Sacrum und Profanum – Slowakisch

Slowakisch: zázrak	Polnisch: cud
Polysemie religiös: ‘Eingreifen Gottes’ admirativ: ‘etwas Herausragendes’ magisch: ‘die Tat eines Magiers’ Probabilität: ‘unerwartetes Ereignis’	Polysemie religiös: ‘Eingreifen Gottes’ admirativ: ‘etwas Herausragendes’ magisch: ‘die Tat eines Magiers’ Probabilität: ‘unerwartetes Ereignis’
Profil: religiös	Profil: religiös
Definition zázrak Ein übernatürliches Ereignis, das sich durch natürliche Gesetzmäßigkeiten nicht erklären lässt und manchmal auf das intentionale Eingreifen Gottes zurückgeführt wird. Hierunter fallen auch die biblischen Wunder (z. B. die Teilung des Roten Meeres beim Auszug aus Ägypten, die Heilung eines Kranken, die Brotvermehrung oder die Verwandlung von Wasser in Wein). In polytheistischen Religionen unterscheiden sich die Wunder nicht grundlegend von Wundern in monotheistischen Religionen, sie werden auch auf das Wirken von Gottheiten zurückgeführt. Magische Wunder sind ebenfalls unerklärliche Phänomene. Sie werden aber nicht als eine intentionale Handlung Gottes bzw. einer Gottheit gesehen, sondern eher als Einwirkung höherer Mächte oder übernatürlicher Kräfte. Der Übergang vom religiösen zum magischen Bereich ist fließend, je nach Interpretation und Zuordnung des Geschehens durch den Sprecher.	Definition cud Ein übernatürliches Ereignis, das sich durch natürliche Gesetzmäßigkeiten nicht erklären lässt und manchmal auf das intentionale Eingreifen Gottes zurückgeführt wird. Hierunter fallen auch die biblischen Wunder (z. B. die Teilung des Roten Meeres beim Auszug aus Ägypten, die Heilung eines Kranken, die Brotvermehrung oder die Verwandlung von Wasser in Wein). In polytheistischen Religionen unterscheiden sich die Wunder nicht grundlegend von Wundern in monotheistischen Religionen, sie werden auch auf das Wirken von Gottheiten zurückgeführt. Magische Wunder sind ebenfalls unerklärliche Phänomene. Sie werden aber nicht als eine intentionale Handlung Gottes bzw. einer Gottheit gesehen, sondern eher als Einwirkung höherer Mächte oder übernatürlicher Kräfte. Der Übergang vom religiösen zum magischen Bereich ist fließend, je nach Interpretation und Zuordnung des Geschehens durch den Sprecher. Plur.: cuda, seltener cudy
Konnotationen Erdbeben, Donnern, Blitze, Naturerscheinungen starke Helligkeit himmlische Stimmen unerklärliche Heilungen Handauflegen Segenssprüche	Konnotationen Erdbeben, Donnern, Blitze, Naturerscheinungen starke Helligkeit himmlische Stimmen unerklärliche Heilungen Handauflegen Segenssprüche
Lexikalische Relationen Synonyme div ‘Wunder’ čudo ‘Wunder’ vízia ‘Vision’ (božie) znamenie ‘(göttliches) Zeichen’	Lexikalische Relationen Synonyme misterium ‘Mysterium’ zjawisko nadprzyrodzone ‘übernatürliche Erscheinung’
Wortbildungen Adjektive zázračný₁ ‘wunderbar, wundervoll’, vgl. zázračné dielo Božie ‘wunderbares Wirken Gottes, wunderbares Werk Gottes’ Adverbien zázračne₁ ‘auf wunderbare Weise, wunderbar’, vgl. Boh sa zázračné objavil. ‘Gott offenbarte sich auf wunderbare Weise.’, Apoštol Pavol, vrah kresťanov, ktorý sa zázračne obrátil ‘Der Apostel Paulus, der Feind der Christen, der sich auf wunderbare Weise bekehrte’	Wortbildungen Substantive cudowność₁‘Wunderkraft’, vgl. cudowność obrazu ‘Wunderkraft des Heiligenbildes’ Adjektive cudowny₁‘Wunder-’, vgl. cudowne zjawisko ‘Wundererscheinung’ Adverbien cudownie₁‘auf wunderbare Weise, wunderbar’, vgl. cudownie uzdrowiony ‘auf wunderbare Weise geheilt’
Phraseme, Kollokationen Phraseme Pán zázrakov! ‘Herr der Wunder’ zázrak w Kane Galilejskej ‘Die Hochzeit zu Kana: eine biblische Wundererzählung, die davon berichtet, wie Jesus von Nazareth als Gast einer Hochzeitsfeier Wasser in Wein verwandelt (Joh 2,1-12)’ znamenia a zázraky/ Zeichen und Wunder Kollokationen Boží zázrak Ježišove zázraky	Phraseme, Kollokationen Phraseme Cud w Kanie Galilejskiej ‘Die Hochzeit zu Kana: eine biblische Wundererzählung, die davon berichtet, wie Jesus von Nazareth als Gast einer Hochzeitsfeier Wasser in Wein verwandelt (Joh 2,1-12)’ Kollokationen cud eucharystyczny cud uzdrowienia cud objawienia cud zmartwychwstania czynić cuda czynić cudy stał się cud wiara w cuda zdarzył się cud
Belege Myslenie ako produkt mozgu sa materializuje v SLOVE. Toto "zrodenie slova" nie je teda ničím iným než výsledkom vrodenej schopnosti človeka jazykovo spracúvať signály mozgu — zázraku Stvoriteľa. Kultúra slova, 1997 Finálny produkt sa stáva uveriteľným asi tak, ako technicky vyspelý mimozemšťan, ktorý si nedokáže poradiť so zatvorenými dverami. Jednou z hlavných línií filmu je večná otázka existencie Boha. Existujú zázraky, alebo ide len o priaznivé zhody okolností, šťastné náhody? Inzine, 2002 Pán učiteľ je, zabudne na Kánu, na Ježiša, na zázrak vody premenenej na víno. Telo sa stalo slovom. Časopis Aspekt. Bratislava 2002, roč. 10, č. 1 Po modlitbe hýbem rukou bez problémov. Je to Boží zázrak. Je to fantastické znovu môcť hýbať rukou a bez bolestí. MY Hornonitrianske noviny, 04.09.2012 Ich úlohou bolo oslobodiť izraelský národ a viesť ľud v mene božom. Jozue z knihy Jozue neustanovil svojho nástupcu. Keď vymreli všetci, čo sa pamätali na božie zázraky v púšti, ľahko sa Izraeliti začali priateliť s pohanmi a odvrátili sa od Boha. SNK, o.J. Finálny produkt sa stáva uveriteľným asi tak, ako technicky vyspelý mimozemšťan, ktorý si nedokáže poradiť so zatvorenými dverami. Jednou z hlavných línií filmu je večná otázka existencie Boha. Existujú zázraky, alebo ide len o priaznivé zhody okolností, šťastné náhody? Inzine, 2002 Ak telesné oko nestačí na to, aby si dôkladne prezrelo čo len niektoré Božie diela, ak sa neuspokojí s jediným pohľadom na nejakú vec, a hoci sa stále díva na to isté, nevie sa vynadívať, o čo menej stačí oko duše, ak je bdelé a prebudené, aby skúmalo Božie zázraky a spravodlivosť. Balthasar, Hans Urs von: Vlastnými slovami: aforizmy. Trnava 2003 Ježiš v Lurdoch cez Máriu toľkými zázrakmi potvrdil a ešte dnes potvrdzuje pravdy kázané dvetisíc rokov Katolíckou cirkvou, zvlášť Eucharistiu, Božie materstvo Márie, primát a neomylnosť pápeža, existenciu pekla, neba... Lanzi, Crispino: S Máriou k Ježišovi. Bratislava 2000 Nakoniec sa zozbiera nespočetnekrát viac, ako bolo na začiatku, aj keď je životodarný chlieb už dávno spotrebovaný. Ježiš tu svojím zázrakom vysvetľuje zákon odumierajúceho a vzkrieseného zrna. Balthasar, Hans Urs von: Vlastnými slovami: aforizmy. Trnava 2003 pagan: Keby žil slávny Aischylos, bezpochyby by o vás napísal najtrúchlivejšiu tragédiu všetkých čias a odniesol by si prvú cenu za nepopierateľné dramatické umenie. Prisahám však na Serapida, ktorého Alexandrijčania horlivo uctievajú za hotové zázraky v Serapeione, že ma vaše nešťastie vôbec nedojíma! Vanoyeke, Violaine:Faraónovo tajomstvo. Ružomberok 2000	Belege Oczywiście, jeśli jest pan wierzący, zechcę pan odpowiedzieć, że tylko w Kościele katolickim istnieją cuda prawdziwe, a wszystkie inne są bajką. Skądże ten monopol? Jeśli cud jest możliwy, możliwy jest wszędzie, i starożytny politeizm, który szanował logikę, tak właśnie wierzył. Ale jeśli ktoś używa wybornej metody historycznej do interpretacji mitów greckich czy egipskich, a odkłada ją na bok przy ewangeliach, postępuje albo nierozumnie, albo nieuczciwie. Nie można mieć dwóch sprzecznych sądów o tej samej rzeczy. A może cuda chrześcijaństwa są lepiej od innych poświadczone? Myli się pan. Znam tylko jeden cud, naprawdę dobrze poświadczony, i ten znajduje się tu. Wskazał palcem półkę, pod którą siedział Teofil. - Niech no pan wyjmie tę książkę. Nie, tę drugą. - Były to "Historie" Tacyta. Dr Kos z zadziwiającą wprawą odszukał właściwy ustęp i zaczął go tłumaczyć tak szybko, jakby czytał gotowy przekład: - "Podczas miesięcy, kiedy Wespazjan czekał w Aleksandrii na pomyślne wiatry i spokojne morze, stało się wiele cudów, świadczących o łasce i przychylności bóstw dla Wespazjana. Jan Parandowski, Niebo w płomieniach, 1936 Był to cud oczywisty. Ale zdarzały się i inne cudy. Gdy więc w niedziele, wspominając zmartwychwstanie Pana, "całowała nabożnie" swoje siostry zakonne, pozdrawiając je słowami "Chrystus zmartwychwstał", odzyskiwały one - jeśli były chore - natychmiast zdrowie. Zbigniew Mikołejko, Żywoty świętych poprawione, 2000 Niech Bóg cud uczyni, by Zygmunt w tym świecie się zadomowił, zjadał Chrystusa i wierzył, gorąco wierzył w życie wieczne. Po latach cherub przyniesie mu starość i lekką śmierć w objęciach Boga. Czwarte niebo, Mariusz Sieniewicz, 2003 Bo my tak lubimy rozglądać się za cudami. Gdy się coś nadzwyczajnego wydarzy, mamy dowód, że tu jest Bóg, tuż na wyciągnięcie ręki. A przecież największy cud dzieje się wtedy, gdy pięść podniesiona do uderzenia opadnie, gdy nienawiść ustanie i zapanuje zgoda, gdy zemsta przemieni się w przyjaźń, gdy pokój zapanuje, choć trwała wojna - gdy Bóg, który jest miłością, pokojem, przebaczeniem, darowaniem, zamieszka w ludziach. To większy cud niżby Matka Najświętsza ukazała się w grocie. Zresztą Ona ukazuje się również po to, aby złodziej oddał to, co zrabował, oszust przyznał się do swojego oszustwa, ten kto skrzywdził - przeprosił, aby człowiek człowiekowi podał dłoń. Zamyślenia, Maliński Mieczysław ks., 1998 Jezus nie rozdawał rozmnożonego chleba jak z dobrze zaopatrzonej piekarni. Ułamane kawałki podawał uczniom - żaden z nich jednak nie chciał jeść sam. Dzielił się z sąsiadem, a sąsiad z siedzącymi najbliżej. Dopiero jak się wszyscy nasycili, odsłonił się cud. Chleba przybywało, w miarę jak się nim dzielono. Czy jednak ktokolwiek zauważył, że i Jezus był głodny? Tylko rozdawał. Nie zatrzymywał niczego dla siebie. Blisko Jezusa, Jan Twardowski, 1995 Tymczasem ja obudziłam się bez żadnego bólu. Ustąpiły nudności i zawroty głowy. Powrócił słuch. Zdjęcie rentgenowskie nie wykazało żadnego stanu zapalnego. Gdy po południu przyszedł ojciec, zastał mnie w szpitalnym ogrodzie. Następnego dnia po dwukrotnym zbadaniu przez prof. Miodońskiego i jego asystenta zostałam wypisana do domu. Ojciec domagał się, aby profesor napisał, że stał się cud , ale ten powiedział, że nie może tego zrobić. 28 października 1950 r. prof. Jan Rostafiński wysłał do Watykanu pismo, w którym opisał przebieg choroby córki i jej gwałtowne uzdrowienie. Świadek koronny, Gazeta Wyborcza, 1997-06-06
Profil: admirativ	Profil: admirativ
Definition zázrak hyperbolischer Ausdruck für ein Naturphänomen oder ein Artefakt, dass als einzigartig bzw. unvergleichlich in Bezug auf Schönheit, Größe, Bedeutung, Einmaligkeit und andere Attribute angesehen wird. Wird das Wort in dieser Bedeutung verwendet. stellt der Sprecher dadurch eine Ähnlichkeit mit einem übernatürlichen Phänomen her. Was dabei als Vergleichspunkt gewählt wird, ist jedoch willkürlich. Es kann sich um ein im Weltmaßstab einzigartiges Phänomen handeln, der Vergleichspunkt kann aber auch regional oder lokal sein. Diese Beliebigkeit der Wahl des Vergleichspunkt ermöglicht den Wortgebrauch in hyperbolischen und ironischen Kontextenn.	Definition cud Hyperbolischer Ausdruck für ein Naturphänomen oder ein Artefakt, dass als einzigartig bzw. unvergleichlich in Bezug auf Schönheit, Größe, Bedeutung, Einmaligkeit und andere Attribute angesehen wird. Wird das Wort in dieser Bedeutung verwendet, stellt der Sprecher dadurch eine Ähnlichkeit mit einem übernatürlichen Phänomen her. Was dabei als Vergleichspunkt gewählt wird, ist jedoch willkürlich. Es kann sich um ein im Weltmaßstab einzigartiges Phänomen handeln, der Vergleichspunkt kann aber auch regional oder lokal sein. Diese Beliebigkeit der Wahl des Vergleichspunkt ermöglicht den Wortgebrauch in hyperbolischen und ironischen Kontextenn. Plur.: cuda, seltener cudy
Konnotationen Faszination, Vollkommenheit Talent, Begabung	Konnotationen Faszination, Vollkommenheit Talent, Begabung
Lexikalische Relationen Synonyme čudeso ‘Wunder’ jav ‘Erscheinung’ fenomén ‘Phänomen’	Lexikalische Relationen Synonyme fenomen ‘Phänomen, Wunder’
Wortbildungen Adjektive zázračný₂ ‘übernatürlich, ungewöhnlich’, vgl. zázračná schopnosť ‘übernatürliche Fähigkeit’, zázračný počítač ‘erstaunlicher Computer’, zázračné javy karibskej prírody ‘ungewöhnliche Phänomene der karibischen Natur’ Adverbien zázračne₂ ‘auf wunderbare Weise, wunderbar’, vgl. zázračne krásne ‘wunderschön’, zázračne rychlo ‘erstaunlich schnell’ Substantive zázračnica₂ ‘ungewöhnliche, wunderbare Frau’	Wortbildungen Substantive cudak_{umgangssprachlich} ‘Sonderling, Eigenbrötler’ cudaczność ‘Absonderlichkeit, Wunderlichkeit’ cudowność₂ ‘Herrlichkeit, Wunderbarkeit’ cudeńko₁‘Merkwürdigkeit, Kuriosität’, vgl. opowiadać cudeńka ‘Merkwürdigkeiten erzählen’ cudeńko₂‘wunderschöne, kleine Gegenstände’, vgl. cudeńka ze złota ‘Kostbarkeiten aus Gold’ cudo_{umgangssprachlich} ‘bewundernd über jmdn. oder etw.’ Verben cudować_{umgangssprachlich, pejorativ}‘übertreiben, spinnen’ Adjektive cudacki_pejorativ‘wunderlich, verschroben’ cudaczny_pejorativ‘wunderlich’ cudny ‘wunderschön, wunderbar’ cudowny₂ ‘wunderschön, wunderbar’ Adverbien cud- ‘wunder-’, por. cud-dieta ‘Wunderdiät’ cudacznie_pejorativ‘wunderlich, verschroben’ cudnie ‘wunderschön, wunderbar’ cudownie₂‘wunderschön, wunderbar’
Phraseme, Kollokationen Phraseme Alenka v krajine zázrakov ‘Alice im Wunderland’ (ne)čakať od niekoho/ niečeho zázrak ‘von jmdm. kein Wunder erwarten’ hotový zázrak ‘ein gemachtes Wunder’ Kieho zázraka! [wörtl. Wessen Wunder!] ‘ein Ausdruck der Verwunderung’ malý zázrak ‘ein kleines Wunder’ ôsmy zázrak [wörtl. das achte (Welt-)Wunder] ‘bewundernd über jmdn. oder etw.’ robiť/ konať zázraky ‘wahre Wunder vollbringen’ sedem zázrakov sveta/ die sieben Weltwunder ‘über sieben besonders prächtige Bauwerke der antiken Zeit’ ty zázrak, starý! [wörtl. Du altes Wunder!] ‘sagt man bewundernd über jmdn., der etwas Außergewöhnliches getan hat’ Zachrániť ho bude môcť len zázrak./ Nur ein Wunder wird ihn retten können. ‘sagt man über jmdn., der in einer ausweglosen Situation ist, meist bei tödlichen Krankheiten’ Kollokationen čakať na zázraky ekonomický zázrak hospodarský zázrak malý zázrak sľubiť zázraky stane sa/ stalo sa zázrak svet plný zázrakov technický zázrak veriť na zázraky zázrak nad zázraky zázraky prirody	Phraseme, Kollokationen Phraseme cud, miód, (ultramaryna)_{umgangssprachlich, scherzhaft}[wörtl. Wunder, Honig, Ultramarin] ‘über jmdn. oder etw. wunderschönes, wundervolles’, por. cód-miód dziewczyna ‘wunderschönes Mädchen’, pogoda jest cud, miód, ultramaryna ‘das Wetter ist wundervoll’ cuda niewidy_{umgangssprachlich} ‘über etw. noch nie Dagewesenes’, vgl. Polskie aktorki jednak wyglądają bardziej naturalnie niż zagraniczne. Tamte mają silikonowe biusty, peruki, są wymalowane przez sztab charakteryzatorów i wyprawiają ze swymi partnerami "cuda niewidy" (NKJP) siedem cudów świata / die sieben Weltwunder ‘sieben außergewöhnliche Bau- und Kunstwerke des Altertums’ ósmy cud świata [wörtl. das achte Weltwunder] ‘bewundernd über jmdn. oder etw.’ Kollokationen cud architektury cud-dieta cud-dziewczyna cud natury cud techniki cud piękności dieta cud dziewczyna cud istny cud obiecywać cuda opowiadać cuda wyczyniać cuda wyprawiać cuda
Belege V tomto ukazovateli nám spomedzi kandidátov na vstup „konkuruje“ iba Poľsko. Kritici írskeho hospodárskeho zázraku 90. rokov poukazujú na skrytú nezamestnanosť, pričom kritika u nás upozorňuje na skrytú zamestnanosť. Slovo. 2002 Najstaršia generácia obyvateľov Partizánskeho a okolitých obcí dodnes spomína na popravu Jozefa Trojana, vedúcej osobnosti vtedajšieho verejného života. V súčasnej finančnej núdzi je vydanie monografie malý zázrak. Kultúra slova, 2001 Nerovný terén dodáva mestu zvláštny charakter, no šoférovanie v uliciach, ktoré sa prudko zvažujú, je skutočne náročné. Domy sú práve pre nevyhnutnosť výstavby v takýchto podmienkach malými architektonickými zázrakmi. Slovo, 2002 Takisto pokrájame syr, cibuľku, uhorky, paradajky a vajcia. Zľahka zamiešame, dochutíme podľa chuti, a opäť zľahka zamiešame. A potom sa stal zázrak! Jedno fádne popoludnie plavák zatancoval ako divý, ja som so zatajeným dychom a tlčúcim srdcom vyskočil a pritiahol som. Inzine, 1999 Jordánsko má tri zázraky. Prvým je Mŕtve more, druhým je Ružové mesto v púšti — Petra, a tretím sú arabské sladkosti. Inzine, 2000 Všetci títo šialenci sa tam hrnú kvôli Angkor Vatu - jednom zo zázrakov sveta. Je v tieni tak asi 37 stupňov a všade je neuveriteľne veľa prachu. No čo iné sa dá očakávať od obdobia sucha, ktoré končí až začiatkom mája. Texty zo SME blog Na Slovensku neexistujú anonymné obchody s veľkými balíkmi akcií. Kupujúci i predávajúci sú známi dopredu. Najmä preto, aby si kupujúci mohli nachystať peniaze na akcie a iné transakčné náklady. Ak niečo náhodou škrípe, peniaze predsa robia zázraky. Slovo, 2002 Domnievam sa, že pre moju generáciu znamená slovo viac než pre iné. Slovo bolo zázrak, ktorý prinášal počas totality to, čo sa zakazovalo. Prinášalo túžby, ktoré sa nedali realizovať, prinášalo informácie o svetoch, do ktorých sme nemohli nahliadnuť, prinášalo individualitu, ktorá bola potláčaná, prinášalo možnosť protestu, ktorý sa v metaforách dal ťažko odhaliť. Nové slovo, o.J. abschwächend: Ale to všetko som už omieľaL tisíckrát... Kean v konečnom dôsledku je postava tragická, hoci sa v publiku ozývajú salvy smiechu. Plačete niekedy? - Mám sklon k dojatiu a "dojatizmu", keď mi to dôjde. Nie dojeniu. Ale neplačem nad sebou, skôr nad obyčajnými malými zázrakmi. Dojímajú ma pastorálne veci. Okamihy. Hoci šteniatko môjho syna Vladimíra, k tomu on, taká tá nepripravovaná pohoda. Východoslovenské noviny – Korzár, 1999 personal Lekári len skonštatovali, že to bude zázrak, ak sa dožije druhého dňa, že všetko je v rukách božích. MY Novohradské noviny, 21.03.2011 Aj remíza bude zázrak Slovan je v dnešnom zápase proti AS Rím jasným outsiderom a podľa bookmakerov a ich kurzov by sa aj prípadná remíza rovnala malému futbalovému zázraku. Hospodárske noviny, 18.08.2011 Nezrovnalosti v duplicite sa do konca roka 1996 riešili na úkor VšZP, ktorú to stálo 500 miliónov Sk. Považujem za neuveriteľne naivné, trápne a drzé zároveň správanie sa osôb, ktoré v čase relácie Ako ďalej, pán premiér sprostredkúvajú telefonické otázky divákov. V stredu sa mi podarilo dovolať do STV (čo je zázrak) a chcela som pánu premiérovi položiť otázku. SME, 19.7.1997 Zákazníkmi spoločnosti sú hlavne poskytovatelia gastronomických služieb a prevádzkovatelia čerpacích staníc, kde chce zvýšiť obrat z vlaňajších 170 na tohtoročných asi 200 miliónov korún. Európska únia zostala bez ústavy " Ak sa nám podarí dosiahnuť dohodu, bude to zázrak. Hospodárske noviny, 15.12.2003 Žilina by nesmela ani raz vyhrať a zaváhať by musela i Trnava. „Ak získame titul, bude to zázrak. Uvedomujeme si to všetci. Do konca súťaže musíme vyhrať dva zápasy a trpezlivo čakať,“ priznal útočník Slovana Juraj Halenár SME, 16.05.2012 Sú to rovnako hudobné ako sociálne projekty a jednou z hlavných tém filmu je, že hudba môže zachrániť, zmeniť a zlepšiť život. To je jedna z mojich jasných ideí filmu. Každodenný život v Brazílii je dosť tvrdý a pre mňa je zázrak, že to nejako vychádza. Vládne tam dosť veľký chaos, no ľudia žijú, sú šťastní aj napriek tomu, že život je taký ťažký. Domino Fórum, 2002, číslo 12	Belege Jegomość ten sięgał co chwila do dużego akwarium i wyciągał z niego rybkę. Następnie przybliżał się do dekoltu swojej towarzyszki, a ona przyjmowała trzepoczące się stworzenie pomiędzy uwolnione od biustonosza potężne piersi. Wówczas mężczyzna z dzikim okrzykiem zanurzał rękę w obfity biust i wyciągał rybkę ku słabemu aplauzowi kilku pijaków i załzawionego mandolinisty. Aplauz był słaby, ponieważ kobieta odstawiała ten numer od dwudziestu lat i wszyscy bywalcy podłych knajp znali go bardzo dobrze. Od niego wzięła zresztą swoje przezwisko - "Anna Złota Rybka". Mockowi również nie był obcy ten figlarny "biuściasty cud", a w miłośniku łowienia ryb bezbłędnie rozpoznał wachmistrza kryminalnego Kurta Smolorza, odrodzonego alkoholika. Marek Krajweski, Koniec świata w Breslau, 2003 Wtedy ją zobaczyłem. To nie była kobieta, to był cud. Zgrabna, śliczna, jasne włosy. Przywitała się ze mną i mówi: Na imię mi Danka. A panu? Mnie zatkało. W gardle dusi, w oczach latają mi płatki, czuję, że skonam. Coś wybełkotałem, ale zaraz myślę: Michał, dziwne rzeczy zaczną się u nas dziać. No i patrz pan - zgadłem. Ryszard Kapuściński, Busz po polsku, 2007 Pan Bornet bardzo prosił, żebyśmy uważali na meble. W jednym z pokoi gościnnych został jego rodzinny komplet stołowy: rzeźbiony dębowy stół, dwanaście krzeseł, kredens. Istny cud. Tego miałam szczególnie pilnować. Willa z góralką do wynajęcia, Gazeta Wyborcza, 1998-12-11 I już od pierwszej lekcji zaczynam wysłuchiwać, jak to kiedyś było wspaniale, a teraz jest beznadziejnie – jakie były talenty i jacy mistrzowie, jak szybko się uczono i rozkoszowano muzyką. Bach, Beethoven, Schubert, a nade wszystko Mozart, ten istny cud natury, wcielona doskonałość, zapewne postać Boga! Dzień, w którym przyszedł na świat, winien być czczony na równi z narodzinami Chrystusa! Zapamiętaj to sobie: dwudziesty siódmy stycznia tysiąc siedemset pięćdziesiątego szóstego. Teraz nie ma już takich geniuszy. Madame, Antoni Libera, 1998 Komar postrzegany jest zazwyczaj jako nędzny krwiopijca, który żyje wyłącznie po to, by uprzykrzać nam życie. W oczach naukowców ów owad to istny cud natury. Ale mimo zadziwiającego arsenału zmysłów i narzędzi, jakimi komar dysponuje, zdobycie krwi to dla niego niezwykle trudne zadanie. Komar, wbrew pozorom, nie ma łatwego zadania. Dlaczego tnie i kogo?, Gazeta Wyborcza, 1997-09-02
Profil: magisch	Profil: magisch
Definition zázrak Die Tat eines Magiers, z. B. eine Geisteraustreibung, Krankenheilung oder Wahrsagung. Siehe andere Religionen (späterer Taoismus; Legenden um Konfuzius; ethnische Religionen). Hier wird 'Wunder' als Mirakel bewertet.	Definition cud Die Tat eines Magiers, z. B. eine Geisteraustreibung, Krankenheilung oder Wahrsagung. Siehe andere Religionen (späterer Taoismus; Legenden um Konfuzius; ethnische Religionen). Hier wird 'Wunder' als Mirakel bewertet. Plur.: cuda, seltener cudy
Konnotationen Zauberei, Gaukelei Zauberstäbe	Konnotationen Zauberei, Gaukelei Zauberstäbe
Lexikalische Relationen Synonyme kaukliarstvo ‘Gauklerei’ kúzlo ‘Zauberei’	Lexikalische Relationen Synonyme czar ‘Zauber’
Wortbildungen Adjektive prezázračný₁ ‘überaus wunderbar, wundervoll’, vgl. Kráľ veľmi chválil Gréka s prezázračným umom. ‘Der König lobte den Griechen mit dem übernatürlichen Verstand.’ zázračný₃ ‘wunderbar, wundervoll’, vgl. zázračné uzdravenie ‘wunderbare Gesundung’, zázračné vyliečenie ‘Wunderheilung’ zázračný₄ ‘Zauber-, magisch’, vgl. Brian vlastní zázračný šperk Oscara Wilda a všetko sa mu darí. ‘Brian besitzt ein magisches Juwel von Oscar Wilds und alles gelingt ihm.’; zázračná palička ‘Zauberstab’; zázračný prutík ‘Zauberstab’; zázračný účinok mesačného splnu ‘magische Wirkung des Vollmonds’ Adverbien zázračne₃‘auf wunderbare Weise, wunderbar’, vgl. Usmrtil ich zlý Voldemort a iba on sa zázračne zachránil. ‘Der böse Voldemart tötete sie und nur er wurde auf wunderbare Weise gerettet.’ Substantive zázračnica₁ ‘Wunderding’, vgl. truhlica–zázračnica ‘Wunderkiste’ zázračník ‘Wundertäter, Zauberer’, vgl. básnik-zázračník ‘Dichter-Wundermann’ zázračnosť₁ ‘Wunderbarkeit’, vgl. zázračnosti každodenného sveta ‘die Wunderbarkeit der täglichen Welt’	Wortbildungen Substantive cudotwórca‘Wundertäter, Zauberer’ cudotwórczość₁‘Zauberei, die Fähigkeit Wunder zu vollbringen’ cudotwórczyni‘Wundertäterin’ cudotwórstwo₁‘Zauberei, die Fähigkeit Wunder zu vollbringen’ cudowność₃ ‘Wunderkraft’ Adjektive cudowny₃ ‘Wunder-’, vgl. cudowna moc ‘Wundererkraft’ Adverbien cudownie₃ ‘auf wunderbare Weise, wunderbar’, vgl. cudownie ocalony ‘auf wunderbare Weise gerettet’
Phraseme, Kollokationen Phraseme dúfať v zázraky ‘auf Wunder hoffen’ veriť v zázraky ‘an Wunder glauben’	Phraseme, Kollokationen Phraseme wierzyć w cuda ‘an Wunder glauben’ Kollokationen czynić cuda czynić cudy stał się cud wiara w cuda zdarzył się cud
Belege Pretože oné šesťnulové šťastie bolo podmienené kúpou nejakého podobného krámu. Viete, trochu som prišiel do styku s pravou mágiou a zázrakmi. Ako človek, ktorý sa zaoberá rozprávkami, viem, že kdesi existujú múdri mágovia, ktorí ľuďom pomáhajú. SME, 14.8.1998 Hm, takže něco jako když se u nás o někom řekne „ta stará čarodějnice". Jenže bosorka v tvojí knize je mladá a moderní maminka dvou dětí, devítiletého Dominika a šestileté Natálie. Myslíš, že je fajn mít za mámu bosorku? Priznám sa, Dominikovi a Natálke v kútiku duše trochu závidím. Mať mamu bosorku totiž znamená nemusieť sa ničoho báť. Takáto bosorácka mamina totiž dokáže zasiahnuť aj vtedy, keď zázraky obyčajnej maminy nestačia. www.murovacitaren.sk/index.php?option=com_content&view=article&id=161:ivona-bezinova-spoveda-gabrielu-futovu-tema-bosorky&catid=21&Itemid=38 [03.11.2014] Spomeňte si, ako ste minule na niekoho intenzívne mysleli a vzápätí vám zavolal. Alebo ako ste si niečo zúfalo želali a splnilo sa vám to. Niekedy dokážeme zázraky v beznádejných situáciách a niekedy čarujeme len za sporákom. A niekedy nás všetka magická moc opúšťa, lebo zamilovaná bosorka je už raz taká. V tomto čísle si dali zraz tri skvelé „bosorky“ a odovzdali nám niečo zo svojho know-how o láske. Vrátane zaklínadla na privolanie lásky! http://casprezeny.azet.sk/clanok/5859/kazda-zena-je-bosorka.html [03.11.2014]	Belege Franker bliski jest gniewu. Lada chwila krzyknie, może nawet wrzaśnie. - Droga pani! Widzieć, nie znaczy leczyć! Pani wierzy w cuda? Słowa jeszcze nie padły. Ale F ranker blednie już z gniewu. Małgorzata również. Jerzy Broszkiewicz, Doktor Twardowski, 1977 Każdy wie, że tak jest - mruknął. - A ty cudy sam widziałeś? - zagadnął Wasil. - Widzieć nie widziałem, ale ludzie opowiadali. O różnych cudach Tadeusz Dołęga Mostowicz, Znachor, 1937 Usłyszał dźwięki lutni i znany mu, perlisty śmiech. Dźwięki dobiegały od strony bajecznie kolorowego straganu, ozdobionego napisem: "Tutaj cuda, amulety i przynęty na ryby". Andrzej Sapkowski, Miecz przwznaczenia, 1992 Jaki filozof? - westchnął. - Neurochirurg, ciemnoto. Człowiek, który potrafi kierować mózgami innych. - Mógłby mnie nauczyć matmy? - zapytał Leszek. - Gdyby mi nakierował mózg na rozumienie matmy, uwierzyłbym w cuda. Aleksander Minkowski, Szaleństwo Majki Skowron, 1972 Czasami dłoń współczującej Kapłanki położona na czole osoby chorej czy zmartwionej czyni większe cuda i lepiej uzdrawia niż najlepsze środki medyczne. Alicja Chrzanowska, Tarot a karma czyli Problemy wcieleń reinkarnacyjnych, 1998
Profil: Probabilität	Profil: Probabilität
Definition zázrak Über ein unerwartetes Ereignis, dessen Eintreten im Vorfeld, auch ironisch als zweifelhaft und im nachhinein, oft voller Staunen, Dankbarkeit und Anerkennung als große Ausnahme betrachtet wird. Unter den gegebenen Bedingungen und Wahrscheinlichkeitsannahmen des Sprechers scheint es nicht erwartbar und trägt einen exzeptionellen, aber keinen metaphysischen Charakter. Im Slowakischen syntaktisch frei, typisch ist jedoch die Verbindung mit dem Hilfsverb byť ‘sein’. Synonym zu ťažko, horko-ťažko ‘schwerlich, mit Mühe’.	Definition Über ein unerwartetes Ereignis, dessen Eintreten im Vorfeld, auch ironisch als zweifelhaft und im nachhinein, oft voller Staunen, Dankbarkeit und Anerkennung als große Ausnahme betrachtet wird. Unter den gegebenen Bedingungen und Wahrscheinlichkeitsannahmen des Sprechers scheint es nicht erwartbar und trägt einen exzeptionellen, aber keinen metaphysischen Charakter. Im Polnischen syntaktisch frei, typisch ist jedoch die Verbindung mit dem Hilfsverb być ‘sein’. Plur.: cuda, seltener cudy
Konnotationen unverhofft	Konnotationen unverhofft
Lexikalische Relationen Synonyme milosť ‘Gnade’ požehnanie ‘Segen’ šťastie ‘Glück’	Lexikalische Relationen Synonyme błogosławieństwo ‘Segen’ łaska ‘Gnade’ szczęście ‘Glück’
Wortbildungen Adjektive prezázračný₂ ‘überaus unerwartet, überragend’ zázračný₅ ‘unerwartet, überragend’ Adverbien zázračne₄ ‘unerwartet, überragend’ Substantive zázračnosť₂ ‘Unerwartbarkeit’	Wortbildungen [Für das vorliegende Profil wurden keine Wortbildungen gefunden.]
Phraseme, Kollokationen Phraseme bol by to zázrak (nad zázraky), keby sa to podarilo/ es wäre ein Wunder (Wunder über Wunder), wenn dies geschehen würde ‘sagt man, wenn man sich einer negativen Auswirkung sicher ist’ malý zázrak/ ein kleines Wunder ‘sagt man über den nicht erwarteten positiven Ausgang einer Sache’ nestane sa žiadný zázrak /es geschieht kein Wunder ‘sagt man, wenn man sich von etw. nicht viel verspricht’ nebýť žiadný zázrak ‘selbstverständlich sein’ stalo sa to (ako) zázrakom ‘es geschah wie ein Wunder’ urobiť niečo ako zázrakom ‘etwas wie durch ein Wunder bewirken’ zjaviť sa (niekde) ako zázrakom ‘wie durch ein Wunder erscheinen’ Kollokationen ako zázrakom cítiť sa lepšie choroba zmizne ajko zázrakom je/ bude/ bolo zázrak prežiť ako zázrakom záchraniť sa ako zázrakom	Phraseme, Kollokationen Phraseme cud nad Wisłą : Bitwa warszawska 1920 ‘das Wunder an der Weichsel: die Schlacht bei Warschau (1920): eine Schlacht im Polnisch-Sowjetischen Krieg mit dem unerwarteten polnischen Sieg’ graniczyć z cudem / an ein Wunder grenzen jakim cudem?_{umgangssprachlich} ‘wie um alles in der Welt: ein Ausdruck der Verwunderung’ nie ma cudów_{umgangssprachlich} 'Jmd. wird gewarnt, dass etwas geschehen muss, auch wenn es für den Sprecher/ Hörer unangenehm ist' wyrabiać cuda ‘Unsinn treiben’ zdarzyć się cudem :<coś> zdarzyło się cudem ‘etw. geschah wie durch ein Wunder’ Kollokationen <coś> graniczy z cudem cud ekonomiczny cud gospodarczy istny cud liczyć na cud prawdziwy cud stał się cud zdarzył się cud zdziałać cuda
Belege Lekári len skonštatovali, že to bude zázrak, ak sa dožije druhého dňa, že všetko je v rukách božích. MY Novohradské noviny, 21.03.2011 Aj remíza bude zázrak Slovan je v dnešnom zápase proti AS Rím jasným outsiderom a podľa bookmakerov a ich kurzov by sa aj prípadná remíza rovnala malému futbalovému zázraku. Hospodárske noviny, 18.08.2011 Nezrovnalosti v duplicite sa do konca roka 1996 riešili na úkor VšZP, ktorú to stálo 500 miliónov Sk. Považujem za neuveriteľne naivné, trápne a drzé zároveň správanie sa osôb, ktoré v čase relácie Ako ďalej, pán premiér sprostredkúvajú telefonické otázky divákov. V stredu sa mi podarilo dovolať do STV (čo je zázrak) a chcela som pánu premiérovi položiť otázku. SME, 19.7.1997 Zákazníkmi spoločnosti sú hlavne poskytovatelia gastronomických služieb a prevádzkovatelia čerpacích staníc, kde chce zvýšiť obrat z vlaňajších 170 na tohtoročných asi 200 miliónov korún. Európska únia zostala bez ústavy " Ak sa nám podarí dosiahnuť dohodu, bude to zázrak. Hospodárske noviny, 15.12.2003 Žilina by nesmela ani raz vyhrať a zaváhať by musela i Trnava. „Ak získame titul, bude to zázrak. Uvedomujeme si to všetci. Do konca súťaže musíme vyhrať dva zápasy a trpezlivo čakať,“ priznal útočník Slovana Juraj Halenár SME, 16.05.2012 Sú to rovnako hudobné ako sociálne projekty a jednou z hlavných tém filmu je, že hudba môže zachrániť, zmeniť a zlepšiť život. To je jedna z mojich jasných ideí filmu. Každodenný život v Brazílii je dosť tvrdý a pre mňa je zázrak, že to nejako vychádza. Vládne tam dosť veľký chaos, no ľudia žijú, sú šťastní aj napriek tomu, že život je taký ťažký. Domino Fórum, 2002, číslo 12	Belege Patrzyliśmy na siebie tak, jak gdyby to był cud, że jesteśmy razem, jak gdybyśmy się odnaleźli po długiej rozłące. Po rozłące i niebezpieczeństwie. Oddychałam głęboko starając się uspokoić dzikie szarpanie serca, ujmowałam jego wyciągniętą rękę i mówiłam - chodźmy stąd. Halina Poświatowska, Opowieści dla przyjaciela, 1967 Michał wrócił latem dziewiętnastego roku. To był cud, bo w świecie, w którym wojna nadwerężyła wszelkie prawa, często zdarzają się cuda. Michał wracał do domu trzy miesiące. Miejsce, z którego wyruszył, znajdowało się niemal po drugiej stronie kuli ziemskiej - miasto nad brzegiem obcego morza, Władywostok. Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, 1996 A następnego dnia pod gmach TRYBUNY podjechała furgonetka Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego i wyładowano z niej sto dwadzieścia osiem maszyn do pisania, innymi słowy, spełnił się cud, w który nikt już nie wierzył, gdyż dotychczas WOLNA TRYBUNA nie miała szansy nawet na dziesięć. Christian Skrzyposzek, Wolna Trybuna, 1985 Ludowcy próbowali odwołać Pawlaka wiele razy. I zawsze bezskutecznie. Obecny prezes ma wprost niezwykły dar wygrywania wewnątrzpartyjnych batalii większością jednego głosu i mieszania szyków swym przeciwnikom. Gdy już wydawało się, że po klapie w wyborach prezydenckich da głowę pod topór, zdarzył się cud. Wybuchła sprawa Oleksego, za czym poszła zmiana rządu. PSL powiedziało sobie: nie, w momentach przełomowych nie wymienia się lidera. Gazeta Wyborcza, Partia obrotowa, 1996-11-21 Dowiedz się, jakie piwo (bezalkoholowe!) lubi bramkarz twojej drużyny. Gdy zdarzy się cud i nie przepuści on ani razu piłki, będzie mu pewnie miło napić się z wami czegoś pysznego. Jak kulturalnie kibicować ulubionej drużynie, CKM nr 05/05, 2001 Może Kosiński też się rozkręcił? - Pan chyba nie wierzy w cuda, redaktorze. - Więc co pan przypuszcza? Janusz Płoński, Maciej Rybiński, Góralskie tango, 1978 W Skarżysku-Kamiennej są tylko dwa duże zakłady. W ,Mesko' - fabryce amunicji - pracują głównie mężczyźni, w Fosko - produkującym buty - kobiety. Pracownicy Fosko od prawie trzech lat nie brali normalnych wypłat. Przyzwyczaili się, że co tydzień dostają zaliczkowo od 100 do 500 tys. zł. Raz do roku zdarza się cud. Ktoś się ulituje, da kredyt. Wtedy w zakładzie jest święto, pełna pensja i praca na kilka dni. CHORA ZDROWA STOPA, Gazeta Wyborcza, 1993-11-30 Czy Partia, czy Organa Śledcze zdają sobie w pełni sprawę, co to oznacza? Tu nie ma co liczyć na szczęśliwe przypadki i cuda; Opozycja nie raz już dowiodła, że nie stosuje blefów, że traktuje swoją walkę jako misję, że tedy widzi przed sobą - przed Polską - tylko jedną drogę. Co nam grozi w tej sytuacji, towarzysze, to rzeź totalna, to autodafe Wolna Trybuna, Christian Skrzyposzek, 1985 Coś ty, Majka - mówi półpoufale. - Na głowę ci się rzuciło? Chodź, pogadamy. - Nie jesteś zajęta? Istny cud! - fałszywie dziwi się Majka. - Dlaczego miałabym być zajęta? Ty chyba nie masz dobrze w głowie. O co ci chodzi? Przez ciebie, Drabie!, Zofia Chądzyńska, 1969
Etymologie Enter your text here.	Etymologie Enter your text here.
Semantischer Wandel Semantischer Wandel zázrak Die modernen Bedeutungswörterbücher des Slowakischen führen vier Bedeutungen des Wortes auf. Das SSJ (1959-1968) bringt folgende Explikationen: 1.podľa náboženských predstáv čin vytvorený nadprirodzeným zásahom do zákonitého poriadku prírody ‘gemäß religiösen Vorstellungen eine Handlung, die durch übernatürlichen Eingriff in den gesetzmäßigen Gang der Natur erfolgt’ 2. hovor. expr. niečo neobyčajné, obdivuhodné (napr. nejaký čin, skutok ap.) ‘gespr. expr. etwas Ungewöhnliches, Bewundernswertes (z.B. eine Handlung, Wirkung usw.)’ 3. hovor. expr. neobyčajná, zvláštna, čudná bytosť, tvor, vec ‘gespr. expr. ein ungewöhnliches, besonderes, merkwürdiges Wesen, Geschöpf bzw. eine ebensolche Sache’ 4. v spojení so sponovým slovesom byťa s neurč. má charakter vetnej prísl. ťažko, horko-ťažko ‘in Fügungen mit indefiniten Formend der Kopula byť (sein) besitzt es den Charakter eines satzwertigen Adverbs: schwer, schwerlich, kaum’. Das KSSJ (2003) führt lediglich zwei Bedeutungen auf: 1. čin, jav spôsobený nadprirodzeným zásahom ‘eine Handlung, ein Phänomen, das durch übernatürlichen Eingriff bewirkt wird’ 2. niečo neobyčajné, zvláštne, div, čudo ‘etwas Ungewöhnliches, etwas Besonderes, ein Wunder’. Im vorliegenden Wörterbuch SuP wurden für das Slowakische vier Profile ausgegliedert: ein religiöses, ein admiratives, ein magisches sowie ein Probalilitätsprofil. Im religiösen ebenso wie im magischen Profil wird zázrak für ein übernatürliches Geschehen verwendet, dass den Naturgesetzen widerspricht oder zu widersprechen scheint. Beim religiösen Profil handelt es sich nach Meinung der Gläubigen um das Eingreifen Gottes, das Geschehen wird meist als gerichtet angesehen und ändert eine bestimmte, oft aussichtslose Situation zum Besseren. Im magischen Profil ist ein solches Gerichtetsein auf eine positive Änderung von Zuständen nicht notwendigerweise vorhanden, oft handelt es bei den als zázrak bezeichneten Vorgängen sich um unerklärliche Naturphänomene oder magische Vorgängeu.ä. Im admirativen Profil werden erstaunliche Leistungen, aber auch zufällige günstige Konstellationen als zázrak bezeichnet (vgl. hospodársky zázrak ‘Wirtschaftswunder’, mály zázrak ‘kleines Wunder’, architektonický zázrak ‘architektonisches Wunder’). Hier tritt meist eine Komponente der Bewunderung auf und umfasst auch die metonymische Erweiterung Bezug auf Personen, wo bestimmte Individuen für ihren Charakter, ihre Leistungen oder Talente bewundert werden. Oft wird dies in bewundernden Ausrufen zum Ausdruck gebracht (Ty si zázrak! ‘Du bist ein [echtes] Teufelskerl!’) In beiden Profilen sind auch ironische Bezugnahmen häufig, wobei das als zázrak bezeichnete Phänomen allerdings nicht abgewertet, sondern zumeist lediglich augenzwinkernd relativiert wird. In Kollokationen wie čakať na zázraky ‘auf Wunder warten’, sľubiť zázraky ‘Wunder versprechen’, veriť na zázraky ‘an Wunder glauben’ wird oft die Wundergläubigkeit und/ oder Passivität des Publikums aufs Korn genommen. Im Probalilitätsprofil steht nicht die Bewunderung im Vordergrund, sondern das Unerwartete und Überraschende des Vorgangs. Es handelt sich oft um Sätze, die eher einen negativen Ausgang erwarten lasssen: To by bylo zázrak, keby.... ‘Es würde an ein Wunder grenzen, wenn....’ Die meisten Wortbildungen belegen, dass zázrak überwiegend hyperbolisch, teilweise magisch verstanden wird, dass also die biblischen Wunder gegenüber den magischen Bedeutungsanteilen eindeutig nachgeordnet sind. (vgl. zázračný ‘wundervoll, wundertätig, magisch, übernatürlich’, zázračník ‘Wundertäter’) Für nichtreligiöse Menschen dürfte die hyperbolische und magische Bedeutung jedenfalls gegenüber der religiösen Bedeutung heutzutage primär sein.	Semantischer Wandel In den Erläuterungswörterbüchern des Polnischen werden i.d.R. drei Bedeutungen von cud ‘Wunder’ festgehalten, vgl.: 1) niewytłumaczalne zjawisko, o którym sądzi się, że jest wynikiem działalności Boga ‘außergewöhnliches Ereignis, welches mit dem Einwirken Gottes erklärt wird’; 2) niezwykły, szczęśliwy zbieg okoliczności ‘unerklärliche, glückliche Fügung’; 3) osoba lub rzecz doskonała albo bardzo piękna ‘eine Person oder etwas Vollkommenes oder Wunderschönes’ (SJPDor 1958-1969, ISJP 2000, WSJP 2007-2012). Im vorliegenden Wörterbuch SuP wurden für das Polnische vier Profile ausgegliedert, vgl.: ein religiöses, ein admiratives, ein magisches und ein Probabilität-Profil. Die Profile religiös und magisch beziehen sich auf Ereignisse, deren Zustandekommen man sich nicht erklären kann. Im religiösen Profil werden diese Ereignisse mit dem Eingreifen Gottes erklärt. In einer von Magie geprägten Weltsicht werden die Mirakel ebenfalls dem Eingreifen einer Gottheit oder metaphysischen Kraft zugeschrieben. Im gegenwärtigen Diskurs wird immer wieder von Wundern berichtet, die z.B.: durch Fürsprache bestimmter Heiliger bewirkt sein sollen. Die Bewirkung eines Wunders gilt in der römisch-katholischen Kirche als Voraussetzung für die Selig- und Heiligsprechung eines Dieners Gottes. Im religiösen Diskurs wird zwischen dem Glauben an Gott und dem Glauben an Mirakel unterschieden. Das admirative Profil bezieht sich auf außergewöhnliche Leistungen, Schönheit oder Talente von Menschen, vgl.: siedem cudów świata ‘die sieben Weltwunder’, cud-dziweczyna ‘Wundermädchen’, cud architektury ‘architektonisches Wunder’. Häufig wird in diesem Profil auch eine ironische Einstellung des Sprechers zum Ausdruck gebracht, vgl.: opowiadać cuda ‘Märchen erzählen’, cuda niewidy ‘über etw. noch nie Dagewesenes’. Im Probabilität-Profil wird die Wahrscheinlichkeit eines Ereignisses für so gering gehalten, dass dessen Eintreffen sprichwörtlich ‘an ein Wunder grenzt’ graniczy z cudem. Auch in diesem Profil werden häufig Ironie und bewusste Übertreibung des Sprechers eingesetzt. Alle vier Profile des SuP sind im gegenwärtigen Polnisch präsent und weisen im Korpus hohe Trefferquoten auf.
Sprichwörter Voll ausformuliertes, nicht deutsches Sprichwort. [wörtl. wortgetreue Übersetzung] ‘Explikation’ Voll ausformuliertes, nicht deutsches Sprichwort. / Deutsches Äquivalent des Sprichworts. ‘Explikation’ Voll ausformuliertes, deutsches Sprichwort. ‘Explikation’ Voll ausformuliertes, nicht deutsches geflügeltes Wort. [wörtl. wortgetreue Übersetzung] ‘fakultative Explikation’ Voll ausformuliertes, nicht deutsches geflügeltes Wort. / Deutsches Äquivalent des geflügelten Worts. ‘fakultative Explikation’ Voll ausformuliertes, deutsches geflügeltes Wort. ‘fakultative Explikation’	Sprichwörter Jeden tylko, jeden cud/ Z polską szlachtą, polski lud (Zygmunt Krasiński, Psalmy przyszłości (Psalmen der Zukunft), 1845) [wörtl. Eines nur, ein Wunder/ Mit Polens Adel, Polens Volk]/ ‘Krasińskis poetische Werke, die zukünftigen Dekrete im Januar-Aufstand Polens 1863 zugunsten des Volkes betreffend’
Kulturelle Kontexte Literatur Ladislav Drieň: Zázrak v púšti, 1971. Pavel Dvořák: Zázrak obilného zrnka, 1985. Marián Gavenda: Lurdy, stopäťdesiatročný zázrak, 2008. Jiří Janošík: Bojniansky zázrak (fotografie a ilustrácie H. Březinová ... et al.), 2011. Mária Kriváková-Lajtárová: Zázrak menom láska, 2012. Daniela Palková: Zázrak na vlásku, 1990. (Quelle: http://www.antikus.sk/img_tovar/000262-000145-01.jpg) František Pastirčák: Niečo ako zázrak (ilustrácie Radoslav Vojtek), 2003. Viera Volochová: Projekt Zázrak života (práca 2. kvalifikačnej skúšky), 2003. Film Diane Eskenazi: Zázrak v krajine hračiek, 2001. Juraj Lehotský: Zázrak, Slowakei 2013. (Quelle: http://kukuriku.mk/wp-content/uploads/2014/05/Zazrak.jpg) Musik No name (Bandname): Počkám si na zázrak (CD), 2000. Werbung Nahrungsergänzungsmittel (Quelle: https://www.magister.sk/images/products/PA283627.jpg) Kosmetik (Quelle: http://www.kozmetikalacno.sk/fotky2350/fotos/_vyr_740Ribez%C4%BEovy-hojivy-zazrak.png) Rezept für ein Getränk (Quelle: http://cdn.receptnajedlo.sk/v/sk/0/099bf52e53703c68fb33bc83dc19704c.jpg)	Kulturelle Kontexte Literatur Beata Pawlikowska: Moja Dieta Cud, 2014. Anna Mateja: Cud w medycynie. Na granicy życia i śmierci: opowieści lekarzy, 2010. Hanna Halek & Zofia Fabjanowska-Micyk: Cudowne lata. Opowieści o miejscach, w których dorastaliśmy, 2013. Paweł Zuchniewicz: Cuda Jana Pawła II, 2006. Filme Handlarz cudów (Regie: Jarosław Szoda & Bolesław Pawica), Spielfilm, Frankreich, Polen, Schweden 2009. Cudowne lato, Polen 2011. Zobaczyć cud, TV-Dokumentarfilm, Polen, 2009. Sam jestem cudem“, Kurz-Dokumentarfilm, Polen, 2008. Cud purymowy, Polen, 2000. Cud w Krakowie (Csoda Krakkóban), Polen/Ungarn, 2004. Musik Justyna Majkowska: Nie czekam na cud, 2004. Stanisław Soyka: Cud Niepamięci, 1998. Katarzyna Skrzynecka: Walcz o cud, 2001. Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale, 1794 (erste polnische Oper, Musik Jan Stefani, Libretto Wojciech Boguslawski) Sonstiges Werbung einer Betreungsorganisation (Quelle: http://www.krakusik.pl/uploads/images/359/179281_1427463332_big.jpg) Theaterstückwerbung (Quelle: http://i40.tinypic.com/a0b9c.jpg) Werbung für die Masuren (Quelle: http://wdolinieradomki.pl/userfiles/image/aktualnosci/Mazury-cud-natury.jpg) Werbung für Mobiltelefone (Quelle: http://images.pasjagsm.pl/news/2007_10/TwojStyl_230x295.jpg)
Bibliographie Balák, Štefan 1990: Neobyčajný zázrak: Básnik katolíckej moderny - Pavol Oliva. (Artikel) (In: Slovenský denník) Roč. 1, č. 50 (14. 6. 1990), S. 6. Kružliak, Imrich 1997: Slovenský zázrak: slovenčina. (Artikel) (In; Slovenské pohľady) Roč. 4+113, č. 6. S. 25-31.	Bibliographie Safarewicz, Jan 1979: „Notka do etymologii wyrazu cud“, in: Język Polski, 59: S. 130.

Zurück

Polysemie

Polysemie

Profil: religiös

Profil: religiös

Definition

Definition

Konnotationen

Konnotationen

Lexikalische Relationen

Synonyme

Lexikalische Relationen

Synonyme

Wortbildungen

Adjektive

Adverbien

Wortbildungen

Substantive

Adjektive

Adverbien

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

Kollokationen

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

Kollokationen

Belege

Belege

Profil: admirativ

Profil: admirativ

Definition

Definition

Konnotationen

Konnotationen

Lexikalische Relationen

Synonyme

Lexikalische Relationen

Synonyme

Wortbildungen

Adjektive

Adverbien

Substantive

Wortbildungen

Substantive

Verben

Adjektive

Adverbien

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

Kollokationen

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

Kollokationen

Belege

Belege

Profil: magisch

Profil: magisch

Definition

Definition

Konnotationen

Konnotationen

Lexikalische Relationen

Synonyme

Lexikalische Relationen

Synonyme

Wortbildungen

Adjektive

Adverbien

Substantive

Wortbildungen

Substantive

Adjektive

Adverbien

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

Phraseme, Kollokationen

Phraseme

Kollokationen

Belege

Belege

Profil: Probabilität