DeutschPolnischSlowakischTschechischSprachvergleich
sacrum und profanum
religiöse lexik in der allgemeinsprache (deutsch-polnisch-slowakisch-tschechisch)
Slowakisch: krstiť
Polnisch: chrzcić

Polysemie

  1. religiös: ‘den christlichen Initiations- und Reinigungsritus ausführen’
  2. Benennungsprofil: ‘jmdm. / etw. einen Namen geben’
  3. symbolisch: ‘ein Schiff oder ein anderes Fahrzeug feierlich in Betrieb nehmen und ihm einen Namen geben’
  4. Marketing-Profil: ‘ein Musikalbum feierlich vorstellen’
  5. Reifeprofil: ‘Brauch ausführen, durch den jmd. in eine Gruppe aufgenommen wird’
  6. dilutierend: ‘verdünnen’
  7. aquatisch: ‘nass machen’

Polysemie

  1. religiös: ‘den christlichen Initiations- und Reinigungsritus ausführen’
  2. Benennungsprofil: ‘jmdm. / etw. einen Namen geben’
  3. symbolisch: ‘ein Schiff oder ein anderes Fahrzeug feierlich in Betrieb nehmen und ihm einen Namen geben’
  4. Marketing-Profil: ‘ein Musikalbum feierlich vorstellen’
  5. Initiationsprofil: ‘Brauch ausführen, durch den jmd. in eine Gruppe aufgenommen wird’
  6. dilutierend: ‘verdünnen’
  7. aquatisch: ‘nass machen’

Profil: religiös

Profil: religiös

Definition

krstiť

Das christliche Ritual ausführen, bei dem der Kopf eines Menschen mit Wasser begossen oder besprengt wird. Manchmal taucht man den Kopf oder den ganzen Körper ins Wasser ein. Die Taufe bedeutet die Aufnahme des Menschen in die Glaubensgemeinschaft, heilige Reinigung von Sünden, geistige Neugeburt und Empfang des Heiligen Geistes. Als Vorbild für die christliche Taufe gilt die Taufe Jesu durch Johannes den Täufer (Mt 3,13–17 parr.). In der katholischen und evangelisch-lutherischen Kirche gilt die Taufe als Sakrament, d. h. sie wird als eine heiligende, die Gnade Gottes übermittelnde Handlung angesehen.

Die Taufe wird in einen Gottesdienst oder eine eigenständige Tauffeier eingebettet und von einem oder einer Geistlichen abgehalten. Dem Täufling stehen bei der Taufe ein oder mehrere Paten bei. Eine Taufe kann sowohl in der Kirche als auch an einem anderen Ort gespendet werden. In vielen christlichen Kirchen (so in der katholischen und evangelisch-lutherischen) werden üblicherweise schon Neugeborene und Kleinkinder getauft. Andere Kirchen (z. B. die Baptisten)  praktizieren dagegen ausschließlich die Erwachsenentaufe und akzentuieren die persönliche Entscheidung für den Glauben. Da früher die Taufe in der Regel kurz nach der Geburt erfolgte und mit der standesamtlichen Erfassung der Neugeborenen einherging, wurde mit ihr die Namensgebung verbunden.

Definition

chrzcić

Das christliche Ritual ausführen, bei dem der Kopf eines Menschen mit Wasser begossen oder besprengt wird. Manchmal taucht man den Kopf oder den ganzen Körper ins Wasser ein. Die Taufe bedeutet die Aufnahme des Menschen in die Glaubensgemeinschaft, heilige Reinigung von Sünden, geistige Neugeburt und Empfang des Heiligen Geistes. Als Vorbild für die christliche Taufe gilt die Taufe Jesu durch Johannes den Täufer (Mt 3,13–17 parr.). In der katholischen und evangelisch-lutherischen Kirche gilt die Taufe als Sakrament, d. h. sie wird als eine heiligende, die Gnade Gottes übermittelnde Handlung angesehen.

Die Taufe wird in einen Gottesdienst oder eine eigenständige Tauffeier eingebettet und von einem oder einer Geistlichen abgehalten. Dem Täufling stehen bei der Taufe ein oder mehrere Paten bei. Eine Taufe kann sowohl in der Kirche als auch an einem anderen Ort gespendet werden. In vielen christlichen Kirchen (so in der katholischen und evangelisch-lutherischen) werden üblicherweise schon Neugeborene und Kleinkinder getauft. Andere Kirchen (z. B. die Baptisten)  praktizieren dagegen ausschließlich die Erwachsenentaufe und akzentuieren die persönliche Entscheidung für den Glauben. Da früher die Taufe in der Regel kurz nach der Geburt erfolgte und mit der standesamtlichen Erfassung der Neugeborenen einherging, wurde mit ihr die Namensgebung verbunden.

perfektiver Aspekt ochrzcić

Konnotationen

  • Christ werden

Konnotationen

  • Christ werden

Lexikalische Relationen

Kohyponyme

  • obriez‘beschneiden’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • udzielić sakramentu chrztu ‘das Sakrament der Taufe spenden’

Wortbildungen

Substantive

  • kresťan ‘Christ’
  • kresťanka ‘Christin’
  • kresťanstvo ‘Christentum’
  • krst ‘Taufe’
  • krstenec ‘männlicher Täufling’
  • krstenka ‘weiblicher Täufling’
  • krstiny/ krštenie ‘Tauffeier im Rahmen der Familie’
  • krstiteľ ‘Täufer’, vgl. Ján Krstiteľ ‘Johannes der Täufer’
  • krstiteľnica ‘Taufbecken, Taufkapelle’
  • krstňa/ krstniatko ‘zu taufendes Kind’

Verben

  • krstievať ‘wiederhölt bzw. häufig taufen’, vgl. Mal som veľkú farnosť, takže som krstieval aj päť-šesť detí v jeden deň. ‘Ich hatte eine große Pfarrei, so dass ich schon mal fünf bis sechs Kinder am Tag taufen musste.’
  • pokrstiť1 ‘taufen’, vgl. dať pokrstiť svoje dieťa ‘seine Kinder taufen lassen’

Adjektive

  • kresťanský‘christlich; auf Lehre Christi zurückgehend, ihr entsprechend’, vgl. kresťanská viera ‘christlicher Glaube’, kresťanská láska ‘christliche Liebe’
  • kresťanský2 ‘christlich; im Christentum verankert, vom Christentum geprägt’, vgl. kresťanská kultúra ‘christliche Kultur’, kresťanský chrám ‘christliches Heiligtum’
  • krstný ‘in Bezug auf die Taufe’, vgl . krstné meno ‘Taufname’, krstný otec ‘Taufpate, Pate’ (auch im übertragenen Sinne)
  • krstový ‘in Bezug auf die Taufe’, vgl. krstové obrady ‘Taufzeremonien’
  • nekresťanský [wörtl. unchristlich] ‘unmöglich, unglaublich’ vgl. úver je na nekresťanský úrok ‘der Kredit hat einen unchristlichen (= einen unmoralischen) Zins’; Zarába nekresťanské peniaze. ‘Er verdient ein Heidengeld.’
  • predkresťanský ‘vorchristlich; vor der Christianisierung existierend’

Adverbien

  • kresťansky ‘christlich; auf Lehre Christi zurückgehend’ vgl. kresťansky vychovaný človek ‘christlich erzogener Mensch’, kresťansky orientovaný volič ‘christlich orientierter Wähler’
  • nekresťansky ‘unchristlich, unmöglich’, vgl. nekresťansky drahý ‘sehr teuer’; nekresťansky skoro ‘sehr früh, zu unchristlicher Zeit’

Wortbildungen

Substantive

  • chrzciciel1 ‘Täufer’, vgl. Jan Chrzciciel ‘Johannes der Täufer’
  • chrzciny ‘Tauffeier’
  • chrzcielnica ‘Taufbecken’
  • chrzczenie ‘Spenden des Taufsakraments’
  • przechrztaveraltet‘zum Christentum konvertierte Person’

Verben

  • chrzcić się ‘sich taufen lassen’
  • przechrzcić1 ‘umtaufen: nach anderem Ritus taufen’
  • przechrzcić się ‘konvertieren’

Adjektive

  • chrzcielny ‘in Relation zu chrzcić (religiöses Profil) stehend’, vgl. świeca chrzcielna ‘Taufkerze’
  • (o)chrzczony1 ‘getauft’

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

  • krstiť ohňom ‘wird im Deutschen als Substantivkompositum ausgedrückt: Feuertaufe; wahrscheinlich auf den Ausspruch von Johannes in Mt 3,11 zurückzuführen, bezeichnet es (in Anlehnung an den Feuertod mancher Märtyrer, die sog. Bluttaufe) im Militär die Teilnahme eines Soldaten am ersten Gefecht, übertragen die erste Bewährungsprobe im Beruf, in einer Mannschaft u.Ä.’

Kollokationen

  • krstiť dieťa
  • krstiť novorodeniatka
  • krstiť vodou

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • chrzcić córkę
  • chrzcić dzieci
  • chrzcić syna
  • chrzcić wodą
  • chrzcić w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego

Belege

A pýtali sa ho: „Prečo teda krstíš, keď nie si Mesiáš ani Eliáš ani prorok?” Ján im odpovedal: „Ja krstím vodou. Medzi vami stojí ten, ktorého nepoznáte.”
Katolícke noviny, 2002, č. 50

Esejci sa nezúčastňovali krvavých obetí v jeruzalemskom chráme a viedli "komunisticky asketický" život. K esejským pustovníkom patril napr. aj Ján Krstiteľ. Esejci svojich novicov pri svätení krstili.
Inzine, 1999

„Za kmotry často pozývali aj ženy, ktoré nemali vlastné deti, a tak sa stávalo, že jedna žena mala aj šesťdesiat krstných detí,“ hovorí etnologička. Mená vyberali rodičia, občas dali na rady kňaza. Zdravé dieťa krstili dva až tri týždne po narodení. Choré čo najskôr. Krstiny boli u bohatších veľkolepé, u chudobných skromnejšie.
MY Oravské noviny, 03.09.2012

Ak bude chcieť byť verejne aktívny, krstiť či sobášiť, bude musieť mať súhlas správcu farnosti, v ktorej sa bude nachádzať.
SME, 03.07.2012

„ …V závere listiny tieto údaje ako pravdivé potvrdzuje Miestny národný výbor v Humennom 3. júna 1946,“ cituje z článku Valéria Csontosová. Zachránil ich pred smrťou Farár Brányik krstil počas vojny židov nielen v Humennom, ale aj v Žiline či Prešove.
Korzár humenský, 19.06.2012

Ján Krstiteľ krstil vodou a bol zabitý. Ja budem krstiť ohňom. Nepozývam vás na oslavu, pozývam vás do vojny! (prehovor k apoštolom).
Inzine, 1999

Zu etwas taufen

Ježiš s nami žije v slove, vo sviatostiach, posväcuje, krstí nás vo všetkých čnostiach. On je ten pravý vinič, my sme ratolesti, hlásatelia jeho preradostnej zvesti.
Katolícke noviny. Trnava, č. 11

Totus pro parte

Po vzniku komitátov v Sedmohradsku, Jágri a v Biharsku už nebolo prekážky pre umiestnenie biskupstiev aj vo východnej časti štátu. Pápežský legát Azo, ktorý bol v roku 1009 prítomný pri zriaďovaní nových uhorských biskupstiev, navštívil a s veľkým úspechom krstil Čiernych Uhrov, čiže Kabarov a Sikulov v Biharsku a v Sedmohradsku.
Steinhübel, Ján: Nitrianske kniežactvo. Počiatky stredovekého Slovenska. Budmerice 2004

Belege

Największy dzwon z katarzyńskiego carillonu, ważący prawie 2,5 tony, otrzymał imię Pokój i Pojednanie. Jeden z mniejszych Eggebrecht zawiózł do Rzymu, do papieża, by otrzymać błogosławieństwo. Każda okazja była dobra do starań o pieniądze. Biskupowi katolickiemu, który chrzcił dziecko jego córki, po ceremonii tłumaczył, że skoro biskup protestancki dał mu na dzwon, to on, katolik, powinien tym bardziej, Katarzyna jest bowiem teraz kościołem katolickim.
Ryszarda Socha, Bach z wieży, Polityka

No więc - przystąpiła do opowieści - miejscowy ksiądz proboszcz nawet nie chciał ze mną gadać. Powiedział, że nie będzie chrzcił dzieci ateistów, żyjących w związku niesakramentalnym, i że jest bardzo zajęty. Znalazłam się za drzwiami kancelarii, zanim zdążyłam wyjaśnić mu cokolwiek więcej. - Czyli mamy sprawę z głowy. Jedno jest pewne, ja się nie nawrócę
Kinga Dunin, Tabu, 1998

Może nie najlepiej czytamy w ich duszach, ale zajmujemy się problemami życiowymi tych wszystkich, o których nikt już nie dba. (...) Dopóki [ludzie] będą przychodzić do nas, żeby się żenić, żeby chrzcić dzieci i polecać dusze swoich zmarłych Bogu, to chyba można mieć wątpliwości co do opinii o Włochach, a nie co do włoskiej wiary. W innych krajach katolicyzm może być bardziej wojujący lub intelektualnie subtelniejszy, ale właśnie tutaj, we Włoszech, jest konkretny i przenika głębiej
Gazeta Wyborcza, 1996-04-27

Kapitan, ku zdumieniu kapelana, wiedział nawet o mszy żeglarskiej odprawianej niegdyś na żaglowcach, na których z powodu silnego kołysania nie do pomyślenia była manipulacja z winem. Właśnie z tego powodu mszę tę nazywano również „suchą”. — Mszę zwykłą odprawić mogę, ale chrzcić bizonów nie będę — słabym głosem bronił się kapelan. — No dobrze! Niech będzie msza zwykła — uczynił ustępstwo kapitan. — Ale pokropić bizony wodą święconą to chyba ksiądz może? Bo jeśli kropi się pisanki... Jeśli we Włoszech, tuż obok Stolicy Apostolskiej
Karol Olgierd Borchardt, Szaman morski, 1988

Jak on miał na imię... Chyba Andrzej... - Wybrała już pani imię dla synka? - Andrzej. Wszystko się więc potwierdzało. W czasie ceremonii chrztu Ewelina weszła do kaplicy i stanęła z boku. - Andrzeju, ja cię chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego - powiedział uroczyście ksiądz, po czym skropił główkę dziecka wodą. W tym momencie przez jeden z witraży wpadła do kaplicy smuga słońca i ozłociła całe wnętrze. Może to dobry znak - pomyślała Suzanne.
Maria Nurowska, Panny i wdowy: czyściec, 1993

Było to dobrze widać choćby na przykładzie księdza Kłodnickiego. Od dawna w naszej miejscowości było przyjęte, że jeśli w mieszanym małżeństwie (a było ich dość dużo), to znaczy Rusina z Polką, urodził się chłopiec, chrzczono go w cerkwi; jeśli urodziła się dziewczynka, chrzczono ją w kościele. Ale od kilku już lat dobrodij nakazywał wszystkie dzieci z mieszanych małżeństw chrzcić w cerkwi i powiększał tym sposobem liczbę dusz ukraińskich. '
Stanisław Berenda-Czajkowski, Dni grozy i łez, 2001

Profil: Benennung

Profil: Benennung

Definition

krstiť

Jemandem oder etwas einen Namen geben, benennen.

Wenn ein Tier oder eine Organisation feierlich einen Namen bzw. Titel erhalten, kann die Namensgebung Bestandteil einer Feier sein.

Definition

chrzcić

Jemandem oder etwas einen Namen geben, benennen.

Wenn ein Tier oder eine Organisation feierlich einen Namen bzw. Titel erhalten, kann die Namensgebung Bestandteil einer Feier sein.

perfektiver Aspekt ochrzcić

Konnotationen

  • in die Gesellschaft aufnehmen

Konnotationen

  • etwas der Öffentlichkeit vorstellen, offiziell vorführen

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • menovať ‘nennen’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  •  mianować ‘ernennen’
  •  nazywać ‘benennen’

Wortbildungen

Verben

  • krstiť1‘gotteslästerlich fluchen; jmdn. anschnauzen’
  • kristovaťokkasionell ‘gebildet nach dem Vorbild von bohovanie < bohovať, d.h. unter Verwendung des Gottesnamens fluchen’, vgl. A bohovali a kristovali, nemohol ich ani utíšiť. ‘Sie fluchten und schimpften, er konnte sie überhaupt nicht beruhigen.’
  • pokrstiť2 ‘einem Tier einen Namen geben’ Bol to čistokrvný pes, hladkosrstý pinč, ale bez rodokmeňa. Pokrstili sme ho Boby II. ‘Er war ein reinrassiger Hund, ein Pintscher mit glattem Fell. Wir tauften ihn Bobby II.
  • vykristiť ‘ausschimpfen’

Wortbildungen

Verben

  •  przechrzcić2 ‘umbenennen’

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • kristiť názvami
  • kristiť nováčikov
  • kristiť psa

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • (o)chrzcić mianem

Belege

Na záver dodáva, ako a kde jaskyniari krstia nováčikov? „Keď absolvuje zelenáč návštevu Kortmanky a vylieza von, šustneme na neho vedro vody. Je to super, taká malá škodička, nemá sa totiž kam uhnúť, je bezbranný.”
MY Noviny stredného Považia, 20.11.2007

 

Dnes však, vo chvíli tak kruto zmeneného času, najsugestívnejšie mi pred vnútorným zrakom preputovávajú Klimove obrazy, ktoré krstil názvom Stopy.
Nové slovo, o.J.

Obrazy, na ktorých pracoval v newyorskom ateliéri sú oproti predchádzajúcej tvorbe farebne bohatšie, hravejšie, jednoznačne im vládne rytmus synkop a Piet Mondrian ich krstil názvami: Boogie-Woogie (1940-1942), Broadway Boogie-Woogie (1942-1943), Victory Boogie-Woogie (1942-1944).
Nové slovo, o.J.

Veď človek tohto slovenského plemena pod nami, ktorý vo svojej bohatej reči krstil názvami tieto hory a poľany, rieky a potoky, doliny a kotliny, stráne, hole a vrchy, naraz si zmyslel odtrhnúť ma od teba, môj bohatiersky otec Choč.
Krásy Slovenska, 1983, ročník 61, č. 08

Ten svoj prvý ostrý štart krstil hneď aj gólom do siete New Jersey, keď prepasíroval puk pomedzi betóny Martina Brodeura, no bol to práve skúsený brankár Devils, ktorý svojím výkonom zatienil debut 20-ročného centra a vychytal výhru 2:1.
Denník Šport, 20.10.2006

„V príprave som nedal ani jeden gól, ale teraz v majstráku mi to vyšlo. Musím sa poďakovať kustódovi Šaňovi Kitanovičovi, ktorý mi pred týždňom krstil kopačky slivovicou,“ usmieval sa Majtán. „ Ani v najhoršom sne sme si nepredstavovali, že to skončí takto. Hrali sme veľmi, veľmi zle, nedali sme do toho srdce.
Denník Šport, 16.3.2009

Stal sa kráľovským lesmajstrom v Banskej Bystrici. Tu vydáva direkcie na zber šušiek, zakladanie škôlok a káže umelo vysádzať holé stráne a skaly. Dodnes tu vidieť lesy, ktoré „krstil“ svojím umom a láskou k horehronskej prírode.
Slniečko, 1975/76, ročník 27, č. 01

Religiöser Kontext

Severozápadná časť Karpatskej kotliny, ktorá nepodliehala ani Frankom, ani Bulharom, čiže celé alebo takmer celé Slovensko oddelené od bulharského Potisia Novohradskými a Bukovými horami a od franských pohraničných mariek Dunajom patrilo Nitrianskemu kniežatstvu, od roku 833 pod vládou Mojmírovcov. Nitriansko pod Mojmírovou vládou Roku 833 Mojmír otvoril dobyté a dovtedy pohanské Nitriansko kresťanskej misii, určite tej, ktorá už dva roky krstila jeho Moravu, čiže pasovskej.
Steinhübel, Ján: Nitrianske kniežactvo. Počiatky stredovekého Slovenska. Budmerice 2004

Tiere

Moja antipatia bola niekedy až sadistická. Raz som videla, ako krstia rómske dieťa, a povedala som si, keby radšej krstili psa... Dnes na tú vetu často myslievam. Akoby mi Boh moju nevraživosť celkom zaslúžene vrátil a ja ten trest prijímam.
SME, 1.9.1995

Potom, keď požehnal vodu rútiacu sa vo vodopádoch a vyslovil zaklínania zlých duchov, pokrstil čerstvo poučených, pokropiac hlavu každého z nich kvapkou čistej vody a odriekajúc príslušnú formulu. A takto krstil vtáky tri dni a tri noci. Sv. mael krstil vtáky tri dni a tri noci, pokropiac hlavu každého z nich kvapkou čistej vody a odriekajúc príslušnú formulu.
France, Anatole: Ostrov tučniakov. Bratislava 1975

Belege

W 1953 r. na festiwal do Cannes przyjechał reżyser Roger Vadim ze świeżo poślubioną Brigitte Bardot. 19-letnia BB założyła bikini i... ukradła całe przedstawienie! Nie pisano o nikim innym. Pozbawiony ramiączek biustonosz ochrzczono już na wieki "bardotką". (Najśmieszniejsze, że Bardot nie była wówczas sławna, nawet nie była aktorką: było to trzy lata przed jej debiutem w "I Bóg stworzył kobietę".)
Cosmopolitan, 1999

Basistą nowego składu został Tomek Kiepura. Do zespołu dołączył chórek w składzie Dominika Skowron oraz Agnieszka Hrabia. Jeszcze w lutym 2006 r. rozpoczęto próby a projekt ochrzczono imieniem NEFRE. Próbownia u Młodego przyjęła nazwę Nefreciarnia, a wszystkie refreny to nefreny. Powstała strona internetowa www.nefre.art.pl autorstwa Janusza "Banka" Koneckiego - nefreadmina. W połowie maja 2006 światło dzienne ujrzała NEFRE EPKA, która zawiera 5 utworów
Tygodnik Regionalny "Gazeta Częstochowska", 2007-04-19

Wszystkie auta powstały na zamówienie - nigdy nie rozpoczęto ich seryjnej produkcji. Wzięły udział w 78 rajdach samochodowych, z których wygrały aż 32. Najsłynniejszym z nich był wyścig "Mille Miglia" (Tysiąca Mil), stąd kultowy model Alfy Romeo ochrzczono właśnie tak. Dziś stare "Spidery" są na wagę złota - na aukcjach ceny wywoławcze są nie mniejsze niż 600 000 dolarów, czyli około 2 400 000 złotych. Firma Alfa Romeo wypuściła po drugiej wojnie światowej kilkanaście różnych modeli "Spiderów"
CKM, 1999

Ale im większy był opór materii, tym twardszy, bardziej polityczny, hermetyczny i od nikogo niezależny stawał się on sam. Otoczył się grupą ludzi zatrudnionych w telewizji, którą ochrzczono mianem pampersów. Ich ambicje były dużo większe, niż tylko profesjonalne uprawianie dziennikarstwa (patrz ramka). - Widząc, że jako szef Rady nie jestem w stanie wiele mu pomóc czy zaszkodzić, z tygodnia na tydzień odsuwał się, redukował kontakty - mówi Marek Markiewicz
Z lasu na wojny i pokoje, Polityka, 2001-06-02

Układów z góry nie zakładam, lecz komentuję niektóre zdarzenia już po fakcie. Jak nazwać to, że żona przew. Rady Miasta bez pośrednictwa PUP otrzymała pracę w gminnej spółce, pomijając jej kwalifikacje? Jak ochrzcić to, że żona prezesa tej spółki dostała pracę w innej jednostce podległej gminie? Znajdzie się też jakieś dziecko czy bliski krewny radnego, który dziwnym trafem dostał urzędową posadę. To wszystko dzieje się na oczach burmistrza i pewnie za jego akceptacją
Zdaniem Jangasa: Uderz w stół, Czas Ostrzeszowski, 2006

W 1949 r. imię Włady Bytomskiej dano ul. Dworskiej, w 1960 r. dawnej fabryce Hirszberga i Birnbauma, w 1961 r. nowemu osiedlu mieszkaniowemu (obecnie - Stefana Czarnieckiego), a potem - fabryce produkującej biustonosze i ogródkowi jordanowskiemu, chciano nim nawet ochrzcić pocztę. Grób Bytomskiej widać z daleka: "Zginęła z rąk oprawców sanacyjnych w walce o socjalizm". Przez ponad 30 lat w Dniu Wszystkich Świętych stały tu warty honorowe, delegacje zakładowe składały wiązanki kwiatów.
Zdradzała charakter ponury,Polityka, 2001-06-16

Szczeniaka trzeba ochrzcić, bo każdy na niego woła inaczej: Grubas, Bimbek, Bimpuś, Trombuś, Ciapa - i gotów biedak zgłupieć do reszty. Bo i tak nie wie, co to ma znaczyć, że ma tylu panów.
Edmund Niziurski, Księga urwisów, 1997

Profil: symbolisch

Profil: symbolisch

Definition

krstiť

Feierlich ein Schiff, ein Boot, oder auch ein Fahrzeug oder Flugzeug in Betrieb nehmen. Der Festakt ahmt die religiöse Taufe nach, indem das Transportmittel mit Wein, Sekt oder Wasser besprengt oder begossen wird und Ansprachen gehalten werden. Bei der Zeremonie erhält das Beförderungsmittel häufig auch einen Namen.

Definition

chrzcić

Feierlich ein Schiff, ein Boot, oder auch ein Fahrzeug oder Flugzeug in Betrieb nehmen. Der Festakt ahmt die religiöse Taufe nach, indem das Transportmittel mit Wein, Sekt oder Wasser besprengt oder begossen wird und Ansprachen gehalten werden. Bei der Zeremonie erhält das Beförderungsmittel häufig auch einen Namen.

perfektiver Aspekt ochrzcić

Konnotationen

  • Schutz für Menschen, die das Transportmittel nutzen werden
  • Einweihung

Konnotationen

  • Schutz für Menschen, die das Transportmittel nutzen werden
  • Einweihung

Lexikalische Relationen

[Für dieses Profil wurden keine lexikalischen Relationen gefunden.]

Lexikalische Relationen

[Für das vorliegende Profil wurden keine lexikalischen Relationen gefunden.]

Wortbildungen

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

Wortbildungen

[Für dieses Profil wurde keine Wortbildungen gefunden.]

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • krstiť loď
  • krstiť most

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • chrzcić okręt
  • chrzcić statek
  • chrzcić szkołę
  • chrzcić ulicę 

Belege

Krstila sa symbolicky - kyslíkovým prístrojom. Ide o približne 1,5 kilometra dlhý lesný chodník, na ktorom bolo vybudovaných deväť stanovíšť, zameraných na rozvoj koordinácie, sily, pohybu, správneho dýchania a precvičovania zmyslov
MY Banskobystrické noviny, 25.09.2012

„Odhaľovať a krstiť budeme na detskom ihrisku drevenú sochu nášho Lánštiara. Taký symbol súdržnosti sídliska,“ prezradila Janka Veličová, tajomníčka výboru mestskej časti.
MY Noviny stredného Považia, 12.06.2012

Prvým kresťanom bol zakladateľ kresťanstva Ježiš Kristus, ktorého pokrstil Ján Krstiteľ a vzápätí sa dal on pokrstiť od Ježiša. Tak sa to, myslím, píše v biblii. Po krstoch ľudí sa v istom období začali krstiť lode.
Inzine, 1999

V Žiline krstili nových členov rodiny Mercedes ŽILINA. V priestoroch spoločnosti MOTOR - CAR AC, a. s., sa v stredu uskutočnil „krst“ nových členov rodiny Mercedes – Benz, konkrétne išlo o novú triedu B a tiež novú triedu ML (na snímkach autora).
MY Žilinské noviny, 05.12.2011

Belege

Wiesław Piotrkowski Roztrzaskany kieliszek (LEGNICA) Legnickiej scenie patronuje już Helena Modrzejewska. Halka Chronic, prawnuczka słynnej aktorki, przemierzyła Ocean aby odsłonić wmurowaną w teatralne schody tablicę i ochrzcić teatr jej imieniem. Tablica nie przypomina ciężkich marmurowych czy miedzianych płyt umieszczanych zazwyczaj na ścianach budowli, by upamiętnić czyjąś obecność.
Gazeta Wrocławska, 1999

W czasie plebiscytu czytelnicy wybiorą trzy finalistki. Spośród nich kapituła szczecińskiego armatora wybierze panią, która w sierpniu pojedzie do Chin, aby ochrzcić statek w stoczni Xingang w Tianjin niedaleko Pekinu. "Pomorze" będzie szóstym z drugiej serii dziesięciu siostrzanych masowców, zamówionych w Chinach przez PŻM. Statki z pierwszej serii, noszące nazwy geograficzne polskich ziem: "Kujawy", "Mazury", "Podhale"
Kto zostanie matką chrzestną statku"Pomorze"?, Dziennik Bałtycki, 2008-06-10

wykonywać zadania z zakresu obrony przeciwlotniczej oraz zwalczania okrętów podwodnych i nawodnych. - Dwie zamówione przez MW RP korwety typu 621 wejdą do służby w 2004 i 2006 roku - mówi kmdr ppor. Janusz Walczak. Podwodne nowości We wtorek w Bazie Morskiej polskiej Marynarki Wojennej na Oksywiu ochrzczono okręt podwodny ORP „Sokół”. - Okręty podwodne są jednym z najefektywniejszych środków bojowych wykorzystywanych we współczesnym teatrze działań morskich - mówi porucznik Bartosz Zajda z Biura Prasowego MW RP.
Z SOKOŁEM NA FALI, Wieczór Wybrzeża, 2002-06-07

Profil: Marketing

Profil: Marketing

Definition

krstiť

ein Produkt (oft Bücher, CD´s u.ä.) neu einführen oder mit einem feierlichen Akt lancieren; feierlich der Öffentlichkeit vorstellen. Der Festakt ahmt äußerlich eine Taufe nach, das Album wird mit Wein oder Sekt begossen und es werden Ansprachen gehalten.

 

Definition

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Konnotationen

  • etwas der Öffentlichkeit vorstellen, offiziell vorführen

Konnotationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Lexikalische Relationen

[Für dieses Profil wurden keine lexikalischen Relationen gefunden.]

Lexikalische Relationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Wortbildungen

Verben

  • pokrstiť3 ‘taufen’, vgl. Pokristil v uplynulých dňoch svoju knihu. ‘In den vergangenen Tagen brachte er sein Buch auf den Markt.’

Wortbildungen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • krstiť cédečko
  • krstiť novú publikáciu
  • krstiť nový album

Phraseme, Kollokationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Belege

Staroľubovnianska kapela P - Free Band postúpila do semifinále pesničkovej súťaže Košický zlatý poklad (KZP). Porotu aj poslucháčov chce presvedčiť romantickou skladbou 1 000 dní. sa nachádza na CD, ktoré hudobníci krstili v jari.
Korzár ľubovniansky, 11.09.2012

O Rožňave a jej okolí vznikla nová kniha Na svet prišla knižná publikácia o Rožňave. Predstavuje región, jeho hodnoty a pamiatky. Svetlo sveta uzrela nová publikácia o Rožňave, ktorú krstili 12. septembra v historickej radnici. Krstnou mamou sa stala autorka textov Edita Kušnierová.
Korzár rožňavský, 18.09.2012

Belege

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Profil: Initiation

Profil: Initiation

Definition

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Definition

chrzcić

Den Brauch ausführen, der jmds. neue Lebensphase, z. B. den Einstieg ins Berufsleben nach einer Ausbildung, einleitet. Die religiöse Taufe wird äußerlich nachgeahmt, indem ein Mensch ins Wasser eingetaucht oder mit Wasser oder Alkohol begossen wird.

perfektiver Aspekt ochrzcić

Konnotationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Konnotationen

  • Einnahme in eine Zunft
  • Reinigung von früheren Verfehlungen

Lexikalische Relationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • przechodzić/przejść chrzest bojowy/ ogniowy ‘die  Feuertaufe durchmachen’ 

Wortbildungen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Wortbildungen

Adjektive

  • (o)chrzczony2  ‘getauft’

Phraseme, Kollokationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • chrzcić szczury lądowe

Belege

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Belege

Od godziny 16 do 18 bawić się będą głównie dzieci. Organizatorzy przygotowali dla nich mnóstwo konkursów i gier. Kiedy już najmłodsi się „wyszaleją”, rozpoczną się „Neptunalia”. Wśród uczestników zabawy pojawią się Neptun i Prozerpina, którzy będą chrzcić szczury lądowe. Od godziny 20 będzie można biesiadować przy rybce. Żeby było jeszcze smaczniej, zagra zespół Constans. Przy okazji zostanie rozstrzygnięty konkurs na najoryginalniejsze danie rybne Będzie można spróbować wielu przetworów i potraw przyrządzonych przez zaproszonych na imprezę gastronomików.
Rybka we Władku i wielkie żagle, Wieczór Wybrzeża, 2000-07-08

Dwa dni przez zakończeniem turnusu Neptun uznał, że nadszedł czas, by ochrzcić nasze „szczury lądowe”. Najpierw tryton zwołał wszystkich na zbiórkę. Tam uczestników dopadły z krzykiem groźne diabły z trzcinowymi biczami w rękach. Zagoniły wszystkich nad brzeg jeziora, gdzie czekali już kucharze ze „smakowitą” miksturą. Nie wolno było jej wypluć, co niektórym sprawiło dość dużo problemu. Kolejne było stanowisko fryzjerów, którzy doskonale znali się na swoim fachu. Przy pomocy nowoczesnych odżywek każdemu zaprojektowali na głowie oryginalną i niezwykle trwałą fryzurę. :)
http://retmanat.org/story11 [01.12.2014]

Jak co roku w naszej szkole zorganizowano otrzęsiny klas pierwszych, by "ochrzcić" nowych uczniów i pokazać im, że są już prawdziwymi uczniami naszej szkoły. Przygotowania do tej imprezy trwały tygodniami i zaangażowali się w nie zarówno nauczyciele, jak i uczniowie ze starszych klas. Sporządzanie dekoracji, następnie dekorowanie hali sportowej, wymyślanie i organizowanie ciekawych konkurencji wbrew pozorom męczy i wymaga dużo wysiłku, który się zdecydowanie opłacił, bo hala sportowa 29 października, podczas otrzęsin klas pierwszych, wyglądała zupełnie inaczej niż podczas lekcji wfu.
http://www.liceumkrosno.pixeldreams.eu/pliki/gazetka_4_12_2013.pdf [01.12.2014]
 


 

Profil: dilutierend

Profil: dilutierend

Definition

krstiťselten

Eine Flüssigkeit mit Wasser verdünnen.

Im Slowakischen meist in Bezug auf Alkohol.

Definition

chrzcić

Eine Flüssigkeit mit Wasser verdünnen.

Im Polnischen meist in Bezug auf Treibstoffe und Alkohol.

Konnotationen

  • auf einer Feier weniger viel Alkohol konsumieren
  • den starken Geschmack oder die starke Wirkung vermindern

Konnotationen

  • auf einer Feier weniger viel Alkohol konsumieren
  • den starken Geschmack oder die starke Wirkung vermindern
  • schummeln, tricksen

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • miešať ‘mischen’
  • (z)riediť ‘verdünnen’
  • rozriediť ‘verdünnen’

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • rozcieńczać ‘verdünnen, verwässern, panschen’

Wortbildungen

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

Wortbildungen

Substantive

  • chrzciciel2, ironisch ‘Panscher’, vgl. 3 tys. grzywny dla chrzciciela benzyny (NKJP) ‘Geldstrafe für den Benzin-Panscher’

Adjektive

  • chrzczony3 ‘gepanscht, verdünnt’, vgl. chrzczone mleko ‘verdünnte Milch’

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • krstiť mlieko
  • krstiť víno

Phraseme, Kollokationen

Kollokationen

  • chrzcić benzynę
  • chrzcić mleko
  • chrzcić paliwo
  • chrzcić wodą
  • chrzcić wódkę

     
     
     

Belege

Na víťazný, totiž prehratý február pripadá znamenie Vodnára, ktorého nositelia, nosičky i nosnice sa najlepšie cítia pri vodných dielach, napríklad vodke a radi krstia víno.
texty z www.zilinskyvecernik.sk. Žilina: Žilinský večerník č. 09, r. 15, rok 2005

Belege

chociaż gdy zaczął tam bywać, knajpa nazywała się inaczej. Nikt jednak nie używał oficjalnej nazwy, lecz mówili „u Ślepego”, bo kierownik miał słaby wzrok i nosił okulary ze szkłami grubymi jak denka od słoików. Widział jednak wszystko: bufetową, która pokątnie chrzciła wódkę, i kelnerów chowających napiwki. Najpierw ostrzegał: kobietom nie szczędził ostrych, aczkolwiek parlamentarnych słów, a mężczyzn dodatkowo – oprócz obrzucania „chujami” i „skurwysynami” – lał po mordzie na zapleczu.
Paulina Grych, Schiza, 2008

Są gorzelnie, 360 zamkniętych, które mogą wyprodukować spirytus, są już zakłady, które produkują spirytus bezwodny, czyli można bez kłopotu by było do tego poziomu dojść. A jakie są trudności, jeśli chodzi o spirytus bezwodny, czyli tzw. bioetanol dodawany do paliw? A łączy to się z czym? On się bardzo dobrze łączy z wodą. I nie można już chrzcić wodą benzyny, a szczególnie zimą, bo wtedy wystąpią poważne problemy z uruchamianiem silników i z pracą silników. A jak byłby utrudniony przemyt! Myślę, że jutrzejsza informacja rządu tę sprawę nam wyświetli.
Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.03.2003, 4 kadencja, 44 posiedzenie, 2 dzień

Kto „chrzci” wódkę na granicy? Służby graniczne powzięły uzasadnione podejrzenia, że do Polski trafia nielegalny czeski alkohol, a przy przejściach sprzedawana jest wódka z polskich „lewych” rozlewni. Trunki są mocno „chrzczone” np. metanolem, który niszczy zdrowie i przyprawia rankiem o ból głowy. Nie wiadomo skąd pochodzi spirytus, który przerabia się na „gatunkowe” wódki i sprzedaje pokątnie po targowiskach.
http://www.nowiny.pl/egazeta/nowiny-raciborskie/2002-04-24/17786-kto-chrzci-wodke-na-granicy.html [17.06.2014]

Czy ktoś na forum uzależniony od alkoholu (lub ktoś z jego bliskich jeśli zna problem który przedstawię) podobnie jak ja posunął się kiedykolwiek w akcie desperacji głodu alkoholowego do chrzczenia alkoholu? Dziś w bardzo niefortunnych okolicznościach zostałem przejrzany przez rodzinę (choć ostatni raz zrobiłem to wiele miesięcy temu, ale zapomniałem po sobie posprzątać) na przechrzczeniu wódki, gdzie na jej miejsce przelałem do butelek wodę z kranu.... Chcę wiedzieć, że nie jestem sam w swej głupocie....
Gość: Człowieku zdecydowanie nie jesteś, mój stary pół życia chrzcił tak wszelakie trunki, wszystko trzeba było chować, spijał i się nie przyznawał do tego że spił bezczelnie, mało tego czasem nalewaliśmy mu do butelki jakiegoś syfu, octu soli itd..
http://www.psychiatria.pl/forum/pytanie-do-alkoholikow-chrzczenie-alkoholu/watek/585570/1.html [17.06.2014]

Ja tez zauwazylem, ze zazwyczaj sa drozsi niz np. Shell czy Statoil. Co do jakosci benzyny, to duzo zalezy od stacji i tzw. "dostawcy" - niektorzy lubia "chrzcic" benzyne. Dzisiaj nie tankowalem, wiec nie wiem.
http://forum.gazeta.pl/forum/w,51,7842668,7842897,Re_Benzyna_w_BP_.html [17.06.2014]

czy tankujesz na markowej stacji czy na jakiejs pierwszej lepszej, mozna roznie trafic. napewno drozej nie znaczy lepiej. co do oleju opalowego ma nizsza temp spalania (lepsza praca silnika) i jest zbyt tani by oplacalo sie go chrzcic, lecz jesli sie na nim jezdzi trzeba czesciej wymieniac filtr paliwa, olej op jest barwiony &quot;czerwonym proszkiem&quot; mozna rozwalic pompe i uklad zasilania paliwowego.
Czytaj więcej na http://motoryzacja.interia.pl/news-czy-ma-znaczenie-gdzie-tankujesz,nId,1374553?utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefox [17.06.2014]

Wczoraj zatankowalem paliwko i po zatankowaniu etka szla coraz gorzej, przerywala na coraz nizszych obrotach. Na stacji na ktorej tankowalem mieli nowa dostawe, a wiem ze lubia chrzcic paliwo, wiec dolalem 200ml denaturatu na 10l paliwa. Z poczatku wydawalo sie ze jest lepiej, ale dzisiaj juz nie odpalila
http://forum.mz-klub.pl/printview.php?t=10181&start=0&sid=1bb784537c507bdf1bf977e03815bce4 [17.06.2014]

Jeżeli to jest jakas delikatna postać rotawirusa to koniecznie musi być kroplwka nawadniająca. Nie chce przesadzac ale na izbie przyjęć też są lekarze. My ostatnio byliśmy, zrobili usg, krew i puscili do domu ale przynajmniej byliśmy uspokojeni. Ja mam znowu odwrotny kłopot, mały rano zaczyna serenade płaczu a po dwóch godzinach w.pieluszce jest czarno-zielona zbita plastelina a pare godzin później poprawia normalną ładna żółta kupka. Ale ta poranna to jakas tragedia. Dużo go poje, grzeje brzuszek, maluje a nawet zaczęłam chrzcic mleko i dawać mniej proszku. W poniedziałek do pediatry. Jak znowu zmieni mleko to się załamie. To już będzie 3cie..
http://forum.mamazone.pl/index.php?/topic/6629-listopadowe-mamusie/page__st__33420 [17.06.2014]
 

Przez cały piątek próbowaliśmy potwierdzić informacje o tych absurdalnych – naszym zdaniem – przepisach w dyrekcji Biura Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów Głównego Inspektoratu Inspekcji Handlowej. Bez skutku. Nikt nie miał czasu, żeby z nami porozmawiać. Na razie jedno jest pewne – paliwo nadal można „Anker chrzcić ”, ile wlezie. Od początku roku – o czym już pisaliśmy – Państwowa Inspekcja Handlowa nie wykonuje kontroli paliw na stacjach benzynowych w województwie śląskim, bo najpierw brakowało środków, a później przepisów.
Trybuna Śląska, 2004-03-22

 

Profil: aquatisch

Profil: aquatisch

Definition

krstiťokkasionell

Nass werden, zumeist durch Regen oder Schnee.

Definition

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Konnotationen

  • wie eine Besprengung oder Begießung mit dem Taufwasser

Konnotationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Lexikalische Relationen

Synonyme

  • pokropiť ‘besprengen’
  • postriekať ‘besprengen’

Lexikalische Relationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Wortbildungen

[Für dieses Profil wurden keine Derivate und Komposita gefunden.]

Wortbildungen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Phraseme, Kollokationen

[Für dieses Profil wurden keine Phraseme und Kollokationen gefunden.]

Phraseme, Kollokationen

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Belege

Hoci sme sa zišli v Slovenskom raji, začiatok nebol „rajský“. Prvé dni nás krstil dážď. Ďalšie dva boli už krajšie.
Krásy Slovenska, 1963, ročník 41, č. 1-12

Hoci historický duel o Medzikontinentálny pohár krstil veľký lejak, na uruguajskom štadióne Centario nebolo voľného miesta, darmo pricestoval päťnásobný víťaz EPM Real Madrid.
Korzár spišskonovoveský, 26.02.2010

Tak, ako odjakživa tu Mlynčan hrudu znojom krstí.
Papuček, Gregor: Tvrdé hrudy. Budapešť 1988

 

Belege

[Das gewählte Profil liegt in dieser Sprache nicht vor.]

Etymologie

Enter your text here.

Etymologie

Enter your text here.

Semantischer Wandel

Die modernen Bedeutungswörterbücher des Slowakischen führen vier Bedeutungen des Wortes auf, von denen zwei Bedeutungen jedoch bereits veraltet sind. Das SSJ (1959-1968) bringt folgende Explikationen: 1. cirk. (koho) obradmi prijímať niekoho do cirkvi a dávať mu krstné meno, vysluhovať krst ‘kirchl. durch Zeremonien in die Kirche aufnehmen und ihm einen Taufnamen geben, die Taufe spenden’ 2. (čo) dávať niečomu meno pri slávnosti odovzdávania do prevádzky ‘jmdm. einen Namen bei einer Feierlichkeit geben, in der etwas der Benutzung übergeben wird’ 3. hovor. iron. (čo)do prilievať do niečoho vody a tým znehodnocovať  ‘gespr. iron. zu etwas Wasser gießen und es damit entwerten’ 4. expr. (koho) napomínať, karhať, hrešiť  ‘jmdn. ermahnen, fluchen’. Ähnlich das KSJ, das ebenfalls vier Bedeutungen aufführt, die mit denen des SSJ übereinstimmen, wobei sich nur gegenüber der oben stehenden zweiten Bedeutung eine gewisse (moderne) Akzentverschiebung zu erkennen ist: publ. slávnostne uvádzať nové dielo na verejnosti, prezentovať ‘publizistisch: ein neues Werk feierlich in die Öffentlichkeit einführen, präsentieren’.

Im vorliegenden Wörterbuch SuP wurden für das Slowakische sieben Profile ausgegliedert: ein  religiöses Profil, ein Benennungsprofil, ein symbolisches Profil, ein Marketingprofil, ein dilutierendes sowie ein aquatisches Profil. (Reihenfolge: "religiös", "Benennung", "symbolisch", "Marketing", "Reife", "dilutierend", "aquatisch").
Im religiösen Profil handelt es sich dabei um den Ritus, mit dem ein Mensch in die Gemeinschaft Christi bzw. der christlichen Kirche aufgenommen wird. Ein solcher Ritus wird darüber hinaus  nicht nur im Christentum praktiziert, sondern auch in der Antike entstandene (und teilweise bis heute existierende) Täufersekten (Essener, Manichäer, noch heute: Mandäer). Diese Taufe wird meist an Kindern in der Kirche vorgenommen (krstiť detí). Eine Sonderform bildet die Taufe durch das Feuer (krstiť ohňom), die oft entweder mit der Taufe mit dem Heiligen Geist (Firmung oder Konfirmation) gleichgesetzt wird und in der katholischen Kirche ein eigenes Sakrament darstellt. Oft werden mit dieser Kollokation aber innerlich oder äußerlich schwierige Sitautionen beschrieben, die denjenigen, der sich ihr unterziehen muss, innerlich wachsen und reifen lassen. Am Anfang des Christentums vieler Nationen stehen auch Massentaufen, in denen ganze Völker dem christlichen Glauben zugeführt wurden (vgl. s veľkým úspechom krstil Čiernych Uhrov ‘er taufte mit großem Erfolg die sog. Schwarzen Ungarn’).
Im Benennungsprofil wird der der mit dem Taufakt verbundene Namensgebung auf die Benennung von neuen Produkten, geistigen Werken u.ä. übertragen. Daneben kann die symbolische Aufnahme oder Initiation von Neulingen in bestimmte Gruppen, Arbeitskollektive, Sportklubs so bezeichnet werden. (vgl. krstiť nováčikov ‘Neulinge taufen’).
Im symbolischen Profil wird der konkrete Taufakt nachgeahmt, meist bei großen und kostspieligen Fahrzeugen, insbesondere bei Schiffen, wobei wohl eine magisch-apotropäische Funktion als einer der Ursprünge für einen solchen Akt angenommen werden kann. Die so getauften Schiffe erhalten dementsprechend auch einen Namen, wobei früher weibliche Vornamen üblich waren, so dass wir es hier auch manchmal mit einer Quasipersonifizierung zu tun haben. Wegen der strukturellen Ähnlichkeit mit diesem Gebrauch des Wortes wurde auch die okkasionell vorkommende Taufe von Tieren in dieses symbolische Profil eingeordnet.
Im Marketingprofil findet die Einführung eines neuen Produkts statt, dass lanciert, auf den Markt gebracht bzw. bekannt gemacht oder einfach nur dem Publikum vorgestellt werden soll. Es soll gezeigt werden, dass dieses Produkt nun auf der Welt ist, also von einem gedanklichen Vorhaben zu einem konkreten Ding geworden ist. Im Deutschen gibt es für einen ähnlichen Vorgang der Konkretisierung und Materialisierung von Ideen und Plänen das Phrasem ‘etw. aus der Taufe heben’. Prototypisch werden heute Musikprodukte und Filme auf diese Weise ‘getauft’, daneben auch Bücher.

In allen slowakischen Wörtebrüchern auftauchend, aber im Sprachkorpus und in der heutigen Sprachpraxis schwach belegt ist das dilutierende Profil, mit dem früher die Verdünnung von höherwertigen Flüssigkeiten (insbesondere in Bezug auf Wein, aber auch Milch sowie hochprozentigen Alkohol) mit Wasser bezeichnet wurde. Es kann im Slowakischen als inzwischen veraltet eingestuft werden.

Etwas häufiger ist das aquatische Profil, womit in der poetischen und Umgangssprache der Vorgang des Nasswerdens bezeichnet werden kann, insbesondere des menschlichen Körpers oder Menschenansammlungen durch Regengüsse, mitunter aber auch durch Schweiß.

Semantischer Wandel

Das Verb chrzcić ‘taufen’ wird von dem Substantiv chrzest Taufe abgeleitet (vgl. SGS 2001). In der modernen Lexikographie des Polnischen werden beim Lemma chrzcić folgende Bedeutungen festgehalten: 1) udzielać chrztu Taufsakrament spenden, 2) rozcieńczać wodą wódkę, sok itp. Wodka, Sirup u.Ä. mit Wasser verdünnen (vgl. SJP 2003, WSPP 2006, WSJP 2007-2012), 3) nazywać, mianować benennen (vgl. ISJP 2000, SJP. WSJP), 4) poddawać kogoś różnego rodzaju próbom podczas przyjmowania go do jakiejś społeczności jmdn. verschiedenen Mutproben unterzeihen, während er in eine Gemeinschaft aufgenommen wird (vgl. WSJP).

Im vorliegenden Wörterbuch SuP werden für das polnische Lemma chrzcić fünf Profile unterschieden. Das religiöse, das Benennungs-, das symbolische, das Initiations-, sowie das dilutierende Profil. Das religiöse Profil bezieht sich auf den Vollzug des christlichen Taufaktes durch einen Geistlichen. Dabei werden im Diskurs sowohl das Spenden des Taufsakraments selbst, als auch die Absicht, z.B. der Eltern ein Kind taufen zu lassen, mit dem Verb chrzcić ausgedrückt, vgl. kiedy będziecie chrzcić syna wann werdet ihr euren Sohn taufen lassen’.

Im Benennungsprofil wird die Namensgebung verschiedener Art thematisiert. Dabei werden auf verschiedene Namen Institutionen wie Schulen, Bibliotheken oder Krankenhäuser, auch Straßen getauft. Scherzhaft können auch Personen, Sachverhalte oder Gegenstände auf Spitz- und Kosenamen getauft werden, vgl.:

Otoczył się grupą ludzi zatrudnionych w telewizji, którą ochrzczono mianem pampersów.
NKJP: Z lasu na wojny i pokoje, Polityka, 2001-06-02

Das symbolische Profil bezieht sich auf die feierliche Namensgebung vor der ersten Inbetriebnahme. Meistens handelt es sich dabei um Transportmittel wie Schiffe, Bote oder Flugzeuge. Der Unterschied zwischen dem symbolischen und dem Benennungsprofil besteht in dem Vorhandensein des bedeutungsäquivalenten Substantivs chrzest Taufe, so spricht man im symbolischen Profil von chrzest statku Schiffstaufe, im Benennungsprofil jedoch nicht von *chrzest ulicy Straßentaufe, *chrzest kolegów Taufe von Kollegen.

Das Initiationsprofil geht zunächst aus der militärischen Tradition hervor (vgl. chrzest bojowy/ ogniowy Feuertaufe) und wird im gegenwärtigen Sprachgebrauch auf sämtliche Situationen übertragen, die eine Person zum ersten Mal bewältigen muss. Im Diskurs wird dabei häufiger das Substantiv chrzest Taufe´ gebraucht, vgl. dyktando dla obcokrajowców uczących się polskiego było prawdziwym chrzestem bojowym das Diktat war eine echte Feuertaufe für die Polnisch Lernenden (ISJP, 178). Das Verb chrzcić wird meistens in Bezug auf einen Brauch, bei dem Kinder, Jugendliche oder Studenten, die als Neulinge verschiedenen Mutproben unterzogen werden, angewandt, vgl. chrzcić szczury lądowe die Landratten taufen.

Das dilutierende Profil ist im Polnischen breit gefächert und weist im Korpus eine hohe Trefferquote auf. Dabei wird das Verb chrzcić sowohl auf das Verdünnen von Milch (z.B. bei Säuglingen) als auch auf das betrügerische Pantschen von Alkohol, Gas und Benzin eingewandt, vgl. chrzcicielironisch Pantscher. Das Adjektiv chrzczony verdünnt bezieht sich auf alle mit Wasser verdünnten Flüssigkeiten oder Gas, vgl. chrzczenie mleka, wina, paliwa, benzyny, gazu Verdünnen von Milch, Wein, Pantschen von Treibstoff, Benzin, Gas. Im Gegensatz zu den vorangegangenen Profilen, fehlt im dilutierenden Profil der perfektive Aspektpartner, vgl. *ochrzcić benzynę, *ochrzczone mleko. Auch das Substantiv chrzest ist in diesem Profil nicht vorhanden.

Sprichwörter

  • Ak krstí Peter, to Kristus krstí; ak krstí Judáš, to Kristus krstí. [wörtl. Wenn Petrus taut, auft Christus, wenn Judas tauft, tauft Christus.]

Sprichwörter

[Es wurden keine Sprichwörter gefunden.]

Kulturelle Kontexte

Literatur

  • Pavol Dobšinský: Narodzenie. Krst. Krštenie. (In: Prostonárodnie Obyčaje, povery a hry slovenské), 1880.
  • (Ohne Angabe:) Krst ako sa patrí (In: Pavlovičov literárny Svidník), 1996.
  • Stanislav Ladomerský: Krst, básne reflexívne, 1988.
  • Lýdia Vadkerti-Gavorníková: Krst (Gedicht in: Trvanie), 1979.
  • Gorazd Zvonický: Krst, básne meditatívne, 1993.

Werbung

  • Plakat einer kulturellen Veranstaltung

    (Quelle: http://dramatak.sk/wp-content/uploads/2014/12/dms_kn_kapustnica.jpg)
  • Plakat einer sportlichen Veranstaltung

    (Quelle: http://rasto.active.sk/tomi-krst-2.jpg)
  • Konzertplakat
    hello brain PLAGAT A2-1
    (Quelle: http://gregi.net/wp-content/uploads/2013/09/hello-brain-PLAGAT-A2-1.jpg)
  • Konzertplakat
    10408695_10153801583465200_4733139523464291637_n
    (Quelle: https://encrypted-tbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSJdR7zG_R1LNjtEGS_QTgjUN8Uz0G4tjDXDV_Q1nYSgzvuNLR9lQ)

Kulturelle Kontexte

Literatur

  • Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996.
  • Timothy Radcliffe: Daj nura. Życie po chrzcie i bierzmowaniu, 2013.

Film

  • Chrzest (Regie: Marcin Wrona), Polen 2010.
  • Chrzest (Regie: Piotr Szczepański), Polen 1997.

Sonstiges

  • Plakat einer Feier für neue Mitglieder eines Klubs

    (Quelle: http://leborknews.pl/wp-content/uploads/2014/10/plakat_chrzest_Mors%C3%B3w.jpg)
  • Plakat für eine "Seetaufe"

    (Quelle: http://www.gdynia.pl/g2/2014_05/84521_fileot.jpg)

Bibliographie

Franková, Monika 2011: „Sloveso krstiť a príbuzné slová v slovenčine (v porovnaní s češtinou)“, in: Nagórko, A. (Hg.), Sprachliche Säkularisierung (Westslawisch – Deutsch), Hildesheim, S. 219-258.

Bibliographie

Author, Title, Year
Bibliographical data
Zurück

Copyright © Humboldt-Universität zu Berlin, 2009–2015
eScrinium