemajú úctu k nikomu a k ničomu.
http://www.inzine.sk/article.asp?art=5338 [19.06.2001]

Seneca síce bona fide tvrdí, že „služba dobrého občana nie je nikdy zbytočná,“ ale rezultujúca otázka sa derie každým dňom nástojčivejšie pred prostého voliča, či volení do politiky vstupovali s vedomím pokory a služby tomuto štátu a národu.
Literárny týždenník, 11.2001

Návšteva európskeho komisára na Slovensku v politicky citlivom čase schvaľovania novely Ústavy SR je toho rukolapným dôkazom. Zrejmým leitmotívom Števčekovho článku je pojem „národ“ a jeho predpokladaná „pokora“ a „zrada“. Myslím si, že P. Števček chápe tento pojem veľmi doslovne, priam etnicky, ako substantívum od slovesa narodiť sa.
Literárny týždenník, 12.2001

Všimnime si najprv obvinenie z pokory pred totalitnými režimami 20. storočia. Zajac sa ani nepokúša vtiahnuť do hry spomenuté porovnateľné višegrádske národy. Ak sa pristavíme najprv pri fašizme, Hitlerovi podriadený (to nik nepopiera) Slovenský štát, presnejšie národ tohto štátu sa správal k situácii, v ktorej sa Slováci ocitli, oveľa statočnejšie ako susedné národy.
Literárny týždenník, 20.2001

Zmenou spoločenských pomerov (deštrukciou totality) dôležitosť získal Ábel, symbol pokory a odovzdanosti vyššej autorite, ktorej moc postupne stráca vplyv a jediným manipulátorom ľudského konania sa stáva človek.
Literárny týždenník, 4.2001

Ak by sa ma niekto pýtal, ako si predstavujem ideálny album cover verzií, s čistým svedomím mu odporučím tento. Žiadna pietna pokora k folkovým, bluesovým, či rockovým predlohám, ale ani originalita za každú cenu.
http://www.inzine.sk/article.asp?art=8073 [22.10.2002]

Antarktída je posledným miestom na zemi, kde je príroda ešte mocnejšia ako človek. Všade inde sa jazdí a lieta podľa cestovných poriadkov, tu podľa počasia. Človek si uvedomuje pokoru voči silám prírody.
Šarm, 2007, č. 14

Spojitosť prírody s divadlom človek pochopí zvyčajne až vtedy, keď je na pokraji svojich psychických a fyzických síl. Vtedy vás pred večnosťou umenia premôže pocit pokory. “Život ho naučil, že pokora nie je slabosť, ale sila.“
Marta Moravčíková, Nové slovo

Vzťah k ľuďom a úctu k práci som si vytvoril na dedine, kde som vyrastal. Dedina ale dávala ľuďom aj iné – úctu k životu a pokoru voči jednoduchým pravdám a zásadám, ktoré ľuďom uľahčovali život. Aj ja som sa pripravoval na funkciu ministra ľavicovej strany tým, že som miništroval v kostole.
Slovo, 9.2002

Tatry boli podľa neho svedkami mnohých významných historických udalostí a prežili aj bezvýznamných politikov. Za ich skutočnú hodnotu považuje to, že nám stáročia majú čo ponúknuť. Ako milovník hôr apeluje, aby sme k nim pristupovali ako naši rodičia alebo aj ich starí rodičia, teda s pokorou a rešpektom.
Michal Sýkora, Nové slovo

Cítite tu akúsi pozitívnu nonšalantnosť, bezstarostnosť, ale aj aristokratickú ľahkosť, pokoru aj úctu pred závratnými míľnikmi histórie, ktoré tu stoja na každom kroku.
Hospodárske noviny, 29.07.2008

Bolo to však možné iba preto, lebo jeden z najslávnejších súčasných architektov prejavil „na architekta“ neuveriteľnú úctu k práci mostných inžinierov (pozri citát dole). Áno, spolupráca mostného inžiniera a architekta je možná, chce to však to, čoho bol schopný Foster – vzájomnú slušnosť, pokoru a úctu k práci toho druhého.
Hospodárske noviny, 04.09.2008

Dr. Gejza Horák, náš sedemdesiatpäťročný jubilant, nás učí, že našu rodnú reč treba žiť v pokore a úcte, v obdive jej krásy a bytostnej prostoty, nie zvelebovať ju trhovým krikom či nebodaj potupovať ju nízkou a národ ponižujúcou jazykovou kultúrou či vlastne nekultúrou.
Kultúra slova, 1994

Belege

Od zwrócenia uwagi na świat, który jest nam najbliższy. Dzięki psu możemy dowiedzieć się, jak działa natura i my sami. I to jest fajne. Budzi wielką pokorę wobec dziwnego fenomenu życia na tej planecie. Nie musi to być koniecznie pies, może być żółw albo kanarek.
Gazeta Wyborcza, 1996/03/01

Dopiero zaczynałem w teatrze. Jako filmowiec nigdy nie pozwoliłbym aktorowi mówić tak długo do kamery, bo wtedy po co niby jestem ja, reżyser"! Tu podobny pomysł okazał się najwłaściwszy, pełen siły. Nauczyło mnie to pokory wobec wielkich aktorów.
Gazeta Wyborcza, 1999/09/18

Całe życie jest pełne pokus, by złamać Dziesięć Przykazań. Wierzył w siły nadprzyrodzone, pełen dziecinnego podziwu i pokory wobec świata, którego tajemnicy na każdym kroku doświadczał. „Nu, czy trzeba zaraz wszystko wiedzieć?” - mówiła pani Pupko w jednym z jego opowiadań.
Gazeta Wyborcza, 1992/07/29

Zachowuje układ chronologiczny, który uzmysławia, że w malarstwie Czapskiego stale przewijają się dwa wątki. Pierwszy nawiązuje do bezpośredniej obserwacji natury (pejzaże i martwe natury). Służy pogłębieniu wrażliwości na otaczający świat, będąc świadectwem artystycznej pokory. Drugi prowadzi do pogłębienia refleksji nad człowiekiem. Czasem dotyka sytuacji ekstremalnych (np. scena na więziennym spacerniaku z 1982 r.), częściej przedstawia teatr codzienności (na ulicy, w kolejkach, metrze) albo zachowując sztuczność teatralnych dekoracji obnaża egzystencjalne prawdy.
Gazeta Wyborcza, 1992/08/07

Tłumaczy, że gdyby nie była muzykiem, nie robiłaby tego, co robi, bo: - Jeśli chce się być wykonawcą, to trzeba być pełnym pokory wobec wielkości, pracowitym, solidnym i wiernym wobec tego, co inni zrobili.
Gazeta Wyborcza, 1995/12/22

Dzieła innych wielokrotnie stanowiły dla Czapskiego punkt zwrotny w wyborach etycznych i artystycznych. Ale ten uduchowiony pasjonat nigdy nie schronił się do wieży abstrakcyjnego intelektu i niewzruszonej wiary. Za CžzanneŐem powtarzał, że obowiązkiem malarza jest studiowanie natury z największą pokorą. Że należy patrzeć na nią tak, jakby się pierwszy raz ją w życiu zobaczyło. Praca, stały wysiłek były dlań sensem życia. O obozie w Griazowcu pisał: „codzienne rysowanie, złym ołówkiem, na okropnym jak wata papierze - to był mój ratunek”.
Gazeta Wyborcza, 1993/03/05

Biebrza, rzeka o nie naruszonym ekosystemie, unikalna w skali Europy. Miejsce, w którym człowiek musiał nauczyć się pokory i podporządkować przyrodzie.
Gazeta Wyborcza, 1993/09/10

Stanisławowi Kracikowi. - Nie chcieliśmy, by na czas remontu Sukiennic publiczność była pozbawiona możliwości oglądania tych dzieł. Stąd ich przeprowadzka do zamku królewskiego w Niepołomicach - powiedziała, dodając, że przecież Kraków i Niepołomice dzieli odległość zaledwie 20 km. - Przyjmujemy tę władzę w pokorze, ale z radością połączoną z satysfakcją, że wybór padł na nas. Mogę zagwarantować, że tego zaufania nie zawiedziemy. A odległość Krakowa od Niepołomic nie zmieniła się od czasów Kazimierza Wielkiego - odpowiedział burmistrz Kracik.
Zaszczyceni i dumni, Dziennik Polski, 2006-05-22

Skuteczność będzie zależała tylko od zręczności, a nie od racji obiektywnej. Pierwszą ofiarą padł już Lech Wałęsa. Skołowany moralizatorstwem, pod przemożnym naciskiem, w cieniu trumny Papieża, podał zamiast zwyczajowej nogi - rękę Aleksandrowi Kwaśniewskiemu. I na dodatek potraktował to nie jako gest pokory wobec majestatu śmierci największego Polaka, tylko jako całkiem praktyczne, ze wszystkimi konsekwencjami posunięcie czy też pojednanie polityczne. I teraz biedak, zamiast puszyć się samym gestem, krętaczy we wszystkich programach radiowych i telewizyjnych, aby się z konkretnych konsekwencji incydentu towarzyskiego na placu Świętego Piotra wycofać
Ryba Festiwalowa, Dziennik Polski, 2005-04-15

Inaczej u Hitzfelda w Monachium. Nawet znani z niewyparzonej gęby Mehmet Scholl i Mario Basler przyjmują z pokorą decyzje trenera i nie ważą się ich komentować. Prasa zauważa jednak, że w Bayernie są „święte krowy”, których Hitzfeld nigdy nie sadza na ławce. To bramkarz Oliver Kahn, ale on nie ma sobie równych w Niemczech. Pozostali to 37-letni weteran Lothar Matthaeus, enfant terrible Bundesligi Stefan Effenberg oraz brazylijski supernapastnik Giovane Elber, wspólnie z Andrzejem Juskowiakiem
Gazeta Wyborcza, 1999/02/19

Profil: servil

Profil: servil

Definition

pokora

Unterwürfigkeit gegenüber einem Überlegenen, unkritische Gefolgschaft gegenüber einer Person oder Institution.

Sg.tant.

Definition

pokora

Unterwürfigkeit gegenüber einem Überlegenen, unkritische Gefolgschaft gegenüber einer Person oder Institution.

Konnotationen

  • Zeichen der Schwachheit und Unterlegenheit
  • Resignation, Speichelleckerei, Anbiederung

Konnotationen

  • Zeichen der Schwachheit und Unterlegenheit
  • Resignation, Speichelleckerei, Anbiederung 

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • podlízavosť ‘Speichelleckerei’
  • podriadenosť ‘Unterlegenheit, Unterwerfung’
  • poníženosť ‘Unterwürfigkeit’
  • poslušnosť ‘Gehorsam’

Opposita

  • spurnosť ‘Trotz, Widersetzlichkeit’
  • vdorovitosť ‘Trotz, Widersetzlichkeit’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • uległośćbuchsprachlich ‘Unterwürfigkeit, Fügsamkeit’
  • podlizywanie sięumgangssprachlich ‘Speichelleckerei’
  • uniżonośćbuchsprachlich ‘Unterwürfigkeit’
  • potulnośćbuchsprachlich ‘Sanftmut’

Opposita

  • duma2 ‘Stolz’
  • egoizm2 ‘Egoismus’
  • pewność siebie ‘Selbstbewusstsein’

Wortbildungen

Substantive

  • pokoriteľveraltet ‘Bezwinger’, vgl. pokoriteľ Mount Everestu ‘Bezwinger des Mount Everest’
  • pokorenie1 ‘Erniedrigung, Schmach, Demütigung’, vgl. Musel znášať veľa pokorenia. ‘Er musste viel Schmach erdulden.’
  • pokorenie2, veraltet ‘(meist im Krieg bzw. in einer Schlacht:) Niederlage, die jmdm. bereitet wird’, vgl. Francúz Julien Absalon je favorit na pokorenie svojich konkurentov. ‘Der Franzose Julien Absalon ist der Favorit, um seinen Konkurrenten eine Niederlage zu bereiten.’

Verben

  • koriť sa ‘huldigen, verehren’, vgl. Médiá sa mu korili. ‘Die Medien huldigten ihm.’
  • pokoriť1 ‘überwinden, übertreffen’, vgl. pokoriť rekord ‘den Rekord brechen’
  • pokoriť2 ‘erniedrigen’, vgl. Chcela pokoriť naše duše. ‘Sie wollte unsere Seelen erniedrigen.’
  • pokorovať1 ‘erniedrigen’, vgl. Chudoba pokoruje a vyvoláva neznesiteľné trápenia. ‘Armut erniedrigt und ruft unerträgliche Leiden hervor.’
  • pokoriť3 ‘besiegen im Sport oder im Krieg’, vgl. nechať sa pokoriť vrahmi ‘sich von den Feinden besiegen lassen’
  • pokorovať2 ‘besiegen im Sport oder im Krieg’, vgl. Napoleon pokoroval Európu. ‘Napoleon unterwarf Europa.’
  • pokoriť sa ‘sich erniedrigen’, vgl. Radšej obetuje život, než aby sa pokorila. ‘Sie opfert lieber ihr Leben als sich zu erniedrigen.’
  • pokorovať sa ‘sich erniedrigen’, vgl. Nedajme sa pokorovať! ‘Lassen wir uns nicht erniedrigen!’

Adjektive

  • pokorený1 ‘erniedrigt, gedemütigt, beleidigt’, vgl. byť až do prachu zeme pokorený a potupený ‘bis in den Staub gedemütigt und erniedrigt sein’
  • pokorený2 ‘besiegt’, vgl. pokorený národ ‘gedemütigtes, besiegtes Land’, divácky rekord je pokorený ‘der Zuschauerrekord ist gebrochen worden’
  • pokorný5 ‘in Relation zu pokora (serviles Profil) stehend’, vgl. Už je dosť pokornej trpezlivosti. ‘Es ist schon genug mit der demütigen Geduld.’
  • pokorujúci1 ‘erniedrigend, beschämend’, vgl. pokorujúca skúsenosť ‘eine beschämende Erfahrung’
  • pokorujúci2 ‘besiegend, unterwerfend’, vgl. pokorujúca sila ‘eine unterwerfende Macht/ Kraft’

Adverbien

  • pokorne5 ‘auf unterwürfige, servile Art und Weise’, vgl. pekne prosím, zdvorilo prosím, pokorne prosím ‘ich bitte herzlich, ich bitte höflich, ich bitte unterwürfig’

Wortbildungen

Substantive

  • upokorzenie ‘Demütigung/ Erniedrigung/ Entwürdigung’

Verben

  • upokarzać <kogoś> ‘jmdn. demütigen/ erniedrigen’
  • upokarzać się ‘sich demütigen/ sich erniedrigen’

Adjektive

  • pokorny5 ‘in Relation zu pokora (serviles Profil) stehend’, vgl. pokorne cielę dwie matki ssie [wörtl. demütiges Kalb säugt zwei Mütter]/ ‘über Menschen, die keine Partei ergreifen und dadurch aus verzwickten Situationen doppelten Vorteil ziehen’
  • niepokornypublizistisch ‘ein solcher, der sich von der (angeblichen) Servilität abwendet’; auch als selbständiges Substantiv gebraucht (Pl. niepokorni)
  • upokarzający ‘demütigend’, vgl. upokarzająca sytuacja ‘demütigende Situation’

Adverbien

  • pokornie5 ‘in Relation zu pokora (serviles Profil) stehend’, vgl. pokornie spuścić głowę ‘den Kopf demütig verneigen’

  • upokarzająco ‘demütigend’, vgl. upokarzająco pracować ‘demütigend arbeiten’ 

Phraseme, Kollokationen

  • pokora a servilnosť
  • pokora voči pánom
  • prehnaná pokora
  • prílišná pokora

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • przyjąć <coś> z pokorą

Belege

Pod devótnosťou však nezvykneme rozumieť prejavy spojené s náboženstvom. Ten výraz skôr presiakol do svetského života a zvykneme ním označovať prehnanú pokoru, poníženosť či dokonca podlízavosť.
http://www.inzine.sk/article.asp?art=1818 [10.06.1999]

To však neznamená, že by sme sa s existujúcim stavom neinformovanosti o Slovensku, nepriateľským nátlakom utajene či otvorene pôsobiacich lobistických skupín, mali zmieriť, či nebodaj ešte zintenzívniť našu servilnosť a pokoru.
Literárny týždenník, 40.2000

Navyše, vo vtedajšom Uhorsku pretrvávali silné prežitky feudalizmu a robotníci sa nachádzali na najnižšom stupni spoločenského rebríčka. Boli zväčša negramotní, politické uvedomenie mali na mimoriadne nízkom stupni, ich hlavnou starosťou bolo, ako zabezpečiť obživu početným rodinám. Preto tí, čo dokázali prekonať po stáročia vtĺkanú pokoru voči pánom, v minulosti takú charakteristickú najmä pre náš národ, a začali organizovať boj za základné sociálne práva, si zasluhujú náš mimoriadny obdiv.
www.referaty.sk; č. 2460

Jedno židovské príslovie však hovorí, že aj prílišná pokora je manipulácia... Áno. Preto vravievam, že byť v pokore neznámená skláňať sa. To je nezdravé.
SME, 27.03.2009

Už ako 32 - ročný bol biskupom a o tri roky neskôr arcibiskupom. A pol druha roka pred rozpadom sovietskej komunistickej ríše sa stal patriarchom moskovským a celej Rusi. Jeho neprajníci mu vyčítali nielen prílišnú pokoru k sovietskemu režimu, ale aj to, že komunistická KGB ho registrovala ako agenta pod krycím menom Drozdov.
Tlačové správy z www.tkkbs.sk, Tlačová kancelária Konferencie biskupov Slovenska, 2008

Podľa nich som si pílil pod sebou konár, ja som však pochyboval, že by nám prehnaná pokora pomohla obnoviť licenciu. Pokora obvineného vyvoláva u niektorých sudcov zhovievavosť, no u iných prísnosť.
Francis, Dick: Vyšetrovanie, 2000

Pod devótnosťou však nezvykneme rozumieť prejavy spojené s náboženstvom. Ten výraz skôr presiakol do svetského života a zvykneme ním označovať prehnanú pokoru, poníženosť či dokonca podlízavosť.
Slovník kuchynského intelektuála, Inzine, 1999

Biely tesák sa plazil pomaly ďalej, krčiac a primkýnajúc sa k zemi, čím dával najavo poníženú pokoru a podriadenosť. Plazil sa rovno k Sivému bobrovi a vliekol sa čoraz pomalšie a ustráchanejšie. Napokon spočinul pri nohách svojho pána, vydávajúc sa dobrovoľne, telom i dušou do jeho moci. Z vlastnej vôle prišiel k ohňu človeka, aby sa mu podrobil. Triasol sa v očakávaní trestu, ktorý naňho dopadne.
London, Jack: Biely tesák. Volanie divočiny. Morský vlk, 2006

Belege

Korporacje wymagają: długich godzin pracy, podporządkowania interesom firmy, posłuszeństwa, pokory, lojalności iwyłączności.
Gazeta Wyborcza, 1997/04/04

Po wydaniu „Żartu” i nadejściu Praskiej Wiosny Kundera znalazł się u szczytu powodzenia. Był czołową postacią wśród twórców, którzy mieli za sobą podobną drogę, a przed sobą ten sam cel - oczyszczenie życia publicznego i kulturalnego z pozostałości stalinizmu, który dostatecznie długo znosili w pokorze.
Gazeta Wyborcza, 1995/12/08

Między pokorą a nonkonformizmem.
Gazeta Wyborcza, 1995/06/14

Wtedy zlitował się nad nieszczęśnikiem pan Krzysio Toeplitz. Wziął biedaka na stronę i wyjaśnił mu całą tę mistyfikację. Pan korespondent wrócił do pokoju, spojrzał na mnie z pogardą i rzekł: „Niech pan sobie nie wyobraża, że udało się panu mnie nabrać. Taki nędzny aktorzyna jak pan nie był w stanie mnie oszukać”. Przyjąłem te słowa z pokorą.
Gazeta Wyborcza, 1998/05/15

Z tytułu politycznych publikacji na łamach „Trybuny Ludu” można mi postawić wiele zarzutów i przyjmę uwagi z pokorą, natomiast stanowczo nie przyjmuję zarzutu, że byłem na tych łamach rycerzem marca 1968 roku - jak twierdzi Jerzy Karaszkiewicz w swoich „Słodkich latach” („Magazyn” nr 20/271). Jest to bowiem zarzut wyssany z palca.
Gazeta Wyborcza, 1998/06/19

- Ksiądz Jankowski na awans w Kościele nie ma szans - komentuje gdański polityk. - Jak jest niezadowolony z biskupów, to mówi to publicznie. Nie da się zrobić kariery kościelnej bez pokory i konformizmu.
Gazeta Wyborcza, 1993/09/10

Był tylko jeden naród, który w ogóle nie poddał się psychologii pokory - nie jednostki, nie buntownicy, ale cały naród. To byli Czeczeńcy... - pisał Aleksander Sołżenicyn w „Archipelagu Gułag”.
Gazeta Wyborcza, 1994/03/04

Zapewne już na dniach następni lokalni, pożal się Boże, politycy zaczną z pokorą pukać do drzwi niegdysiejszych towarzyszy i błagać o prawo startu w wyborach pod ich szyldem. Z szuflad wyciągną stare legitymacje partyjne, PRL-owskie ordery, czerwone krawaty i odznaki Janka Krasickiego za działalność w ruchu młodzieżowym, wypowiedzą wyznanie wiary i poproszą „o jeszcze jedną szansę”.
Canossa , Dziennik Zachodni, 2002-08-09

Byłem trochę nieostrożny, filmowałem kobiety. Podbiegło do mnie dwóch mężczyzn. Jeden był bardzo agresywny, chciał mi zabrać taśmę. Zaraz zebrała się koło mnie cała grupa. Na szczęście inni uspokoili tego jednego agresywnego. Sposobem na załagodzenie tej sytuacji była pokora i przeprosiny. Nie można przecież było walczyć ani uciekać, bo i dokąd.
Chcę poznawać ludzi, Gazeta Radomszczańska, 2009-10-06

...na Majorce i w Egipcie. Brytyjski tabloid "The Sun", który już nie raz skrzyżował szpady z niemieckim "Bildem", rozpoczął sezon nagłówkiem: "Wypoczynek od Helmutów - Brytyjczycy pozywają biura podróży za wakacje z Niemcami". Kiedyś Niemcy przyjęliby to z pokorą, być może nawet z bolesnym uśmiechem. Gdyby i tym razem nie wykpili Brytyjczyków, potwierdziliby kolejny banał na swój temat, iż całkiem nie mają poczucia humoru. Tymczasem Niemcy postanowili z determinacją odpłacać pięknym za nadobne. Stąd publikacja w "Bildzie" punktująca najpopularniejsze miejsca
Wakacyjne wojny Europejczyków, Dziennik Zachodni, 2008-06-01

Tomek chłonął wiedzę, ale tylko konkretną, uczył się, ale od ludzi, a nie z książek. Chorobliwie nieśmiały, zasypywał pytaniami pracujących elektryków i hydraulików. Tomek ma rodzinę. Głodny nie chodzi. Ale rodzina jest niezamożna i nieporadna, z tych, które poddają się zawsze z pokorą werdyktowi szkoły lub poradni.
Gazeta Wyborcza, 1997/10/30

Paul Gauguin odkrywa niedocenione w jego czasach piękno ludzi innej rasy (to akurat dosłowny cytat z francuskiego podręcznika). John F. Kennedy - prezydent-katolik - walczył o pokój na świecie. Franciszek I - przedstawiciel postępowych nurtów renesansowych - zbudował przepiękne zamki nad Loarą... Dziecię wysłucha tego wszystkiego w pokorze, a jeśli jest dostatecznie grzeczne, może nawet nauczy się na pamięć. Co się jednak stanie, jeśli zechce mu się pogłębiać wiedzę o życiu sławnych historycznych idoli?
Cosmopolitan nr 11, 2000

 

 

 

 

 

 

Profil: Reue

Profil: Reue

Definition

pokoraselten, veraltet

Reue, die man zeigt, nachdem man etwas Schlechtes getan hat.

Sg. tant.

Definition

pokoraselten

Reue, die man zeigt, nachdem man etwas Schlechtes getan hat.

Konnotationen

  • schlechtes Gewissen
  • still sein, gebeugte Körperhaltung

Konnotationen

  • schlechtes Gewissen

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • ľútosť ‘Reue’
  • pokánie ‘Buße’

Lexikalische Relationen

[Für dieses Profil wurden keine lexikalischen Relationen gefunden.]

    Wortbildungen

    Adjektive

    • pokorný6 ‘in Relation zu pokora (Reueprofil) stehend’, vgl. Jeho pokorné ospravedlnenie zanechalo na tomto mladom mužovi trvalý dojem. ‘Seine reumütige Entschuldigung machte auf den jungen Mann einen bleibenden Eindruck.’

    Adverbien

    • pokorne6 ‘Reue zeigend, in Reue’, vgl. Mal by ísť dopredu a pokorne sa ospravedlniť za tie slová. ‘Er müsste nach vorn treten und sich für diese Worte reumütig entschuldigen.’

    Wortbildungen

    [Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • americký prezident konal v pokore
    • premiér sa v pokore ospravedlňoval za hriechy minulosti

    Phraseme, Kollokationen

    Kollokationen

    • gest pokory

    Belege

    Kajúcne verše. Predavač výrečnosti má plytký dych, ťažobu na prsiach, ale už vie: dôvod jeho zlosti bol strach. Nenávidieť je zúfať. Nech radšej kanú verše jak slzy. Rieky pokory. Až ten, kto má všetku zlobu vyrozprávanú, nech hovorí.
    Ján Buzássy, Dni, 1995

    Židia sa sami musia hlboko zamyslieť nad vlastnou zodpovednosťou za neprávosti, ktoré spáchali a v pokore konať tak, ako dokázali konať svätý otec a americký prezident.
    Literárny týždenník, 18.1998

    Pravda, o jednotu sa treba usilovať nielen v modlitbách a v chrámoch, ale ako hovorí evanjelium, „aj pôstom“. To znamená aj pokorou, aj priznaním chýb, aj úsilím o konkrétnu spoluprácu pre spoločné dobro.
    Literárny týždenník, 12.2000

    Súčasný maďarský autor András Suto nementoruje, nevnucuje jedinú pravdu, ale kladie horúce otázky, nevyhýba sa následnej pokore ani nečakanej katarzii. Aj ďalšie postavy vyhnancov z raja prinášajú nový pohľad.
    Literárny týždenník, 9.2001

    Som presvedčený, že treba oficiálne vysloviť ľútosť za všetky krivdy, ktorých sa československé štátne orgány dopustili na maďarskom obyvateľstve v rokoch 1946–1947. Volám po historickej pokore, ktorá je vstupnou bránou k slovensko-maďarskému zmiereniu. Nemôžeme donekonečna privierať oči a zostať ľahostajní k tomu, že z nášho územia vyháňali ľudí, ktorí v zásade nič neurobili, riadne platili dane, nezaujímali sa o politiku a boli poctivými občanmi tohto štátu. Prečo chceme vyžadovať lojalitu od niekoho, komu sme v minulosti upreli právo na život v krajine, ktorú považoval za svoju vlasť?
    Slovo, 14.2002

    Belege

    Dla niego paliło się czerwone światło. Był nietrzeźwy i jechał zbyt szybko. Sąd skazał go na 6 lat węzienia. Utracił też prawo jazdy na 8 lat. Przed surowszą karą uchronił go wiek (miał wtedy 63 lata), nienaganny tryb życia, pokora wobec tragedii, którą spowodował.
    Śmierć na drodze, Express Ilustrowany, 2002-08-09

    KC PZPR: "Zanim rozlegnie się doroczny wrzask, spotęgowany ćwierćwieczną rocznicą, (...) zanim, jak co roku, na kilka dni zaleje nas fala nienawiści, (...) publikujemy fragment najnowszego tekstu gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Jak zawsze pełnego pokory wobec Historii, szczerego współczucia i żalu wobec tych, którzy ucierpieli i jak zawsze pełnego szacunku do faktów". To brzmi niemal jak epitafium, by nie powiedzieć - formułka wynosząca na ołtarze.
    ASME - nowosci 19.12.2006, Usenet -- pl.soc.polityka

    I tak też się w wielu wypadkach stało. Pojednanie polsko-niemieckie miało w dużej mierze chrześcijańskie korzenie: co najmniej od 1965 r., od memoriału niemieckich Kościołów ewangelickich i listu polskich biskupów ze słynnym zdaniem "przebaczamy i prosimy o przebaczenie", poprzez chrześcijański gest pokory Willy’ego Brandta i braterski uścisk Tadeusza Mazowieckiego i Helmuta Kohla w czasie mszy w Krzyżowej, aż po doroczne od 1989 spotkania niemieckich i polskich katolików na zamku w Gemen w Westfalii. Równocześnie faktem jest, że tak w Niemczech jak i w Polsce, właśnie wśród
    Nie wracajcie, przyjeżdżajcie, Polityka , 2002-07-06

    które nasza TVP idiotycznie zinterpretowała jako gest "pojednania między Niemcami i Żydami". Nie był to żaden gest pojednania, lecz pokuty, i wprawdzie Brandt dopełnił go przed tym, a nie innym pomnikiem, ale - jak to powiedział Gerhard Schröder w Sejmie - był to gest pokory wobec wszystkich ofiar hitlerowskiego terroru w Polsce. Najbardziej wzruszającym akcentem tej krótkiej wizyty była obecność kilku osób, które towarzyszyły niemieckiemu kanclerzowi w Warszawie również 30 lat temu. Oczywiście przede wszystkim Günter Grass, wówczas znany pisarz, który wspierał politykę wschodnią Brandta, dziś laureat literackiej Nagrody
    Obietnica Schrödera, Polityka, 2000-12-16

    Willy Brandt klęczący 7 grudnia 1970 r. w Warszawie to w Europie jedna z najbardziej poruszających politycznych ikon XX wieku. Nie ma dobitniejszego symbolu powojennych zmian w Niemczech niż ten chrześcijański gest  pokory niemieckiego kanclerza w stolicy państwa, które w 1939 r. zostało napadnięte i zdruzgotane przez hitlerowską Rzeszę. Kanclerz ukląkł przed pomnikiem Bohaterów Getta tego samego dnia, w którym w imieniu Republiki Federalnej podpisywał układ uznający granicę na Odrze i Nysie, a tym samym stratę na rzecz
    Skwer Brandta, Polityka, 2000-12-09

    W obliczu jubileuszu Papież wzywa wszystkich wiernych do rachunku sumienia. - Kościół prosi o przebaczenie historycznych win swoich synów i córek popełnionych wobec Żydów - podkreśla bp Gądecki. - Skłania go do tego uznanie wspólnotowego wymiaru grzechu. - Owa prośba o przebaczenie nie ma być przejawem fałszywej pokory ani przekreśleniem liczących dwa tysiące lat dziejów Kościoła, pełnych zasług miłosierdzia, kultury i świętości - powiedział Jan Paweł II podczas audiencji generalnej, 1 września 1999 r. - Jest ona wyrazem nieodpartej potrzeby prawdy, która obok aspektów pozytywnych uznaje ograniczenia i ludzkie słabości różnych pokoleń uczniów
    III Dzień Judaizmu, Dziennik Bałtycki, 2000-01-14

    ...nie próbuje się podjąć jakichkolwiek działań antykorupcyjnych na przyszłość. Unikanie postawienia problemu łapownictwa, forsowanie opinii, że to wszystko to tylko anonimy i dowodów na korupcję nie ma, nie poprawi naszego wizerunku w środowisku. Aby odzyskać zaufanie rodziców musi pojawić się w gronie pedagogicznym choćby odrobina skruchy i pokory, chociażby słowa: jeśli zawiniliśmy - przepraszamy. To bardziej uczciwe niż domaganie się dowodów. Mam nadzieję, że nowo wybrany dyrektor skończy z taktyką unikania drażliwych tematów". Tymczasem mimo przeprowadzonego konkursu, nowego dyrektora nie udało się wyłonić.
    Oczyścić atmosferę, Gazeta Krakowska, 2002-07-13

    Ja występowałem o to, żeby mieli zapewnioną obronę i wszystkie prawa, które przysługują im jako oskarżonym czy podejrzanym, tak. Przeproszenie nikomu zaś nie przynosi ujmy. Jeśli pan chce mieć o to do mnie pretensje, to proszę, przyjmuję je, ale bez wstydu i pokory. Jedna rzecz: w tym oświadczeniu padło słowo "zbrodnia", to znaczy dałem wyraz swojemu stosunkowi do tej kwestii. Mogę także powiedzieć, że miałem kontakt z władzami afgańskimi, które przyjęły to oświadczenie i dzięki niemu zadeklarowały zupełnie inny stosunek do wydarzenia.
    13. posiedzenie Senatu RP, stenogram, wersja robocza, Senat RP, 2008

    Zbigniew Chlebowski: Z pokorą przyznaję, że stenogramy rozmów prowadzonych przeze mnie świadczą o mej nieroztropności. Zbigniew Chlebowski (45 l.) przyznaje się do błędu i przeprasza za rozmowy z biznesmenami. „Z ubolewaniem i pokorą przyznaję, że ujawnione stenogramy rozmów, prowadzonych przeze mnie, świadczą o mojej nieroztropności i zbyt małej wstrzemięźliwości wypowiedzi” – pisze zawieszony szef Klubu PO w oświadczeniu.
    http://www.fakt.pl/Chlebowski-przeprasza-za-afere-hazardowa,artykuly,53890,1.html


    Nokia okazała pokorę i przeprosiła za niedoinformowanie, że film promujący kamerę PureView nie był nagrywany telefonem Lumia 920.
    Firma przyznała się, że lepiej było by, gdyby od razu dodali klauzulę informującą, że film nagrywany jest inną kamerą, w celu symulacji technologii OIS.
    Pomimo przeprosin, zamiar Nokii był jasny - brak takiej informacji dawał potencjalnym klientom do zrozumienia, że to właśnie tak będzie wyglądać obraz nagrywany nowym aparatem.
    http://najs.pl/a/52-przeprosiny-nokii-za-sfalszowanie-zdjec-z-lumii-920

    Pamiętam jednak ostatni zjazd PZPR w 1990r. Tam również siedziało na sali ponad dwa tysiące osób. A na zewnątrz co się działo? Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że Sojusz znajduje się w głębokim kryzysie. I Józef Oleksy zamiast powiedzieć: musimy okazać pokorę, powiedzieć sobie uczciwie, że nie stanęliśmy na wysokości zadania i część z nas musi odejść, mówi o tym, jaki to Sojusz jest silny, a jego członkowie wspaniali. Na proste pytanie, jak to się stało, że poparcie z 41% zmalało do
    Strona Marka Borowskiego, www.borowski.pl

    ...udało nam się wydębić miliony z Unii. Sukces? Po tylu latach walki o przebudowę Głogowskiej, czuję gorycz zwycięstwa. Myślę, że podobne uczucia targają bokserem, który nie znokautował przeciwnika na ringu, zafundował swoim fanom mierne widowisko i wygrał decyzją sędziów jednym punktem. Więcej pokory i bicia się w piersi, bo gdyby włodarze miasta nie przysnęli w pewnym momencie, nie byłoby całego zamieszania i wszystko potoczyłoby się ustalonym trybem, po poznańsku. Nie jestem małostkowa, nie czepiam się, bo w końcu cóż innego może powiedzieć prezydent Grobelny?
    Głogowska czyli horror, Polska Głos Wielkopolski, 2005-09-21

    Etymologie

    Deverbativum vom atschech. kořiti ‘jmdn. erniedrigen, bes. durch Vorwürfe und Tadel’; das Reflexivum kořiti se ‘sich erniedrigen’ wies allerdings auf eine freiwillige Handlung hin, die nicht von Anderen erzwungen wurde. Das Reflexivum ist deshalb als Ausgangsbasis für das Deverbativum pokora zu deuten. Mit na úkor ‘jmdm./ etw. zum Nachteil’, příkoří ‘Unrecht, Unbill’ und mit dem Iterativum kárat ‘tadeln’ verwandt. Allgemein-slawisch; im Aksl. ukoriti ‘tadeln, erniedrigen’ (MACHEK2). REJZEK führt die uridg. Wurzel *kar- ‘tadeln, schmähen’ an.

    In Texten aus der Slowakei erstmals belegt: 1.) in der Bedeutung Bewußtwerden eigener Schwäche BAg 1585, 2.) in der Wendung robí sa pokorným TRSTíN 1599 sowie für pokoriť sa 1585 bzw. in der Bedeutung: sich öffentlich gegenüber jmdm. rechtfertigen Ružomberok 1598. Heute veraltete Derivate werden ebenfalls aufgrführt: pokorník = kajúcnik BIR 1780. pokornícky VP 1704 (HSSJ Bd. 3, S. 22).

    Etymologie

    Belegt seit Ende des 14. Jh. als juristischer Begriff zunächst in Großpolen und Masowien als ‘Akt des öffentlichen Bekennens seiner Schuld und Bitte um Vergebung’. Seit dem 15. Jh. dann auch religiös im Sinne von lat. humilitas verwendet, wobei es altpol. śmiara (von aksl. sъměrenije) ersetzt. Pokora geht zurück auf po-koriti sę ‘sich selbst erniedrigen’ < koriti ‘jn. in einer Schlacht besiegen’

    Semantischer Wandel

    Die Bedeutungswörterbücher des Slowakischen führen jeweils nur eine bzw. zwei Bedeutungen von pokora auf. Im älteren und ausführlicheren SSJ (1959-1968) wird das Wort folgendermaßen expliziert: 1. vedomie, uvedomie si vlastnej slabosti, podriadenosti, vlastných nedostatkov a správanie sa podľa toho, poníženosť: nemá pokoru, iron. hrbatá pokora falošná, zakuklená pýcha ‘das Bewußtsein bzw. das Sich-Bewußtwerden eigener Schwäche, Unterordnung, eigener Unzulänglichkeiten und das entsprechende Verhalten, Erniedrigung, iron. falsche Demut, die eigentlich verborgener Stolz ist’ 2. nár. smútok ‘volkstümlich: Trauer’. Im KSSJ 2003 lautet die Erklärung von pokora dagegen: duševný stav vyplývajúci z uvedomovania si vlastných nedostatkov, z rešpektu pred autoritou, poníženosť, op. pýcha ‘psychischer Zustand, der sich aus der Bewußtmachung der eigenen Unzulänglichkeiten ergibt, aus Respekt vor der Obrigkeit, Erniedrigung, Oppositum: Stolz’ .

    In unserem Wörterbuch wurden demgegenüber sechs Profile ausgegliedert. Bei der Analyse der Wörterbucheinträge fällt auf, dass einige dieser Profile in den slowakischen Wörterbüchern z.T. einer Bedeutung zugeordnet wurden. Zwischen einer religiösen und einer säkularen Verwendung des Worts wird dort nicht unterschieden, die angeführten Beispiele lassen sich insgesamt als säkularer Gebrauch interpretieren. Die im vorliegenden Wörterbuch ausgegliederten sechs Profile von pokora sind im Einzelnen: ein religiöses, ein humilatives, ein stoisches, ein admiratives, ein serviles sowie ein Reueprofil. Alle diese Profile sind im Slowakischen vertreten.

    Gemeinsam ist allen Profilen von pokora, dass es sich um eine innere Einstellung bzw. Haltung handelt, die sich durch Bescheidenheit, Zurücknahme der eigenen Person und Unterordnung auszeichnet. In den meisten Profilen wird diese Eigenschaft positiv beurteilt, Ausnahme ist das servile Profil, in dem die Unterordnung als übertrieben gebkennzeichnet ist, wobei sie durch vollständige Unterwerfung unter einen Stärkeren darüber hinaus oft auch noch egoistisch zum eigenen Vorteil ausgenutzt werden kann. Im humilativen Profil wird dagegen die erwünschte Variante der Unterordnung unter anerkannte Autoritäten betont, im stoischen Profil steht die gelassene Einstellung im Vordergrund, verbunden mit einer bejahenden Hin- und Annahme des jeweiligen Schicksals. Das admirative Profil fokussiert auf die Ehrfurcht und Bewunderung, insbesondere in Bezug auf die Macht der Natur und der Elemente. Das Reueprofil ist veraltet und tritt selten und überwiegend in festen Kollokationen auf: konať v pokore ‘reumütig handeln’ sowie häufig v pokore sa ospravedlniť ‘sich reumütig rechtfertigen bzw. entschuldigen’. Im Einzelnen sind die Profile von pokora nicht immer deutlich voneinander abgegrenzt; die genaue Zuordnung der Belege kann in vielen Fällen erst durch Einbeziehung des weiteren Kontexts erfolgen.

    Pokora gehört der geschriebenen Sprache und dem gehobenen Stil an, in den verschiedenen Profilen wirkt es feierlich oder rituell. Im humilativen und stoischen Profil wirkt es oft formelhaft und deklarativ und kann im Munde von Politikern auch einen falschen Klang annehmen, wenn pokora mechanisch in Anspruch genommen wird, ohne dass sich dies im Politikstil zeigt.

    Semantischer Wandel

    In den Wörterbüchern des Polnischen wird das Lemma pokora meistens mit nur einer Explikation aufgeführt, vgl. ISJP (2000) Jeśli ktoś odnosi się z pokorą do jakichś osób lub zdarzeń to w poczuciu własnej niedoskonałości uznaje ich wyższość lub konieczność ‘Wenn man sich in Demut gegenüber jemandem oder etwas verhält, dann erkennt man aus dem Empfinden der eigenen Unzulänglichkeit deren Überlegenheit oder Notwendigkeit’; PSWP (1995-2005) uniżona, uprzejma postawa wobec kogoś, czegoś wynikająca z poczucia własnej małości, niższości; także brak buntu, sprzeciwu wobec kogoś ‘unterwürfige, höfliche Haltung gegenüber jemandem oder etwas, die aus dem Empfinden der eigenen Kleinheit, Minderwertigkeit resultuiert; auch Fehlen von Widerstand gegenüber jemandem’; SWJP (1996) poczucie własnej małości, niższości w stosunku do kogoś, czegoś; brak buntu; uległość wobec przeciwności, przykrych doświadczeń ‘Minderwertigkeitsgefühl gegenüber jemandem, etwas; fehlender Widerstand; Unterwürfigkeit gegenüber Widrigkeiten des Schicksals'; SJP Dor. (1958-1965)  stan psychiczny polegający na odczuwaniu własnej małości, niższości; brak zarozumiałości, pychy;  brak buntu wobec przeciwności; potulność, uległość, uniżoność ‘psychischer Zustand des Empfindens eigener Kleinheit und Minderwertigkeit; Fehlen von Überheblichkeit und Hochmut; Fehlen von Widerstand gegenüber Widrigkeiten; Sanftmut, Fügsamkeit, Unterwürfigkeit’; ähnlich wird pokora auch bei WSJP (2007-2012) und USJP (2003) ausgelegt. Diese Explikationen beziehen sich hauptsächlich auf die unterwürfige Haltung eines Menschen gegenüber anderen Personen oder gegenüber den Lebensumständen und Situationen, die ihm widerfahren. Diese Gemütshaltung resultiert demnach aus dem Gefühl der eigenen Unzulänglichkeit. Die religiöse Bedeutung von pokora bezogen auf die Gemütshaltung gegenüber Gott wird von den Bedeutungswörterbüchern nicht erfasst. 
    Im vorliegenden Wörterbuch werden für das Lemma pokora sechs Profile unterschieden.

    Im religiösen Profil bezieht sich pokora infolge des Bewusstseins über die sündige Natur des Menschen und der daraus folgenden Machtlosigkeit und Hilfsbedürftigkeit auf die Bereitschaft zur Unterwerfung gegenüber Gott. Es wird erwartet, dass diese Gemütshaltung mit Barmherzigkeit Gottes belohnt wird. Im religiösen Diskurs wird pokora mit weiteren positiven Eigenschaften wie mądrość ‘Klugheit’, wierność ‘Treue’ und uczciwość ‘Ehrlichkeit’ in Verbindung gebracht. Es ist eine der der sieben Haupttugenden im Christentum.

    Das humilative Profil bezieht sich auf eine Gemütshaltung des Menschen, die sich aus dem Bewusstsein der eigenen Unzulänglichkeit herleitet. Diese Gemütshaltung wird zum Beispiel als eine sympathische Eigenschaft von erfolgreichen Menschen wahrgenommen, wenn sie den eigenen Erfolgen weniger Bedeutung zuschreiben als diese in der Wirklichkeit haben. Zum anderen bezieht sich das humilative Profil auf die angemessene Einschätzung eigener Kräfte, die in dem Respekt des Menschen vor Herausforderungen resultiert.

    Das stoische Profil thematisiert den Gleichmut und die Geduld eines Menschen in allen Lebensumständen. Diese Gemütshaltung wird oft mit solchen Charaktereigenschaften wie silna psychika ‘starke Psyche’, samodyscyplina ‘Selbstbeherrschung’ oder cierpliwość ‘Geduld’ verbunden.

    Das admirative Profil bezieht sich auf die Hochachtung und den Respekt gegenüber einer Person oder einer Institution, die in der Anerkennung derer Überlegenheit oder Notwendigkeit resultiert. In dem Kontext werden meistens die Verdienste dieser Personen oder Institutionen thematisiert. Im admirativen Profil wird ebenfalls die Unterordnung des Menschen der Natur zum Ausdruck gebracht, vgl.

    Biebrza, rzeka o nie naruszonym ekosystemie, unikalna w skali Europy. Miejsce, w którym człowiek musiał nauczyć się pokory i podporządkować przyrodzie.
    Gazeta Wyborcza, 1993/09/10

    Im servilen Profil des vorliegenden Wörterbuchs wird pokora als eine würdelose, beinah kniefällige Haltung des Menschen expliziert­. Dieses Profil steht den vorangegangenen Explikationen aus den polnischen Bedeutungswörterbüchern am nächsten. Diese Gemütshaltung wird oft mit den negativen Charaktereigenschaften wie niezaradność ‘Unbeholfenheit’ oder niesamodzielność ‘Unselbstständigkeit’ in Verbindung gebracht. Diese unterwürfige Haltung kann aber auch durch Angst und Bedrohung erzwungen werden. Umgangssprachlich wird die Servilität eines Menschen auch öfter mit den Derivaten pokorny ‘demütig’ oder niepokorny ‘jmd. der sich der Servilität widersetzt’, zum Beispiel in bekannten Sprichwörtern, zum Ausdruck gebracht, vgl.: pokorny jak baranek [wörtl. demütig wie ein Lämmchen], vgl.

    Sąd dwukrotnie musiał go upominać. Podobno ironizował, że nie damy sobie bez niego rady. Szydził z matki, że nawet nie wie, gdzie się płaci rachunki za gaz i prąd, że boi się żyć. Ale już po miesiącu od rozwodu stał się pokorny jak baranek. Chciał, aby stary układ powrócił. Brakowało mu słuchaczy, gdy prawił przemądrzałe monologi. Brakowało naszych problemów, zmartwień, które uaktywniałyby w nim nowotwór "złotych porad". Na samotną starość zniechęcił się i oklapł.
    (Maciej Dęboróg-Bylczyński, Kolej na los, 2009)

    Das Reueprofil thematisiert das Bedauern und die Anerkennung von Schuld, vor allem die Anerkennung von politischen Verbrechen. In diesem Zusammenhang wird in der Publizistik oft der historische Kniefall von Willi Brand 1970 in Warschau genannt, vgl.

    Polsko-niemieckie pojednanie może stanowić dzisiaj wzorzec dla innych krajów - powiedział prezydent Bronisław Komorowski. Z kolei prezydent Niemiec Christian Wulff deklarował, że czuje odpowiedzialność za historię niemiecką. Zdaniem prezydenta Niemiec gest kanclerza Willy'ego Brandta, który klękał w 1970 roku przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie, jest gestem "pokory wstydu i smutku".
    http://wiadomosci.onet.pl/kraj/prezydent-niemiec-to-gest-pokory-i-wstydu,4018333,8215442,artykul-fotoreportaz-duzy.html

    Ob pokora als Negativum oder Positivum verstanden wird, ist oft kontextabhängig. In schwierigen, tragischen oder sogar ausweglosen Lebensumständen eines Menschen, der sein Schicksal akzeptiert, bzw. zu akzeptieren gelernt hat, wird pokora in Verbindung mit den positiven Eigenschaften wie mocna psychika ‘starke Psyche’ oder samodyscyplina ‘Selbstbeherrschung’ gebracht (vgl. stoisches Profil). Doch in ähnlichen Situationen, die der Mensch selbst zu verantworten hat, steht pokora für niezaradność ‘Unbeholfenheit’ und bezczynność ‘Tatenlosigkeit’ und wird oft mit Beschämung und Erniedrigung bis zur Entwürdigung der Person verbunden (vgl. serviles Profil). 

    Das Lemma pokora wird im Polnischen überwiegend in der gehobenen Bildungssprache verwendet. Die Mehrzahl der in den Belegen aufgeführten Textbeispiele stammt daher aus der Publizistik, mehrheitlich aus dem religiösen Diskurs (vgl. religiöses Profil). Häufiger wird die Bedeutung von pokora mit Synonymen  wie bogobojność ‘Gottesfurcht’ (vgl. religiöses Profil), skromność ‘Bescheidenheit’ (vgl. humilatives Profil), stoicyzm ‘Stoizismus’ (vgl. stoisches Profil), cześć ‘Hochachtung’ und respekt ‘Respekt’ (vgl. admiratives Profil),  potulność ‘Fügsamkeit’ und uniżenie ‘Erniedrigung’ (vgl. serviles Profil), skrucha ‘Reue’ (vgl. Reueprofil) oder den Derivaten pokorny ‘demütig’ und niepokorny ‘jmd. der sich der Unterwürfigkeit widersetzt’, zum Ausdruck gebracht. 

    Sprichwörter

    [Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]

    Sprichwörter

    Pokora mury łamie. [wörtl. Bescheidenheit bricht Mauern.]

    Pokora niebiosa przebija. [wörtl. Bescheidenheit durchbricht den Himmel.]/ ‘des Demütigen Gebet dringt durch die Wolken’

    Kulturelle Kontexte

    Literatur

    • Samo Cambel: Pokorným (Gedicht in: Zlomená duša) 1972.
    • Rudolf Dilong: Pokora vína, Lyrická próza, 1973.
    • Viera Donovalová-Klenková: Pokora, 1991.
    • Ladislav Hučko: Pokora a sebavedomie, morálka kresťanská, 1992.
    • Zuzana Labudová: Pokora aj pred malým ľudským gestom, 2012.
    • Jaroslav Míča: Pokora (Gedicht), 1996.
    • Michal Mikolášik: Pokora - matka všetkých čností a dôstojnosti človeka, 2006.

    Kunst

    • Jozef Berger: Pokora a vzdor talentu, Výstava samouka Jozefa Bergera v Pálffyho paláci (Artikel zur Ausstellung), 1991.

    Musik

    • Richard Müller, Tereza Kerndlová: Klid, mír a pokora (Lied).

      (Quelle: http://www.youtube.com/watch?v=HIQd-VhgxCU)

    Kulturelle Kontexte

    Literatur

    • Amélie Nothomb: Z pokorą i uniżeniem: oraz inne opowieści, 1999.
    • Olgierd Cetwiński: Między buntem a pokorą, 1986.
    • Stanisława Fleszarowa-Muskat: Piękna pokora, 1999.

    Film

    • Niepokorny (Rege: Wojciech Szumowski), Polen, 2007.

    Musik

    • Parzel & Siwers - Pokora
    • Matt POKORA – Pokora ist sein Künstlername, eigentlich heißt er Matthieu Tota. (Quelle: http://en.wikipedia.org/wiki/M._Pokora)

    Sonstiges

    • Akt Pokory  (Act of humility) – Mariusz Lewandowski

      (Quelle: http://www.touchofart.eu/galeria/Mariusz_Lewandowski/Act_of_humility_mle8.jpg)
    • Comic-Witz - SIOSTRA POKORA

      (Quelle: http://www.osservatoreromano.va/orportal-portlets-portal/detail/binaries/news/cultura/2012/inserto-donne/02-giugno-2012-suor-ultima/pol-ultima-numero-02_pol-02.jpg)
    • Spektakel: Lekcja pokory

      (Quelle: http://www.gdansk4u.pl/uploads/image/wydarzenia/pokora.jpg)

    Bibliographie

    Bibliographie

    Grzegorczykowa, Renata 1992: Demut, Hochmut und verwandte Begriffe im Polnischen, in: Falkenberg, G./ Fries, N., Puzynina, N. (Hgs.), Sprachliche Bewertung, Warszawa, S. 193-209. 

    Grzegorczykowa, Renata 1993: Pokora, pycha i pojęcia pokrewne, in: Bartmiński, J./ Mazurkiewicz-Brzozowska, M. (Hgs.), Nazwy wartości, Lublin, S. 23-39. 

    Michalak, Anita A. 2014: „Pokora/ Demut im Sprachvergleich“, in: Nagórko, Alicja (Hg.), Sprachliche Säkularisirung. Semantik und Pragmatik, Hildesheim - Zürich - New York, S. 203-225.

    Minikowska, Teresa 1993: „Dlaczego pokora znaczy potocznie ‘uniżoność, uległość’?“, in: Filologia Polska 40 (Acta Universitatis Nicolai Copernici/ Nauki Humanistyczno-Społeczne, Bd. 246), S. 61-96.

    Zurück

    Copyright © Humboldt-Universität zu Berlin, 2009–2015
    eScrinium